Pinholefotografie met een spiegelreflexcamera

zondag 18 maart 2012, 15:31 door Auke Rensen | 15.884x gelezen | 13 reacties

Deze week organiseerde onze fotoclub een doe-avond pinholefotografie met een spiegelreflexcamera. Het was voor mij de eerste keer dat ik deze manier van fotograferen in de praktijk toepaste en ik moet toegeven dat ik er best wel enthousiast over ben geworden. In dit artikel beschrijf ik wat digitale pinholefotografie inhoudt en hoe ik het fotograferen met een digitale pinholecamera heb ervaren.

Pinhole

Volgens het principe van de Camera Obscura wordt licht dat door een heel klein gaatje schijnt op zijn kop aan de andere kant geprojecteerd. De allereerste fotocamera's gebruikte dit principe al om het beeld op het lichtgevoelige materiaal te projecteren. Moderne camera's werken nog steeds via hetzelfde principe, met dat verschil dat het minuscule gaatje, oftewel het diafragma, in grootte kan worden gevarieerd en het beeld met behulp van lenzen wordt gecorrigeerd.

Digitale pinhole

Een digitale spiegelreflex camera is heel eenvoudig om te vormen in een digitale variant van de pinholecamera. Met een half uurtje knutselen tover je een bestaande bodycap zo om in een pinhole-element wat je eenvoudig op je camera kan schroeven. Hiervoor heb je de volgende dingen nodig:

• Body cap;
• Een leeg (cola)blikje;
• Een balpen;
• Een nagelvijl of heel fijn schuurpapier;
• Een naald;
• Een houtboor.

Het gaat te ver om de werkwijze in detail te beschrijven, zeker omdat dit al prima is beschreven in deze Engelstalige handleiding.

Uitdagingen

Het maken van een opname met een pinholecamera levert in de praktijk een aantal uitdagingen op, wat het proces extra leuk en spannend maakt.

Compositie
Door de zoeker kijken om je compositie te bepalen is er niet bij. De hoeveelheid licht die in de camera valt is zo gering, dat het beeld in de zoeker niet te zien is. Voor het bepalen van je compositie zul je terug moeten valen op oude kadertechnieken of veel proefopnames maken.


Belichting meten
De camera is niet in staat om een goede lichtmeting uit te voeren. Mijn camera gaf wel een indicatie van de benodigde sluitertijd, maar tenzij het je doel is om een puur zwart beeld te maken, zou ik die waarde toch maar negeren.

En een lichtmeter dan? Mijn lichtmeter gaat tot een diafragma van f/90. Het diafragma van een pinholecamera is nog veel kleiner. Afgaande van een aantal praktijkopnames ga ik er vanuit dat het diafragma van mijn pinholecap ergens tussen de f/128 en de f/160 ligt.

Scherptediepte
De scherpte is van voor tot achter gelijk, waarbij scherpte met een korreltje zout moet worden genomen. Het ontbreken van lenselementen zorgt ervoor dat het invallend licht niet wordt gecorrigeerd. Het beeld wat op de achterwand wordt geprojecteerd is weliswaar herkenbaar, maar is lang niet zo scherp als met een normale camera.


Sluitertijd
Hoe kleiner het diafragma, des te minder licht valt er op de sensor. Het extreem kleine diafragma van de pinholecamera zorgt ervoor dat je zelfs bij goede lichtomstandigheden zeer lange belichtingstijden krijgt. Wil je overdag uit de hand kunnen fotograferen, dan zul je je ISO-waarden al snel op 1600+ moeten zetten. Het is een beter idee om met een statief te werken.

Stof op de sensor
Iets waar ik in eerste instantie niet bij stil had gestaan is het risico van stof op de sensor. Het gat van de pinhole, hoe klein ook, kan ervoor zorgen dat stof van buiten de camera naar binnen kan komen.

Voorbeelden

De foto's die bij dit artikel staan (met uitzondering van de foto van de camera) zijn op dezelfde avond in een tijdsbestek van ongeveer een uur gemaakt. Het zijn geen technische hoogstandjes, maar slechts het resultaat van het experimenteren.

De eerste foto is gemaakt bij de ingang van de kerk waar onze fotoclub samenkomt. Het licht wat op de muur en de fiets valt is wat mij deed besluiten deze foto te maken. De belichtingstijd van deze opname bedraagt 30 seconden bij 1600 ISO.

De tweede foto kwam bij een proefopname tot stand. Rechtsboven de fiets hangt een grote TL buitenlamp met een soort van flexiglas omhulsel. De camera is zo opgesteld dat een deel van dat licht valt direct in de camera schijnt. Dat zorgt voor de bijzonder kleurrijke flare in deze foto. Belichtingstijd van deze foto is vier minuten bij ISO 3200.

De laatste foto heb ik gemaakt door het bierflesje voor mijn tablet te zetten. Het scherm van het tablet zorgt voor de verlichting door het glas en zorgt tegelijkertijd voor een witte achtergrond. Belichtingstijd bij deze foto is 20 seconden bij ISO 800.

Tot slot

Mijn interesse in oude opnametechnieken blijft groeien, maar tot nu toe had ik nog niet de stap gemaakt om er ook daadwerkelijk mee aan de slag te gaan. Met deze eenvoudige aanpassing van bestaande apparatuur werd de stap ineens een heel stuk kleiner en kon ik voor het eerst kennismaken met dit bijzondere fenomeen.

Fotograferen met een pinholecamera levert de nodige uitdagingen op. De basisprincipes van belichting zijn gewoon van toepassing, dus als je een beetje ervaring hebt is daar prima omheen te werken. ik vond het bijzonder leuk om Deze techniek een keer uit te proberen en ben zeker van plan om er in de toekomst meer mee te gaan doen.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

13 reacties

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Ook interessant

• 

  Review: Holga HPL-C Pinhole lens

  door Elja Trum

• 

  Pinhole oftewel Slow Photography

  door Laura van der Burgt

• 

  Richard Learoyd - De magie van de camera obscura

  door Michelle Peeters

• 

  3 andere ideeën om je fotografieniche te ontdekken

  door Michelle Peeters

• 

  World Pinhole Day op zondag 28 april

  door Erik van Rosmalen

Toon alle artikelen binnen Tips en Truuks