Het instellen van een balhoofd

maandag 2 juni 2025, 15:30 door Nando Harmsen | 638x gelezen | 0 reacties

Een balhoofd is de meest gebruikte manier om een camera op een statief te plaatsen. Veel balhoofden moeten toch wel ingesteld worden, tot op zekere hoogte. Zorg dat je de frictie goed gebruikt.

Er zijn vier verschillende soorten statiefkoppen. Je hebt een driewegkop, een videokop, een gimbal, en natuurlijk het balhoofd. Die laatste is het meest gebruikt. Maar het is ook vaak een slecht begrepen statiefkop.

Een eenvoudig balhoofd met één knop, links. Een eenvoudig maar beter balhoofd, rechts. Het gebruik spreekt hier voor zichzelf.
Een balhoofd is een kogel die vrij in een behuizing kan ronddraaien. Met een draaiknop klem je deze bal vast. Het is een snelle manier om een camera te positioneren omdat je volledige vrijheid hebt in beweging.

De wat betere balhoofden hebben een panoramaknop waarmee je de kop op het statief kan roteren. Je hoeft de bal dan niet los te maken.
De simpele balhoofden hebben slechts één knop waarmee je de kop vastzet in de gekozen positie. Daar kan je weinig aan fout doen. De wat meer geavanceerde balhoofden hebben twee of drie knoppen. Die knoppen hebben elk een andere toepassing.

De meer geavanceerde balhoofden hebben naast de knop voor de bal en een knop voor de panoramarotatie nog een derde. Die is voor de frictie.
De meest duidelijke knop is de panorama-rotatieknop. Deze wordt gebruikt om het balhoofd rond de basis te roteren. Er is vaak ook een gradenschaal aanwezig. Het gebruik van deze knop spreekt voor zichzelf.

De andere twee knoppen worden nog wel eens door elkaar gehaald. In dat geval lijken de knoppen teveel op elkaar waardoor niet duidelijk wat welke knop doet. Je hebt namelijk de knop voor het ontgrendelen van de bal, en de knop voor de frictie.

Die laatste is belangrijk om goed in te stellen. De frictie bepaalt namelijk hoe los je de bal in het balhoofd kan krijgen. Hoe hoger de frictie, hoe minder los je de bal kan krijgen. Hierdoor moet je meer kracht zetten om de bal te verplaatsen. Je stelt de frictie in aan de hand van het gewicht van je camera/lens-combinatie.

De frictieknop is soms wat 'verborgen zoals in dit Markins balhoofd. Dit voorkomt onbedoeld gebruik. Bij andere koppen kunnen de knop voor frictie en het positioneren van het balhoofd er bijna hetzelfde uitzien.
Zet je de frictie te hoog, dan zal het lijken alsof het balhoofd vast zit. Ik zie dan ook regelmatig fotografen de frictieknop gebruiken om de kop los of vast te zetten. Dat is niet de juiste manier. Meestal (maar niet altijd) is de grootste knop voor het los- of vastzetten van het balhoofd. De kleinere knop is dan voor de frictie.

Het is niet altijd duidelijk welke knop voor de frictie is. In dit geval is het duidelijk, mede door de cijfers die de frictiestand aangeven.
De frictie zet je hoog wanneer je een zware camera/lens-combinatie gebruikt. Dan is het risico dat je camera omklapt minimaal. Ga je dan vervolgens een lichterre camera/lens-combinatie gebruiken, dan moet je de frictie wat minder strak zetten.

Stel je de frictie goed in, dan werkt de knop voor het balhoofd vastzetten optimaal. Meestal is een kwartslag dan voldoende om het balhoofd vast te zetten, of los te draaien.

Een balhoofd is een ware alleskunner. Echter, is nauwkeurige positie vereist voor de fotografie die jij doet? Dan kan een driewegkop een betere keuze zijn. Je kan de camera op de millimeter nauwkeurig positioneren.

Driewegkoppen zijn perfect voor minutieus instellen. Je kan tot op de millimeter nauwkeurig alles instellen.
Gebruik je altijd enorme teleobjectieven, en wil je perfecte balans en bewegingsvrijheid? Dan kan je beter een gimbal gebruiken. Die zijn voor dat doel ontworpen. Een videokop wijst voor zichzelf, natuurlijk.

Voor grote zware objectieven kan een gimbal een betere keuze zijn.
Een balhoofd is de ideale tussenweg voor fotografen die een redelijk nauwkeurige positionering van de camera willen gebruiken, afgewisseld met de flexibiliteit van snelheid en beweging. Het is vaak ook een compacte en lichtgewichte statiefkop, ideaal voor een reisstatief.

Kan je bij jouw balhoofd de frictie instellen? Zorg er wel voor dat je dit goed instelt en gebruikt. Alleen dan gebruik je deze variant van een statiefkop optimaal.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Over de auteur

Nando Harmsen fotografeert al meer dan 40 jaar. Zijn specialisme ligt bij bruidsreportages en landschapsfotografie. Daarnaast geeft Nando lezingen, workshops, masterclasses, fotoreizen, en maakt regelmatig reviews van nieuwe en leuke apparatuur.

0 reacties

Deel jouw mening

login of geef je gegevens op

onthoud mijn gegevens

Onjuiste combinatie e-mailadres en wachtwoord.

blijf ingelogd

annuleren

Stuur mij een e-mail bij vervolg reacties

Bekijk ons reactiebeleid.

Ook interessant

• 

  Review: SmallRig x Potato Jet Tribex videostatief

  door Nando Harmsen

• 

  Waarom ik nooit een statief gebruik

  door Elvira Smit

• 

  Een tip voor gebruik van teleobjectieven op een balhoofd

  door Nando Harmsen

• 

  Wat is het beste: een balhoofd of een 3-wegkop

  door Nando Harmsen

• 

  Op zoek naar een statief? Kies twee van de drie opties.

  door Nando Harmsen

Toon alle artikelen binnen Tips en Truuks