Focus stacking in Helicon Focus

donderdag 7 juni 2012, 10:00 door Johannes Klapwijk | 20.137x gelezen | 10 reacties

Een van de grote uitdagingen bij macrofotografie is scherptediepte. Die is door je sterke vergroting ontzettend klein. En omdat ik liever niet naar een heel klein diafragma (grote getallen) ga vanwege de rommelige achtergrond die dat oplevert is het de uitdaging om voldoende scherptediepte te krijgen.

Een vlinder scherp krijgen lukt nog wel redelijk met f/8, maar wat nu als hij op een bloem zit die nog meer naar voren komt? In Helicon Focus heb ik een prachtig stukje software gevonden die hierin perfect voorziet.

Het idee van focus stacking software is dat je meerdere foto's maakt waarbij de focus steeds iets verschuift. Deze foto's kunnen dan via computeralgoritmes over elkaar gelegd worden. Om dit iets concreter te maken een praktisch voorbeeld. Stel, je stelt scherp op de neusharen van een vlinder. Omdat de ogen iets naar voren steken zijn die iets onscherp en omdat de voelsprieten nog verder naar voren komen zijn die helemaal onscherp.

Je maakt dan eerst een foto met de neusharen scherp, waarna je heel iets je focus naar voren schuift om de ogen scherp te krijgen, dan maak je een tweede foto. Nog zo'n stapje dichterbij scherpstellen, foto 3 enzovoorts. Totdat je uiteindelijk na een x aantal stappen de top van de voelspriet of het voorste bloempje ook scherp hebt.

Dat ziet er dan zo uit: bewust heb ik een bolle bloem gekozen als voorbeeld. Let wel, de hele serie hier is 16 foto's, de stapjes moeten erg klein zijn zodat er geen plakjes scherpte missen.

Foto 1: de ogen zijn scherp

Foto 2: de voelsprietpunten zijn scherp

Foto 3: het midden van de bloem scherp

Foto 4: de dichtsbijzijnde kant van de bloem is scherp
Je hebt nu dus, in plaats van in één foto zo veel mogelijk scherp te krijgen door kleine diafragma's, meerdere foto's met elk een 'plakje' scherptediepte. Een van de grote voordelen is dat je hiermee scherptediepte's kan halen die in één opname niet mogelijk zijn en een ander groot voordeel is dat je achtergrond door een groter diafragma mooi rustig blijft.

Zou je nou proberen deze plakjes in Photoshop te combineren dan zul je zien dat door het verschuiven van de focus de foto's net niet over elkaar passen want eigenlijk word subtiel je brandpuntsafstand veranderd als je scherpstelt waardoor je onderwerp net even iets kleiner of groter in beeld komt.

Dit probleem word in helicon focus afgevangen doordat de software allerlei informatie uit je foto's uitleest en gebruikt in de berekeningen. Ook herkend de software vlakken en lijnen in je foto zodat hij kan zien welke delen in welke foto scherp zijn. In feite ontstaat hierdoor in de software een 3D beeld van je onderwerp.

Hieronder het platgeslagen beeld dat helicon herkend uit 16 foto's. Uiteraard had ik meer foto's kunnen nemen om ook de vleugels en de achterste bloembladeren scherp te krijgen, maar scherptediepte geeft wel een gevoel van diepte in de foto, dus ik heb hier bewust de scherptediepte nog wel weg laten lopen.


Het resultaat in helicon focus

Indien helicon op een gegeven moment vlakken niet goed herkend is het mogelijk om in de software handmatig op een bepaalde locatie een bepaalde foto te kiezen, maar ik heb dit in de praktijk nog niet nodig gehad.

Aanpak in het veld

Het enige wat ik nog kan delen is mijn methode om in het veld een goede reeks beelden te schieten. Thuis in een studio situatie is het mogelijk om je camera aan te sluiten op de laptop en helicon zelf de foto's te laten maken. In het veld gaat het om handwerk en pak ik het op de volgende manier aan:

Ik fotografeer altijd vanaf statief: kleine verschuivingen door de wind kan helicon opvangen, maar uiteraard zit er een bepaalde tolerantiegrens in dus als je uit de hand fotografeert zullen foto's op een gegeven moment niet meer goed herkend worden. Uiteraard kies ik voor handmatig scherpstellen.

Eerst stel ik handmatig scherp op het achterste punt. Puur om te weten hoe mijn focusring dan staat. Hierna stel ik (zonder nog iets te doen verder) scherp op het voorste punt en dan weet ik welke draai er nodig is om het juiste bereik te geven. Ik zet mijn camera op burst-modus en ga terug naar het achterste punt.

Terwijl ik begin te ratelen probeer ik zo vloeiend mogelijk in een seconde of twee van het achterste punt naar het voorste punt te draaien. Als je maar een paar foto's nodig hebt hoef je niet zo lang te ratelen.

Het vereist wat oefening en voor mij lijkt het iets op tegelijk koppeling en gas bedienen om weg te rijden: ik bedien tegelijk de burst en mijn focusring. Met wat oefening krijg je vloeiende trapjes waarbij je voorzichtig je sluiter behandeld hebt waardoor de foto's niet te veel verschuiven. Ik heb zelfs succesvolle trappen kunnen fotograferen uit de hand, maar dit vereist wel de nodige oefening en heeft grotere kans te mislukken.

Conclusie

De software heeft nog allerlei mogelijkheden, maar dat is te veel en te complex om uit te leggen in een artikel. Mijn conclusie is in ieder geval dat deze software ideaal is voor macrofotografie en ik zal het denk ik steeds meer gaan gebruiken de komende tijd.

Cursus Herfst- en Macrofotografie

Heb je zin om ook eens een poging te wagen om met herfst- of macrofotografie aan de slag te gaan? Ik denk dat mijn cursus herfstfotografie en cursus macrofotografie voor Photofacts Academy een hele mooie start kan zijn en volop kan inspireren om zelf het veld in te gaan en mooie macrofoto's te maken.

Over de auteur

Johannes Klapwijk heeft zich al een jaren intensief toegelegd op natuurfotografie. In het voorjaar en de zomer ligt de nadruk op macrofotografie. Maar ook grotere onderwerpen binnen de natuurfotografie boeien: van vogels tot landschappen.
Johannes verzorgt ook workshops in natuurfotografie.

10 reacties

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Ook interessant

• 

  Het autofocus gedrag veranderen in een Canon camera

  door Nando Harmsen

• 

  Lange sluitertijd gebruiken zonder grijsfilter

  door Nando Harmsen

• 

  Straatfotografie tip: Fotograferen terwijl je loopt

  door Michiel Heijmans

• 

  Straatfotografie tip: Gebruik zone focus

  door Michiel Heijmans

• 

  Niet genoeg scherptediepte in je landschap? Gebruik focusstacking.

  door Nando Harmsen

• 

  Wat is beter? Stacking of ruisreductie?

  door Nando Harmsen

Toon alle artikelen binnen Software