Tips voor het maken van groepsfoto's

woensdag 12 december 2018, 11:40 door Elja Trum | 101.988x gelezen | 10 reacties

Het maken van een groepsportret is nog niet zo gemakkelijk als je wellicht denkt. Behalve technische kennis over de juiste camera instellingen waarbij je iedereen scherp op de foto krijgt moet je immers ook nog een groep mensen aansturen. Gelukkig zijn er een aantal tips die je kunt opvolgen om toch altijd een geslaagde groepsfoto te maken.

Scherpte

Eén van de belangrijkste hindernissen bij groepsfoto's is de scherpte. In de meeste gevallen wil je immers dat iedereen er scherp op staat. Je wilt je over een paar jaar niet afvragen wie ook al weer die wazige vlek was die achter tante Truus stond.

Vaak stellen mensen scherp op één punt. Je moet dus kiezen op wie je scherpstelt, maar ondertussen is het doorgaans wel de bedoeling dat iedereen er scherp op komt te staan. Zeker bij grotere groepen geen gemakkelijke opgave.

Het is dan handig om iets over scherptediepte te weten. Scherptediepte is het gebied dat scherp is in je foto. De grote van dit gebied is afhankelijk van je sensor, het gebruikte objectief, de afstand tot je onderwerp en uiteraard van het gekozen diafragma. Op het formaat van je sensor heb je weinig invloed (tenzij je meerdere verschillende camera's hebt), maar hoe kleiner je sensor, hoe groter het scherptegebied.

Op de overige punten heb je wel invloed. De gemakkelijkste manier om de scherptediepte in je foto te beïnvloeden is gebruik te maken van het diafragma op je camera. Hoe kleiner je diafragma (een hoger diafragmagetal), hoe groter de scherptediepte. Zet je camera in Av of A modus om zelf het diafragma in te stellen terwijl je camera er een passende sluitertijd bij kiest. Kies een hoog diafragmagetal, zoals f/16 om meer scherptediepte in je foto te krijgen.

Scherptediepte in getallen

Even een voorbeeld van het verschil in scherptediepte. Stel dat je met je Canon 600D een foto maakt op drie meter afstand van het onderwerp. Je gebruikt hierbij in eerste instantie een 100mm objectief op diafragma f/11. De scherptediepte in je foto is dan 0,38 meter. Maak je dezelfde foto met een 35mm objectief en geen verdere wijzigingen dan is je scherptediepte opeens al 4,28 meter.

Zou je nu het diafragma opendraaien naar f/2.8 dan is je scherptediepte nog maar 0,79 meter. Veel minder dus, maar nog altijd meer dan in dezelfde foto gemaakt met een 100mm objectief op f/11. Het is handig om te weten wat je kunt veranderen om een foto met een grotere scherptediepte te krijgen.

Wil je zelf eens spelen met deze waarden om te kijken hoeveel scherptediepte je in een bepaalde opstelling zult krijgen? Neem dan eens een kijkje op DOFmaster.com.

Scherptediepte bij verschillende objectieven

Ook het objectief is van belang. Met een telelens kun je amper fatsoenlijke groepsfoto's nemen. Kies dus eerder voor een groothoek of gebruik de kitlens die bij je camera kwam. Vaak is een gebied ergens tussen de 18 en 35mm een prima uitgangspunt.


50mm, 1/125s, f/4.5, 100 ISO
Ook met wat minder scherptediepte zijn leuke groepsfoto's te maken. Het is bij dit voorbeeld wel van belangrijk dat de persoon waar het om gaat vooraan staat.

Vergeet niet dat je ook de lichtgevoeligheid van je camera kunt instellen. Zo kun je met minder licht toch nog een kleine diafragma (hoog diafragmagetal) gebruiken. De meeste moderne camera's kunnen ook ruisloze foto's maken op 800 of zelfs 1600 ISO. Maak hier gebruik van!

Er is nog een handig weetje dat je goed kunt gebruiken tijdens het scherpstellen; één derde van de scherptediepte ligt voor het punt waarop je scherp stelt en tweederde ligt erachter. Stel dat je een foto maakt van mensen die vier rijen dik opgesteld staan. Je moet dan dus op iemand in de tweede rij scherpstellen om maximaal gebruik te kunnen maken van de scherptediepte in je foto.


Fotograaf: Casper de Graaf

Positie

Vooral bij grotere groepen is je positie ten opzichte van de groep erg belangrijk. Wanneer groepen meerdere rijen dik zijn is het moeilijk om iedereen er duidelijk op te krijgen. Een tweede en zeker ook een derde of vierde rij verdwijnt snel achter de voorste personen.

Je kunt dit tegengaan door zelf als fotograaf een hogere locatie op te zoeken. Sommige professionele fotografen nemen voor groepsfoto's een trapje mee in hun auto. Zo kunnen ze eenvoudig op een hoger niveau komen. Heb je geen trapje dan kan ook een stoel of tafel geschikt zijn. Een andere manier om het hogerop te zoeken is door uit het raam van een gebouw op een hogere verdieping te schieten.


100 ISO, 1/250ste, f/8.0 @ 28mm
Door vanaf een hoog standpunt te fotograferen is het gemakkelijker om elk gezicht er goed op te krijgen. Je kunt het natuurlijk ook omdraaien; in plaats van het zelf hogerop te zoeken kun je ook de groep in hoogte laten varieren. In simpele vorm doe je dit door de kleinere mensen vooraan te plaatsen en de grotere achteraan, maar nog handiger is het als je bijvoorbeeld een trap of een heuvel ter beschikking hebt. Dan maakt de lengte van de personen nauwelijks meer uit.

Achtergrond

Het is belangrijk om bij een groepsfoto ook te blijven letten op de achtergrond. Dit begint al bij het uitkiezen van de locatie van de fotosessie. Probeer een rustige achtergrond te zoeken die later in de foto niet zal storen.

Een alternatief op een rustige achtergrond is een achtergrond die wat verteld over de groep die je fotografeert. Denk aan een foto van de groep werknemers; het is niet raar om het gebouw waar ze werken of zelfs de werkplaats als achtergrond te gebruiken.

Zet je groep niet te dicht op je achtergrond. Het is meestal mooier om de achtergrond vager in beeld te hebben dan je groep, de personen op de foto krijgen dan meer aandacht dan de achtergrond. Door afstand aan te houden (ga uit van minimaal 2 meter) tussen de achtergrond en je groep valt de achtergrond buiten je scherptediepte gebied en wordt dus mooi onscherp. Let hier goed op, want als je mensen zelf een plekje laat kiezen dan gaan ze vanzelf te dicht op de achtergrond staan (omdat ze denken dat dit het beste is).

Belichten

Voor voldoende scherptediepte in je foto heb je veel licht nodig. De gemakkelijkste manier om aan veel licht te komen is simpelweg door de foto buiten te nemen. Pas echter wel op te fel zonlicht; mensen gaan met hun ogen knijpen (zeker als ze net van binnen komen) en het geeft je harde schaduwen.

De kans dat de donkere schaduw van de ene persoon over iemand anders heen valt is sterk aanwezig. Het is daarom slim om een plekje in de schaduw op te zoeken. Daar is het licht veel gelijkmatiger. Op een bewolkte dag heb je dit probleem natuurlijk niet.

Ga je toch binnen aan de slag dan zul je hoogstwaarschijnlijk flitsers moeten gebruiken om de groep goed uit te lichten. Plaats je flitsers niet te dicht op de groep; hoe dichter de flitser op het onderwerp staat, hoe sneller de lichtsterkte vermindert. De persoon die het dichts bij de flitser staat zal dan overbelicht zijn terwijl je twee of drie personen verder last krijgt van onderbelichting.

Door je flitsers op een flinke afstand (denk aan een meter of acht, ook afhankelijk van de grote van je groep) te plaatsen is het verschil in lichtsterkte tussen de voorste en achterste personen in de groep veel minder. In een kleinere ruimte kan het slim zijn om via het plafond en/of de muur te flitsen. Je licht wordt dan zachter en de afstand tussen de flitser en het onderwerp wordt groter.

Poses

Afhankelijk van de groep en groepsgrote kun je toch aardig wat verschillende poses bedenken voor dit soort foto's. Vooral bij kleiner groepen kun je veel kanten op. Er zijn een paar basisregeltje waar je op kunt laten bij het bedenken van verschillende poses. Zo is het bijvoorbeeld slim om de hoogte van de gezichten (en dan vooral de ogen) te variëren. Wanneer je de groep op een rechte lijn naast elkaar zet krijg je een saaie compositie.

Wanneer je een groepje vraagt te poseren zullen ze altijd redelijk wat afstand van elkaar houden, zelfs als ze wel fysiek tegen elkaar aan staan. Dat voelt voor de groep veiliger, maar op een foto vallen vooral de lege plekken op. Laat mensen dus gezellig dicht op elkaar kruipen en vraag ze de hoofden naar elkaar toe te buigen.

Bij een hechte groep kun je wat verder gaan met de poses. Omarmen, iemand van de groep op laten tillen of de hele groep over elkaar heen laten duiken. Het levert vaak lekker spontane foto's op!


Een hechte groep is vaak leuk op de foto te zetten door te zorgen dat iedereen ook echt dicht bij elkaar zit. Bij voorkeur zonder lege doorkijkruimte tussen de personen.

Een alternatieve manier om voor een spontanere foto te zorgen is door iedereen juist niet van te voren te poseren, maar de groep in zijn geheel 5 tot 10 seconden te geven voordat je de foto maakt. Iedereen moet dan terwijl jij hardop aftelt zijn plekje zoeken; een stijve pose is dan amper meer nodig en mensen vragen om te lachen zal ook niet nodig zijn.

Bij grote groepen worden poses vaak snel wat traditioneler; in rijen achter elkaar. Ook hierbij geldt dat iedereen dichter op elkaar mag staan dan dat de groep uit zichzelf doet. Vraag mensen dus duidelijk om een beetje in te schuiven. Let er ook op dat niet iedereen dezelfde richting op staat met zijn lichaam, een beetje afwisseling maakt het groepsportret een stuk dynamischer.

Foto's samenvoegen

Het is bijna onmogelijk om bij grote groepen één foto te maken waarop iedereen zijn of haar ogen open heeft. Het is daarom belangrijk dat je bij het maken van groepsfoto's meerdere foto's maakt, ook kort op elkaar. Mocht er dan geen goede foto tussen zitten waarbij iedereen goed kijkt, dan kun je de foto's met behulp van bijvoorbeeld Photoshop combineren.

Binnen Photoshop kan dit via deze weg: kies in het menu voor 'bestand' -> 'scripts' -> 'Bestanden laden naar stapel'. Er verschijnt een venster waar je de betreffende foto's kunt selecteren. Vink hier dan ook 'Proberen om bronafbeeldingen automatisch uit te lijnen' aan.

Photoshop gaat nu voor je aan de slag om de foto's op een nette manier samen te voegen waarbij elke foto op een eigen laag komt. Vervolgens kun je van de verschillende lagen delen wegvegen (bijvoorbeeld gesloten ogen) om het gezicht eronder zichtbaar te maken.

Nog een tipje om deze nabewerkingen te voorkomen; je kunt de groep vragen hun ogen dicht te doen en aftellen van drie naar nul, Bij nul doet iedereen zijn ogen weer open. Zo is de kans op personen met gesloten ogen minimaal.


Foto door Titus Nachbauer

Regie

Hoe groter je groep is, hoe moeilijker het is om iedereen op de juiste plek te krijgen en om de aandacht vast te houden. Zorg er in elk geval voor dat je duidelijk het heft in handen neemt. Geef duidelijke aanwijzingen en praat hard genoeg zodat iedereen je goed kan horen.

Het is belangrijk dat je snel werkt, want de aandacht van een groep is vaak snel voorbij. Je camera nog in moeten stellen terwijl de groep al voor je klaar staat kan dus echt niet. Zorg ervoor dat je vooraf de juiste instellingen reeds gereed hebt.

Zorg ervoor dat je tijdens het opstellen en het maken van de groep contact blijf houden met de aanwezigen. Maak ook duidelijk waarom je de groepsfoto maakt, bijvoorbeeld omdat het bruidspaar dat wilt of omdat je een gezamenlijke herinnering van de dag wilt hebben. Een grapje maken kan natuurlijk ook een goede manier zijn om en de aandacht te krijgen en de groep wat losser te maken. Uiteraard ook niet overdreven de lolbroek uit gaan hangen, dat wordt doorgaans ook niet op prijs gesteld. Laat weten hoe lang je nog nodig hebt.

Een praktische tip die je de groep kunt geven tijdens het maken van de groepsfoto is dat iedereen moet zorgen dat hij of zij jou en je camera duidelijk moet kunnen zien. Wanneer iedereen jouw camera kan zien staan in elk geval alle ogen van de aanwezige zichtbaar op de foto. Zo voorkom je dus dat mensen achter anderen verdwenen zijn in het uiteindelijke resultaat.

Wees creatief

Het is natuurlijk ook leuk om eens wat anders dan het standaard groepsportret te fotograferen. Je kunt in principe alle kanten op. Maak gebruik van voorwerpen, schiet eens met een objectief dat je normaal niet zou gebruiken voor dit type foto's (bijvoorbeeld een fish-eye). In plaats van de mensen in een groep bij elkaar te plaatsen zou je ze juist ook kunnen verspreiden over de locatie. Bewust juist meer ruimte tussen de verschillende personen dus.

Je kunt met groepsfotografie voldoende kanten op. Uiteraard is het, zoals bij alle vormen van fotografie, belangrijk om veel te oefenen. Ervaring helpt je met de juiste instellingen en na een paar keer is voor een grote groep onbekenden de leiding nemen en alle aandacht bewust op je vestigen ook geen probleem meer.

Dit artikel is eerder verschenen in Zoom Magazine.

Meer weten over portretfotografie?

Bij Photofacts Academy, onze online leeromgeving voor fotografen, hebben we diverse cursussen over portretfotografie.

- Portretfotografie tips (Elja Trum)
- Portretfotografie in de praktijk (Elja Trum)
- Zakelijke portretfotografie (Maurice Jager)
- Van Beeld naar Kunst (Micky Hoogendijk)
- Basiscursus Flitsen op Locatie (Piet van den Eynde)

Je kunt deze cursussen twee weken lang volgen met een gratis proeflidmaatschap.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken


Dit artikel is voor het laatst bijgewerkt op 12 december 2018.
De eerste publicatiedatum is maandag 4 juni 2012, 23:57.

Over de auteur

Elja Trum is oprichter van Photofacts, online fotografiecursussite Photofacts Academy en het blog Teslafacts. Hij schrijft sinds 2006 over fotografie. Elja is ook auteur van boeken over zwart-wit-, flits- en portretfotografie.

10 reacties

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Ook interessant

• 

  Waarvoor zijn groepen en kanalen op je flitser?

  door Liesbeth van Asselt

• 

  Tips voor op fotoreis. Deel 1: De fototas

  door Nando Harmsen

• 

  Vrouw slaagt erin om haar 17 huisdieren tegelijk te laten poseren

  door Michelle Peeters

• 

  Zwart-wit fotografie volgens het zonesysteem

  door Liesbeth van Asselt

• 

  Photofacts Lezerfoto's januari 2017

  door Elja Trum

• 

  Photofacts Lezerfoto's december 2016

  door Elja Trum

Toon alle artikelen binnen Tips en Truuks