Starten als professioneel fotograaf

zondag 27 februari 2011, 15:42 door Elja Trum | 48.881x gelezen | 9 reacties

Wanneer je al een tijdje bezig bent met je fotohobby krijg je om een gegeven moment zeker wel eens de vraag of je voor iemand een betaalde opdracht wilt doen. Altijd leuk om (een deel van) de kosten van je hobby te dekken. Wanneer je meer opdrachten krijgt zul je wellicht gaan denken aan het opzetten van je eigen bedrijfje als fotograaf, maar wat komt daar allemaal bij kijken?

Opzeggen van je huidige baan is wellicht een wat heftige stap om mee te beginnen. Zeker op momenten dat het wat minder met de economie gaat. In plaats daarvan zou je wellicht een dag minder kunnen gaan werken. Zo kun je op een voorzichtige manier je bedrijfje opzetten en uitbouwen zonder het risico helemaal zonder inkomen te zitten.

Fotografie in loondienst

Je hoeft natuurlijk niet direct je eigen bedrijfje op te starten wanneer je iets met fotografie wilt gaan doen. Je zou ook in loondienst kunnen gaan bij grotere bedrijven die zich met fotografie bezig houden. Voordeel is dat je zelf geen risico loopt en elke maand je loon gestort krijgt.

Daarbij is het waarschijnlijk erg leerzaam om in een professioneel bedrijf mee te draaien. Nadelen zijn er ook: je kunt niet zelf bepalen wat je wel en wat je niet doet en succesvol bezig zijn zie je niet direct terug in je inkomen.

Ondernemerschap

Het maken van mooie foto's alleen is niet voldoende om een succesvol bedrijfje te starten. Belangrijker is misschien wel het ondernemerschap. Er komt veel kijken bij het runnen van je eigen bedrijf. Hoe je jezelf in de markt weet te zetten is vaak belangrijker dan de daadwerkelijke kwaliteit van je foto's.

Daarbij is de fotografiemarkt aardig verzadigd. Er is veel concurrentie en er zijn veel amateurs op de markt die vaak net zulke mooie foto's kunnen maken. Je moet in je product en dienst iets onderscheidends aanbieden waardoor mensen voor jou kiezen.

De belangrijkste vraag die je jezelf moet stellen is: waarom zou iemand bij mij iets willen kopen dat hij ook bij een ander kan aanschaffen? Als je op die vraag geen antwoord hebt, anders dan 'omdat ik goedkoper ben' kun je beter niet voor jezelf beginnen. De prijs is vrijwel nooit een doorslaggevend argument bij de keuze van een fotograaf. Eerder gaat het om kwaliteit, betrouwbaarheid en creativiteit.

Je eigen bedrijf starten

Voordat je daadwerkelijk een bedrijfje start is het goed om te kijken naar de haalbaarheid van je plannen. Daarvoor kun je een businessplan schrijven. Zeker als je voor je plannen geld van de bank nodig hebt is een businessplan nodig, maar ook als dat niet het geval is, is het slim om een plan uit te schrijven.

In veel gevallen kun je als fotograaf gelukkig aardig van start zonder een stevige lening. Heb je besloten je eigen bedrijf te starten dan kun je -na het bedenken van een bedrijfsnaam- op bezoek bij de Kamer van Koophandel om je in te schrijven. Bij de Kamer van Koophandel kunnen ze je ook gelijk inschrijven bij de belastingdienst.


Om betalingen te ontvangen en uit te voeren heb je een bankrekening nodig. In principe kun je daarvoor je privé bankrekening gebruiken. Het wordt dan echter wel lastig om onderscheid tussen je zakelijke en je privé transacties te houden. Een zakelijke bankrekening is daarom vaak verstandig. De kosten van een zakelijke rekening bedragen zo'n 100 tot 200 euro per jaar. Een tweede privérekening is een goedkopere optie, maar wordt door banken doorgaans niet gewaardeerd.

Boekhouding

Fotografie is een creatief vak. Het bijhouden van de boekhouding is iets waar veel fotografen liever niet teveel tijd aan besteden. Het is daarom slim een boekhouder in de arm te nemen die dit werk voor je uit handen neemt.

Maak bij de start van je bedrijf een afspraak om te horen wat de boekhouder van je verwacht en luister naar de informatie die hij je kan geven over aftrekposten en investeringen. Zo kun je voorkomen dat je onverwacht grote bedragen aan de belastingdienst moet overmaken en hij kan je tips geven voor het ordelijk bewaren van je betalingen en verstuurde facturen.

Als ondernemer moet je elk kwartaal BTW aangifte doen en aan het eind van het jaar een jaarrekening opstellen. Als je het goed bijhoudt is de BTW aangifte eenvoudig te doen, voor de jaarrekening is een boekhouder handig. Hij kent alle regeltjes en kan je zo vaak meer kosten besparen dan dat je voor zijn diensten betaalt.

Verzekeringen

Wanneer je voor je bedrijfje aan het fotograferen bent geldt je particuliere verzekeringspakket niet meer. Het is dus slim om hier ook even naar te kijken. Een bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering dekt je in tegen de schade die kan ontstaan bij het uitoefenen van je bedrijf. Bijvoorbeeld die dure vaas die je met je fototas omstoot terwijl je een bedrijfsreportage aan het maken bent.

Een apparatuurverzekering dekt de schade of diefstal van je fotoapparatuur en is als fotograaf ook een erg nuttige verzekering. Daarnaast kun je nog kijken naar rechtsbijstand, opstalverzekering (mits je een bedrijfspand hebt), beroepsaansprakelijkheidsverzekering en kredietverzekering. Niet alle verzekeringen zul je even hard nodig hebben, kijk dus goed naar de kosten en baten van een dergelijke verzekering.

Beroepsverenigingen

Als beroepsfotograaf kun je jezelf aansluiten bij een van de beroepsverenigingen. In België heb je de Nationale Vereniging van Beroepsfotografen en in Nederland zijn vier verschillende beroeps-verenigingen samen te vinden onder de naam Fotografen Federatie.

De verenigingen kunnen je helpen met juridisch advies, het opstellen van contracten, vragen over bijvoorbeeld auteursrecht en het gebruik van je foto door anderen, verzekeringen en perskaarten. Daarbij worden vaak ontmoetingsdagen en workshops georganiseerd. Het lidmaatschap bedraagt bij alle verenigingen zo'n 250 euro per jaar.

Samenwerking met collega fotografen is erg belangrijk, maar hoeft natuurlijk niet per se via een beroepsvereniging. Op internet zijn voldoende fora en weblogs te vinden waar je andere fotografen kunt ontmoeten en samen af kunt spreken. Van elkaar kun je veel leren.

Het is in elk geval verstandig met een paar lokale fotografen contact te zoeken. Jullie kunnen opdrachten waar de ander geen tijd voor heeft naar elkaar doorschuiven. Het is handig als je iemand kunt bellen om een opdracht over te nemen als je ziek bent.

Prijzen

Het vaststellen van de prijzen die je gaat rekenen kan nog voor heel wat hoofdbrekers zorgen. Een goed basis is om te kijken naar de kosten die je jaarlijks verwacht te hebben. Denk aan kosten voor huur van een pand, de afschrijving van je camera, computer en printer, kosten voor een website, verzekeringen, reclame uitingen en dergelijke.


Voeg daar vervolgens het bedrag aan toe dat je zelf wilt verdienen aan je werk. Je moet daar natuurlijk gewoon van kunnen leven en je moet niet vergeten dat je minimaal de helft kwijt bent aan belastingen (in de meeste gevallen 42% van wat je verdient) en bijvoorbeeld pensioenopbouw. Het bedrag dat je over houdt is in principe je netto inkomen.

Fotograaf Ron Rutgers heeft een handige excelsheet gemaakt waarmee je een inschatting van de kosten kunt maken en je bijbehorende uurtarief kunt berekenen. Er is op internet ook een overzicht met richtprijzen voor fotografen te vinden. Zorg voor heldere prijslijsten en leveringsvoorwaarden.

Wanneer je het kostenplaatje hebt gemaakt kijk je naar de hoeveelheid tijd die je in je eigen bedrijf stopt. Per uur of per dag gezien is er een minimaal bedrag dat je moet vragen om uit je kosten te komen. Houdt er rekening mee dat je nooit alleen maar betaalde uren kunt draaien, er gaat immers ook tijd verloren aan zaken waar je niemand een rekening voor kunt sturen. Vergeet bij een opdracht niet de tijd mee te rekenen die gaat zitten in het afwerken of afdrukken van de foto's.

Materiaalkeuze

Hoewel je met een goede amateurcamera (zoals een Nikon D60 of Canon 1000D) vaak net zulke fraaie foto's kunt maken als met een professioneel exemplaar, zijn amateurcamera's niet echt geschikt voor een professional. Een professionele camera geeft veel meer bedrijfszekerheid, omdat hij steviger in elkaar zit en veel duurzamer is. De honderden foto's die een amateur per jaar maakt, maakt een professional vaak binnen een week.

Bovendien moet de camera het altijd doen. In regen, bij 20 graden onder nul of tijdens een hittegolf. Een Nikon D300s of een Canon 60D is daarom vaak een goede investering. Een nog beter model kan natuurlijk ook, maar kijk vooraf of je de aanschafkosten ook echt voor jezelf kunt verantwoorden. Als professioneel fotograaf moet je ook altijd zorgen voor een back-up camera. Hier kan een wat goedkoper model van hetzelfde merk nog goed van pas komen.


Bovendien dien je als professional ook te beschikken over een variatie aan kwalitatief hoogwaardige objectieven. De objectieven zijn belangrijker dan de camerabody en hebben een groter effect op de eindkwaliteit van het beeld.

Afhankelijk van het type foto's dat je maakt kun je denken aan een korte zoom en een lange zoom, waarbij de lichtsterkte (minimaal diafragma van f/2.8 of f/4.0) van belang is. Dergelijke professionele objectieven kosten vaak duizend euro of meer per stuk. In duurzaamheid, betrouwbaarheid en kwaliteit zie je dit absoluut terug. Aanschaf is op die manier al snel te rechtvaardigen. Voorbeelden zijn de 24-70mm f/2.8 en 70-200mm f/2.8 objectieven van Canon of Nikon.

Daarbij hoort vaak ook een professionele flitser, waarmee je in de meeste omstandigheden indirect kunt flitsen. Let er bij aanschaf op of de flitser ook los van de camera te gebruiken is (eventueel met seperate triggers). Wie naast reportagefoto's ook studiofoto's wil gaan maken moet ook stevig investeren in een studioflitsinstallatie. Een basisset van een degelijk merk als Elinchrome of Broncolor begint bij zo'n 500 euro en kan gauw oplopen tot duizende euro's.

Focus

Fotografen die alles willen fotograferen wat maar voor de lens komt zullen zelden de top bereiken. Kijk waarin je goed bent en richt je bij je klantenwerving op doelgroepen die dat aan zal spreken. Voor het maken van trouwfoto's moet je jezelf al heel erg kunnen onderscheiden, want de (prijs)concurrentie daarin is wel heel erg groot.

Anderzijds moet je jezelf zeker in het begin ook weer niet te veel specialiseren, want dan kan de markt voor je werk te klein zijn. Het beste is een paar aandachtsvelden te kiezen waarin je goed bent en waarin je jezelf verder wilt bekwamen. Al werkend kom je er dan vanzelf achter in welke richting je werk zich gaat ontwikkelen.

Omdat je moet kunnen laten zien hoe goed je bent is het opbouwen van een kwalitatief hoogwaardig portfolio belangrijk. Uiteraard hoor je als fotograaf ook een website te hebben. Je website moet er net zo professioneel uitzien als het werk dat je wilt gaan maken.

Ook voor je website geldt: richt je op een specifieke doelgroep. Maak desnoods meerdere websites voor de verschillende doelgroepen. Iemand die op zoek is naar een bruidsfotograaf zal eerder kiezen voor iemand die zich daarin gespecialiseerd heeft dan voor iemand die daarnaast ook bedrijven, producten en evenementen zegt te fotograferen. Bovendien moet je ook verschillende mappen -naar onderwerp- onder de arm kunnen hebben op het moment dat je met een toekomstige klant gaat praten.

Going pro

Wanneer je goed doordacht te werk gaat is het als amateurfotograaf erg leuk om hier je geld mee te gaan verdienen. Denk goed na voordat je de stapt neemt om professioneel fotograaf te worden. Foto's maken in opdracht is wellicht minder leuk dan de foto's die je voor jezelf maakt. Ook komt er, zoals in dit artikel wel duidelijk wordt, veel meer bij kijken dan alleen maar het fotograferen zelf. Laat dat je niet tegenhouden om van je hobby je beroep te maken, maar zorg dat je alles van te voren goed doorgedacht hebt.

Meer informatie

- Kamer van Koophandel
- Belastingdienst
- Lancelots
- Startbedrijf.nl
- Sprout

Dit artikel is eerder verschenen in Zoom Magazine.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Over de auteur

Elja Trum is oprichter van Photofacts, online fotografiecursussite Photofacts Academy en het blog Teslafacts. Hij schrijft sinds 2006 over fotografie. Elja is ook auteur van boeken over zwart-wit-, flits- en portretfotografie.

9 reacties

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Ook interessant

• 

  Luminar nu ook beschikbaar voor op de iPad

  door Elja Trum

• 

  Hoe factureer je jouw fotodiensten?

  door Wilmar Dik

• 

  Help mee: Meer verdienen met fotografen in de culturele sector

  door Wilmar Dik

• 

  De waarde van beeld. Hoe staat de fotografie markt ervoor?

  door Wilmar Dik

• 

  De knop zwart-witomzetting indrukken is nooit genoeg

  door Nando Harmsen

• 

  Een LUT gebruiken voor videobewerking

  door Nando Harmsen

Toon alle artikelen binnen Tips en Truuks