Autosportfotografie op hoge snelheid

donderdag 20 januari 2011, 20:59 door Arno de Bruijn | 21.112x gelezen | 19 reacties

Zoals de meeste hier op Photofacts wel weten is mijn dagelijkse specialiteit bruidsfotografie en alles wat daarmee in direct verband staat. Voordat ik fulltime met het vakgebied bruidsfotografie begon was ik al veel met reportagefotografie en autosportfotografie bezig. Omdat ik dit nog steeds ook erg leuk vind probeer ik dit tussen mijn drukke agenda door zo af en toe nog een keer te doen. Hiervan plaats ik regelmatig beelden van op mijn eigen fotoblog.

Ik heb daardoor al veel mooie plekken van de wereld kunnen bewonderen en mogen vastleggen. Ton ook een vaste blogger hier op Photofacts heeft me onlangs gevraagd om over mijn passie voor snelle autosportfotografie een artikel te schrijven voor Photofacts.

Canon EOS 1D Mark IV - f/18 | 1/60 | 135mm | ISO 200

Netwerken

De eerste vraag die men vaak aan mij stelt is: hoe krijg je het toch voor elkaar om op zulke mooie locaties foto's te mogen maken? Mijn antwoord daarop is; een dosis geluk, gezond verstand, het willen investeren in tijd, vliegtickets en hotelovernachtingen en het allerbelangrijkste: goede contacten kunnen leggen en een goed netwerk onderhouden.

Dus ook weleens een keer wat mooie foto's aan iemand weggeven, want een goed netwerk gaat samen met een goede wisselwerking. Als je goede contacten hebt met bijvoorbeeld een paar mensen van het toenmalig Midland F1 / Spyker F1 team dan gaan er weleens deuren open die voor anderen gesloten blijven.

Dus investeren in je netwerk is van wezenlijk belang om op bepaalde plekken unieke beelden te kunnen maken of dat nu een bevriende boswachter is, een persoonlijke assistent van een formule 1 coureur of iemand van een concertorganisatie. Het maakt niet uit als het maar het bereiken van je fotografie doel versterkt.

F1 fotografie

Canon EOS 40D - f/22 | 1/60 | 28-300mm | ISO 100

Voorbereiding

Bij de voorbereiding van een fotoreis naar een Formule 1 of Nascar wedstrijd komt veel kijken. Aangezien het voor mij geen broodwinning is en er meer dan een miljoen andere gegadigden voor je zijn kun je een FIA accreditatie met dikke letters op je buik schrijven. Om mooie plekken, een racepaddock en eventueel een pitbox te kunnen bereiken zul je dus het een en het ander aan voorbereiding moeten gaan doen.

Zo ben ik nu al een reis aan het voorbereiden voor de Grandprix van Melbourne in 2012. Nu al zijn we met bestaande contacten en daaruit voortvloeiende nieuwe contacten aan het kijken wat de mogelijkheden zijn om daar het hele raceweekend te kunnen gaan fotograferen. Hoe kunnen we specifieke standpunten bereiken? Het hele weekend fotograferen vanaf een tribune is voor mij geen optie.

Soms geeft het meenemen van een hekwerk met een lange sluitertijd een mooi resultaat als autosportfoto. De mogelijkheden vanachter een hekwerk met dikke veiligheidskabels zijn toch redelijk beperkt en wordt op een gegeven moment toch ook erg saai. Dus op zoek naar de ideale plekken om te fotograferen. Als je geen voorbereiding hebt gedaan dan weet je ze ook niet te vinden en zal het je niet gaan lukken.

Ik kan me nog goed herinneren dat we 's morgen vroeg rond zeven uur helemaal over een golfcourse hebben gelopen om een bepaalde plek te kunnen bemachtigen. Om achter die bewuste plek te komen hebben we wel -na een tip van iemand die op het circuit werkt- urenlang kaarten en satelliet beelden van Google zitten te bestuderen om te ontdekken hoe we daar konden komen.

Met ongeveer twintig kilo camera equipment op je rug is dat geen prettige wandeling. Het uiteindelijke resultaat mocht er gelukkig zijn en daar doen we het dan uiteindelijk allemaal voor.

Formule 1 detail

Canon EOS 1D Mark II - f/8.0 | 1/1250 | 400mm | ISO 250
Soms zijn de mogelijkheden om vanuit mooie standpunten foto's te maken beperkt, omdat we op het betreffende circuit te weinig mensen kennen of dat we pas op een laat moment hebben besloten om naar die race af te reizen. Dan moet je als fotograaf op zoek naar datgene waardoor je toch een beeldvorming kunt maken waarmee je tevreden kunt zijn.

Spa Franchorchamps is een dergelijk circuit, het ene dag gaat alles perfect en kun je op hele mooie plekken komen en de andere dag kom je niet veel verder dan de paddock en spreken ze alleen maar Franstalig. Op dat moment moet je van je eigen creativiteit gebruik maken. Ik heb die dag maar besloten helemaal om te lopen en ben uiteindelijk met mijn apparatuur in een boom geklommen. Vanuit die positie kon ik met een handmatige instelling en op gehoor de Formule 1 auto's door de bomen heen te fotograferen.

Formule 1 vanuit een boom

Canon EOS 1D Mark III - f/7.1 | 1/160 | 300 mm | ISO 200

Pannen

Het fotograferen van een Formule 1 auto kan op diverse manieren. Vaak zie je de eenvoudigste methode voorbij komen; door een hele korte sluitertijd de auto in het beeld te bevriezen. Helaas lijkt het er dan op dat de auto geparkeerd staat op het circuit.

De kunst is om met wat langere sluitertijden te variëren en een inschatting te maken van de snelheid van de Formule 1 auto. Dit gecombineerd met je compositie om zo spannende en snelle beelden te creëren die bij velen in de smaak vallen. Deze techiek wordt pannen genoemd; je volgt met je camera vanuit een vooraf bepaalde compositie de raceauto op hoge snelheid en je maakt de foto in een lage sluitertijd op het juiste moment.

Ik kies eigenlijk altijd voor een zo laag mogelijke sluitertijd. Zo blijft er nog voldoende beeldvorming van de auto over, maar komt er wel erg veel snelheid in het beeld te zitten. Een Formule 1 auto komt met ongeveer 300 kilometer per uur voorbij. Om dat met een 300mm objectief en een sluitertijd van 1/40s vast te leggen vraagt veel oefening. Ook is een goede stabiele monopod als extra ondersteuning onder je objectief onmisbaar.

Als je techniek goed onder de knie hebt zal het resultaat je verbazen. De kunst van goede autosport fotografie is om met zo weinig mogelijk beelden een zo perfect mogelijk resultaat neer te zetten. Omdat te bereiken is er wel wat lokale praktijk oefening nodig.

Je kunt beter eerst een paar trainingsronden gebruiken om een paar proefbeelden te maken en je ideale compositie te bepalen. Vervolgens zet je de camera op zes tot tien beelden per seconde. 's Avonds heb je dan de taak om uit meer dan vijfduizend foto's het beste beeld te zoeken.

Oefening baart kunst en je zal zien dat je dan in een heel raceweekend niet meer dan vijfhonderd foto's maakt. Voordeel is dan ook dat je 's avonds nog lekker de tijd hebt om te ontspannen en in de stad waar het rondom een formule 1 of Nascar race altijd gezellig is een biertje te pakken of meer..

Formule 1 - panning

Canon EOS 1D Mark II - f/32 | 1/40 | 300 mm | ISO 100

Een paar tips

Gebruik bij voorkeur een professionele camera body of body met grip.
Hierdoor heb je meer gewicht en massa in je hand wat een betere stabiliteit geeft bij het pannen.

Gebruik een goed en snel objectief. Ik gebruik bijna altijd vaste brandpunten in verband met de snelheid, beeldscherpte en lichtsterkte.

Gebruik een stevige monopod als extra ondersteuning.

Heb geduld, goed netwerken is geven en nemen en kan jarenlang duren.

Ga je vliegen, kijk dan goed per vliegmaatschappij wat je mee mag nemen aan boord.

Zorg voor een goede voorbereiding.

Begin niet gelijk met het fotograferen op 1/40s maar bouw van een korte sluitertijd af naar een goed werkbare sluitertijd.

Stel je camera manueel af en bepaal ook de witbalans.
Op een circuit is dat eenvoudig te doen door even de kerbstones (rood en wit) te fotograferen.

Veel oefenen! Ga desnoods een keer langs een snelweg het "pannen" uitproberen.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Over de auteur

Arno is eigenaar en fotograaf van Trouwdag in Beeld en is gespecialiseerd in bruidsfotografie en in het maken van trouwalbums en trouwkaarten. Arno reist veel en zijn digitale beeldreis over de hele wereld is te vinden op zijn eigen photoblog. Hij vindt het leuk om zijn kennis en ervaringen hier op Photofacts te delen.

19 reacties

Reinoud schreef op donderdag 20 januari 2011 om 21:31 | reageer
Nog een tip: wees eens verrassend en maak een foto met een rechte horizon!

Rob schreef op donderdag 20 januari 2011 om 21:46 | reageer
Mooi uitgebreid verhaal! Een droom van vele inderdaad maar o.a. door de extreme toegangsprijzen van F1 races niet altijd haalbaar voor iedereen.

Zelf lees ik ook altijd met veel plezier het weblog van Frits van Eldik, dé F1 fotograaf van NL naar mijn idee!

Raymond schreef op donderdag 20 januari 2011 om 23:39 | reageer
he Maatje,

Das toevallig ik ben ook al aan het plannen voor Melbourne 2012 Mooi stuk en helemaal waar!

vBn schreef op donderdag 20 januari 2011 om 23:43 | reageer
Interessant artikel. Met mooie foto's. Uit ervaring weet ik hoe lastig het is. Met wat nabewerking kan het effect versterkt worden. Maar een nog langere sluitertijd ga ik zeker uitproberen.
Hier een Porsche op Zandvoort. Die m.i. redelijk gelukt is.

Arno schreef op vrijdag 21 januari 2011 om 00:11 | reageer
@Raymond zullen we daar een heerlijk biertje pakken of meer...?

Arno schreef op vrijdag 21 januari 2011 om 00:25 | reageer
@vBn: Is inderdaad redelijk gelukt ik kon echter helaas je exif niet uilezen. Op Zandvoort zijn er veel mooie posities die makkelijk te bereiken zijn. Probeer op Zandvoort maar eens een keer tussen de Hunserug en De Audi-S bocht te gaan staan en dan aan de kant van de Audi-S bocht iets naar beneden afdalen tot net boven de hekken je kunt dan met 600 mm en 1/160 dit resultaat maken: Jeroen Bleekemolen

leo schreef op vrijdag 21 januari 2011 om 01:19 | reageer
Zoals je zelf al omschrijft in dit voor mij interessante stukje is de Formule 1 heel moeilijk. Ik zou het gewoonweg niet kunnen betalen, nog los van je kennis van contacten binnen die wereld. Maar er zijn gelukkig nog wel meerdere vormen van autosport, zo vind ik historisch autoracen erg leuk, fraaie auto's ook. In Zolder kun je dan als bezoeker wel op en in de pits komen. De techniek blijft hetzelfde, de toegankelijkheid is niet te vergelijken. Ik vind het pracht foto's die je laat zien!

tonv schreef op vrijdag 21 januari 2011 om 04:09 | reageer
Wat heb ik genoten van deze posting Arno! Fraaie foto's en ook een goed verhaal dat avontuurlijk klinkt. Over de kosten heb je niet zo uitgewijd maar het lijkt me geldverslindend. Toen ik in Nederland woonde was ik regelmatig te vinden op de Nordschleife (Nurburgring).

Ik heb een paar vragen aan je:
- Wat is grosso modo jouw hit rate bij dit soort fotografie?
- Je gebruikt veel extreem kleine diafragma's f/18-f/22-f/32 (waar veel diffractie en dus kwaliteitverlies optreedt); is dat om de sluitersnelheid laag te houden voor goede panning shots ?
- Schiet je dan in de TV mode (sluitersnelheidvoorkeur)?
- Welke witbalans gebruik je (handmatig)?
- In welke belichtings mode schiet je (spot metering)?
- Schiet je nooit endurance races zoals de 24 uurs van Le Mans? Die auto's zijn in mijn optiek veel interessanter dan F1 auto's.

Peter van Veen schreef op vrijdag 21 januari 2011 om 06:22 | reageer
Puik artikel, Arno. En ook hier is, net als bij alle andere takken van 'sport', het hebben en leggen van goede contacten uiterst belangrijk. Netwerken dus!

Arno schreef op vrijdag 21 januari 2011 om 11:33 | reageer
@Ton:

Mijn hit rate was bijvoorbeeld in 2005 nog bedroevend slecht. Ik was toen op Indianapolis en maakte zoveel beelden dat er eigenlijk te weinig tijd was om die op dezelfde dag nog uit goed te zoeken en een leuke avond i.p.v. uren achter je laptop is ook gezellig tijdens een raceweekend want als je je hotel vooraf goed uitkiest dan kom je 's avonds nog weleens teamleden tegen die graag een babbeltje met je maken. Om 100 echt mooie panning beelden te maken had ik toen toch wel 1000 tot 2000 shots nodig. Ik ben daarom ook eind 2005 van een 100-400 mm overgestapt op een 400 mm 2.8 mijn eerste vaste brandpunt en wat de hitrate een positieve ivloed gaf. In 2010 heb ik de Shelby 300 Nascar race het hele weekend gedaan en toen heb ik het hele race weekend niet meer dan 600 beelden gemaakt waarvan ik er 250 in mijn beeldbank heb gezet. Oefening en baart kunst en nu is het 1 of 2 rondjes instellen en dan schit je nagenoeg alles raak op een enkele misser na. Ook een goede camera en snel objectief helpt daarbij, maar aan equipment heb ik gelukkig geen gebrek

Omdat ik een hekel aan regen heb kies ik veelal een zonnige bestemming bij panning fotografie met een extreem lage sluitertijd moet je dan je ISO laag houden en je diafragma zo hoog mogelijk omdat je anders problemen krijgt met overbelichting maar ook met het scherptevlak van de raceauto. Zet je het diafragma op bijvoorbeeld 7.1 dan moet je alles extreem nabewerken en is je auto niet op alle punten scherp. Een vast brandpunt helpt je wel eens stuk verder in kwaliteit vandaar dat ik eigenlijk alleen nog maar met dat soort objectieven werk. Nadeel van een hoog diafragma is dat het zonnige karakter op een foto wat minder is maar het uiteindelijke panning effect en kwaliteit is voor mij belangrijker.

Ik schiet in TV of geheel manueel. Het liefste manueel maar om het soms wat makkelijker te maken zet ik hem op TV alleen wordt dan automatisch het diafragma gekozen en is niet ieder beeld hetzelfde met scherptediepte en scherptevlakheid.

Witbalans is afhankelijk van de situatie, ik maak een foto van een gekleurd onderwerp met wit erin, bijvoorbeeld de kerbstones en bekijk deze op mijn camera met een jasje over mijn hoofd want anders kun je door het zonlicht je LCD niet goed beoordelen en maka dan de keuze voor de witbalans. Witbalans stel ik altijd manueel in meestal ergens tussen de 3500 en 5400 K, voordeel is dat je dan alles in een groep van een bepaalde positie achteraf snel kunt corrigeren.

Autofocus punt in het midden en inderdaad meestal spot metering maar soms ook evaluative metering voor als ik er even niet uit kom

le Mans is ook erg leuk maar als je een maal aan de Formule 1 of Nascar hebt geroken en net als ik regelmatig in een pitbox en op de paddock bent geweest dan wil je niet meer terug. Ik heb ook DTM en A1GP gedaan maar vegeleken met Formule 1 en Nascar is dat gewoon playmobil. Als je een keer in Nederland bent moet je maar eens een keer bij me langskomen, dan krijg je een rondleiding, ik heb een hele verzameling F1 items van een voorvleugel van de Spyker F1 2007 tot de 2005 BBS velg van de Ferrari van Schumacher en nog veel meer.

Had er eigenlijk beter een tweede artikel van kunnen maken

Arno schreef op vrijdag 21 januari 2011 om 11:37 | reageer
@Leo: Wellicht is de Euroboss serie iets voor je om een keer te gaan kijken. Dat zijn races met oude formule 1 wagens. Goed bereikbaar en erg open voor de bezoekers en fans. Website is: www.euroboss.com

leo schreef op vrijdag 21 januari 2011 om 12:51 | reageer
@ Arno, bedankt voor de link. Magny Cours ligt vlak bij een favoriet vakantiegebied van me, ik ga het in de gaten houden. Persoonlijk vind ik dit soort racerij bepaalt geen Playmobil

Arno schreef op vrijdag 21 januari 2011 om 15:54 | reageer
@Leo: Historiche racerij is ook leuk om te bekijken want uiteindelijk is alles van nu over een aantal jaren ook historisch, vandaar dat de Euroboss voor formule 1 liefhebbers een leuke serie is. Le Mans, DTM enz. zijn wel ook leuk en goed opgezet voor de fans maar het technische en het marketing niveau ligt in de F1 en Nascar heel veel hoger en dat spreekt mij met name heel erg aan. M.b.t. de fans kan de F1 van andere raceklasse nog heel veel leren en dan kunnen ze beginnen met de kaartverkoop want de gemiddelde prijs voor een kaartje slaat inderdaad nergens meer op.

leo schreef op vrijdag 21 januari 2011 om 16:07 | reageer
Arno, ik snap ook wel wat je bedoelt hoor en tegenwoordig volg ik de F1 trouw op televisie. Er zijn zeker kritische kanttekeningen te plaatsen bij de F1, het mag dan de eredivisie van de racerij zijn, het geld wordt toch wel erg bepalend en daar moet een hoop voor wijken. Maar dat wordt wat off topic, ik vind het erg interessant hoe jouw foto's tot stand komen en dat de techniek van het maken, hoe goed ook, maar een klein gedeelte is van wat er allemaal bij komt kijken. En dat geldt voor een hoop takken van fotografie.

tonv schreef op vrijdag 21 januari 2011 om 16:14 | reageer
@Arno

Bedankt voor je uitvoerige antwoord!

Wanneer je de sluitersnelheid bij zonnige weersomstandigheden drastisch moet vertragen lijkt me een grijsfilter ook een mogelijkheid want volgens mij zet je zo'n F1 auto beter op de plaat met f/16 dan met f/22-f/32.

Ik kan me voorstellen dat de F1 sfeer uniek is maar persoonlijk vind ik de F1 auto's qua vormgeving minder fraai dan de prototypes die hun rondjes draaien op Le Mans of American Le Mans maar da's een kwestie van smaak.

Wanneer ik in Nederland ben en de gelegenheid heb wil ik zeker een keer een bezoek brengen aan je studio en ben erg benieuwd naar je F1 verzameling! Doe je verder commercieel iets met het beeldmateriaal zoals stock?

Wanneer je vaak rondzeult met met 20 kilo gear heb je dan geen rugklachten? Laatst in Shanghai heb ik dagelijks zo'n 8 uur gelopen met een volle Lowepro van zo'n 12 kilo maar voelde m'n benen en knietjes na 4 dagen!

EdC schreef op vrijdag 21 januari 2011 om 19:43 | reageer
Arno, ik heb jouw verhaal met plezier. Je maakt duidelijk dat fotografie ook voor een professional 'fun' kan blijven en zo hoort het ook. En met alle aanvullingen is het ook een informatief verhaal geworden. Zelf vind ik panning van auto's op een gewone weg al een stevige opgave en dan zijn het meestal nog testauto's waarvan de bestuurder is te instrueren. Ik zal de komende tijd mijn oren voor jou gespitst houden als ik 'mijn netwerk' hoor praten over races. Eventueel ook interesse in truckraces?

@tonv. "F1 auto's qua vormgeving minder fraai". Je blijft ook altijd een designer.

Eric schreef op vrijdag 21 januari 2011 om 20:03 | reageer
Mooi inzichtelijk artikel en mooie foto's. Juist die schuine lijnen vind ik wel iets extra's geven. Ik vraag me alleen af wat je bedoeld met snel objectief. De foto's zijn allemaal genomen met klein diafragma,dat kan ik niet helemaal rijmen met "snel objectief". Of bedoel je de mechanische aspecten(?) van een objectief?

Arno schreef op vrijdag 21 januari 2011 om 23:48 | reageer
@Ed: Ook een truckrace is leuk om te doen

@Eric: Met een snel objectief bedoel ik een objectief met een perfecte optische kwaliteit en die samen met mijn camerabody bijdraagt m.b.t. de AF snelheid om een onderwerp snel scherp te kunnen stellen en dan uiteindelijk met AI servo perfect te kunnen volgen.

Johan schreef op zaterdag 22 januari 2011 om 12:43 | reageer
Wat een mooie foto's. Ook een heel leuk en inhoudelijk artikel om te lezen.

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Masterclass Landschapsfotografie met Bas Meelker

Van Beeld naar Kunst met Micky Hoogendijk

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

45.165 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts

Autosportfotografie op hoge snelheid

Netwerken

Voorbereiding

Pannen

Een paar tips