Photofacts Academy

Photofacts Academy; 100+ Fotografie Cursussen
Fotograferen wordt makkelijker en leuker

Boek

De Fotobijbels; Boeken over Fotografie
101 Praktische fotografietips voor betere foto's

Arend Oosterlee

Experimenteren met pinhole fotografie

zaterdag 3 januari 2009, 19:04 door | 29.036x gelezen | 18 reacties

De laatste paar weken ben ik erg enthousiast geworden over pinhole-fotografie. Deze vakantie ben ik ermee aan de slag gegaan. De pinhole-camera, of gaatjescamera, is één van de eerste camera’s in de geschiedenis. De eerste ontwerpen dateren uit de 16e eeuw! Een pinhole-camera is, simpel gezegd, een doos met een gat van minder dan een millimeter groot. Door dat gat komt het licht binnen, je hebt dus geen lens.

Voordelen hiervan zijn:
- Geen vertekening
- Oneindige scherptediepte
- Het weegt een stuk minder dan een lens.

Nadelen zijn:
- Doordat het licht niet gebundeld wordt, zoals bij een lens, wordt je foto nooit precies scherp.
- Veel licht nodig, vanwege het kleine gat waar het licht door komt.

De onscherpte kan natuurlijk ook een voordeel zijn, ik persoonlijk vindt onscherpte vaak heel mooi, ook als helemaal niets op de foto scherp is. Om toch nog een beetje een scherpe foto te maken heb je een heel klein gat nodig. En dat gat is vergelijkbaar met een diafragma van tussen de f/64 en f/128. Dus heb je veel licht nodig. Overdag heb je al gauw te maken met sluitertijden van ½ tot 4 seconden (ja, gewoon buiten!). Een statief is dus een must.

Net als het diafragma en de scherpte hangt ook de brandpuntsafstand af van de grootte van de 'pinhole'. Op het internet zijn hier tabellen voor te vinden, zoek maar eens op 'pinhole calculator'. Zo staat een gat van 2mm gelijk aan een brandpuntsafstand van zo'n 3.000mm.

Dit is echter niet aan te raden, de scherpte is dan namelijk ver te zoeken. Eén van de grote charmes van pinhole-fotografie is de mogelijkheid van zeer extreme groothoekopnames. Een pinhole van 0,1mm staat namelijk gelijk aan een brandpuntsafstand van zo'n 7mm!

Een 'beginners-pinhole-camera' maken is helemaal niet moeilijk, en je zult al snel verrassende (mooie) resultaten boeken! Het is het makkelijkst om een bodydop te gebruiken. Gebruik dan niet de enige die je hebt, je camera is namelijk niet meer stofvrij met deze dop, er zit immers een gat in.

Een nieuwe bodydop kun je al kopen voor zo'n tien euro, dus dat is helemaal niet duur. Nu moet hier een gat in komen, je kunt hiervoor het beste een elektrische boor pakken met de kleinste boorkop die je hebt. Heb je geen hele kleine boorkop, of niet eens een boor? Ik heb gewoon een spijker gepakt.

Ook spijkers kosten weinig geld, dus het blijft low-budget. Neem wel een zo klein mogelijke spijker. Zet hem vast in een tang of bankschroef, met de punt omhoog. Nu verwarm je de spijker voor zo’n tien seconden lang met een aansteker of lucifer. Houdt hem niet eerst in je hand zoals ik eerst deed, het doet écht pijn!

Goed, nu je een hete spijker NIET in je hand vasthebt, pak je je bodydop en druk je hem zo over de spijker heen, met de spijker ongeveer in het midden van de dop. Tenzij je een luxe metalen bodydop hebt, zal de spijker er zo doorheen gaan! Nu ben je eigenlijk al klaar! Draai de bodydop op je camera, digitaal of analoog, en hup, naar buiten!

Nu denk je vast, zo komt er toch stof naar binnen? Inderdaad! Je wilt niet om de haverklap je sensor schoonmaken, dus plak je een filter op je 'pinhole-lens'. Ik heb hiervoor een oude polarizer gepakt. Je moet wel een filter hebben van zo'n 49 of 52 mm (een 105mm gaat zo lastig). Met een beetje secondelijm op de filterrand plak je deze zo op (de voorkant!) van de bodydop. Maak het filter wel eerst goed schoon, want je krijgt hem er nooit meer af.

Nu kun je foto's gaan maken.
Veel plezier!

Pinhole experiment
Eén van mijn eerste resultaten


Okee, deze is erg onscherp. Ik heb wel scherpere plaatjes kunnen schieten, maar die vond ik gewoon niet erg mooi. Ik denk dat mijn pinhole-lens niet helemaal goed is, maar het blijft leuk om ermee te experimenteren.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

18 reacties

  1. Mattijs
    Profiel Mattijs schreef op zaterdag 3 januari 2009 om 21:01  | reageer

    Leuk artikel en goed geschreven! Pinhole fotografie is iets wat al een tijdje in m'n achterhoofd zit, maar waar ik maar niet de tijd voor maak om aan te beginnen. Maar zoals jij het beschrijf kan ik helaas niet wachten om het eens te proberen. Helaas heb ik nog maar 1 bodydop...


  2. Ronald
    Profiel Ronald schreef op zaterdag 3 januari 2009 om 21:09  | reageer

    Hmm klinkt als leuk expiriment maar als ik zulke plaatjes als boven krijg vind ik het zonde van mn dop.

  3. Remco
    Profiel  Remco schreef op zaterdag 3 januari 2009 om 22:09  | reageer

    Ik heb deze een paar maanden geleden gemaakt: Matchboxpinhole.com

    Op film ook, ik kan ze niet laten zien, ik heb geen scanner. Maar er waren er ook maar 2 echt enigszins herkenbaar. Maar het is erg leuk om te maken en er vervolgens foto's mee te maken, ik heb nog nooit zo veel aanspraak gehad..

  4. Arend Oosterlee
    Profiel Arend Oosterlee schreef op zaterdag 3 januari 2009 om 22:31  | reageer

    @ Ronald: Ik denk dat als je je er een beetje in verdiept en een goede pinhole weet te maken, je echt goede resultaten kunt krijgen! Google maar eens op 'pinhole', en kijk maar eens bij de afbeeldingen. het kan dus echt! vrolijk

    Groetjes, Arend

  5. dipfico
    Profiel dipfico schreef op zaterdag 3 januari 2009 om 23:31  | reageer

    Leuk,

    kant en klare tip die eenvoudig te maken is.
    Ga ik ook eens proberen.

  6. Charles
    Profiel Charles schreef op zaterdag 3 januari 2009 om 23:46  | reageer

    Sterkte verder met het experiment, Arend!
    Door op internet de nodige sites te bezoeken heb ik mijn best gedaan om hierdoor geboeid te raken. Helaas, niet gelukt!

  7. libeco
    Profiel libeco schreef op zondag 4 januari 2009 om 14:19  | reageer

    Dus als ik het goed begrijp: hoe kleiner het gaatje, hoe scherper de foto? Waarom dan geen naald verhitten i.p.v. een spijker? Daarnaast lijkt het me niet zo'n goed idee om een polarisatiefilter te plakken op je bodydop (overigens hier maar 5 euro voor Canon EOS) als de sluitertijden al zo lang zijn. Waarom dan geen UV-filter?

  8. Arend Oosterlee
    Profiel Arend Oosterlee schreef op zondag 4 januari 2009 om 14:39  | reageer

    @ Libeco: Ik heb van tevoren getest, het polarisatiefilter scheelde maar een heel klein beetje licht, dus het maakt niet erg veel uit. En een UV-filter heb ik niet.

  9. libeco
    Profiel libeco schreef op zondag 4 januari 2009 om 15:08  | reageer

    @Arend: bedankt! En mijn theorie van de naald i.p.v. de spijker? Of wordt het gat dan wel erg klein?

  10. Arend Oosterlee
    Profiel Arend Oosterlee schreef op zondag 4 januari 2009 om 15:35  | reageer

    Ik denk dat een naald prima gaat!
    Maar ik zou even googlen op pinhole. Dan kun je erg veel informatie vinden. Dit artikel is daar maar een hele beknopte versie van natuurlijk.
    Bovendien weet ik er ook niet veel van... nahnah

  11. Margo
    Profiel Margo schreef op zondag 4 januari 2009 om 19:08  | reageer

    Hé wat leuk! Ik ga het ook doen. Eerst een extra bodydop kopen.
    Leuk artikel!

  12. Richard Hijmering
    Profiel Richard Hijmering schreef op zondag 4 januari 2009 om 22:45  | reageer

    Erg leuk artikel en lekker duidelijk. Lijkt me erg leuk om het een keertje te proberen. Is toch weer lekker oldschool fotograferenvrolijk

    Richard

  13. BBasje
    Profiel BBasje schreef op zondag 4 januari 2009 om 23:14  | reageer

    Ik sluit me aan bij margo, eerst een lensdop halen! Ben ik even blij dat ik morgen in de buurt van een fotozaak kom want hier ga ik zeker mee experimenteren!

    Bas

  14. Robbie Veldwijk
    Profiel  Robbie Veldwijk schreef op dinsdag 20 januari 2009 om 00:06  | reageer

    Ik heb hier ook wel eens mee proberen te spelen en ja het is niet altijd precies wat je wil maar zeker is het leuk om wat mee te spelen!

  15. SKraaij
    Profiel SKraaij schreef op zondag 8 maart 2009 om 02:29  | reageer

    Leuk beschreven, moet me er toch ook maar eens aan gaan wagen. Thanks.

  16. aliba2
    Profiel aliba2 schreef op zaterdag 15 oktober 2022 om 16:05  | reageer

    Het is al een topic van lang geleden zie ik maar misschien is er iemand die dit toch nog leest... eindelijk dacht ik aan de slag te gaan. Dop gemaakt, mooi pinhole er in, op een ooit gekregen camera geschroefd maar waar m'n eigen camera kan fotograferen zonder lens kan ik dat op deze Konica Minolta Dynax 7D niet voor elkaar krijgen. Is er een manier om de camera te foppen waardoor deze het wel gaat doen?

  17. Elja Trum
    Profiel  Elja Trum schreef op dinsdag 18 oktober 2022 om 10:35  | reageer

    @Aliba2; Als het goed is zit er een optie 'Shutter Lock On/Off' in de custom settings van je camera. Als je deze op 'off' zet, zou het moeten werken.

  18. aliba2
    Profiel aliba2 schreef op dinsdag 18 oktober 2022 om 11:15  | reageer

    Thnx. Gelukt! Heel leuk om te doen.

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.
Masterclass Landschapsfotografie met Bas Meelker
Van Beeld naar Kunst met Micky Hoogendijk
Toon alle artikelen binnen Tips en Truuks

Photofacts wordt mede mogelijk gemaakt door


Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

44.728 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts
Om Photofacts.nl goed te laten functioneren maken we gebruik van cookies. Bekijk ons cookiebeleid. akkoord