Fotograaf Ed van der Elsken in het Stedelijk
zondag 12 februari 2017, 15:15 door Michelle Peeters | 5.810x gelezen | 7 reactiesFotograaf Ed Van der Elsken, die in 1990 op 65-jarige leeftijd is overleden, werd bekend door zijn eigenzinnige, persoonlijke stijl en aanpak. Hij fotografeerde vaak op straat. Bestaande situaties zette hij graag naar zijn hand.
Hij ensceneerde en maakte contact met de mensen die hij vastlegde, desnoods door ze een beetje te provoceren. Ed werkte in een tijd waarin fotografie nog lang niet zo'n groot onderdeel was van het dagelijks leven als nu.
De mensen die zijn lens inkeken deden dat niet met het geoefende fotogezicht die velen nu opzetten zodra er een camera of telefoon op ze wordt gericht.
De komende periode zijn een aantal tentoonstellingszalen in het Stedelijk Museum bezaaid met voornamelijk zwart-wit foto's en daarnaast een hoop films van Ed van der Elsken.
Ed van der Elsken
De verliefde camera
Met De verliefde camera presenteert het Stedelijk het grootste overzicht wereldwijd van zijn werk in 25 jaar. De tentoonstelling belicht zowel zijn kwaliteiten als fotograaf als de relatie met zijn films en boeken in een rijke, veelvormige presentatie. Het is de derde tentoonstelling die het museum organiseert.
De meeste foto's in de tentoonstelling zijn zwart-wit. Te zien is onder andere hoe zijn meer dan twintig fotoboeken tot stand zijn gekomen. Er hangen meer dan tweehonderd foto's, filmfragmenten en dia-projecties.
Ook de korte film waarin hij kunstenaar en vriend Karel Appel portretteert is erg grappig om te zien. Appel gaat met zeer woeste verfstreken over het doek en maakt ondertussen een kort dansje.
Straatfotograaf
Ed van der Elsken was een unieke figuur. Als straatfotograaf ging hij in steden als Parijs, Amsterdam, Hong Kong en Tokio op zoek naar zelfbewuste mensen, naar mooie meisjes en tegendraadse jeugd.
Van der Elskens foto's en films zijn sterk van vorm, onmiskenbaar geworteld in hun tijd, maar tegelijkertijd tijdloos. Ed van der Elsken wist de 'Zeitgeist' te documenteren en te beïnvloeden. In zijn werk ontwikkelde hij een directe, onconventionele en persoonlijke stijl.
Ed aanwezigheid is altijd zichtbaar in zijn werk, contact was voor hem essentieel om een beeld te kunnen maken. Ook zette hij vaak een situatie in scène als speelse dynamische artdirector.
Ed van der Elsken, de eerste vlogger
Van der Elsken is een onderschatte pionier in Nederland. Zijn films werden destijds veel minder gewaardeerd dan zijn foto's. Ze waren niet keurig genoeg, men was het niet gewend.
Ed Van der Elsken werkte en leefde instinctief, vertrouwde op zijn intuïtie en had het vermogen om dicht bij mensen te komen. Dat was meer een persoonlijke eigenschap dan een technische vaardigheid.
Hij legde oogcontact en wist mensen te hypnotiseren, om hun ziel bloot te leggen. Maar hoe hij zijn eigen leven filmde, dat werd in die tijd narcistisch gevonden. Hij kon zich er ook niet goed tegen verdedigen.
Hij was als Karel Appel, die zei 'Ik rotzooi maar wat aan'. Zijn werk wijst inderdaad vooruit naar dat van vloggers, maar hun werk mist de ziel van het werk van Ed Van der Elsken.
Hij speelt dikwijls ook zelf een rol in zijn eigen films!
Wat vond ik van de tentoonstelling?
De tentoonstelling is geweldig! Ik denk dat deze expositie vooral bedoeld is om meer te weten te komen over zijn leven, zijn overtuigingen en zijn blijvende hartstocht voor Amsterdam en ook voor een hoop andere zaken.
De foto's stuk voor stuk prachtig en worden vaak begeleid door zijn directe (soms zeer hilarische) en persoonlijke teksten. Een foto was voor hem zelden een op zichzelf staand gegeven, maar kreeg vooral betekenis in relatie tot andere fotografische beelden en teksten.
Eds liefde voor zijn subjecten vormt de rode draad in de tentoonstelling. Een passender titel dan De verliefde camera is bijna ondenkbaar.
Hij moet een hele fysiek-ingestelde man zijn geweest, hij hield van lichamen, het spel van het licht hierop, en de manier waarop mensen zich bewegen in de ruimte. Hij had veel empathie voor mensen, ook in verre landen. Dat is duidelijk zichtbaar in de foto's die hij over de hele wereld nam.
Je ziet dat hij van mensen houdt en dat hij respect voor ze heeft. Hij zou ze nooit onvoordelig fotograferen of op een slechte manier neerzetten.
Wat maakt iemand tot een goede fotograaf?
Waar ik erg over ging nadenken bij het bezoeken van de expositie, is de vraag wat iemand tot een goede fotograaf maakt. Het doet er daarbij niet toe of het een straat-, landschaps-, of een portretfotograaf is.
Het gaat om de kwaliteit en de inhoud van de beelden. Ed van der Elsken maakte nu eenmaal zeer sterke foto's!
Tot wanneer?
De tentoonstelling Ed van der Elsken – De verliefde camera is te zien tot en met 21 mei 2017. Kijk voor meer informatie op de website van het Stedelijk Museum.
Wil jij ook gave foto's maken?
Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.14 dagen gratis fotografiecursussen kijken
Over de auteur
Michelle Peeters is fotografe en oprichter van DeuxBleus Fotografie. Michelle herkent het bijzondere in het gewone en het gewone in het bijzondere. Ze heeft zich nooit willen specialiseren en is daardoor van alle markten thuis.
7 reacties
-
Huub Sanders schreef op zondag 12 februari 2017 om 19:57 | reageerIk was ook bij de tentoonstelling afgelopen week. Het is bijzonder te moeite waard om te zien hoe hij al in de vijftiger jaren een zeer herkenbaar eigen stijl heeft ontwikkeld. Je ziet gewoon hoe hij als fotograaf contact heeft met zijn 'modellen' op straat. Een aanrader deze tentoonstelling!
-
Michelle Peeters schreef op zondag 12 februari 2017 om 20:11 | reageer
Hij was echt een pionier he. De eerste vlogger!
-
Tanja Thomas schreef op zondag 12 februari 2017 om 21:10 | reageer
Zijn herkenbare eigen stijl maakte hem een kunstenaar en uniek.
Het weerleggen van zijn eigen ziel in foto's en het weergeven van mensen etc. zodat anderen kunnen zien hoe hij naar ze gekeken en wat hij daarbij gevoeld heeft, is volgens mij het mooiste wat een een fotograaf aan foto's kan laten zien. -
Michelle Peeters schreef op zondag 12 februari 2017 om 21:16 | reageer
Inderdaad! Zijn foto's zijn niet eens allemaal even scherp maar ze hebben blijkbaar genoeg inhoud om hun waarde te behouden. En de stijl is inderdaad heel duidelijk herkenbaar...
-
gast schreef op dinsdag 14 februari 2017 om 12:53 | reageerDe laatste keer dat ik hem zag was een half jaar voor zijn dood bij mijn vriend Guus de Jong in Amsterdam,ik mocht niet over zijn "ziekte"zijn Guus,maar over zijn nieuwste film die hij in Japan had gemaakt,Jesus Guus daar weet ik helemaal niets van,dan maar over zijn fotowerk in Japan,jij ben daar toch ook geweest,zo leerde ik Ed kennen,druk praten als of hij tijd tekort had over zijn filmcamera een Canon,hij was bij Guus omdat hij een adopter had waar je fotolenzen op kon zetten op de videocamera,....dat was trouwens de laatste dag dat ik iets van zag...neen naar zijn tentoonstelling ga ik niet..ik wil dit zo bewaren.
-
Michelle Peeters schreef op dinsdag 14 februari 2017 om 13:21 | reageer
Leuk persoonlijk verhaal en mooie herinneringen om te koesteren inderdaad!
-
Robert schreef op dinsdag 14 februari 2017 om 16:34 | reageerEr is een Amsterdammer .....heen gegaan.
Deel jouw mening
Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.
Ook interessant
-
Straatfotografie tip: Gebruik de voordelen van de staddoor Michiel Heijmans
-
Ed van der Elsken komt tot leven in appdoor Michelle Peeters
-
Lust for Life - Ed van der Elsken 25 mei - 6 oktober 2019door Michelle Peeters
-
Restauratieprogramma een succes: Ed is gered!door Michelle Peeters
-
Jazz by Ed van der Elskendoor Michelle Peeters
Photofacts wordt mede mogelijk gemaakt door
Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox
45.167 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via 
Facebook.
Elja Trum
Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!
Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over PhotofactsGratis eBook: Fotograferen van Kinderen
Mis dit niet: Tips voor adembenemende familiekiekjes!
Ontdek 25 praktische tips waardoor je prachtige foto's van je (klein)kinderen kunt maken. Je krijgt van mij ook wekelijks nieuwe fotografietips per mail.
