Focusstacking voor een mooiere achtergrond

zondag 26 oktober 2014, 23:14 door Elja Trum | 9.700x gelezen | 9 reacties

Eergisteren bekeek ik een video -die binnenkort op Photofacts Academy te vinden zal zijn- waarin getoond wordt hoe je focusstacking kunt gebruiken bij macrofotografie. Eén mooi voorbeeld dat getoond werd, was dat je focusstacking kunt gebruiken voor een mooiere achtergrond.

Vanochtend hebben we paddenstoelen gefotografeerd met de Fotoclub, dus dat was direct een mooi moment om het geleerde in de praktijk te brengen. Paddenstoelen zijn immers een prima onderwerp voor een focusstack. Ze zijn klein genoeg om een macroobjectief te gebruik, maar doorgaans te breed om in één keer scherp op de foto te krijgen.

Meestal is het advies dan ook om op bijvoorbeeld diafragma f/11 te fotograferen zodat je de paddenstoel er in zijn geheel scherp op kunt krijgen. Dat heb ik ook gedaan, zoals je in de foto hieronder kunt zien.

f/13, 1.3s, ISO 100 @ 100mm
Nu is er niet direct iets mis met deze foto (even los van dat ie toch niet helemaal 100 procent scherp is), maar de achtergrond -hoewel onscherp- is nog best rommelig. Dat is niet wat je door je zoeker ziet (dan zie je namelijk het maximaal diafragma van f/2.8). De achtergrond is dan romiger en rustiger.

» Lees ook: 10 tips voor het fotograferen van paddenstoelen

Focusstacking

Als je nu toch die romige achtergrond wilt, maar je wilt ook dat de paddenstoel van voor tot achter scherp is, dan kun je een focusstack gebruiken. Hierbij maak je niet één foto, maar meerdere. Bij elke foto stel je (handmatig) net een ander deel van de paddenstoel scherp.

Omdat de foto's wel vrijwel gelijk moeten zijn zal je vanaf statief moeten werken. Verder is het wel zo handig om volledig handmatig te werken. Stel dus zowel de lichtgevoeligheid, als het diafragma en de sluitertijd handmatig in. Ook de scherpstelling moet je op handmatig zetten.

Uiteindelijk heb ik zes foto's gemaakt van deze paddenstoel. Allemaal met een kleinere scherptediepte dan de eerder gebruikte f/11, namelijk diafragma f/5.0. Bij elke foto is er net iets verder naar achteren op de paddenstoel scherp gesteld. Ik heb dit gedaan door ingezoomd op het live-beeld te kijken waar de scherpte precies lag en deze tussen elke foto een fractie naar achteren te leggen.

Helicon Focus

Thuisgekomen heb ik de foto's ingeladen in Helicon Focusstack (ik heb gewoon de gratis 30 dagen proefversie gedownload). De standaard instellingen van het programma waren direct goed genoeg voor mijn situatie. Binnen 10 seconden waren de zes beelden samengevoegd tot één eindbeeld.

Hieronder het resultaat.
Als je met de muis over de foto beweegt zie je één laag uit de serie als referentie.

Paddo focusstack

6x f/5.0, 1/20s, ISO 100 @ 100mm
Let vooral op het verschil in scherpte op en rond de paddenstoel. Overige verschillen (zoals de kleur) hebben te maken met mijn aanpassing achteraf van het samengevoegde bestand in Lightroom. En bekijk ook het verschil tussen de laatste foto ten opzicht van de foto eerder in dit artikel (en let dan op de achtergrondonscherpte).

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Over de auteur

Elja Trum is oprichter van Photofacts, online fotografiecursussite Photofacts Academy en het blog Teslafacts. Hij schrijft sinds 2006 over fotografie. Elja is ook auteur van boeken over zwart-wit-, flits- en portretfotografie.

9 reacties

Johan Vanhauwaert schreef op dinsdag 28 oktober 2014 om 12:26 | reageer
Dag Elja,
ik gebruik Focus-stacking om collecties fosielen en gesteenten te fotograferen.
Daar het hier gaat om een atelieropstelling maak ik per sessie een 30 à 70 opnames om alles (op een wetenschappelijk- verantwoorde manier ) scherp in beeld te krijgen. Ik ben het met U eens dat stacking een zeer interessante techniek is om de grenzen van de scherptediepte in fotografie te verleggen.
Groeten,
Johan Vanhauwaert

Luc Vancamp schreef op dinsdag 28 oktober 2014 om 16:39 | reageer
Dag iedereen,

Bij het artikel over tips over beter paddestoelen fotograferen heb ik een vraag:
ik wil fotostacking toepassen. Dit kan dan niet bij gebruik van een rijstzak ? Ook met een statief stel ik me vragen. Je moet telkens aan de lens draaien om het scherpstellen een ietsje te verleggen. Mag het camerastandpunt dan wel een klein tikkeltje wijzigen ? Bij macro ligt dit toch 'uiterst gevoelig'.

Graag uw reactie.

Elja Trum schreef op dinsdag 28 oktober 2014 om 16:52 | reageer
@Luc; Helicon Focus corrigeert voor bewegingen. Kleine bewegingen is geen probleem en bij grotere bewegingen zal je eerst wat in de instellingen moeten aanpassen. Er zit dus redelijk wat flexibiliteit in.

@Johan; Dat zijn de betere focusstacks! Met 70 opnamen.

Piet Nicolaas schreef op dinsdag 28 oktober 2014 om 19:12 | reageer
Ik zie zo fantastische resultaten, maar vraag me af hoe dat gaat bij het in beeld brengen van insecten waarvan meer dan 10 opnamen gemaakt moet worden. De tijd tussen 1ste en laatste foto wordt volgens mij zo lang dat de kans op beweging van het insect toch ontzettend groot is. Probeer maar eens snel de scherptediepte per foto met 0,1 - 0,2 mm te verleggen.
Ik heb al moeite om 3 opnames te maken in redelijk korte tijd. Daar wordt niet over gesproken.

Henk de Wilde schreef op woensdag 29 oktober 2014 om 00:32 | reageer
Ik heb het programma een paar jaar geleden aangeschaft omdat ik wat meer mogelijkheden wou uitproberen.

Ik liet mijn camera volledig aansturen door de computer onder meer het aansturen van het verleggen van het scherpstelpunt het voordeel hierbij is dat je met je armen over elkaar kunt afwachten totdat computer en camera klaar zijn met hun aantal opnames. Daarna verwerk je het met het programma tot 1 samengestelde foto van de gemaakte opnames.

Nu mijn vraag heb jij de foto's stuk voor stuk gemaakt en dan verwerkt met het programma of heb je het gedaan zoals ik beschreef met een computer of met de telefoon want dat zou ook kunnen denk ik.

Elja Trum schreef op woensdag 29 oktober 2014 om 09:12 | reageer
@Henk; ik heb nu de foto's handmatig gemaakt, dus alle instellingen op manueel (inclusief scherpstellen) en dan na elke foto het scherpstelpunt iets aangepast door aan de scherpstelring te draaien.

@Piet; Dat was in dit geval dan ook niet van toepassing.
Mijn paddenstoel bleef mooi stil zitten.

Er zijn dus methoden om een dergelijke focusstack automatisch te laten maken (mits je camera dat ook ondersteund). Dan kost het minder tijd. Bij insecten ben je inderdaad erg afhankelijk van het insect. Hij moet lang stil blijven zitten. Door 's ochtends vroeg op pad te gaan kun je nog insecten aantreffen die nog niet bewegen. Ook is het handig als het behoorlijk windstil is.

Roland Declerck schreef op donderdag 30 oktober 2014 om 08:32 | reageer
Als je een Android tablet of smartphone hebt kan je dit zeer handig doen met apps Helicon Remote of DSLRDashboard. Het programma berekent zelf hoeveel opnames er nodig zijn om aan je wensen te voldoen. Zeer handig.

Alvaruss schreef op donderdag 30 oktober 2014 om 16:02 | reageer
Zeker mooi resultaat. Kom je niet met een prime lens met een iets kleiner diafragma tot dezelfde romige achtegrond en een geheel sherpe paddestoel? Klik, klaar? Of denk ik nu te makkelijk...

Elja Trum schreef op donderdag 30 oktober 2014 om 16:51 | reageer
@Alvaruss; Deze foto's zijn allemaal gemaakt met de Canon EF 100mm f/2.8 IS Macro, dus het is al een prime lens. En ja, er zijn natuurlijk nog wel wat extra mogelijkheden om in de buurt te komen van dit resultaat. Bijvoorbeeld ook door meer afstand te nemen (en eventueel later een uitsnede te gebruiken).

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Portretfoto's Bewerken in Lightroom Classic

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

45.188 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts

Focusstacking voor een mooiere achtergrond

Focusstacking

Helicon Focus