7 tips voor het fotograferen in een donkere kerk

maandag 8 juli 2013, 23:58 door Elja Trum | 60.617x gelezen | 4 reacties

Als je foto's moet maken in een donkere kerk (bijvoorbeeld tijdens een huwelijk, doop of communie) is dat een uitdaging. Indirect flitsen kan vanwege de hoge ruimte meestal niet en direct flitsen levert erg matige resultaten op. Gelukkig zijn er toch nog manieren om prima foto's te kunnen maken in een dergelijk moeilijke locatie.

Als het in een gemiddelde ruimte donker is kun je eigenlijk altijd wel uit de voeten met een opzetflitser. Door via het plafond of de muur te flitsen krijg je mooi zacht licht en kun je uitstekend foto's maken. In een kerk is het plafond en de muur meestal ver weg. Dan is indirect flitsen geen optie meer.

Ga je rechtstreeks flitsen dan levert dit hard licht en dito schaduwen op. Dat zijn doorgaans weinig vleiende foto's. Tijdens een kerkelijke ceremonie heb je ook geen tijd en ruimte om met flitslampen, softboxen en dergelijke in de weer te gaan. Daarnaast zal dit ook niet op prijs gesteld worden. Een flitser wordt vaak al als ergerlijk ervaren, laat staan extra accessoires.

Vandaar dat ik zelf meestal terugval op mijn basisuitrusting; mijn camera en wat objectieven. Overigens is de 'silent-mode' die onder andere de Canon 5D mark III heeft in dit soort situaties ook erg prettig. Mensen merk in de stand nauwelijks dat je aan het fotograferen bent; het afdrukken is amper hoorbaar.

1. Werk met hoge ISO's

De eerste stap die je kunt zetten om te zorgen voor goed belichte foto's is je lichtgevoeligheid omhoog te schroeven. Zelf fotografeer ik gerust op 3200 of 6400 ISO in dit soort situaties. Je moet natuurlijk wel even zelf bepalen tot welke lichtgevoeligheid jij de ruis van jouw camera nog acceptabel vind.

1/125 sec, f/2.8, ISO 5000 @ 70mm
Overigens is de auto-ISO stand (waarbij de camera de gebruikte ISO automatisch kiest) in dit soort situaties ook erg prettig. Zodra er even wat meer licht in de scene aanwezig is zal de ISO omlaag gaan zodat je minder ruis hebt. Zo hoef je er niet constant op te letten.

2. Gebruik lichtsterke objectieven

Een andere manier om goed te kunnen werken met weinig licht is het gebruiken van lichtsterke objectieven. Een lichtsterke zoom met f/2.8 als maximaal diafragma is prettig en veelzijdig, maar je kunt ook prima aan de slag met een 50mm f/1.8 of een 35mm f/1.8. Ook de f/1.4 varianten van deze objectieven zijn erg bruikbaar, maar wel iets prijziger in aanschaf.

Wanneer je dergelijke objectieven wijd open gebruikt (groot diafragma opening, laag diafragma getal) krijg je wel te maken met een kleine scherptediepte. Dat hoeft natuurlijk geen probleem zijn en kan uitstekend werken in dergelijke foto's, maar het is wel iets om rekening mee te houden.

3. Fotografeer in RAW

In een slechte lichtsituatie kan het nog wel eens helpen om achteraf donkere gebieden iets lichter te maken. Als je in Jpeg werkt valt hier helaas niet veel te herstellen. Vandaar dat werken in RAW aan te raden is. Hoewel je in RAW ook nog steeds last zult hebben van ruis bij het ophalen van de donkere gebieden geeft het je wel net een beetje extra speelruimte.

In moeilijke lichtsituaties kun je alle hulp gebruiken, dus zorg dat je het maximale uit je apparatuur kunt halen.

4. Omzetten naar zwart-wit

Foto's genomen met hoge lichtgevoeligheid bevatten vaak aardig wat ruis. Eén manier om deze ruis minder storend te maken is een foto omzetten in zwart-wit. Deze zwart-wit omzetting voer je uiteraard pas achteraf uit zodat je ook altijd nog de kleurenvariant beschikbaar hebt. Vooral ruis die bestaat uit verschillende kleuren is in zwart-wit veel minder zichtbaar dan in kleur.

Behalve ruis kun je ook problemen met verschillende kleurtemperaturen oplossing door een omzetting naar zwart-wit. Vaak komt er door een raam daglicht naar binnen, zijn in de kerk lampen aan en branden er ook nog kaarsen. Veel verschillende kleurtemperaturen die voor een rommelig beeld kunnen zorgen. Door de foto om te zetten in zwart-wit ben je hier in één klap vanaf.

1/125 sec, f/3.2, ISO 6400 @ 24mm

5. Ga dichterbij staan

Hoe langer je objectief, hoe sneller je sluitertijd moet zijn om beweging in je foto te voorkomen. Misschien werk je graag lekker vanaf een afstandje op 200mm, maar met die lengte heb je ook 1/200ste sluitertijd nodig om nog een beetje scherp beeld te krijgen.

Zet dus juist een 35mm op je camera en ga gewoon dicht bij je onderwerp staan. Zeker voor een volle kerk zal dat even wennen zijn als je dat nog niet zo vaak gedaan hebt. Je bent daar echter om mooie foto's te maken en je kunt prima op een paar meter afstand staan zonder dat mensen zich aan je gaan storen.

1/30 sec, f/2.8, ISO 800 @ 38mm
Stap een paar passen terug als je even geen foto hoeft te maken en ga weer wat dichterbij staan als dat weer nodig is. Zolang je rustig beweegt en stil je werk doet zullen mensen zich niet aan je ergeren.

6. Werken vanaf statief

Eigenlijk ben ik er tot nu toe in dit artikel vanuit gegaan dat je mensen wilt vastleggen in de kerk waar je fotografeert. Dat hoeft natuurlijk helemaal niet zo te zijn. Kerken zijn ook prachtig om vast te leggen zonder mensen. Je kunt in dat geval vaak het beste met een statief werken (als het niet te druk is, is het werken met een statief meestal gewoon toegestaan).

Met een statief is het geen probleem meer dat het donker is. Zet de lichtgevoeligheid van je camera weer laag (bijvoorbeeld op 100 ISO) en gebruik een afstandsbediening of de timer van je camera om beweging bij het afdrukken te voorkomen.

Wil je toch wat flexibeler werken dan kun je ook een monopod gebruiken. Deze eenbenig statieven geven je de mogelijkheid met net wat lagere sluitertijden toch nog scherpe foto's te krijgen. Dan moet je onderwerp natuurlijk ook niet bewegen..

7. Contrasten overbruggen met HDR

Een donkere kerk met prachtige glas-in-lood ramen. Dat is een lastige combinatie. Je camera kan helaas maar een beperkt bereik in een foto vastleggen. In deze gevallen (zeker vanaf een statief) kun je goed aan de slag met HDR fotografie. Bij deze High Dynamic Range foto's combineer je het bereik van je camera door meerdere opnames te combineren.

Lees dit artikel over HDR fotografie voor meer informatie over het maken van een mooie HDR opname in een kerk.

HDR opname van de St. Stevenskerk te Nijmegen
Hoe ga jij te werk op donkere locaties waar een flits niet gewenst is?
Laat jouw praktische tips weten in de reacties!

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Over de auteur

Elja Trum is oprichter van Photofacts, online fotografiecursussite Photofacts Academy en het blog Teslafacts. Hij schrijft sinds 2006 over fotografie. Elja is ook auteur van boeken over zwart-wit-, flits- en portretfotografie.

4 reacties

bart schreef op dinsdag 9 juli 2013 om 11:18 | reageer
Aanvulling op het statief gebruik: Soms is een statief niet toegestaan of gewoon 'vergeten'/onpractisch.
Een tip is dan in een kerkbank te gaan zitten en proberen je camera te laten steunen op de kerkbank. Vereist enige oefening maar als je maar voldoende foto's maakt moet er een bij zijn die goed gelukt is. Een ander alternatief (vooral in buitenlandse kerken) is de camera tegen een kerkzuil aan te drukken en vandaar een foto te maken. Dan heb je geen hoge ISO's nodig, die ook vaak een dramatisch effect hebben op de weergegeven dynamiek (aantal weergegeven stops.) Een voorbeeld daarvan is bijvoorbeeld de digitale Leica's die met 1600 ISO maar zeven stops dynamiek hebben.

martmarbus schreef op dinsdag 9 juli 2013 om 11:34 | reageer
Ik fotografeer veel in kerken en oude gebouwen.
Maar ook bij het binnen fotograferen van modellen maak ik veel gebruik van natuurlijk licht.
In oude gebouwen en kerken vind ik het juist zeer irritant als daar met flitslicht wordt gefotografeerd.
Vaak worden de juist mooie donkere partijen weg geflitst en worden de foto's sfeerloos.
Tip: let op de sluitertijd wanneer je uit het handje fotografeert. Waarschijnlijk ken je je eigen handicap, maar ik heb als vuistregel 1/40e bij IS lenzen en 1/20 bij non-IS lenzen als ondergrens. Zit op een twijfelachtige grens, ga dan 1 of 2 stops onderbelichten. Daarmee win je "ruimte".

Ik ga met mijn modellen vaak naar een oud gebouw, welke nog is bewoond.
daarin zijn grote zalen. En de ramen worden afgedekt met dikke velourse gordijnen.
Deze schuif ik dan dicht tot dat er een strook van natuurlijk licht binnen komt.
Daarmee ga ik dat aan de slag. Dus gebruik ik geen flitser. Maar af en toe wel een reflexie scherm om het licht iet wat te sturen.
Ook hier geldt let op de ondergrens van de sluitertijd. Maar ook op de modellen. Want wanneer zij bewegen moet je zelf ook naar een hogere sluitertijd die vaak boven de 1/60 is.
Behalve natuurlijk wanneer je de modellen bewogen op de foto wilt hebben.

En zoals al werd aangegeven, zijn foto's in kleur niet mooi genoeg, zet ze dan eens om in zwart/wit of sepia.

frankbakker schreef op dinsdag 9 juli 2013 om 11:47 | reageer
Ik heb een academische promotie vastgelegd in de Lutherse Kerk in Amsterdam. Het licht was niet fantastisch, bovendien was het een donkere dag. Hoge ISO's geven het beste resultaat tot 10000 iso, alleen op donkere vlakken gaat de ruis (flink) opspelen. Natuurlijk gebruik ik mijn f2.8 (tele)zoomlenzen om zo veel mogelijk licht te vangen.
Een statief heeft als voordeel dat de scene weliswaar niet bewogen is, maar als nadeel dat de mensen wel degelijk bewegen. Als is het maar een beetje en dat geeft onscherpte. En je bent lompe Loetje met je statief tussen de kerkbanken.
Dichtbij fotograferen mocht niet van de pedel, maar was ook niet nodig. De telelens overbrugde de afstand voortreffelijk.

gast schreef op dinsdag 9 juli 2013 om 21:29 | reageer
Je foto door een ruis onderdrukker, zoals een Dfine scheelt een stuk.

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Cursus Naaktfotografie met Danyel Weideman

Portretfoto's Bewerken in Lightroom Classic

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

45.164 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts