8 tips om een portfolio samen te stellen

maandag 6 mei 2013, 19:50 door Erik van Rosmalen | 73.517x gelezen | 10 reacties

In de basis is het simpel: een portfolio is een representatie van je beste werk. Toch is het samenstellen ervan één van de moeilijkste dingen voor veel fotografen. Want: wat is dat precies, 'het beste'? En voor wie? Op basis van je portfolio word je immers wel of niet ingehuurd. Een aantal vrijblijvende tips en overwegingen.

1. Print of digitaal?

Of je een portfolio digitaal laat zien of afgedrukt, daarover zijn de meningen sterk verdeeld. Het is absoluut zo, dat een goede, grote print van een foto echt niet digitaal te evenaren is. Maar daar is net zo goed tegenover te zetten, dat je in deze tijden andere mensen bereikt met een online portfolio. En niet elke opdrachtgever ziet de meerwaarde van print in. Sterker nog, steeds meer opdrachtgevers gebruiken beelden toch alleen in digitale vorm. Voor beiden is wat te zeggen.

Het voordeel van digitaal is, dat je makkelijker een portfolio 'op maat' kunt maken voor verschillende doelgroepen. Digitaal is het begrip 'portfolio' tegenwoordig ook breder op te vatten, aangezien mensen je werk op meerdere plekken bekijken: je website, maar ook via Facebook of LinkedIn, bijvoorbeeld, zijn net zo goed 'portfolio's'.

FBpages

Facebook, 500px of andere online platforms fungeren tegenwoordig net zo goed als online portfolio.

2. Kies je doel en doelgroep

Want de eerste vraag die je jezelf moet stellen, is wat het doel is van je portfolio. Dat klinkt voor de hand liggend, maar is het niet per se. Want voor wíe is je werk precies bedoeld? Als je als natuurfotograaf aan de slag wilt en het liefste zou fotograferen voor National Geographic, dan ziet je portfolio er ánders uit, dan wanneer je je op bruidsfotografie stort.

Dat klinkt heel logisch, toch zijn er talloze fotografen die klakkeloos een reportage over het Kruger Park in hun portfolio laten flankeren door kinderportretten of bruidsparen. Stuk voor stuk topplaten wellicht, maar niet voor iedere doelgroep.

Als voorbeeld: mijn eindportfolio, dat ik inleverde aan het einde van de vakopleiding van de Fotovakschool, beschouwde ik echt als een studieportfolio. Het bevatte zowel kinderportretjes als fashion-achtig werk en redactionele platen. Een portfolio in die vorm zal ik nooit meenemen naar een zakelijke klant, maar op dat moment bestond mijn doelgroep uit de docenten en de klas. Daarom was dat portfolio een weerslag van mijn studieperiode.

Mijn portfolio op mijn website is ook vrij algemeen, maar wel toegespitst op mensen. Daarnaast kun je (in ieder geval met WordPress) heel eenvoudigs 'tags' meegeven, zodat je foto's kunt bundelen op thema. Ga ik met potentiële opdrachtgevers in gesprek, dan laat ik ze altijd een portfolio 'op maat' zien.

3. Segmenteer

Maar wat als je nu echt op meerdere 'markten' actief bent? Dan is het te overwegen om aparte portfolio's te maken, bijvoorbeeld voor particulieren of zakelijke (potentiële) klanten. Een gecombineerd portfolio kan bij zakelijke opdrachtgevers terughoudendheid veroorzaken: als je naast je portretten en reportages ook je landschapsfotografie of macro's laat zien op je website, krijg je al snel de uitstraling dat je een manusje-van-alles of hobbyist bent.

Dat kàn tegen je werken, hoe mooi je natuurfoto's ook zijn. Daarom hebben steeds meer fotografen een afzonderlijke website voor - bijvoorbeeld - hun bruidsfotografie. Daarmee kun je tevens je hele uitstraling aanpassen aan je doelgroep. Ik heb daar zelf niet voor gekozen, maar het is wel een heel goede oplossing als je echt voor verschillende markten werkt.

De coverfoto van mijn LinkedIn-bedrijfspagina is meer gericht op zakelijke contacten en bevat dus andere beelden dan mijn Facebook-pagina.

4. Maak keuzes

Keuzes maken moet je niet alleen doen op genre of op doelgroep waar je je op richt. Ook inhoudelijk geldt: less is more. Bij veel beginnende (amateur)fotografen, maar ook bij visagisten of modellen, zie je het vaak terug: ze zijn zó trots op hun meest recente opdracht of photoshoot, dat ze het liefste àlle foto's in hun portfolio zouden stoppen.

Soms moet je als bezoeker twee keer kijken wat nu de verschillen zijn tussen meerdere foto's. Kies heel bewust en laat variatie zien. Liever één heel sterk beeld dan vier foto's uit dezelfde serie die het geheel omlaag halen.

Kiezen

Keuzes maken, wat de beste foto is:
het blijft één van de moeilijkste onderdelen van fotograferen, voor velen.

5. Blijf bij je plan

Als je heel specifiek aan de slag gaat om je portfolio uit te breiden, bedenk dan een goed doortimmerd plan. Maar zorg dan vooral ook, dat je je daar aan houdt! Veel fotografen maken weliswaar vooraf een moodboard met wat ze van plan zijn, maar tijdens een shoot wil het idee nog wel eens gaan kantelen.

Er is niks mis mee, om je creativiteit de vrije loop te laten. Maar het risico is wèl dat je weer uitkomt op paden die je al eens bewandeld hebt. Hou dus óók tijdens de shoot en bij het achteraf selecteren een half oog op je moodboard. Alleen dan weet je zeker dat je oorspronkelijke idee ook echt optimaal uitgewerkt wordt.

6. Neem afstand

Kom je 's avonds thuis van een bruidsreportage, of ga je meteen na een studioshoot aan de slag om je beelden te bewerken, dan zit je nog vol van de adrenaline van de shoot. Natuurlijk kun je dan een keuze maken uit je beelden. De echt mislukte gaan al meteen weg. Maar daarna is het verstandig om even afstand te nemen. Kijk er morgen of volgende week nog eens naar. Je zult zien dat je met meer afstand andere keuzes maakt.

7. Durf advies te vragen

Een collegafotograaf, een coach of een onpartijdige huisgenoot, vriend of vriendin: anderen kijken vaak net iets minder bevooroordeeld naar je werk. Sta er open voor en vraag om opbouwende kritiek of voorkeuren. Anderen hebben niet de emotionele bagage die jij bij een foto hebt: de moeite die het kostte om een beeld te maken, zegt immers uiteindelijk niks over hoe een foto iemand pàkt.

8. Het totaalbeeld

Een portfolio is een totaalbeeld van je beste werk, maar moet ook onderling samenhang vertonen. Een losstaand beeld kan geweldig zijn, maar volledig uit de toon vallen in een reeks. De foto van de meeuwen hierboven maakte ik ten tijde van mijn opleiding aan de Fotovakschool. Hij is uiteindelijk gepubliceerd in de jaarkalender 2010 van National Geographic (Nederland).

Maar mijn (studie)portfolio heeft hij niet gehaald, tot verbazing van sommige klasgenoten. Een goede keuze, aldus de docenten, want de foto zou uit de toon vallen bij de rest. Kortom, het totaalplaatje moet passen. De foto's bij elkaar, bij je verhaal én bij jou als fotograaf. Niet eenvoudig dus!

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Over de auteur

Erik werkt als content specialist. Daarnaast is hij freelance tekstschrijver en fotograaf. Mensen vormen daarbij het hoofdonderwerp: portret- en reportage-fotografie. Volg Erik ook op Instagram!

10 reacties

Huub schreef op maandag 6 mei 2013 om 21:05 | reageer
Dankjewel Erik voor dit 75ste prima blog. Hoop dat er nog veel volgen .........

tonkunenfotografie schreef op maandag 6 mei 2013 om 22:48 | reageer
Goed verhaal Erik. Een leraar van me op de FVS noemde het tijdens het uitzoeken van een reportage "kill your darlings" , soms ontkom je er niet aan als hij inderdaad niet in het verhaal past.

Wel een prachtplaat overigens.

Reinoud schreef op maandag 6 mei 2013 om 23:40 | reageer
Photoshelter heeft er onlangs ook nog een gratis (in ruil voor je emailadres) publicatie over gemaakt: http://www.photoshelter.com/mkt/research/creating-a-successful-photography-portfolio

ErikvanRosmalen schreef op dinsdag 7 mei 2013 om 06:58 | reageer
Dank jullie wel voor de reacties!

@Reinoud: die kende ik nog niet, zal ik ook eens bekijken!

@tonkunenfotografie: 'Kill your darlings' is een gevleugelde kreet inderdaad, die heb ik in Boxtel indertijd ook regelmatig gehoord (Theo van Waas toevallig? ).

tonkunenfotografie schreef op dinsdag 7 mei 2013 om 09:48 | reageer
@erik: haha, het was inderdaad Theo

ErikvanRosmalen schreef op dinsdag 7 mei 2013 om 11:11 | reageer
@ton: Wie anders :D

duusker schreef op dinsdag 7 mei 2013 om 18:23 | reageer
Die fotoshelter handleiding die Reinoud noemt is inderdaad heel mooi. Aanrader!

Rinie de Jonge schreef op woensdag 8 mei 2013 om 17:01 | reageer
Weer een goed bruikbaar stuk. Toch heb ik nog een vraag. Als beginnend amateur fotograaf fotografeer ik veel maritieme projecten. Vooral schepen die langs mijn woonplaats Vlissingen varen.
NU MIJN VRAAG
Is er een programma om een portofolie te maken. En welke gegevens moet je eigenlijk altijd toevoegen?

ErikvanRosmalen schreef op zondag 12 mei 2013 om 20:57 | reageer
@Rinie:
Sorry voor de late reactie, toen je je reactie plaatste, was ik net vertrokken voor 'n weekend weg. Een vraag terug, na het lezen van bovenstaande tekst: wat bedoel je precies met een 'portofolie'? Want zoals ik al aangeef kan een portfolio tegenwoordig van alles zijn: een map met fotoprints, een eigen website, een Facebookpagina, een collectie foto's op 500px of Flickr, een gedrukt boek bij Blurb of Pixum....

Kortom: wat is je vraag precies? En wat bedoel je met 'gegevens'?

Erik Creugers schreef op vrijdag 21 juni 2013 om 12:27 | reageer
Ik denk dat Rinie met gegevens bedoeld het onderwerp van de foto, diafragma, sluitertijd etc. Bij sommige portfolio-plugins (voor bijvoorbeeld Wordpress, Joomla etc) is er een mogelijkheid om deze gegevens in te vullen. Sommige doen dit automatisch. Deze nemen dan de EXIF-informatie van de foto over.

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

45.129 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts