Witbalans onder de knie in 4 stappen

woensdag 12 december 2018, 11:34 door Peter van Veen | 90.102x gelezen | 11 reacties

Heb je ooit wel eens foto's binnenshuis hebt gemaakt zonder flitser en je toen afgevraagd waarom alles zo oranje werd? Dan moet je echt even verder lezen. Witbalans kan in eerste instantie wat lastig zijn om onder de knie te krijgen, maar wanneer je eenmaal de basisbeginselen snapt, dan wordt het allemaal vrij intuïtief. En het beheersen van de witbalans is essentieel om je foto's er goed uit te laten zien.

Stap 1; Wat is witbalans?

De witbalans (WB) bepaalt hoe accuraat de kleuren in je foto uitkomen. Specifiek: de witbalans bepaalt of de foto koel of juist warm toont. De witbalans goed instellen beschermt je tegen vervelende kleurzwemen die de foto een onnatuurlijke uitstraling geven. Verschillende kleurzwemen komen van wit wat niet als echt wit getoond wordt in verschillende lichtsituaties.

Stap 2; Hoe werk je met de Witbalans?

Elke modern digitale camera geeft je de mogelijkheid om de witbalans handmatig aan te passen of op de automaat (AWB) te zetten. De automatische witbalans is vaak goed geschikt voor normale daglicht situaties, maar in de meeste andere gevallen is het meer een computergestuurde gok wat de juiste witbalans is. Het meest voorkomende voorbeeld waarbij het fout gaat is wanneer je binnenshuis fotografeert bij (gloei)lamplicht.

Bij de meeste (digitale) spiegelreflexcamera's -en ook de betere compactcamera's- zul je deze voorinstellingen aantreffen om de juiste witbalans in te stellen:

Auto
Prima als je niet weet wat je met deze instellingen aan moet. Of wanneer je in RAW fotografeert en dit bewust zo laat om het later naar behoefte aan te passen.

Daglicht
Deze instelling kan het best aardig doen overdag, maar niet perfect. Toch is deze stand goed om overdag te gebruiken. Velen geven echter de voorkeur aan de automatische stand, omdat gemakkelijk vergeten wordt om de witbalans weer terug te zetten als je weer terug naar binnen gaat.

Schaduw
De Schaduw-stand maakt de foto's een beetje koel in de schaduw, daarom kunt je dan beter deze instelling gebruiken.

Bewolkt
Zelfde verhaal als bij Schaduw, spreekt voor zich wanneer je dit kunt gebruiken.

Kunstlicht
Deze voorinstelling kan gebruikt worden bij (gloei)lamplicht die je binnenshuis vaak tegenkomt. De Auto-stand zal hier met te warme, bijna oranje foto's komen.

Fluorescerend
Deze voorinstelling is bedoeld om te gebruiken bij TL-licht wat je tegenkomt in kantoren en ziekenhuizen bijvoorbeeld.

Flits
Deze voorstelling compenseert het ietwat koele licht wat uit de flitser komt.

Custom
Deze instelling kun je gebruiken wanneer je zelf de juiste witbalans of kleurtemperatuur bepaalt met behulp van een grijskaart.

Temperatuur
Voor de meer ervaren fotografen. Meer hierover later in dit artikel.

Al deze verschillende standen doen niet meer of minder dan je camera aangeven hoeveel kleurcorrectie er moet plaatsvinden in de foto die gemaakt gaat worden. De gebruikte kleurtemperatuur wordt, naast deze voorinstellingen, ook aangegeven in Kelvin.

Voorbeelden

Om te laten zien hoe deze verschillende standen de kleurtemperatuur van een foto beïnvloeden heb ik een foto gemaakt. Uiteindelijk zie je dat de instellingen die een kleurtemperatuur tussen 5000 en 5500 Kelvin kiezen het beste eindresultaat geven. En dat klopt ook wel, want dat is de temperatuur van een zonnige middag, precies zoals het toen was.


Auto – 5100K - Dit ziet er al heel goed uit


Bewolkt – 6500K - Redelijk, de foto begint nu wat oranjezweem te vertonen


Daglicht – 5500K - Deze instelling benadert de werkelijkheid het beste


Flits – 5500K - Geeft hier exact hetzelfde resultaat als daglicht.
Logisch, want de kleur van flitslicht is juist afgestemd op het midden van een zonnige dag.


Fluorescerend – 3800K - Deze instelling maakt de foto ook veel te koel


Schaduw – 7500K - Dit is weer het andere uiterste, hier wordt de foto veel te warm en te oranje


Kunstlicht – 2850K - Deze instelling slaat de plank volledig mis en wordt veel te blauw

Stap 3; Hoe krijg je een perfecte kleurenreproductie

De laatste twee voorinstellingen uit het rijtje hierboven kunnen gebruikt worden voor de meest accurate witbalans. Maar eerst even iets over het fenomeen grijskaart. De grijskaart wordt gebruikt om te bepalen welke witbalans het meest geschikt is.

Omdat een grijskaart gekleurd is met 18 procent grijs heeft deze kaart een neutrale tint. Het werkt door een beeldvullende (ongeveer) foto te maken van de grijskaart en dan dit instellen als witbalans op je camera. De camera ziet het verschil tussen het resultaat en de neutrale tint en bepaalt op basis daarvan de juiste balans.

De reden dat een grijskaart wordt gebruikt en niet een witkaart zit in het feit dat elke kleur die overbelicht wordt, uiteindelijk wit wordt. En witbalans gaat over kleur en niet over helderheid. En omdat de grijsfoto gemaakt wordt onder dezelfde lichtomstandigheden als de rest van de foto's, weet de camera precies in hoeverre de navolgende foto's gecorrigeerd moeten worden.

Custom
Bij deze voorinstelling maak je een foto van de grijskaart en stel deze in als de witbalans. Hoe dit exact werkt verschilt per camera. Check daarvoor de handleiding. Dit is tevens de meest accurate manier om kleuren correct vast te leggen op een goedkope manier. Je hebt echter wel de tijd nodig om de witbalans in te stellen.

Kleurtemperatuur
Dit is een mogelijkheid voor de professionele fotograaf die gebruik maakt van een (dure) kleurtemperatuurmeter onder studiocondities. De bedoeling is dat je de kleurtemperatuur handmatig instelt. Deze waarde wordt aangeduid als Kelvin. Genoemd naar de man die deze schaal heeft bedacht. Bijvoorbeeld heeft zonlicht een temperatuur van ongeveer 5200K en lamplicht ongeveer 3200K.

Stap 4; Welke setting is voor mij de beste?

Welke methode het beste is om te gebruiken hangt af van je eigen voorkeur. Er zijn in principe vijf opties:

1. Gewoon altijd op de stand Auto. Prima wanneer je nog bezig bent de belichting onder de knie te krijgen. Ook goed wanneer je RAW fotografeert en later de witbalans aanpast.


2. De verschillende voorinstellingen wisselend gebruiken, naar gelang de situatie is. In elk geval een stap in de goede richting, al zal de score zelden 100 procent correct zijn.


3. De Custom stand gebruiken. Dit is de populairste methode onder professionele fotografen, maar het vergt even tijd om dit proces onder de knie te krijgen èn je moet altijd met een grijskaart op pad.


4. Een lichttemperatuurmeter gebruiken. Dit is meest accurate methode, maar ook zeer kostbaar, dus voor de meesten onder ons niet echt een optie.


5. Fotograferen in RAW. Dit formaat is ongecomprimeerd en bevat nog alle beeldinformatie, waardoor diverse zaken achteraf aangepast kunnen worden, waaronder de witbalans.

Met bovengenoemde informatie moet je zeker in staat zijn om je foto's elke keer weer met de perfecte kleuren vast te leggen.

Meer weten over de basis van fotografie?

Bij Photofacts Academy, onze online leeromgeving voor fotografen, hebben we een complete basiscursus over fotografie. Je kunt deze cursus twee weken lang volgen met een gratis proeflidmaatschap.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken


Dit artikel is voor het laatst bijgewerkt op 12 december 2018.
De eerste publicatiedatum is vrijdag 3 februari 2012, 08:31.

Over de auteur

Peter is Moor Fotografie. Hij helpt mensen beter leren fotograferen zonder de automaat. Liefhebber van Table Top Strobist Fotografie. Schrijver van diverse eBooks over fotograferen. Leert mensen bij door workshops over o.a. Lightroom, Strobist, Macro, HDR en Herfst.

11 reacties

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Ook interessant

• 

  Het blauwe uurtje vastleggen met je telefoon

  door Elja Trum

• 

  Witbalans en belichting in de sneeuw

  door Nando Harmsen

• 

  Nachtfotografie tip: Kies een juiste witbalans

  door Nando Harmsen

• 

  Verlichte paddenstoelen (deel 3)

  door Erik Nevels

• 

  30 Technieken om kleur te gebruiken in je foto's

  door Michelle Peeters

• 

  Recensie: Kleurmanagement - Betrouwbare kleuren van invoer tot uitvoer

  door Michelle Peeters

Toon alle artikelen binnen Basiskennis