Photofacts Academy

Photofacts Academy; 100+ Fotografie Cursussen
Fotograferen wordt makkelijker en leuker

Boek

De Fotobijbels; Boeken over Fotografie
101 Praktische fotografietips voor betere foto's

Nando Harmsen

10 tips voor het fotograferen van vallende sterren

maandag 10 augustus 2015, 23:18 door | 33.722x gelezen | 8 reacties

Elk jaar in augustus is de Perseïden meteorenregen te zien. Op het hoogtepunt van deze regen van vallende sterren kunnen er maar liefst 50 tot 80 per uur te zien zijn. Het is een uitstekend moment om vallende sterren op de foto te zetten aangezien de kans zo groot is dat het gaat lukken. In dit artikel 10 tips om je hierbij te helpen.

Vallende sterren


Veel heb je niet nodig om ze te zien; een donkere plek, zo ver mogelijk van de stedelijke verlichting vandaan, en een heldere hemel. Toch blijft het een uitdaging want ondanks dat ze helder zijn of kunnen zijn, blijven de lichtflitsen erg kort.

Simpelweg fotograferen met lange sluitertijden levert niet het resultaat op wat je zou verwachten. Ik heb een uitgebreid blogbericht geschreven over het fotograferen van vallende sterren. Samengevat zijn hier 10 tips om in ieder geval een aantal vallende sterren op de foto te krijgen.

Vergeet niet, het blijft ook een beetje geluk hebben, want je weet nooit wààr ze zullen verschijnen.

1. Zoek een donkere plek


Het is belangrijk om een donkere plek op te zoeken. Geen stadsverlichting, straatlantaarns, of andere lampen. Helaas is Nederland vergeven van lichtvervuiling.

Gelukkig zijn er wel geïsoleerde plekken te vinden waar je minder last hebt van lichtvervuiling. Denk aan gebieden zoals bij de Veluwe, Friesland, en andere minder bewoonde gebieden. Kijk eens op deze site voor locaties, maar laat je niet uit het veld slaan door wat je ziet. Blijf gewoon zover mogelijk van steden af.

Vallende sterren


2. Witbalans


Witbalans kan het beste op een vaste waarde gezet worden omdat het nodig is om veel foto's te maken. Je wilt niet dat elke foto een iets andere witbalans heeft. Kies voor een nachtelijke hemel een witbalans van ongeveer 4000 Kelvin om een zo natuurlijk mogelijke kleur te krijgen.

Zit er veel lichtvervuiling aan de horizon, dan zou je nog iets koeler kunnen gaan. Tot 3400 Kelvin zelfs, maar pas op de dat de lucht niet te blauw wordt. Tenzij je dat natuurlijk wilt

Vallende sterren


3. Ruisonderdrukking uit


Zorg dat je ruisonderdrukking uit staat. Alleen dan kun je achter elkaar foto's blijven maken. Wanneer de ruisonderdrukker aan staat zal elke lange sluitertijd volgen met een 'darkframe' die even lang is als de sluitertijd was.

Je wilt zoveel mogelijk foto's achter elkaar maken om de kans te vergroten om die vallende ster te vangen. Wanneer je camera elke keer 10 of 15 seconden nodig heeft voor de ruisonderdrukking halveer je de kans om die vallende sterren ook daadwerkelijk op de foto te krijgen.

4. Manual, serie opnamen en draadontspanner


Zet je camera op manual (handmatig). Je gaat continu foto's maken met dezelfde sluitertijd. Eenmaal ingesteld is het niet meer nodig om je belichting opnieuw te bepalen. Zet je camera ook op serie opnamen.

Nachtfotografie


Met gebruik van een draadontspanner kun je daarop na het drukken op de ontspanknop die knop vergrendelen. Dan blijft de camera continu foto's maken en kun je rustig wachten en genieten van de nachtelijke hemel. Heb je geen draadontspanner, dan moet je na elke opname opnieuw de knop indrukken.

5. Groothoek en zet de autofocus uit


De grootste kans om vallende sterren in je beeld te krijgen is een groothoek, of zelfs ultragroothoek. Denk aan 17mm op fullframe of zelfs meer als mogelijk is. Maar ook met 24mm kan het heel goed, hoewel je dan minder hemel op de foto krijgt.

Een groothoek betekent wel dat vallende sterren klein op de foto komen. Alleen met een langer brandpunt kunnen ze groter en dus indrukwekkender worden. De kans dat je met een langer brandpunt (35mm of 50mm) een vallende ster in beeld krijgt wordt natuurlijk een stuk lager.

Vergeet zeker niet om je autofocus uit te zetten en je objectief handmatig op oneindig te zetten. Doe je dat niet, dan zal de camera tevergeefs de autofocus proberen te gebruiken. En daar is het te donker voor.

6. Grote lensopening


Probeer zoveel mogelijk licht op je sensor te laten vallen. Dat betekent natuurlijk een grote lensopening. Denk daarbij aan minimaal f/4 maar nog liever een of twee stops meer. Maar laat je niet weerhouden om met een objectief dat een maximale lensopening van f/5,6 heeft aan de slag te gaan. Je kunt dit natuurlijk enigszins compenseren door een hogere ISO te nemen.

7. ISO hoog


Zet je ISO zo hoog mogelijk. Minimaal ISO 1600 maar nog liever een of twee stops meer. Dit is nodig omdat die vallende sterren maar heel kort opflitsen. Ze zijn dan wel helder, maar de flits is te kort om veel licht te geven.

Een hoge ISO maakt de sensor 'gevoelig' voor weinig licht waardoor de kans groter is dat je er een vallende ster op hebt. Let wel op de mogelijkheden van je camera; niet alle camera's gaan goed om met hoge ISO's.

Vallende sterren; ruis


Als het goed is weet je tot hoe ver je de ISO kunt opschroeven zonder dat de ruis hinderlijk wordt. En vergeet niet; helemaal zonder ruis kun je dit soort fotografie niet doen. Het is, of een foto van een vallende ster met wat ruis, of een foto zonder ruis en geen vallende ster.

8. Sluitertijd


En nu wordt het wat moelijker. De sluitertijd is niet belangrijk. In principe wil je een sluitertijd die tussen de 10 seconden en 30 seconden is. Maak een testopname met 15 seconden en als de foto te licht of te donker is, corrigeer de sluitertijd dan.

Welke sluitertijd je nodig hebt is afhankelijk van de mate van lichtvervuiling. Als zelfs 10 seconden een overbelichte foto oplevert, draai dan je diafragma een stop dicht of zet je ISO wat lager. Het vermindert de kans op lichtzwakke vallende sterren, maar dat is dan eenmaal zo.

9. Veel opnamen


Als alles ingesteld is, en je hebt een mooie compositie, dan is het een kwestie van je camera foto's laten maken. Continu, de een na de ander, en wacht. Hoeveel opnamen je wilt maken hangt af van de grootte van je geheugenkaart, de levensduur van je accu, condensvorming, of je geduld. Hoe langer je blijft, hoe meer kans op die mooie meteoor.

Vallende sterren; camera


10. Veel meer tips


Natuurlijk is er veel meer waar je op moet letten; ken je omgeving, zorg dat je voorbereidt bent, wen aan het duister, noem maar op. Meer is te vinden in mijn blogbericht, compleet met andere interessante links die kunnen helpen met het fotograferen van een nachtelijke hemel.

Maar de belangrijkste tip, die ik als laatste heb gewaard, is de volgende: geniet van een heerlijke rustige avond of nacht terwijl je in de diepten van het heelal kijkt.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Nando Harmsen

Over de auteur

Nando Harmsen fotografeert al meer dan 40 jaar. Zijn specialisme ligt bij bruidsreportages en landschapsfotografie. Daarnaast geeft Nando lezingen, workshops, masterclasses, fotoreizen, en maakt regelmatig reviews van nieuwe en leuke apparatuur.

8 reacties

  1. 100
    100 schreef op dinsdag 11 augustus 2015 om 01:35  | reageer

    Prima tips.
    Toch een opmerking m.b.t. tot punt 2 (witbalans)
    Op je blog heb je nog een punt 11: "fotografeer in RAW voor de beste nabewerking (zoals het bijsturen van de witbalans)"

    Lijkt me een prima punt, alleen heeft een RAW opname strikt genomen geen witbalans en is het instellen van de witbalans dan ook iets waar ik geen tijd aan zou besteden. Bij het "ontwikkelen" van de RAW's bepaal je de witbalans eenmalig en met een batch-bewerking pas je die toe op alle opnamen.

  2. Nando Harmsen
    Nando Harmsen schreef op dinsdag 11 augustus 2015 om 09:12  | reageer

    Dat klopt 100. Maar het is fijn als in de RAW bewerking alleen nog een finetuning nodig is. Niets is zo fijn als de foto al zo goed mogelijk eruit ziet. Lees ook dit artikel.

    Bovendien zal niet iedereen in RAW willen of durven fotograferen.

  3. geerjanssen
    Profiel  geerjanssen schreef op dinsdag 11 augustus 2015 om 13:12  | reageer

    Ik kan maar niet wennen aan mensen met een mening die verscholen blijven.
    100, keesd, balletje enz.. en ook geen foto's bij de naam.
    Je geeft een mening en men mag niets van je weten?
    Het zou interessant zijn als je kon nagaan wie 100 is, zeker als dan naar voren komt dat hij ook goede foto's maakt of professioneel met dat vak bezig is?
    Ik wil zelf graag zaken leren maar dan wel van mensen met kennis.
    Mooi stukje, daar kunnen heel veel van je lezers wat mee.

  4. 100
    100 schreef op dinsdag 11 augustus 2015 om 13:51  | reageer

    @geerjanssen
    Ik stam uit de begintijd van internet (midden jaren negentig) en ben vele jaren onder mijn eigen naam actief geweest, maar heb na een aantal vervelende ervaringen (stalkers, bedreigingen, dat soort ongein) besloten om op fora alleen onder een pseudoniem te reageren.
    Hoeveel waarde je aan mijn mening hecht is geheel aan jou, als je op “100” klikt kom je uit bij de flickr pagina https://www.flickr.com/photos/100_woorden/ onder hetzelfde pseudoniem, die geeft een indruk van de foto’s die ik maak.

  5. 100
    100 schreef op dinsdag 11 augustus 2015 om 14:10  | reageer

    @Nando Harmsen

    Om de witbalans in het veld in te stellen moet je het doorgaans doen met het (niet gekalibreerde) schermpje van je camera en daar hecht ik eerlijk gezegd niet zo veel waarde aan. Voor mij is in het veld een “zo goed mogelijke” witbalans instellen veel meer werk dan achteraf een slider iets verder verschuiven, maar dat is misschien een kwestie van persoonlijke voorkeur.

    Het probleem met de witbalans bij nachtfotografie is dat je bijna altijd meer dan één lichtbron hebt waarbij de lichtbronnen niet dezelfde temperatuur hebben, dus wordt je instelling in het veld altijd een compromis (zoals die 3400 tot 4000 K) waarbij bijna niets de correcte witbalans heeft, maar de foto als geheel er dan zo goed mogelijk uitziet, hoewel dat achteraf op een gekalibreerde monitor toch kan tegenvallen.

    Omdat witbalans instelling verliesvrij kunnen worden aangepast/ingesteld als je in RAW fotografeert kun je verschillende delen van je foto een eigen witbalans geven (goed te doen in photoshop met smart objects, laagmaskers en de “gradient tool” voor een geleidelijke overgang, maar goed, misschien voert dat wat te ver voor hier). Denk bijvoorbeeld aan de maan, deze reflecteert het licht van de zon en heeft dan ook ongeveer dezelfde kleurtemperatuur als de zon. Als je de witbalans instelt rond de 4000 K, zal niet alleen de maan blauw kleuren, maar ook alles wat verlicht wordt door de maan (delen van het landschap). Omdat je - zeker in Nederland - altijd lichtvervuiling hebt en kunstlichtbronnen (die ook weer reflecteren via wolken) alle mogelijke temperaturen kunnen hebben (denk bijvoorbeeld aan straatverlichting met lagedruknatriumlampen die alleen licht uitzenden met een golflengte van 589 nanometer waardoor er geen andere kleuren zichtbaar zijn dan het geel/oranje van deze golflengte).
    Enfin, lokale aanpassingen van de witbalans zullen uiteindelijk het meest natuurlijke resultaat opleveren (indien gewenst, want “meest natuurlijke” is niet automatisch ook het meest sfeervolle resultaat).

    Qua witbalans instellingen vind ik dat AWB het bij moderne camera’s heel behoorlijk doet (bij oudere modellen zat AWB er veel vaker naast) en denk ik dat de gemiddelde jpeg-fotograaf die niet of nauwelijks aan nabewerking doet daarmee uiteindelijk toch de grootste kans op succes heeft. Voor wie in RAW fotografeert maakt de camera-instelling voor witbalans niet uit omdat je achteraf verliesvrij elke gewenste witbalans kunt instellen.
    Echt lastig wordt het pas bij kunstlicht met verschillende kleurtemperaturen en eigenschappen die je met het blote oog niet kunt zien.
    Neem TL-licht bijvoorbeeld, in je artikel geef je aan dat dit zit tussen 4000 en 5000 K terwijl de werkelijkheid is dat je TL-buizen kunt kopen vanaf 2700 K tot aan 8000 K. Daarnaast knipperen TL-buizen 120 keer per seconde wat niet zichtbaar is voor het blote oog, maar wel invloed kan hebben op foto’s omdat zowel de lichtintensiteit als de kleurtemperatuur variëren. Bij korte sluitertijden kunnen foto’s die direct na elkaar genomen zijn een totaal verschillende witbalans hebben. Omdat de meeste digitale camera’s een zogenaamde “rolling shutter” hebben kan het bij TL-licht zelfs zo zijn dat de ene helft van je foto een andere kleurtemperatuur heeft dan de andere. Gelukkig staat de techniek niet stil en is er in de allernieuwste (Canon) camera’s een oplossing beschikbaar.

  6. Nando Harmsen
    Nando Harmsen schreef op dinsdag 11 augustus 2015 om 15:46  | reageer

    Dat is natuurlijk erg interessante materie, 100. Voor dit artikel is het echter niet echt relevant. Als je in RAW fotografeert maakt het weinig uit, voor het beoordelen van je beeld op het scherm is het echter prettig als het al aardig in de richting van een goede witbalans zit.
    Wat kleurtemperatuur bij nachtelijke hemel betreft; dit is iets heel anders dan bij jouw soort nachtfotografie. Kunstlicht wil je in deze totaal vermijden. De ervaring die ik daarin heb heeft me voldoende bagage meegegeven om daar een redelijk goede inschatting in te geven. Hoe je er zelf mee omgaat, daar ben je natuurlijk helemaal vrij.

  7. Pieter Mooij
    Pieter Mooij schreef op donderdag 13 augustus 2015 om 09:59  | reageer

    Deze nacht in de Polder de Biesbosch gestaan met mijn camera op statief, niet veel vallende sterren gezien gedurende enkele uren. Dit is uiteindelijk het resultaat. vrolijk

  8. Nando Harmsen
    Nando Harmsen schreef op donderdag 13 augustus 2015 om 23:01  | reageer

    De vallende ster staat er op, Pieter. Dat is geslaagd. De scherpstelling is echter nog niet optimaal. Dit is en blijft moeilijk om uit te voeren. Er zijn mogelijkheden om dit accuraat de doen met liveview. Lees mijn artikel over sterrensporen daar maar eens voor.
    Wat mij betreft toch een geslaagd resultaat. Mooi.

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.
Cursus Naaktfotografie met Danyel Weideman
Creatieve Technieken met Bart Siebelink
Toon alle artikelen binnen Tips en Truuks

Photofacts wordt mede mogelijk gemaakt door


Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

45.166 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts
Om Photofacts.nl goed te laten functioneren maken we gebruik van cookies. Bekijk ons cookiebeleid. akkoord