Gebruik geen variabel grijsfilter voor fotografie

vrijdag 10 mei 2024, 14:41 door Nando Harmsen | 1.236x gelezen | 11 reacties

Wil je overdag met lange sluitertijden fotograferen? Dan heb je een grijsfilter nodig. Die zijn er in verschillende sterktes, variërend van 3 stops tot maar liefst 15 stops. Er zijn ook variable ND-filters maar het is beter om die te vermijden voor fotografie.

Het klinkt aantrekkelijk. Eén filter waarmee je traploos de sterkte van het grijsfilter kan instellen. Zo heb je niet langer een dure set filters nodig. Het scheelt gewicht, ruimte, en kosten. Het is bovendien flexibeler.

Een 6 stops, 10 stops en 15 stops grijsfilter van Haida, het merk dat ik gebruik en promoot.
Het is echter beter om ver van variabele grijsfilters te blijven als je fotografeert. Hoe aantrekkelijk het ook is, de bruikbaarheid van dit soort filters is heel erg gering. Er kleven twee hele grote nadelen aan.

Een echte lange sluitertijd overdags, met 333 seconde belichting. Hiervoor was een 15 stops grijsfilter nodig.
Het eerste nadeel is de sterkte van deze filters. Ze variëren vaak tussen de twee en zeven of acht stops. Dit is niet zoveel als het lijkt, zeker niet wanneer je overdag lange sluitertijden wilt bereiken. Dan heb je minimaal tien of zelfs vijftien stops nodig.

Het kruisvorming effect van een variabel ND-filter. De eerste is zonder, de laatste in de sterkste stand (9 stops)
Het tweede nadeel is groter. Doordat dit soort variabele filters gebruikt maakt van polarisatiefilters, ontstaat er een zwart kruis in beeld. Zeker bij filters die meer dan zes of zeven stops licht tegenhouden wordt dit heel extreem. Hierdoor mislukt de foto.

Ga je aan de slag met lange sluitertijden? Investeer dan in gewone filters, en vergeet de variabele filters. Het voorkomt teleurstelling en weggegooid geld.

Gebruik een variabel ND-filter alleen voor video. Daar zijn ze voor bestemd. Dit is het Haida CPL-VND filter dat van 3-7 stops gaat.
Toch hebben variabele grijsfilters een doel. Deze zijn voornamelijk bestemd voor video. Ze stellen je namelijk in staat om de belichting te regelen met de juiste scherptediepte en sluitertijd. Hoewel ook hier kruisvorming kan ontstaan, blijft dit vaak grotendeels buiten beeld door de 16:9 beeldverhouding.

De cursus Fotograferen met Lange Sluitertijden

Wil je alles weten over het fotograferen met lange sluitertijden en ND filters? Bekijk dan de cursus 'Fotograferen met Lange Sluitertijden' op Photofacts Academy. Ontdek alle geheimen over het maken van de mooiste foto's met ND filters.

Over de auteur

Nando Harmsen fotografeert al meer dan 40 jaar. Zijn specialisme ligt bij bruidsreportages en landschapsfotografie. Daarnaast geeft Nando lezingen, workshops, masterclasses, fotoreizen, en maakt regelmatig reviews van nieuwe en leuke apparatuur.

11 reacties

Peter Heins schreef op maandag 13 mei 2024 om 21:00 | reageer
Niet dat ik hem vaak gebruik maar K&F heeft een goed variabel grijsfilter met een polarisatiefilter. Ik heb hem een paar keer gebruikt en toen werkte het goed. Geen zwart kruis.

Nando schreef op woensdag 15 mei 2024 om 09:15 | reageer
Het hangt af van de sterkte van het grijsfilter. Hoe sterker dat is, hoe meer kruis je hebt.

Frouke schreef op dinsdag 14 mei 2024 om 10:40 | reageer
Als je voor filters kiest kies dan zijn er heel veel merken en een boel prijs- en kwaliteitsverschil.
De beste filters zijn die van HOYA. Dit bewijzen de verschillende testen daarnaast heb ik ze zelf op de optisch bank gezien en het verschil tussen de verschillende merken is schokkend.

Donald Willemsen schreef op dinsdag 14 mei 2024 om 10:44 | reageer
Nando, ik ben het helemaal met je eens. Ook ik gebruik de filters van HAIDA. Ik heb een M10 set. Er is nu ook een M10 II set. Kun je mij vertellen wat het verschil is?
Ben ik tevreden over de kwaliteit van dit merk? Zonder enige twijfel durf ik dit merk aan te raden. Je moet er wel voor in de buidel tasten, maar dat moet je bij andere kwaliteitsmerken ook.
Ik heb de set o.a. gebruikt overdag om het Stadhuis van Leuven te fotograferen en het plein ervoor leeg te krijgen van mensen. Dat lukt prima al moest ik in de nabewerking wel nog wat wegwerken omdat sommige mensen te lang stilstonden.
Het effect van een kruis in beeld bij gebruik van een variabel ND filter kan ik bevestigen. Of je nu een dure of een goedkope hebt, maakt geen verschil.
Mede door zo'n effect ben ik op aanraden van jou Nando overgestapt naar een degelijke set van HAIDA. Spijt? Nee, nog geen seconde. Het variabel ND filter gebruik ik niet meer.

Nando schreef op woensdag 15 mei 2024 om 09:14 | reageer
Het verschil tussen M10 en M10 II is voornamelijk cosmetisch. Je kan de rotatie van de houder met de M10 II vastzetten, en er is een hendel voor ontgrendeling in plaats van het uittrekken van een lipje.
https://www.nandoonline.com/review-van-de-haida-m10-ii-filterhouder/

Mac schreef op dinsdag 14 mei 2024 om 10:48 | reageer
Ik heb zelf ook een variabele grijsfilter van hoya, en die is gewoon prima.
Het kruis zie je alleen bij de sterkste setting, zolang je daarvan wegblijft, is hij heel goed te gebruiken.

Marcel schreef op dinsdag 14 mei 2024 om 13:00 | reageer
Ik zag in een foto inderdaad een donkere "vlek". Vond het al vreemd. Verklaard nu. Wel jammer, want het lijkt handig. Da's weer jammer van de euries! :°(

Stefanie schreef op dinsdag 14 mei 2024 om 15:49 | reageer
Ik heb beiden van K&F een mooie set met losse inschuif filters en een variabele voor mijn 'standaardlens'. Het kruis effect valt bij de K&F goed mee, slechts heel vaag bij maximaal, ik heb ook en andere vast gehad waar dit effect (heel) veel sterker bij was, de techniek is duidelijk verbeterd ten opzichte van een tijdje terug, K&F prijst hem nu zelfs zo aan: No "X" cross on images. Maar het blijft wel zo dat een set met losse filters beter is vooral ook omdat je kan combineren en naar veel langere sluitertijden kunt, maar ik sleep niet alles mee als ik op reis ga maar dan kom je toch situaties tegen waar een filter van pas komt (watervalletje, extra drama in de lucht , ...) en daar heb ik deze dus voor aangeschaft. Als ik weet dat ik lange sluitertijden wil gaan gebruiken dan gaat de set mee en anders zit de standaard in de tas

Hans van Sterkenburg schreef op dinsdag 14 mei 2024 om 20:59 | reageer
Heb je geen big stopper maar wel 3 grijsverloopfilters? Schuif de '9' van boven naar onderen en de '6' samen met de '3' van onderen naar boven.

Nando schreef op woensdag 15 mei 2024 om 09:19 | reageer
Daar heb ik nog nooit over nagedacht. Maar ik heb er twijfels bij. Heb jij er ervaring mee?
Ik kan het natuurlijk zelf uitproberen... Voer voor een nieuw artikel

Donald Willemsen schreef op woensdag 15 mei 2024 om 11:32 | reageer
Nando, hartelijk dank voor de extra informatie. Ik zal aan je denken als ik nieuwe filters ga bijbestellen .

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Masterclass Landschapsfotografie met Bas Meelker

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

45.082 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts

Gebruik geen variabel grijsfilter voor fotografie