To stack or not to stack

woensdag 29 december 2021, 20:02 door Erik Nevels | 3.459x gelezen | 0 reacties

Naar analogie van William Shakespeares versregel 'to be or not to be' uit Hamlet kwam de titel voor dit blog in me op. To stack or not to stack? De analogie betreft hier louter de Engelstalige woordkeuze om jezelf een keuzevraag te stellen.

In relatie tot mijn fotograferen hangt de keuze voor het al dan niet stacken van een foto af van de hamvraag: “Wil ik het onderwerp of zelfs de hele foto van voor tot achter scherp of juist niet?'

Focus stacking en scherptediepte

In mijn vorige blog, scherpte, waar leg je die en hoe diep, vertelde ik aan de hand van een aantal praktische situaties/foto's welke (instellingen)keuzes je kunt maken.

Een keuze die daarbij niet aan de orde kwam is focus stacking. Het is een manier om de scherptediepte in je foto te vergroten. Hiervoor maak je een serie foto's die op verschillende punten zijn scherp gesteld.

In een computerprogramma als Photoshop voeg je ze vervolgens samen (stacken = stapelen) tot één foto waarin het totaal aan alle scherpte in de serie wordt samengevoegd.

In de praktijk

Tot voor kort was ik nog niet bedreven in focus stacking. Ik paste het niet toe omdat ik juist het spelen met een beperkte scherptediepte de uitdaging vond (en nog steeds vind!) om een pakkende foto te maken zoals ik ook in mijn vorige blog laat zien.

Soms echter miste ik, eenmaal thuis achter de computer, een stuk(je) scherpte. Een landschap dat op de voorgrond of in de achtergrond net niet scherp is of een macro-onderwerp dat wat meer scherpte verdient zonder dat de achtergrond te scherp wordt.

De laatste weken experimenteer ik vaker met focus stacking en dat blijkt wel precisiewerk.

Landschap

Hoera, het heeft 5 graden gevroren afgelopen nacht. Ik loop met mijn maatje over een van onze local patches, de Beegderheide. De vennen zijn bevroren en het dunne laagje ijs vertoont een doolhof aan lijnen.

Mijn aandacht gaat uit naar een lange grote meanderende barst en naar de reflectie van de bomen en lucht aan de overkant van het ven.

Voor de gewenste compositie zoom ik flink in tot 209mm en ik weet nog van eenzelfde poging vorige week dat ik het ijs niet van voor tot achter scherp krijg met één opname. Ik besluit tot een stack van 3 foto's.

Camera op statief en focussen met f/11 op de voorgrond, op het midden en tot slot op de grote barst links bovenin. Het gestapelde en 180 graden gedraaide resultaat dat ik later op mijn computer zie verschijnen stemt me tevreden. Het doolhof is scherp en de reflectie fraai.

Sony A7 mark III, 209mm, f/11, 1/25s, ISO 125, statief

Paddenstoel

Terwijl de zon haar best doet de rijp van de paddenstoelen te laten smelten ontdek ik een gave paddenstoel met opvallend grote openingen tussen de plaatjes aan de onderkant van de hoed. Die verdient snel een foto voordat de rijp helemaal foetsie is.

Om de plaatjes helemaal scherp te krijgen ontkom ik hier niet aan een fotostack. Bovendien wil ik de drukke voor- en achtergrond behoorlijk vaag houden.

Om dat laatste te bereiken kies ik een diafragma van f/3.2 en realiseer ik me dat een goede stack veel foto's gaat vergen. Eerst de camera maar eens goed installeren op statief, compositie bepalen en handmatig scherpstellen op de voorkant van de hoed.

Omdat ik achteraf wil weten waar mijn stack-serie begint maak ik eerst een foto met mijn vinger voor de lens. Dan start ik de serie. Voor elke volgende foto stel ik handmatig de focus een beetje verder naar achteren door de focusring een fractie naar links te draaien.

Zo ga ik door tot ik de steel scherp in beeld heb. Voor de zekerheid om ook de rijp aan de onderkant helemaal scherp te krijgen maak ik nog wat extra foto's met de focus nog verder naar achteren. Ik sluit weer af met een vinger voor de lens.

Uiteindelijk staat de teller op 22 foto's die ik thuis als lagen laad in Photoshop. Als het programma ze uiteindelijk samenvoegt tot één laag is het beeld er dat ik voor ogen had. Een scherpe paddenstoel met een vage achtergrond.

Sony A7 mark III, 90mm, f/3.2, 1/60s, ISO 125, statief

IJs-miniaturen

Het kan nog kleiner. Deze miniaturen van ijskristallen doen me knielen op het ijs van twee dagen oud. Het blijkt stevig genoeg en ik leg mijn camera met macrolens op het ijs. De miniaturen zijn te hoog in beeld en ik overweeg: 'L-bracket verwijderen of stokje onder de lens'.

Ik vind geen stokje om me heen maar een papieren zakdoekje blijk genoeg om de lens iets op te richten. Ik stel scherp op de berijpte grassprieten die, zo vind ik, volledige scherpte verdienen.

Ook in dit geval lukt dat niet met zelfs het kleinste diafragma van f/22. Ik ga daarom weer net als bij de paddenstoel te werk maar nu met een diafragma van f/4.0.

Zo kan ik volstaan met wat minder foto's en maak een serie van twaalf. De achtergrond blijft weer lekker vaag en de figuurtjes gaan schitteren eenmaal gestapeld tot één foto.

Sony A7 mark III, 90mm, f/4.0, 1/50s, ISO 125, statief

Precisiewerk

Je moet er wat voor doen, voor focus stacking. Het is een precisiewerk waarbij een foutje snel is gemaakt. Te grote stappen met focussen of de focus van je eerste foto al te ver naar achteren en je mist een stukje scherpte.

Kijk maar eens naar de laatste foto of je hebt het al opgemerkt. Het rechter figuurtje is vooraan niet helemaal scherp.

Zeker gezien het 'vele werk' in het veld en achter de computer blijft het de vraag of focus stacking de moeite waard is.

Dat is een persoonlijke keuze want welk beeld wil jij maken? Zelf weet ik dat ik niet de kant op wil van registratiefoto's waar bijvoorbeeld de paddenstoelfoto naar neigt. Maar toch, als het weer eens vriest, ga ik zeker nog eens terug naar de grassprieten op het ijs.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Over de auteur

Steeds weer boeiend en op zoek naar de essentie! Dat is wat fotograferen in de natuur voor mij is. Gefocust op het landschap of het onderwerp in diens omgeving tracht ik meer dan alleen te registreren. Een continue uitdaging waarvan ik elke keer volop geniet. Meer foto's? Volg mij op Instagram en/of kijk op mijn website Website

0 reacties

Er zijn nog geen reacties op dit artikel.
Deel als eerste jouw mening over dit onderwerp!

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Van Beeld naar Kunst met Micky Hoogendijk

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

45.166 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts

To stack or not to stack

Focus stacking en scherptediepte

In de praktijk

Landschap

Paddenstoel

IJs-miniaturen

Precisiewerk