Wees niet bang voor donker en licht in je foto

zaterdag 20 november 2021, 15:30 door Nando Harmsen | 2.682x gelezen | 2 reacties

Moderne digitale camera's hebben een enorm dynamisch bereik. Is dat nog niet genoeg, dan is het ook mogelijk om HDR-technieken te gebruiken.

Zo hoeft er nooit meer puur wit of puur zwart in de foto te zijn. Alles is goed doortekend en herkenbaar. De vraag is: moet je dat willen?

Het is tegenwoordig zo eenvoudig. Fotografeer in raw-bestandformaat, belicht op de lichte delen en haal de donkere delen in je fotobewerkingsprogramma op.

Er hoeft nergens meer uitgebeten wit of dichtgelopen zwart in de foto te zijn. Desnoods gebruik je een belichtingstrapje en HDR-technieken.

Een HDR opname van Carolafelsen in Saksisch Zwitserland. Alles is netjes binnen het dynamisch bereik door middel van een belichtingstrapje en het samenvoegen tot een HDR.
Het resultaat is vaak een foto die alleen uit neutrale toonwaarden bestaat. Er is geen echt contrast meer in de foto want licht en donker zijn veranderd in middentonen.

De foto zal tevens een overdaad aan details vertonen, iets wat veelvuldig in de zogenaamde urbex fotografie gebeurt.

Wist je dat als je naar een foto kijkt, het oog automatisch naar het lichtste deel getrokken wordt? Plaats je onderwerp in dat lichte deel, en het valt direct in het oog. Of je zet je onderwerp als silhouet tegen een licht deel van de foto. Het is een van de manieren om rust in een foto te brengen en/of de aandacht te leiden.

Door licht en donker in een foto te introduceren wordt de plek niet alleen spannender, maar ook realistischer. Bovendien wordt de aandacht direct op het onderwerp gericht wanneer dat verlicht is.
Stel je voor dat alles even licht is. Dan wordt het moeilijk, zo niet onmogelijk om de aandacht te leiden. Niets springt eruit, alles heeft dezelfde helderheid. De foto zal in eerste instantie opvallend zijn, maar de aandachtsspanne zal maar kort zijn.

Veel urbex fotografie lijkt op dit soort bewerkingen. Vaak zonder echt donker en licht in de foto. Niets wordt aan de verbeelding overgelaten.
Alles even licht maken betekent ook dat je de plekken waar geen of weinig licht is gaat voorzien van licht. Kijk naar de voorbeelden van de binnenlocatie waarbij het licht door het raam naar binnen schijnt.

Het licht heeft een richting en zal het deel van het onderwerp verlichten dat naar het raam gericht is. De andere kant is donker. Ga je dat oplichten, dan is dat hetzelfde als alles plat flitsen.

Waarom zou je de donkere delen in deze foto licht willen hebben? Ook in landschapsfotografie moet je niet bang zijn voor licht en donker. Het betekent echter niet dat het puur zwart moet worden.
Mijn tip: maak meer gebruik van licht en donker. Kies ervoor om niet alles "binnen het dynamisch bereik" te brengen. Laat het onderwerp verlicht zijn, en de rest niet of in ieder geval veel minder. Richt de aandacht en laat dat wat minder belangrijk is of minder aandacht behoeft uit het licht.

Dat betekent niet per definitie dat je puur zwart of puur wit in beeld moet hebben. Clipping van hoge lichten of schaduwen is ook niet wat je altijd wilt. Maar het is geen straf om het te gebruiken als het een meerwaarde voor je foto heeft.

Speel met licht en donker. Daar gaat het juist om in fotografie. Alles naar neutrale toonwaarden brengen is alleen maar een registratie van de plek.
Het grappige is, dat we met verwondering naar de foto's van de oude meesters in de fotografie kijken, waar veelvuldig met grote contrasten is gespeeld, waar soms zelfs puur wit of puur zwart in de foto te zien is. Het is daarom vreemd dat dit vaak vermeden wordt in de moderne digitale fotografie.

Kijk daarom eens wat beter naar licht en donker in jouw foto, naar schaduwen en contrast, en vergeet even dat alles per se binnen dynamisch bereik moet zijn. Maak de foto weer spannend, en laat sommige dingen in je beeld gewoon aan de verbeelding over.

Een sfeervol moment in IJsland. Die sfeer is er juist door licht en donker in de foto te houden.
Hoe ga jij te werk met je fotografie? Probeer jij ook altijd alles binnen dynamisch bereik te brengen, of hou je wel van donker en licht in je foto? Deel je mening in een reactie onder dit bericht.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Over de auteur

Nando Harmsen fotografeert al meer dan 40 jaar. Zijn specialisme ligt bij bruidsreportages en landschapsfotografie. Daarnaast geeft Nando lezingen, workshops, masterclasses, fotoreizen, en maakt regelmatig reviews van nieuwe en leuke apparatuur.

2 reacties

Mac schreef op dinsdag 23 november 2021 om 07:49 | reageer
Ik hou wel van donker en licht in een foto. Zeker als het zwart/wit fotografie is (het heet niet voor niks zwart/wit fotografie, en geen grijstinten fotografie).
Gebruik zelf ook regelmatig HDR, maar meer om genoeg dynamisch bereik te hebben. En in nabewerking zorg ik er wel voor dat ik echt lichte en donkere delen heb.

Hans van Sterkenburg schreef op woensdag 24 november 2021 om 09:13 | reageer
Dag meneer Nando,

Ik ben een liefhebber. Uw IJslandfoto zingt zo mijn hart in. Paddenstoelen zet ik graag in het licht, de omgeving in het donker. Een zwaan, drijvend op stil water, fotografeer ik vaak nog iets onderbelicht. De zwaan warm-wit en de omgeving donker, ook het water, waarin de weerspiegeling dan zo fraai te zien is.

Schilderen met licht, was dat het niet?

Groet,

Hans van Sterkenburg.

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Masterclass Landschapsfotografie met Bas Meelker

Van Beeld naar Kunst met Micky Hoogendijk

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

45.166 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts

Wees niet bang voor donker en licht in je foto