100+ fotografiecursussen én 4 Fotobijbels ebooks - Nu 120 euro voordeel! Word nu lid!
Photofacts Academy

Photofacts Academy; 100+ Fotografie Cursussen
Fotograferen wordt makkelijker en leuker

Boek

De Fotobijbels; Boeken over Fotografie
101 Praktische fotografietips voor betere foto's

Rob Dijkstra

Filmen met je fotocamera: camerakeuze

maandag 30 juni 2014, 23:46 door | 40.728x gelezen | 18 reacties

Het filmen met een systeemcamera of spiegelreflex wordt steeds populairder. En terecht: verwisselbare lenzen en een grote beeldsensor maken dat je met deze camera's creatief aan de slag kunt en kleine scherptediepte kunt gebruiken.

Een voorbeeld van wat er met een spiegelreflex- of systeemcamera te bereiken is kun je zien in mijn film 'Lente in Doornenburg'. Deze bevat beelden van kasteel de Doornenburg in de Betuwe. De film is gemaakt met een Sony Alpha 77 en drie verschillende lenzen (een 16-50mm zoomlens, een 50mm macrolens en een 70-400mm zoomlens).


Eigenlijk zijn er tegenwoordig drie typen camera die bijzonder geschikt zijn voor filmen:


  • Spiegelreflexcamera's
  • Systeemcamera's (vooral de typen met een grotere chip zoals de Sony Nex serie, Fuji X serie, Olympus PEN serie, Panasonic G serie, Samsung NX serie
  • Bridgecamera's met een grote chip (bijvoorbeeld de Sony RX10 en Panasonic Lumix FZ1000)

Systeemkeuze


Een echte voorwaarde voor creatief filmwerk is een grotere beeldchip. Met vrijwel alle compactcamera's kun je ook prima filmen maar het werken met scherptediepte is echt afhankelijk van een grotere beeldchip: 1 inch is daarvoor wel het minimale formaat.


Spiegelreflexcamera's (met name de Canon 5D mark III) staan bekend om hun filmcapaciteiten, maar technisch gezien zijn systeemcamera's zeker zo geschikt.

Het verschil tussen een spiegelreflex- en een systeemcamera



Het grote verschil is dat een systeemcamera geen spiegel heeft. Bekijk de afbeelding hieronder eens. Spiegelreflexcamera's gebruiken de spiegel (2) om het beeld (rode lijn) dat in de lens komt (1) omhoog te kaatsen naar een prisma (3) die het beeld omdraait en in de zoeker laat zien (4).

We noemen dit een optische zoeker. Om het beeld in de zoeker te krijgen is er geen elektronica nodig. 
Op het moment van fotograferen (het indrukken van de ontspanknop) klapt de spiegel (2) omhoog (blauwe pijl) om het beeld door te laten (groene lijn) naar de beeldchip (6). Op dat moment heb je (kort) even geen beeld in je zoeker. Voor de beeldchip ligt de sluiter (5). Die kun je vergelijken met een metalen klapdeur. Door heel snel of langzamer open-en-dicht te klappen bepaalt dit 'deurtje' de sluitertijd.


Nu je dit principe begrijpt kun je je voorstellen dat filmen een technische uitdaging voor een spiegelreflex is. Want om de continue beeldstroom (de je met video maakt) op te kunnen nemen moet de spiegel omhoog geklapt zijn en dan heb je dus geen beeld in de zoeker. Daarom moet je tijdens het filmen bij een spiegelreflexcamera altijd op de monitor aan de achterzijde naar het beeld kijken. 



Schema spiegelreflex

Een uitzondering hierop zijn de spiegelreflexcamera's van Sony (de SLT-modellen). Deze beschikken over een grotendeels transparante spiegel die niet beweegt. Zowel bij fotograferen als filmen gaat het beeld dwars door de spiegel om opgenomen te worden. Slechts een klein deel van het beeld wordt omhoog gespiegeld en geeft het beeld in de elektronische zoeker (EVF = electronic view finder). 


Concurrenten van Sony noemen dat een nadeel. Het beeld zou niet zo levensecht zijn als een optische zoeker. 
Er zijn ook voordelen aan het systeem dat Sony gebruikt. Zo kun je tijdens het filmen in de zoeker blijven kijken. Bij helder daglicht is dat een groot voordeel, want een monitor is dan altijd slecht te beoordelen door het opvallende licht.

Ook zorgt bij heel weinig licht de chip van het zoekerbeeld voor beeldversterking. Hierdoor kun je in vrijwel duistere omstandigheden toch nog beeld hebben om scherp te stellen. Die versterking gebruikt de grote chip niet voor de foto, waardoor er geen extra ruis op de foto komt.

Zoeker

Of je een elektronische zoeker als prettig ervaart, is een persoonlijke voorkeur. Bekijk die zoekers dus goed vóór je een camera gaat kopen. In de nieuwste topmodellen worden hoge kwaliteit zoekerschermen gebruikt die een gedetailleerd beeld geven. Goedkopere modellen beschikken vaak over een minder gedetailleerde digitale zoeker.

Directe beoordeling en scherptedieptecontrole.
Een voordeel van de elektronische zoeker is dat je correcties (zoals onder- of overbelichting, witbalans enz.) direct kunt zien. Datzelfde geldt ook voor kleurafstellingen e.d. Het filmpje hierna laat duidelijk zien hoe handig dat is. Bij de meeste spiegelreflexcamera's moet je eerst de foto of filmopname maken en kun je 'm dan daarna beoordelen, maar met name bij systeemcamera's is de 'directe controle' groot.


Scherptedieptecontrole


Bij filmen kun je (net als bij fotograferen) door je diafragmakeuze kiezen om bij bijv. een portretopname de achtergrond onscherp te houden en bij een landschap zowel voor- als achtergrond heel scherp af te beelden. 
Systeemcamera's laten dit effect direct in de zoeker zien. Persoonlijk vind ik dat een erg handige feature.

Beeldchip formaat



Misschien heb je gehoord dat professionele camera's beschikken over een grotere beeldchip dan minder professionele modellen. In grote lijn kun je wel aannemen dat een grotere chip een hogere kwaliteit geeft. Verwar overigens het formaat (in centimeters) niet met het aantal beeldpuntjes. Een grotere chip is dus fysiek (in centimeters) een grotere chip.

Grotere chips hebben minder last van ruis. De meest gebruikte beeldchips in spiegelreflexcamera's zijn APS-C formaat. Deze chips hebben een zeer goede prijs-kwaliteit verhouding en zijn zowel geschikt voor amateur- als professioneel gebruik. In onderstaande afbeelding zie je de verschillende formaten. Een grotere chip wint het van een kleinere als we letten op beeldruis (vooral bij minder licht) en detailweergave.

Sensorformaat

Full-frame chips zijn alleen beschikbaar in spiegelreflexcamera's en systeemcamera's van Sony (A7 serie). Overige merken systeemcamera's hebben maximaal APS-C formaat. Voor het werken met een kleine scherptediepte is (in volgorde van bruikbaarheid) full-frame, APS-H, APS-C, Micro Four Thirds en 1 inch chip het meest geschikt.

In het schema hieronder is goed te zien hoeveel kleiner een beeldchip van bijvoorbeeld de Nikon 1 camera's zijn ten opzichte van de veelgebruikte APS-C chips. Beeldchip van een dergelijk (of nog kleiner) formaat zijn niet geschikt voor het creëren van kleine scherptediepte en daarmee feitelijk ongeschikt om dit in films en foto's te gebruiken.

Sensor formaten

Sommige systeemcamera's hebben echter een kleinere chip dan spiegelreflexcamera's (die meestal APS-C formaat hebben). Dat betekent theoretisch mindere kwaliteit en meer ruis bij weinig licht. En hoe kleiner de chip, hoe minder je de mogelijkheid hebt te spelen met de scherptediepte.

Zoeker


Persoonlijk vind ik het prettig als een camera niet alleen een monitor heeft maar ook een zoeker. Fotograferen en filmen met alleen een monitor is - met name in veel daglicht - lastig. Je kunt het beeld dan niet goed beoordelen. Daar zijn weliswaar hulpmiddelen voor maar als je camera over een zoeker beschikt is dat wel zo handig.

Met name systeemcamera's worden nogal eens ontworpen met uitsluitend een monitor. 
Heeft je huidige camera alleen een monitor dan zul je bij filmwerk al snel de behoefte hebben aan een zoekerloep.

Zoekerloep

Bridgecamera's


Een overbruggend model (vandaar de naam) tussen spiegelreflex en compactcamera kan zo zijn voordelen hebben: vaak zijn dit camera's met een zeer goede kwaliteit en veel mogelijkheden. Ze hebben echter geen verwisselbare lens.

Dat hoeft op zich geen nadeel te zijn: als het zoombereik groot genoeg is (8x of meer) en er voldoende groothoek aanwezig is (24 of 28mm) heeft een dergelijke camera het voordeel van compactheid (geen gesleep met losse lenzen), een licht gewicht en een nooit vervuilde chip.

Veel bridgecamera's hebben een kleine beeldchip en zijn daardoor niet zo geschikt voor filmwerk. Andere daarentegen (bijvoorbeeld de Sony RX-10 en Panasonic FZ1000) bieden een beeldkwaliteit die veel spiegelreflexcamera's niet kunnen halen.

Bridgecameras

Oud glas



Misschien heb je nog lenzen liggen van een oudere camera. Dan is het de moeite waard om te kijken of je camerakeuze hiervan af moet hangen. Wees echter wel reëel: één oud lensje zonder autofocusfunctie moet niet je keuze bepalen. Het moet dan echt gaan om een waardevolle collectie lenzen.

Check ook of je die lenzen wel echt kunt gebruiken op je nieuwe camera, want 'hetzelfde merk' wil nog niet zeggen dat het ook past en werkt...
 Objectieven zonder automatische scherpstelling vind ik persoonlijk te lastig. Met name bij snelle onderwerpen is de elektronica vaak sneller dan de mens. 


Conclusie: oude objectieven kunnen soms bruikbaar zijn, maar check het eerst allemaal goed.

Wel of geen autofocus


De meeste merken spiegelreflexcamera's kunnen bij het filmen niet - of slechts heel traag - automatisch scherpstellen. Dat heeft alles te maken met de manier waarop zo'n camera gebouwd is. 


Systeemcamera's en bridgecamera's kunnen (vanwege hun bouw) ook bij het filmen snel scherpstellen. Als je dus veel gaat filmen en je wilt het gemak van automatische scherpstelling niet opofferen, dan is je keuze een systeemcamera of een bridgecamera. 



Er zijn situaties waarin de automatische scherpstelling niet zo goed werkt. Dat geldt voor fotograferen en filmen beide. Maar filmen met automatische scherpstelling is net als fotograferen: hoe minder je je hoeft bezig te houden met technische handelingen, hoe meer tijd je hebt om te focussen op beeldinhoud.

Tenslotte…



Veel mensen denken dat professionele fotografen en filmers uitsluitend met spiegelreflexcamera's werken. Dat is inmiddels achterhaalt. Bekijk bijvoorbeeld het werk van Benedict Campbell, een gerenommeerd fotograaf en filmer uit Engeland. Hij heeft een aantal films in opdracht van motormerk Harley Davidson gemaakt met de Sony Nex7. 


Steeds meer professionele fotografen gebruiken de kleinere systeemcamera's om onopvallend hun werk te kunnen doen. David McLain is fotograaf voor onder andere National Geographic en fotografeert met Sony systeemcamera's.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Rob Dijkstra

Over de auteur

Rob Dijkstra is fotograaf, freelancer voor onder andere Zoom, Sony en Adobe. Rob is specialist op het gebied van filmen met de DSLR en systeemcamera. Zijn passie voor de Nederlandse natuur deelt hij door foto-excursies.

18 reacties

  1. Brummer
    Brummer schreef op dinsdag 1 juli 2014 om 11:40  | reageer

    Mooi artikel, ben zo af en toe ook aan het filmen met mij DSL A77 van Sony. Prachtig scherp beeld. Nadeel van filmen met een spiegelreflex vind ik wel het in- en uitzoomen. Dit gaat, als je niet goed oppast, vaak schokkerig, omdat je met de hand aan de zoomring van de lens moet draaien. Tips?? Ik zie ze graag.

  2. wimfoto
    Profiel  wimfoto schreef op dinsdag 1 juli 2014 om 12:10  | reageer

    Op zich zelf een aardig artikel, alhoewel staat van af 2009 regelmatig in allerlei foto en film publicaties. Wat mij het meest interessant is, is de codex of waarmee neem je het op bepaald een groot deel van je verdere verwerking.

    Niets voor niets is Magic Lantern een speciale ontwikkeling om de camera uitput in DNG cineraw te gaan ontwikkelen voor de canoncamera's omdat hun eigen software een slappe aftreksel is. Bewerken kan je haast niet ermee en geluid is om te huilen.

    Dat geldt eigenlijk voor heel veel DSLR camera's, vandaar dat ik dat nog steeds extern opneem.en mijn film eerst bewerkt met DavinciResolve.

    Brummer; je heb volledige elektronische zoom en scherpstellen (niet te betalen) en heel goedkope.

  3. Charles
    Charles schreef op dinsdag 1 juli 2014 om 12:47  | reageer

    Doorgaans film ik met een sony FX 1000c videocamera maar om met de spiegelreflex camera ook te kunnen filmen kocht ik de Canon 70D. Eigenlijk ging ik voor de fullframe maar het beweegbare schermpje van de 70D vond ik een heel groot voordeel. Met mijn zoon deel ik meerdere lenzen. Mocht dat niet het geval geweest zijn had ik voor de sony A7s gekozen. Inmiddels ben ik helemaal vertrouwd met de Canon en vind het een heerlijke camera.

  4. leo
    Profiel leo schreef op dinsdag 1 juli 2014 om 13:46  | reageer

    Wat ik begreep van filmers en ik ben geen filmer maar maak foto's, is dat stabilisatie in wat voor vorm dan ook heel fijn is bij filmen.

  5. Har
    Har schreef op dinsdag 1 juli 2014 om 14:23  | reageer

    Leuk artikel met spijker op zijn kop.
    Afgelopen week op strand Noordwijk mijn dochter Maike met haar paard GG gefilmd op het strand. Van het LCD zoekerbeeld achterop mijn EOS 650D bleek totaal NIETS te zien. Toen maar"gewoon" uit de hand de lens op paard+amazone gericht. Gevolg: goede scherpe beelden maar horizon scheef. (Had ik maar statief moeten gebruiken, ik weet het). Volgende keer maar proberen bij bedekt weer (+ statief). En...inderdaad...tijdens filmen ook nog in- of uitzoomen is geen makkelijke zaak. Motorische zoom van camcorder toch echt makkelijker.

  6. Ronald
    Ronald schreef op dinsdag 1 juli 2014 om 17:17  | reageer

    Filmen is een vak apart. Het artikel had n.m.m. vollediger geweest als ook enkele veelgebruikte attributen werden genoemd. Zoals filmstatief, schouderstatief, hdmi monitor, focusring etc. Filmen op de snapshot manier werkt vaak niet goed. Bepaalde hulpmiddelen zijn onontbeerlijk voor een goed resultaat. Ja je sjouwt meer mee, maar dan heb je ook wat!

  7. jan
    Profiel jan schreef op dinsdag 1 juli 2014 om 17:57  | reageer

    Hoewel ik de camera er niet speciaal voor had gekocht, film ik nu af en toe met mijn olympus omd m5. (De fotohandel gaf trouwens ook aan dat een systeemcamera daarvoor beter geschikt is dan een reflex omdat niet de hele tijd de spiegel opgeklapt hoeft te staan.)
    Echter bij full hd zijn geluid en beeld niet synchroon. Bij gewoon hd avi wel.
    Olympus gaf (na een hele tijd) aan dat het wel aan mijn computer zou liggen. Lekker makkelijk dus.
    Nader onderzoek bij een profi filmmonteur en bij de fotohandel gaf echter hetzelfde effect. Ook met de meeste geschikte codec. Opnieuw via de fotohandel een bericht met voorbeeld naar Olympus. Deze geeft echter nog steeds niet thuis. Dit heb ik trouwens vaker met Olympus meegemaakt Gewoon niet reageren.
    Overigens nog een tip. I.p.v. een duur schouder of ander statief. Het eenbeenstatief aan de camera en in de jas- of broekzak. Prima stabiel beeld.

  8. rob dijkstra
    Profiel rob dijkstra schreef op woensdag 2 juli 2014 om 08:48  | reageer

    @Brummer:
    Zoomen is inderdaad een 'probleem'. Er zijn echter twee oplossing.
    1. Voor sommige camerasystemen zijn er lenzen met een zoommotor: Sony biedt voor zijn camera's met E-vatting (oudere Nex modellen en A3000, A5000 en A6000) bijvoorbeeld een 16-50 (vergelijkbaar met 25-80 mm bij full frame) en een 18-200 (vergelijkbaar met 28-320 mm) aan die soepel mototisch kunnen zoomen.
    2. Afzien van zoomen. Klinkt een beetje flauw, maar het is serieus te overwegen. Professionele filmmakers gebruiken maar zelden zoom. Het heeft ook iets tegennatuurlijks, want ons oog kan ook niet zoomen. In mijn filmpje van Doornenburg is ook geen zoombeweging opgenomen. Had je die gemist? Waarschijnlijk niet.

    Om beelden dynamisch te maken kun je ee slider gebruiken (ga ik in een volgend artikel op in - zie in het Doornenburg filmpje bij ongeveer 20 en 44 seconden)

  9. rob dijkstra
    Profiel rob dijkstra schreef op woensdag 2 juli 2014 om 08:52  | reageer

    @wimfoto:
    de codec waarin je opneemt heeft inderdaad iets te maken met de soepelheid waarmee je kunt monteren en de kwaliteit die overbijft in de montage. Nu is dit al best een lang artikel geworden met veel 'techtalk' dus ik heb dit onderwerp niet behandeld. Mijn bedoeling is om meer te posten over filmen en de codec komt dan zeker aan bod.

  10. rob dijkstra
    Profiel rob dijkstra schreef op woensdag 2 juli 2014 om 08:56  | reageer

    @leo:
    Beeldstabilisatie is inderdaad fijn als je uit de hand filmt. Bij Sony spiegelreflexen is dat ingebouwd in de body en heb je dus bij alle lenzen stabilisatie. Bij andere merken en de systeemcamera's van Sony moet je het bij de aanschaf van je lenzen 'meenemen' in je beslissing. Als je op statief werkt (zoals ik meestal doe) is stabilisatie niet nodig (en soms zelfs vervelend - maar je kunt het altijd uitzetten).

  11. rob dijkstra
    Profiel rob dijkstra schreef op woensdag 2 juli 2014 om 09:03  | reageer

    @Har / @Brummer:
    Bridgecamera's kunnen wel zoomen. Aan zo'n opmerking heb je natuurlijk niks als je al een camera gekozen hebt, maar misschien is dit een overweging voor iemand die nog gaat kopen of vervangen. Bijv. de Panasonic FZ1000 beschikt over een Leica lens van (vergeleken met full frame) 25-400 mm - dat s 16x zoom. Dat moet toch een feest zijn voor de diehard filmer.

    @Har: kijk een naar een zoekerloep (zoals ik noemde in mijn artikel). Hoeft helemaal niet zo duur te zijn en werkt uitstekend. Bij sommige electronica supermarkten koop je zo'n dingetje al voor een paar tientjes.

  12. rob dijkstra
    Profiel rob dijkstra schreef op woensdag 2 juli 2014 om 09:06  | reageer

    @Ronald:
    Zoals ik al eerder meldde is dit het eerste artikel, er zullen er meerdere volgen. Een deel van de genoemde zaken zal ik daarin behandelen. In de praktijk hoef je trouwens niet zoveel mee te slepen. Ik kom er op terug in een volgend artikel

  13. fietsert
    fietsert schreef op woensdag 2 juli 2014 om 13:39  | reageer

    Dummy vraag (maar aan mij is het artikel ook gericht volgens mij): Als je filmt met een DSLR moet je dan via de display kijken? Omdat ik aanneem dat de zoeker zwart is op dat moment (want spiegel omhoog) . (Ik heb zelf geen DSLR mét video mogelijkheid, nooit in handen gehad nog). Als dat zo is, lijkt me dit wekl een nadeel van gebruik van een DSLR voor filmen t.o.v. mirrorless alternatieven (met een viewfinder).

  14. rob dijkstra
    Profiel rob dijkstra schreef op woensdag 2 juli 2014 om 15:11  | reageer

    @Fietsert.
    Klopt inderdaad: spiegelloze camera's geven beeld in de zoeker, spiegelreflexen niet (met uitzondering van Sony DST modellen omdat die dwars door de spiegel heen 'kijken').
    In mijn optiek zijn systeemcamera's dan ook de betere keuze als je vooral wilt gaan filmen, en dan met name de versies die over een zoeker beschikken. Ik werk momenteel met de Sony Nex7 en A6000 tot volle tevredenheid.

  15. wimfoto
    Profiel  wimfoto schreef op woensdag 2 juli 2014 om 18:37  | reageer

    @rob, ik kijk er naar uit.

  16. Iris
    Iris schreef op donderdag 3 juli 2014 om 18:24  | reageer

    Is een fotocamera qua ontwerp ook goed geschikt om te filmen? Een videocamera is speciaal ontworpen om met één hand te kunnen filmen en flexibel te bewegen, en dan ook heel anders van vorm dan een fotocamera.
    Wat is uw ervaring daarmee?

    Alvast bedankt!

  17. Eugène
    Eugène schreef op zondag 6 juli 2014 om 11:59  | reageer

    Daar (kasteel Doornenburg) is de Floris serie opgenomen door Paul Verhoeven.

  18. rob dijkstra
    Profiel rob dijkstra schreef op donderdag 10 juli 2014 om 00:52  | reageer

    @ iris:
    nee, een fotocamera houd niet echt lekker vast voor filmen. Maar in mijn opinie moet je ook niet vanuit de hand filmen, maar vanaf een statief (ook met een videocamera). Vormgeving is dus niet zo'n groot issue. Vooral de verwisselbare lenzen en kleine scherptediepte maken een fotocamera veel interessanter dan een videocamera.

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.
Cursus Naaktfotografie met Danyel Weideman
Masterclass Landschapsfotografie met Bas Meelker
Toon alle artikelen binnen Tips en Truuks

Photofacts wordt mede mogelijk gemaakt door


Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

45.288 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts
Om Photofacts.nl goed te laten functioneren maken we gebruik van cookies. Bekijk ons cookiebeleid. akkoord