Een grote lensopening is niet alleen voor een kleine scherptediepte

woensdag 8 juni 2022, 15:30 door Nando Harmsen | 3.491x gelezen | 1 reactie

Je kent ze wel, die prachtige en vooral ook dure objectieven met enorme lensopeningen. Als je f/2.8 al groot vindt, dan is niets vergeleken met f/1.4 of zelfs f/1.2. Je krijgt er een extreem kleine scherptediepte mee.

Maar wat voor zin heeft zo'n lensopening het als je altijd met f/8 fotografeert? Ik leg uit wat voor nut een grote lensopening nog meer heeft.

Niet iedereen wil een extreem kleine scherptediepte gebruiken. Dat is begrijpelijk, want het is ook niet voor elke soort fotografie geschikt.

Zeker de fotografen die bijna altijd een diafragma tussen de f/5.6 en f/11 gebruiken zullen niet snel het nut van een f/1.4 inzien.

Een studio portret wordt vaak met een grotere lensopening gefotografeerd. Onder deze omstandigheden heb je geen grote lensopening nodig.
Toch kan een heel grote lensopening veel nut hebben. Niet om een kleine scherptediepte te bereiken. Ook niet om in donkere omstandigheden toch voldoende licht door de lens te krijgen zodat je kunt blijven fotograferen. Het heeft alles te maken met scherpstellen

We staan er niet snel bij stil, maar de autofocus heeft zo zijn beperkingen. Er is contrast nodig om te kunnen scherpstellen.

Is er geen contrast, dan zal de scherpstelling falen. De autofocus gaat hunten. Is er wel contrast, dan moet er voldoende licht zijn om dat contrast te zien.

Een objectief zoals dit stelt je in staat om de maximale prestaties uit de autofocus te halen. Je hebt er alleen wat aan als je ook onder die omstandigheden fotografeert.
Elke camera heeft een minimale hoeveelheid licht nodig om te kunnen scherpstellen. Dat wordt weergegeven met een EV waarde.

Om een voorbeeld te noemen, de autofocus van een camera werkt bijvoorbeeld tot -2 EV. Is het donkerder dan -2 EV, dan is de AF niet meer bruikbaar.

Een grote maximale lensopening laat een enorme hoeveelheid licht door. De autofocus kan daar veel profijt van hebben.
Dit getal -2 EV is in dit geval even willekeurige genomen, gewoon als voorbeeld. Elke camera heeft een eigen minimum lichthoeveelheid vermeld in de specificaties. Bij sommigen is dit -1 EV, anderen gaan tot -3 EV. Er zijn er zelfs die tot -7 EV gaan. In dit geval blijf ik even bij -2 EV als voorbeeld.

De hoeveelheid licht die overeenkomt met -2 EV, is de hoeveelheid licht van de volle maan in een sneeuwlandschap. Er is echter één maar. De camera kan alleen onder die omstandigheden scherpstellen met een f/1.2 objectief. Dat is namelijk een vereiste omdat dat objectief voldoende licht door kan laten.

Zou je een f/4 objectief hebben, dan zal het scherpstellen bij volle maan in een sneeuwlandschap niet meer lukken. Immers, een f/4 objectief laat maar liefst 3,3 stop minder licht door.

Dat betekent dat je met een objectief met een maximale lensopening van f/4 pas kunt scherpstellen bij ongeveer 1 EV in plaats van -2 EV.

Onder hele donkere omstandigheden kan de autofocus het moeilijk krijgen. Komt er niet voldoende licht door de lens, dan ziet de autofocus niet waar op scherpgesteld moet worden.
Om een idee te hebben, 1 EV aan licht komt ongeveer overeen met nachtelijke skyline van een stad op afstand. Heb je een objectief met een grootste lensopening van f/5.6, dan zal je zelfs minimaal +2 EV aan licht nodig hebben. Dat komt overeen met fotograferen in een stad met straatverlichting.

Als je veel fotografeert onder donkere omstandigheden, dan kan je zeker voordeel van een objectief met een grote lensopening hebben. Het scherpstellen kan in die gevallen veel beter, sneller en soepeler gaan. Het risico dat de scherpstelling gaat hunten is veel kleiner.

Een huwelijksfoto met een losse flitser in de avond. Je hebt geen grote lensopening nodig voor een goede belichting, maar het kan er wel voor zorgen dat de camera goed en snel kan scherpstellen.
Betekent dit dat je altijd een objectief met een grote lensopening nodig hebt? Natuurlijk niet. Het is alleen maar nuttig als je onder omstandigheden fotografeert waarbij het licht alles behalve optimaal is. Of je houdt van een extreem kleine scherptediepte, want dat kan ook.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Over de auteur

Nando Harmsen fotografeert al meer dan 40 jaar. Zijn specialisme ligt bij bruidsreportages en landschapsfotografie. Daarnaast geeft Nando lezingen, workshops, masterclasses, fotoreizen, en maakt regelmatig reviews van nieuwe en leuke apparatuur.

1 reactie

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Ook interessant

• 

  Flitsfotografie tip: Combineer lampen met je flitslicht

  door Elja Trum

• 

  Lichttekenen: een creatieve manier van fotografie

  door Nando Harmsen

• 

  Flitsfotografie tip: Studiofotografie is een goed startpunt

  door Elja Trum

• 

  Wat moet je gebruiken, de spotmeter, matrix, of een van de andere meetmethoden?

  door Nando Harmsen

• 

  Straatfotografie tip: Voeg lichtsporen toe aan je foto's

  door Michiel Heijmans

• 

  Zo explodeert een ouderwetse flitslamp in slow-motion

  door Elja Trum

Toon alle artikelen binnen Tips en Truuks