De Ultieme Groothoek

zaterdag 17 oktober 2009, 23:17 door Ton Vingerhoets | 25.391x gelezen | 21 reacties

Telkens wanneer ik een RAW open, geschoten met mijn Canon EF 135mm f/2.0 L of 200mm f/2.8 L, ben ik weer onder de indruk van de beeldkwaliteit die deze lenzen produceren. Scherpte, micro contrast, kleurweergave, scherptediepte en bokeh zijn ongeevenaard. In dat opzicht blijft mijn toch niet onverdienstelijke groothoek zoom EF 17-40mm f/4.0 L behoorlijk achter. Dat gebrek aan IQ is deels op te vangen door extra aandacht in de nabewerking wat behoorlijk tijdrovend is. Dat wekt al een tijd onvrede en daarom had ik het plan opgevat na mijn 5D II upgrade een groothoek te vinden die zich kwalitatief kan meten met de twee genoemde telelenzen.

Research
Dan rijst de vraag: Bestaat die dan? Het is bekend dat een groothoeklens met superieure optische kwaliteiten veel moeilijker is te ontwikkelen dan een dito telelens. Een tijd heb ik geschoten met de Canon EF 35mm f/1.4 L. Een objectief dat indruk op me heeft gemaakt, maar ik wil een brandpunt-afstand die geschikter is voor architectuur- en interieurfotografie.

Dan kom je al snel uit in het segment 14 tot 24mm ofwel 'super groothoek'. Zodoende ben ik research gaan doen om zoveel mogelijk informatie te verkrijgen en een shortlist met drie toplenzen samen te stellen. Het merk speelt daarbij geen rol, de kwaliteit van de lens is de doorslaggevende factor. In mijn zoektocht naar informatie heb ik zoveel mogelijk toonaangevende websites bezocht, tests, reviews en postings gelezen. Ik moet zeggen dat het een eye-opener is geweest en hierbij in het kort mijn bevindingen.

Canon
Omdat Canon het merk is waarmee ik vertrouwd ben ging ik vanzelf eerst in die vijver vissen. Wat heeft Canon aan toplenzen in het 14-24mm segment te bieden? De Canon EF 16-35mm f/2.8 L II is weliswaar een mooie lens maar valt al snel af omdat hij zich onvoldoende van mijn 17-40mm f/4.0 L onderscheidt.

De lenzen die overblijven zijn de 14mm f/2.8 L II, 24mm f/1.4 II en de recentelijk gelanceerde TS-E 24 f/3.5 L II. De eerste lens heeft mooie specs maar vind ik net iets te wijd voor mijn gebruik en valt qua prijs/prestatieverhouding uit de boot. De EF 24mm f/1.4 II presteert zoals je van een groothoek prime in deze prijsklasse mag verwachten maar heeft wijd open last van onscherpe randen en een behoorlijk portie CA.

In feite begint deze lens te presteren bij f/2 terwijl zijn lichtsterkte van f/1.4 nou juist de reden is om hem aan te schaffen. In de test op The Digital Picture is te zien dat de TS-E 24mm f/3.5L II stukken beter uit de bus komt. De lens is (wijd open) scherp van rand tot rand en CA is totaal afwezig. Deze tilt-shift lens wordt door veel Canon shooters gezien als de beste groothoek die Canon tot nu toe op de markt heeft gebracht. En met het oog op de 'Canon groothoek-kritiek' is dat een verademing.

Op basis van zijn specificaties zou de TS-E 24mm f/3.5L II inderdaad kwalitatief gewaagd zijn aan Canon's befaamde EF 135mm f/2.0L. En met zijn tilt-shift techniek is het natuurlijk een prachtlens voor interieur- en architectuurfotografie. In de neutrale stand is deze lens ook als een gewone 24mm groothoek te gebruiken maar ontbeert wel AF. Allemaal erg mooi maar met een prijskaartje van 2.000 euro is de TS-E 24mm f/3.5L II ook meteen de duurste lens in mijn super-trio.

Nikon
Na jarenlange Canon dominantie is Nikon duidelijk bezig een inhaalslag te maken. Hun recentelijke spiegelreflexcamera's zijn technisch van zeer hoge kwaliteit en hun ISO performance is toonaangevend. Maar goed, we hebben het hier over lenzen. Gezien ik niet zo bekend ben met het hele Nikon veld zal ik hier misschien wat korter van stof zijn.

Onder professionele high end shooters heeft de Nikon 14-24mm f/2.8G ED AF-S (een hele mond vol) in korte tijd de reputatie van super-groothoek verworven. Da's opmerkelijk temeer omdat het een zoom is in plaats van een prime. Veel professionele Canon shooters verkiezen deze Nikkor boven een Canon groothoek en monteren de lens via een adapter op hun 1Ds of 5D II en nemen het gemis van autofocus voor lief.

Zonder uitzondering wordt de Nikkor de hemel ingeschreven en als je op Photozone de full frame testresultaten ziet val je inderdaad van je stoel. De staafdiagrammen visualiseren een performance die je bij geen enkele Canon groothoek aantreft. Wijd open messcherp van rand tot rand! Heeft de Nikkor groothoek dan geen tekortkomingen? Jawel, een stevige lensvertekening, hij weegt maar liefst een kilo, zijn afmetingen refereren aan een Leopard tank en gezien de bolle uitstekende (kwetsbare) lens is het gebruik van filters niet mogelijk. Zijn prijs van 1450 euro is ook stevig maar
nog steeds een gezonde prijs/prestatieverhouding.

Nikkor 14-24mm

Third party
Gezien mijn Canon preoccupatie was dit een volledig blanco terrein voor mij. Ik heb alle mogelijke bronnen geraadpleegd en vooral het Fredmiranda forum 'Alternative Gear & Lenses' heeft veel nuttige informatie opgeleverd. Het is een tijdrovende bezigheid door de schier oneindige postings te spitten maar zeker de moeite waard.

Al snel kwam naar voren dat er heel goede Olympus, Pentax en Zuiko lenzen zijn. Vooral dat laatste merk schijnt qua prijs/prestatieverhouding sterk. Een naam die bovenal synoniem is aan IQ is het befaamde Contax ofwel Zeiss. In het verleden heeft Zeiss met het Japanse Yashika het merk Contax gelanceerd dat een reeks legendarische lenzen heeft voortgebracht.

Veel van deze lenzen gaan nog steeds voor stevige prijzen van hand tot hand vanwege hun superieure optiek. Ook in dit geval zijn er veel pro shooters die middels een adapter met Contax of Zeiss lenzen werken. In de huidige Zeiss line-up van 18, 21, 25, 28, 50 en 85 mm komt de Zeiss Distagon T* 2.8/21mm als de geweldenaar naar voren. Hij heeft de reputatie 'King of Wide Angles' en wordt als de absolute 'groothoek-benchmark' gezien.

In een aantal tests op 16-9.net veegt deze (Contax) lens de vloer aan met de concurrentie en is zelfs de befaamde Nikon 14-24mm f/2.8G ED AF-S de baas. De Zeiss lenzen blinken daarnaast ook uit door hun 'verarbeitung' om maar eens een Duitse term te gebruiken. Niks geen plastic of rubber delen, alles is metaal dat de klok slaat.

Is de Zeiss Distagon T* 2.8/21mm dan betaalbaar? Jawel hoor, in Nederland kost ie dik 1.200 euro en is sinds kort met Canon mount verkrijgbaar. Dat is geen weggeefprijs maar nog bereikbaar voor gewone stervelingen. Is dit dan de perfecte groothoek? Nee, ook hier wat smetjes: De lens ontbeert autofocus (voor zover dat een manco is) en daarnaast heeft ie een typische lensvertekening van het zig-zag of wave-soort dat wat lastig te corrigeren is.

Zeiss Distagon T* 2.8/21mm

De lenzen nog even op een rijtje:

- Canon TS-E 24mm F/3.5L II	1.999 euro
- Nikkor 14-24mm f/2.8G ED AF-S	1.449 euro
- Zeiss Distagon T* 2.8/21mm	1.224 euro

Conclusie
Een winnaar aanwijzen is moeilijk omdat dat een subjectieve beleving is. Iedereen heeft zijn voorkeur, criteria en budgettaire mogelijkheden. Na alles wat ik heb gelezen en gezien ben ik nogal gecharmeerd geraakt van Zeiss. Veel Zeiss shots op Fredmiranda hebben een micro contrast dat de foto als het ware een 3D effect geeft.

Een vergelijk van Zeiss en Canon top-primes valt in het voordeel uit van Zeiss waarvan de lenzen ook nog eens vriendelijker geprijsd zijn. Wil dat zeggen dat de Canon lenzen te duur zijn? Dat mag iedereen voor zichzelf bepalen maar mijn ultieme groothoek gaat een Zeiss worden.

Tot slot wil ik voorop stellen dat ik geen deskundige ben op dit gebied maar beschik over voldoende informatie om een goed vergelijk te maken. Het beste zou zijn de drie lenzen in de praktijk aan de tand te voelen maar helaas is mijn budget niet toereikend..

Dit artikel is geschreven door gastblogger Ton Vingerhoets. Ton woont en werkt in Beijing en bezoekt regelmatig Photofacts. Wil je zelf ook eens een artikel schrijven voor Photofacts; neem dan contact met ons op!

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Over de auteur

Woont en werkt in Beijing. Na een loopbaan als art director heeft hij zich in China gevestigd als fotograaf. Naast commerciële fotografie reist hij door China om de mooiste plekken vast te leggen. Een scherp oog voor detail, kleur en vorm zijn herkenbaar in zijn karakteristieke, levendige foto's.

21 reacties

Marco Nedermeijer schreef op zondag 18 oktober 2009 om 08:49 | reageer
Goed artikel ! Helaas zijn budgetten niet zo ruim, dus ik ben destijds gevallen voor de Tokina f/4.0 12-24mm. Welleswaar niet enorm lichtsterk, maar voor de meeste toepassingen zeer bruikbaar.

aeneas schreef op zondag 18 oktober 2009 om 09:38 | reageer
Heb je al gedacht aan de Sigma 20 mm. f1.8?
Prijsklasse tussen de 400 en de 500 euro?

Charles schreef op zondag 18 oktober 2009 om 11:12 | reageer
Kostbaar verhaal. Misschien meer voor de profs onder ons zoals je al zegt. Ik had de scherpe en betaalbare Tokina van Marco ook al gespot. Lees er alleen maar goede verhalen over. Wijd open iets minder scherp maar je kunt niet alles hebben. Buiten valt dat wel te omzeilen. Mijn eerste verhaal over de Sigma (van aeneas) dat ik ooit las was niet best. De schrijver ging ervan uit dat ie een slecht model ter keuring had meegekregen. Niet slim van de leverancier want zoiets blijft wel hangen bij de lezer. Maar ik geloof dat het toch een populaire lens is.

De door Ton minder geprezen zoom EF 17-40mm f/4.0 L valt bij de test op pbase ook een beetje door de mand. Hij presteert in ieder geval niet over de hele range goed. Blijft altijd de vraag of je een maandagochtend model hebt gekocht.

Op mijn videocamera zit een lens van circa 4000 euro. Toen de leverancier mij eens voor de aardigheid een veel duurdere lens liet zien maakte ik een test die ik een paar dagen later liet zien. De verkoper koos voor de beste plaatjes en die waren allen met mijn eigen lens gemaakt. Een van ons beiden sliep die nacht wat slecht, geloof ik. Ik ga ervan uit dat ik een buitengewoon goed model heb getroffen. Binnenkort weer eens opnieuw laten afstellen want ook dat kan WONDEREN doen (in de videobranche wordt dat controleren van de lens na verloop van tijd in ieder geval vaak verzuimd).

Charles schreef op zondag 18 oktober 2009 om 11:16 | reageer
Ik zie dat de zoom EF 17-40mm f/4.0 een L lens is. Toch een beetje vreemd. Kan dat ding dan technisch gesproken niet beter presteren?

roger767 schreef op zondag 18 oktober 2009 om 11:25 | reageer
Ik zou toch gaan voor de Canon 24 1.4 II je hebt AF en zal wel net zo goed presteren als de zeiss op f/2.8. En je hebt nog altijd de optie op naar f/2.0 te gaan wat je niet bij de zeiss hebt.

Charles schreef op zondag 18 oktober 2009 om 11:27 | reageer
Herstel: ik zeg hierboven dat de zoom EF 17-40mm f/4.0 L op de test op pbase
tegenvalt, maar ik bedoelde op CameraLab.

Erik schreef op zondag 18 oktober 2009 om 12:34 | reageer
@Charles
Helaas klopt het niet wat je zegt. De test op CameraLabs vindt de 17-40 een uitstekende lens. Hij wordt daar vergeleken met de 18-55 en men vindt dat hij qua bereik dan minder is (ja natuurlijk..) maar men is enthousiast over deze lens.
Klein stukje uit het oordeel: "So buying the EF 17-40mm for a cropped-frame body gives you great optical performance, fast and quiet USM internal focusing, a constant f4 aperture, ‘L’ build quality, a lens hood and the opportunity to re-use it on a full-frame body should you upgrade in the future. On the downside, the focal range is actually lower than the kit lens and it’s missing the Image Stabilisation of the other upgrades.
"Ultimately while the EF 17-40mm represents great value for an ‘L’ lens, its shorter focal range means it’s not a practical single lens upgrade for owners of cropped-frame bodies; unless you’re exclusively into wide angle work, you’ll inevitably find the 40mm focal length just comes up too short for a single lens solution".
"Het ding" presteert dus wel degelijk goed.. Ook mijn eigen ervaring overigens. Naast mijn super 24-70 L is dit een mooie aanvulling in de groothoek.

Henri schreef op zondag 18 oktober 2009 om 13:06 | reageer
Een interessant stukje Ton. Ik heb echter twee opmerkingen, aanvullingen zo je wilt;

Wat betreft Contax;
In 1973 nam Yashica de licentie op de merknaam Contax over.
Contax bouwde al sinds 1932 camera's en was in die tijd dé concurrent van Leica en dan met name op het gebied van de meetzoekercamera's.
Yashica nam Carl Zeiss in de arm om de objectieven voor hun nieuw te ontwerpen Contax camera's te ontwerpen. Deze objectieven werden deels in Duitsland, deels in Japan gebouwd.
Deze samenwerking resulteerde in de eerste “Japanse” Contax, de RTS, die in 1974 met veel tam-tam op de Photokina verscheen..
De Porsche groep was ingeschakeld voor het design en de ergonomie van deze RTS.
Overigens: Yashica was samen met Fuji één van de pioniers op het gebied van elektronica in een fotocamera. Zij waren bijvoorbeeld de eersten die de belichtingsmeternaald vervingen door LED-jes in de vorm van een + en –
Ook waren zij de eersten die de trage Cds lichtmeetmeetcellen vervingen door Siliciumcellen.
In 1983 werd Yashica overgenomen door het Kyocera concern.
Sinds 2005 heeft Kyocera de productie van camera’s onder de merknamen Yashica en Contax stilgelegd.

Wat betreft de Canon 1,4/24mm II;
Ik gebruik dit objectief inmiddels al weer een hele poos en ik ben er zeer enthousiast over. Volle opening mag wellicht nét niet top zijn (in meetopstellingen!), hoe vaak werk je in de praktijk nou met volle opening?
En om dat “nét niet top” verschil te zien moet je wel met een statief werken: hoeveel van ons maken alle foto’s vanaf statief?

Je ziet, alles is erg relatief als het om topobjectieven gaat…….

Henri schreef op zondag 18 oktober 2009 om 13:35 | reageer
PS
Hier vind je ook veel interessante objectieftests van Canon objectieven.

The Digital Picture

Zeer de moeite waard denk ik.

Charles schreef op zondag 18 oktober 2009 om 14:04 | reageer
Erik; Op Cameralab heb ik gekeken op de test met de 5D. Jij bij de andere test vermoed ik. "This could be a bad 'copy' of the 17-40mm, but we have experienced the same effect with another model." Verder heeft de lens op een full frame wat beperkingen, lijkt het.

Tonv schreef op zondag 18 oktober 2009 om 18:13 | reageer
@Erik
De EF 17-40 F/4L is geen slechte lens, zeker niet op een crobcamera zoals m'n 40D. Z'n gebreken worden geopenbaard wanneer ik 'm op m'n 5D II body gebruik zoals: flink portie CA, onscherpe randen (vooral op 17mm) en lensvertekening. Vanaf 20mm wordt het geleidelijk beter. Hoe dan ook, kwalitatief is ie niet te vergeljken met de groothoeklenzen die in 't artikel worden beschreven.

@ Henri
Bedankt voor je aanvullingen op de Contax geschiedenis. Blijkt dat ik daar niet helemaal volledig in ben geweest. Ik ben het met je eens dat de EF 24 F/1.4L II een erg begeerlijke lens is die veel goede kritieken krijgt. Maar sinds ik zo'n Zeiss in m'n handen heb gehad ben ik op slag verliefd geworden op dat ding. Maar ja, liefde maakt ook blind Henri...

Tonv schreef op maandag 19 oktober 2009 om 03:54 | reageer
@ Charles
De EF 17-40 F/4L is het predikaat L lens waardig qua bouw en prestaties, zeker op een crob camera. Op een full frame presteert ie duidelijk minder. www.photozone.de heeft de EF 17-40 F/4L zowel op een crob- als full frame DSLR getest en het verschil in performance is significant. Op een full frame heeft de lens op 17mm brandpuntafstand vrijwel geen scherpte aan de randen!

gast schreef op maandag 19 oktober 2009 om 13:34 | reageer
Hei Ton, bedankt voor jouw persoonlijk verslag van een zoektocht. Met jouw Canon 5D mkII en de Zeiss heb je een dijk van een combinatie.

Die Zeiss heeft geen AF. Jammer, maar geen bezwaar. Bij een groothoek is de kans op een misser in scherpstelling niet heel groot. Als je naar de afbeelding kijkt, dan zie je dat je geen AF nodig hebt. Stel de afstand in en je ziet in één oogopslag wat het DOF-gebied bij het gekozen diafragma is. De afbeelding (Nikon-mount :-0 ) toont scherspstelling op oneindig, instelling diafragma 8 en een scherptegebied dat begint bij een meter of vijf en doorloopt tot ver voorbij het oneindig-punt. Op drie meter scherpgesteld houd je bij diafragma 8 een diepte-scherpte over tussen ongeveer 3 meter en oneindig.

Tonv schreef op maandag 19 oktober 2009 om 15:55 | reageer
@gast
Bedankt voor je reactie. Conform jouw duidelijke uitleg is gemis van AF op een 21mm groothoek helemaal geen halszaak. Wat ik in 't artikel niet heb vermeld is dat de Zeiss weliswaar 'focus confirmation' heeft. Da's een aardig hulpje maar ook zonder dat is met een Zeis Distagon T* 2.8/21mm goed te werken. Op fredmiranda heb ik shots gezien van de 5D II met de Zeiss die qua IQ griezelig dicht in de buurt van een high end mid-format camera komen.

EdC schreef op maandag 19 oktober 2009 om 16:39 | reageer
Ton, bedankt voor jouw zoekwerk. Als fotograaf van architectuur, interieur en (Chinese) steden moet je met veel plezier met de combinatie te werken. Weer 'lekker ouderwets' fotograferen, maar nu dan digitaal. Als ik het goed begrijp ga je nu ook weer met het objectief het diafragma bepalen en niet met de camera.

Tonv schreef op maandag 19 oktober 2009 om 19:25 | reageer
@EdC
Ik hoop dat het 5D II + Zeiss combo m'n werk apart zet van de concurrentie. De Zeiss is inderdaad 'low tech' uit vervlogen tijden maar z'n optiek is van een andere wereld. Je moet 't zien als een raceauto, die heeft ook geen audio, airco, elektrische ramen en airbags omdat ie maar voor een ding is gemaakt: snelle rondentijden neerzetten...

Lucien schreef op maandag 19 oktober 2009 om 20:30 | reageer
Goed artikel! Ben zelf op zoek naar een 50mm en een Zeiss staat ook op mijn lijstje:

AF NIKKOR 50mm f/1.4D € 269,00
Canon EF 50mm f/1.4 USM € 293,00
Carl Zeiss Planar T* 1,4/50 € 549,00
Sigma 50mm F1.4 EX DG HSM € 373,00
Voigtlander 50mm f/1.5 nokton € 479,00

Voor die Nikon en Voigtlander heb ik een canon adapter nodig.
Ben nu reviews aan het zoeken en vergelijken.
Eigenlijk zou ik gewoon allemaal eens willen uitproberen. Maar niet veel winkels die daar tijd of zin in hebben.

Misschien op de zoomexperience '09 wel.

Tonv schreef op dinsdag 20 oktober 2009 om 09:15 | reageer
@Lucien
Daar de Zeiss de duurste is in je lijstje is ie ook de beste lens. Ik heb er afgelopen zaterdag een in m'n hand gehad en alleen al de makelij van de lens steekt boven de rest uit. Ook de scherpstelring is een ervaring op zich. Bij de lensreviews op Photozone vindt je een test van een Carl Zeiss Planar T* 1,4/50 die voor zichzelf spreekt.

Niko Caignie schreef op dinsdag 20 oktober 2009 om 10:15 | reageer
Ik heb me niet zo lang geleden die 14-24 van Nikkor aangeschaft en ook al was het een kostelijke bedoening, ik heb ondertussen al enorm veel plezier aan die lens gehad en op verschillende shoots mooie resultaten gehaald. Dat je er geen filter op kan zetten is qua bescherming van het glas niet ideaal maar enige voorzichtigheid met duur materiaal is een automatisme.

Top Glas!

Tonv schreef op dinsdag 20 oktober 2009 om 12:08 | reageer
@Niko
Bedankt voor je reactie. Van een bevriende fotograaf (Canon shooter) heb ik dezelfde enthousiaste verhalen gehoord over de Nikkor 14-24. Duur is ie zeker maar kijkend naar z'n performance z'n geld dubbel en dwars waard. Het is een erg begeerlijke lens maar het gebruik van filters weegt voor mij o.a. zwaar en daarom hel ik over naar de Zeiss Distagon T* 2.8/21mm.

Eugène schreef op maandag 21 december 2009 om 00:33 | reageer
Voor de mensen die niet sterk genoeg zijn om Nikon te tillen of Canon L te betalen en die geen Carl Zeiss Manual Focus willen is er nog een alternatief (mits Canon body). Ik heb 2 weken terug voor 309,- een zeer compacte 24mm 2.8 lens van Canon gehaald die nog uit de oude (lees: niet USM) keuken komt. Dit is een aanrader. De lens is perfect te noemen op een lichte chromatische aberratie na bij zwaar tegenlicht. Dit is overigens in Lightroom zonder probleem te corrigeren. Alhoewel dit geen 21mm is komt het wel aardig in de buurt. Indien je niet persé voor het imago met dure spullen hoeft op te draven is dit een prima groothoek-lens. Die 1000 Euro kan je mooi in je zak houden.

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

45.188 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts

De Ultieme Groothoek