100+ fotografiecursussen én 4 Fotobijbels ebooks - Nu 120 euro voordeel! Word nu lid!
Photofacts Academy

Photofacts Academy; 100+ Fotografie Cursussen
Fotograferen wordt makkelijker en leuker

Boek

De Fotobijbels; Boeken over Fotografie
101 Praktische fotografietips voor betere foto's

Sander Poppe

De baas over het licht met filters

vrijdag 20 oktober 2017, 16:32 door | 7.574x gelezen | 15 reacties

Mooie landschapsfoto's komen helaas niet vanzelf. Eventjes naar de kust rijden, een foto maken en dan weer naar huis. Nee, dat zit er helaas niet in. Helaas denken daar veel mensen anders over. Maar een paar uur ben je zo kwijt.

Kinderdijk reflection

f/8, 1/100s, 100 ISO @ 18mm
Filters: ND Hard Grad 0.6 & ND Soft Grad 0.6

Neem bijvoorbeeld alleen al het licht. Het is werkelijk iedere dag totaal anders. Dit komt door de bewolking, zonstand en jaargetijde. Ik durf te wedden dat als je iedere dag een foto maakt met dezelfde compositie dat ze allemaal verschillend zijn qua licht.

Maar hoe krijg je dan de controle over het licht? Wanneer ben je dan de baas? Om controle te krijgen over het licht gebruik ik dus grijs(verloop)filters. In deze blog hier iets meer over.

Filters


Over filters


Er zijn diverse merken op de markt als het gaat om filters. Een aantal zijn erg bekend, zoals bijvoorbeeld Cokin, Ray Master, Format Hitech, 84.5mm en LEE.

Ieder merk heeft zijn eigen prijs. In het gewone leven is het niet altijd zo, maar bij filters wel. Hoe duurder, hoe beter de kwaliteit. Ben je er zuinig op, dan gaat het levenslang mee. Dan valt de prijs wel weer mee.

Om met grijs(verloop)filters te fotograferen heb je een aantal producten nodig. Hieronder een korte opsomming:

  • Adapterring(en); Let op: Dit is lens afhankelijk
  • Filterhouder(s); Zijn in diverse varianten verkrijgbaar
  • Grijs(verloop)filters; Denk aan gewone ND filters, ND Hard Grad filters, ND Soft Grad filters. Maar ook aan bijvoorbeeld de LEE Big Stopper (10 stops)
  • Polariser
  • Schoonmaakdoekjes


ND Hard Grad of ND Soft Grad filter?


Regelmatig krijg ik de vraag wanneer je nu een ND Hard Grad filter moet gebruiken en wanneer een Soft Grad filter? Ik zal een simpel antwoord geven... Ja, er is ook een moeilijk antwoord. Maar die moet je maar in mijn boek lezen (meer informatie onderaan deze blog).

Wanneer er een rechte horizonlijn aanwezig is (deze rechte lijn mag onderbroken worden door een molen of een ander klein onderwerp) gebruik je een ND Hard Grad Filter. Ben je in heuvel-, rots- of bergachtig landschap, dan gebruik je een ND Soft Grad filter.

Feeling happiness

f/8, 1/100s, ISO 100 @ 18mm
Filters: ND Hard Grad 0.6 & ND Soft Grad 0.6

Welk filter heb ik nu nodig?


Maar hoe weet ik nu welk filter ik op welk moment nodig heb? Bijvoorbeeld, wanneer nu een ND Hard Grad 0.6 of wanneer een ND Hard Grad 0.9?

Eigenlijk is het antwoord heel simpel. Het verschil is het aantal stops tussen de lucht en het land, dat is de filter die je nodig heb. Toch? Bijna goed... Als je de camera richt op de lucht komt er een bepaalde sluitertijd uit.

Doe dit hetzelfde nu bij het land. Laten we zeggen dat het verschil 3 stops is. De lucht is dus 3 stops lichter dan het land. Dit gaan we nu corrigeren met een ND Hard Grad 0.6 (2 stops) filter.

Maar waarom nu niet een ND Hard Grad 0.9 (3 stops)? Omdat deze stap nu net iets te groot is. Probeer het maar.

Histogram


Je histogram op je camera is misschien wel de beste vriend van je filters. Je kunt hiermee namelijk eenvoudig zien of je de juiste filter gebruikt. Schiet je histogram te veel naar rechts, dan is de lucht waarschijnlijk nog te licht.

Schiet hij te veel naar links, dan gebruik je misschien wel de verkeerde filter omdat het geheel te donker wordt.

Met en zonder filter


Filters versus software


Maar kan ik dit ook niet met software doen? Bijvoorbeeld in Adobe Lightroom? Of Adobe Photoshop? Ja zeker. Je kan met software een heel eind komen. Een heel eind? Niet helemaal dan?

In mijn optiek niet. Een bepaalde schittering in het water, een prachtige 'glow' op een gebouw of op een stenen voorgrond. Dit valt zeker ook toe te voegen met software, maar de praktijk benadert dan net niet.

Als je met filters fotografeert lukt dit wel. Jij bent de baas over het licht en zorgt ervoor dat het licht in balans komt in de foto. Als je dit op de juiste manier doet neem je die schittering of die glow wel mee in de foto.

Tenslotte is en blijft het fotograferen. En landschappen fotograferen doe je tenslotte buiten. Dan is het de uitdaging om de perfecte foto toch ook op locatie te maken? In mijn optiek wel...

Banner het grote filter boek wit


Het grote filter boek


Ik heb een heel boek geschreven over filters. Wil je meer leren over het werken met filters? Ben je toe aan een volgende stap als het gaat om landschapsfoto's maken? Wil jij de baas worden van het licht?

Wellicht heb je dan wat aan mijn boek. Hier vind je meer informatie.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Sander Poppe

Over de auteur

Sander Poppe (1984) is autodidact en landschapsfotograaf. Als geboren Zeeuw komt hij graag aan de kust. Maar niet alleen de zee fascineert, eigenlijk alles wat met water te maken heeft. Hij levert zijn foto's regelmatig aan diverse bedrijven en stichtingen.

15 reacties

  1. Karel Hilgers
    Karel Hilgers schreef op zaterdag 21 oktober 2017 om 09:09  | reageer

    De realiteit is dat alleen het polafilter niet voor 100% in Photoshop kan worden gerealiseerd (alleen de reflecties niet). Al die grijsverloopfilters dus wél, zolang de scene binnen het dynamisch bereik van je sensor zit. En dat is tegenwoordig heel vaak het geval.
    Het grote nadeel van het gebruik van fysieke filters is dat je maar één kans hebt om het goed te doen. Doe je het in Photoshop dan ben je veel flexibeler.
    Laat die filters lekker in het analoge tijdperk achter!

  2. Sander
    Sander schreef op zaterdag 21 oktober 2017 om 09:39  | reageer

    Beste Karel, Ieder zijn mening uiteraard. Als jij je prettiger voelt om het via Photoshop te doen, juich ik dit alleen maar toe. Ik ben het alleen niet met je eens over dynamisch bereik van de sensor. Je zal dan toch moeten gaan blenden... Maar nogmaals, ieder zijn ding. Ik doe het graag liever buiten in het veld... Gr, Sander

  3. 100
    Profiel 100 schreef op zaterdag 21 oktober 2017 om 11:06  | reageer

    @Karel
    Een 6, 10 of 16 stops ND filter nadoen in Photoshop is ook wat lastig, lijkt me. Denk aan vervagingen van beweging in water en lucht, maar bijvoorbeeld ook het creëren van lichtsporen bij verkeer of het laten verdwijnen van voorbijlopende mensen. Daarmee heb je dus al heel wat zaken waarbij filters nuttig kunnen zijn in het digitale tijdperk (dynamisch bereik, wegnemen reflecties, gebruik langere sluitertijden).
    Je kunt met Photoshop veel doen, zeker als je meerdere belichtingen samenvoegt, maar dat neemt niet weg dat filters zo hun specifieke toepassingen hebben en bij gelijke toepassingen er specifieke voor- en nadelen zitten aan de gekozen methode.

    Overigens kun je Photoshop ook gebruiken voor foto’s die met filters genomen zijn, dus achteraf corrigeren/bijwerken is net zo goed mogelijk als bij foto’s die zonder filters zijn genomen. Het grote nadeel dat je noemt, zie ik dus niet, zeker niet bij digitale fotografie waarbij je direct het resultaat op je camera ziet, dus correctie en nogmaals fotograferen goed mogelijk is. Bij actiefotografie is het moment voorbij, bij landschappen heb je doorgaans voldoend tijd om meerdere foto's te maken.

  4. Karel Hilgers
    Karel Hilgers schreef op zaterdag 21 oktober 2017 om 12:21  | reageer

    @100: naar mijn mening had de auteur het niet over de filters die jij noemt. Ik reageer alleen op de zaken die in het artikel genoemd worden.

  5. 100
    Profiel 100 schreef op zaterdag 21 oktober 2017 om 15:14  | reageer

    @Karel
    Misschien heb je er overheen gelezen, maar in het artikel staat letterlijk:

    “Grijs(verloop)filters; Denk aan gewone ND filters, ND Hard Grad filters, ND Soft Grad filters. Maar ook aan bijvoorbeeld de LEE Big Stopper (10 stops)”

    Een LEE Big Stopper is het soort filters waar ik iets over zei. Ik neem aan dat je het inhoudelijk met me eens bent dat degelijke filters niet of slechts beperkt te Photoshoppen zijn.

  6. Karel Hilgers
    Karel Hilgers schreef op zaterdag 21 oktober 2017 om 18:42  | reageer

    Ik lees nergens overheen. Heb jij de voorbeelden gezien? En de uitleg van de auteur bij die voorbeelden? Ergens een voorbeeld van stromend water gezien? Of dag/nacht? Lichtsporen? Ik niet.
    Ik weet echt wel dat je een 10-stopper niet in Photoshop kunt nadoen. Maar dat zeg dus ook niet.

  7. Sander Poppe
    Sander Poppe schreef op zaterdag 21 oktober 2017 om 20:13  | reageer

    @karel: Bedankt voor je reacties. Sorry van mijn late reactie. Ik was stormfoto's aan het maken aan de Zeeuwse kust... met filters, zonder was niet gelukt. Probeer maar eens opspattend water te blenden boven de horizonlijn knipoog

    In ieder geval, voorbeelden kan je vinden in mijn nieuwste boek. Daar ga ik overal dieper op in. Ik mocht van Photofacts een stukje schrijven over filters en eindigen met mijn nieuwste boek. Als je het hele stuk gelezen heb, zal je dat wel begrijpen... knipoog

    Nogmaals dank voor je reacties en fijn weekend verder gewenst.

  8. geerjanssen
    Profiel  geerjanssen schreef op dinsdag 24 oktober 2017 om 11:15  | reageer

    Soms vraag ik me af of schilders in de 17e eeuw ook zo elkaars werk besproken?

  9. Rob Gipman
    Rob Gipman schreef op dinsdag 24 oktober 2017 om 13:48  | reageer

    Misschien een vreemde opmerking, maar de HDR functie in mijn 5d4 heeft ook een neutrale stand die perfect licht en donker combineert door 3 foto's te nemen zonder dat je een hdr look krijgt. Hier een voorbeeld. De heide was totaal donker bij het tegenlicht van de zons ondergang.

  10. Sander Poppe
    Sander Poppe schreef op dinsdag 24 oktober 2017 om 16:54  | reageer

    @Rob, Ik heb hier al eens van gehoord maar zelf geen ervaring mee. Ik durf ook niet te zeggen of er daadwerkelijk verschil zit tussen een RAW file foto met HDR functie uit een 5D4 en een foto gemaakt met een grijsverloopfilter met een andere camera... Ben eigenlijk wel nieuwsgierig naar het verschil...

  11. Bas Meelker
    Bas Meelker schreef op dinsdag 24 oktober 2017 om 19:43  | reageer

    Leuk stuk Sander. Misschien een handige aanvulling op de vragen en antwoorden van hierboven. In dit blog ga ik (kort en bondig) in op waarom filters in het veld voor mij nog altijd de voorkeur hebben boven softwarematige oplossingen. Misschien geeft het wat meer duidelijkheid.

    @Rob: de HDR functie in een 5DIV genereert een JPG bestand als output. Houd daar wel rekening mee. Dat hoeft natuurlijk geen probleem te zijn, maar met een JPG verlies je wel ongeveer 30% aan informatie ten opzichte van een RAW bestand. Belangrijk om te weten als je de foto naderhand nog wilt bewerken.

    Met vriendelijke groeten,
    Bas Meelker

  12. Sander Poppe
    Sander Poppe schreef op dinsdag 24 oktober 2017 om 21:53  | reageer

    Dan is de HDR functie van 5DIV toch minder als werken met filters. 30% verlies is behoorlijk wat.

    @Bas, bedankt voor de leuke aanvulling! Mooi en duidelijke blog, en uiteraard wordt dit ook in mijn boek uitgebreid besproken knipoog

  13. Rob Gipman
    Rob Gipman schreef op dinsdag 24 oktober 2017 om 22:02  | reageer

    Dag Bas bedankt, Dat snap ik idd, had ik nog niet helemaal door. Ga ik zeker (als ik tijd en locatie heb) testen. was er vooral verrast door, maar weet nu ook dat ik dit automatisch kan doen. Bij deze foto werkte ik op statief en drukte ik de shutter zelf elke keer voor de tl. Bemerkte uiteraard beweging in the uiteindelijk tl.

  14. PvRFotografie
    Profiel  PvRFotografie schreef op woensdag 25 oktober 2017 om 07:22  | reageer

    Ik vind het een interessant stuk, ik heb vorig jaar een presentatie gezien van Ira Tiffen (van de Tiffen filters, hij zit nu bij Schneider) Hij liet een aantal voorbeelden zien van het verschil tussen filters en effecten in postproductie.

    Ik doe ook regelmatig filters na in Photoshop, maar sinds begin dit jaar weer veel meer met echte filters. Heb dan ook een paar LEE ND en verloop filters aangeschaft. En binnenkort krijg ik ook je boeken thuis.

  15. Sander Poppe
    Sander Poppe schreef op woensdag 25 oktober 2017 om 08:28  | reageer

    Dank je Pieter. Ik hoop dat je veel leesplezier heb knipoog

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.
Portretfoto's Bewerken in Lightroom Classic
Cursus Naaktfotografie met Danyel Weideman
Toon alle artikelen binnen Tips en Truuks

Photofacts wordt mede mogelijk gemaakt door


Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

45.287 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts
Om Photofacts.nl goed te laten functioneren maken we gebruik van cookies. Bekijk ons cookiebeleid. akkoord