Fotograferen op P, Av, Tv of M? Welke stand wanneer?
dinsdag 11 december 2018, 16:53 door Elja Trum | 257.344x gelezen | 22 reactiesJe camera heeft een aantal voorkeuze modi waarmee je de camera op verschillende manier kunt laten werken. De P, Av, Tv en M standen zijn hierbij de belangrijkste. Maar wanneer gebruik je nu welke stand het beste en waarom? In dit artikel het antwoord op deze vragen.
Allereerst even dit; bij Nikon en andere merken worden sommige voorkeuzes net even anders genoemd (ik ben uitgegaan van Canon). De Av modus heet hier A en de Tv modus kun je terugvinden als S.
De programma modus die je kiest heeft gevolgen voor hoe je camera omgaat met gemeten belichting; welke instellingen worden gekozen bij de foto die je neemt. Naast de PASM-modussen (een veelgebruikte afkorting om de verschillende standen aan te duiden) hebben sommige camera's nog ander standen.
Zo kennen professionele camera's vaak nog de B-stand, een volledig automatische stand en wellicht zelf in te stellen voorkeuzes. De camera's die gericht zijn op fotografen met minder ervaring hebben ook nog voorkeuzestanden gericht op specifieke situaties, zoals de sportstand, de portretstand en dergelijke.
Ik richt me in dit artikel op de PASM-standen en de B stand.
Eigenlijk kun je hiermee elke situatie aan.
Program (P)
De P-stand op je camera is een automatische stand waarbij je zelf nog steeds veel controle houdt. Je camera meet de belichting voor een scene en kiest daar een passend diafragma en sluitertijd bij. Deze keuze wordt gemaakt op basis van de hoeveelheid beschikbaar licht, de ingestelde lichtgevoeligheid en het gebruikte objectief.
De camera probeert er in eerste instantie voor te zorgen dat je een voldoende snelle sluitertijd hebt om bewogen foto's te voorkomen. Is er voldoende licht voor een onbewogen foto dan wordt het diafragma verder dicht gedraaid zodat er meer scherptediepte in je foto zal komen.
Het voordeel van de P-stand is dat je weinig na hoeft te denken over de gebruikte instellingen om toch scherpe foto's te krijgen. Daarbij heb je wel controle over wat er gebeurd, mocht je dit willen. Zo kun je aan het wieltje draaien om de gekozen sluitertijd en diafragma aan te passen.
Draai je de ene kant op dan vertraagt hij de sluitertijd en sluit hij het diafragma (meer scherptediepte). Draai je de andere kant op dan verkort de sluitertijd en opent het diafragma (minder scherptediepte).
Als je vind dat de foto te donker of te licht wordt dan kun je 'plussen' of 'minnen'. Hierbij geef je aan dat de camera op de gemeten belichting een x aantal stops moet onderbelichten (minnen, de foto wordt donkerder) of overbelichten (plussen, de foto wordt lichter).
Zelf gebruik ik de P-stand zeer regelmatig. Hij is namelijk ideaal om in veel situaties gewoon eenvoudig goed belichte foto's te krijgen zonder constant met je instellingen bezig te zijn.
Time Value (Tv)
Bij Nikon heet dit shutter-priority (S). In deze stand licht de focus op de sluitertijd. Deze stel je zelf in door aan het wieltje te draaien. Het diafragma past zich automatisch aan op basis van de gemeten belichting.
Deze stand is vooral handig als je wilt voorkomen dat je sluitertijd te lang wordt. Bijvoorbeeld om te voorkomen dat een bewogen voorwerp ook bewogen in beeld staat. Je kiest dan een minimale sluitertijd waarbij je weet (uit ervaring of proefondervindelijk) dat je bewogen onderwerp toch bevroren wordt in je beeld.
Uiteraard kun je deze stand ook gebruik om juist beweging in een bewogen onderwerp vast te leggen. Je kiest dan de sluitertijd die langzaam genoeg is om de beweging vast te leggen. In de Tv-stand kun je ook gebruik maken van plussen en minnen om de gemeten belichting na smaak aan te passen.
f/6.3, 1/13s, ISO 100 @ 28mm
Zelf gebruik ik deze voorkeuzestand niet zo vaak.
Een sportfotograaf zal hem waarschijnlijk wel veel vaker gebruiken.
Aperture Value (Av)
Bij Nikon heet dit aperture-priority (A). In deze stand is het juist het diafragma dat je zelf handmatig kiest middels het draaiwieltje. De camera zoekt de bijpassende sluitertijd op aan de hand van de door de camera gemeten belichting.
Deze stand is handig wanneer je bijvoorbeeld een kleine scherptediepte in je foto wilt hebben. Stel het diafragma bijvoorbeeld in op f/2.8 en je weet vrijwel zeker dat je achtergrond onscherp zal worden. Handig voor bijvoorbeeld portretfotografie. Natuurlijk is het omgekeerde ook mogelijk met juist een hele grote scherptediepte.
Net zoals bij de P en Tv stand kun je ook hierbij plussen en minnen om de door de camera gemeten belichting bij te stellen naar je wens. De Av-stand gebruik ik veel vaker dan de Tv-stand. Meestal omdat ik met een grote diafragma opening (klein diafragmagetal) een onscherpe achtergrond wil in mijn foto's.
f/1.4, 1/125s, ISO 640 @ 35mm
Het is overigens vaak slim om niet de maximale diafragma opening van je objectief te gebruiken. In de maximale open stand is het beeld vaak net wat minder scherp dan als je hem iets dicht knijpt. Is je objectief bijvoorbeeld f/1.8 dan zal je foto scherper zijn op f/2.8 of f/3.2.
Manual (M)
Wanneer je op de M-stand werkt zul je alles zelf moeten doen. Je lichtmeter geeft nog wel aan of de foto volgens de camera goed belicht is, maar je zal zelf je diafragma en sluitertijd in moeten stellen. Als je camera over een tweede wieltje beschikt kun je met de ene de sluitertijd en met de andere het diafragma kiezen.
Heeft je camera maar één wieltje (bij de instapcamera's van Canon), dan kun je een een knopje indrukken (met de melding Av) achter op je camera. Druk je die in en draai je aan het wieltje pas je het diafragma aan. Gebruik je alleen het wieltje, dan pas je de sluitertijd aan.
De handmatige stand is prettig in lastige lichtomstandigheden waar je ingebouwde lichtmeter moeite mee heeft. Denk bijvoorbeeld aan fel tegenlicht. Je kunt dan zelf kiezen welk diafragma en sluitertijd je gebruikt, bijvoorbeeld door eerst een detail te meten met je lichtmeter en hier je camera op in te stellen.
Ook als je met studioflitser of strobist-style werkt is de handmatige instelling noodzakelijk. Het licht verandert immers op het moment dat je de foto neemt; het flitslicht komt er dan bij. Je lichtmeter kan hier vooraf geen rekening mee houden.
1/125 sec, f/6.3, ISO 400 @ 51mm
Handmatig werken dwingt je echt bezig te zijn met je camera instellingen, vandaar dat het bij veel opleidingen aangeraden wordt; je leert dan het beste wat sluitertijd en diafragma voor een effect op je foto's hebben.
Bulb (B)
De bulb-stand is een uitzonderlijke stand vergeleken met de ander. In deze stand stel je het diafragma in met het draaiwieltje, maar de sluitertijd bepaal je door de tijd dat je de ontspanknop indrukt. Druk je een halve seconde op de ontspanknop dan is je sluitertijd een halve seconden. Houd je de knop twee minuten in; dan staat de sluiter gedurende al die tijd open.
De bulbstand kun je het beste gebruiken in combinatie met een afstandsbediening en een statief. Je gebruikt deze stand ook voornamelijk tijdens nachtfotografie waarbij je soms sluitertijden nodig hebt die langer zijn dan 30 seconden (de maximum sluitertijd als instelling).
Wat is jouw favoriete stand en waarvoor gebruik je deze stand het meest?
Het is altijd goed om zo nu en dan eens met alle standen te oefenen!
Meer weten over de basis van fotografie?
Bij Photofacts Academy, onze online leeromgeving voor fotografen, hebben we een complete basiscursus over fotografie. Je kunt deze cursus twee weken lang volgen met een gratis proeflidmaatschap.
Wil jij ook gave foto's maken?
Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.14 dagen gratis fotografiecursussen kijken
Dit artikel is voor het laatst bijgewerkt op 11 december 2018.
De eerste publicatiedatum is maandag 23 september 2013, 23:16.
Over de auteur
Elja Trum is oprichter van Photofacts, online fotografiecursussite Photofacts Academy en het blog Teslafacts. Hij schrijft sinds 2006 over fotografie. Elja is ook auteur van boeken over zwart-witfotografie, flitsfotografie en portretfotografie.
22 reacties
-
-
Wadjinn schreef op dinsdag 24 september 2013 om 05:26 | reageer
Zoals uit jou hele verhaal blijkt is een favoriete stand onderhevig aan het doel wat je er mee wilt bereiken. Hou je van beelden met beweging er in of juist geen, hou je van beelden met veel scherpte over de gehele diepte of juist niet. Het gaat er om dat je bewust fotografeert. Standaard een instelling kiezen omdat het je favoriete stand is, is geen instellen. Dat is ook op een automatisme werken net als altijd in de programma stand. Iemand die mij zegt dat hij altijd op S(Tv) werkt is ook niet bewust bezig. Alles in Manual en meten met een losse meter of (ingebouwde) spotmeter die is bewust bezig. Ik ben een zeer groot liefhebber van Ansel Adams en heb veel met het zone systeem gewerkt en aangepaste ontwikkeling. Dat is bewust bezig zijn. Ik heb er digitaal nog steeds profijt van.
-
Rita schreef op dinsdag 24 september 2013 om 05:29 | reageer
Waarom kan er met een camera nog steeds niet worden ingesteld wat je maximale en minimale sluitertijden of diafragma zijn die je wilt hebben gebruiken. Lenzen hebben bij hun maximale en minimale opening redelijk wat verschijnselen die niet altijd wenselijk zijn. Stukje programmering die echt niet veel kost.
-
Joke schreef op dinsdag 24 september 2013 om 10:52 | reageer
Dankjewel weer voor dit artikel Elja. Wil je ook nog eens een artikel wijden (of mij een mailtje sturen) wanneer je kiest voor meervlaks- deel- spot- en centrum gew..gemiddelde meting?
Spotmeting gebruik ik voor portretfoto's maar de andere icoontjes zijn me niet helemaal duidelijk welke bij welk onderwerp.
Alvast bedankt -
Henny schreef op dinsdag 24 september 2013 om 11:02 | reageer
Meestal gebruik ik de M-modus, kan ik, als beginende amateur, lekker mee experimenteren en leert je de camera instellingen het beste.
Av-modus gebruik ik bij landschapfotografie, maar helaas sinds dat mijn camera niet meer doet zoals het behoort te doen, gebruik ik hier ook (landschapfotografie) de M-modus.
Mijn camera raakte van de ene dag op de andere dag van slag zonder dat er aanleiding daar toe is. Misschien weet iemand daar een oplossing voor. Het beeld wordt verkleind, foto's worden overbelicht. Ik gebruik Canon EOS 50D -
bart schreef op dinsdag 24 september 2013 om 11:11 | reageer
In principe altijd "P", behalve als het te donker wordt of prime lenzen gebruik.
Dan ga ik inderdaad over op S (Nikon/Fujifilm) of T.
Bij moeilijk licht vertrouw ik op mijn Lunasix 3 en gebruik de M stand of B. -
Theo schreef op dinsdag 24 september 2013 om 11:43 | reageer
Ik gebruik P als ik prive fotografeer en de camera de maximale ruimte wil geven. Indien nodig compenseer ik dan. Witbalans dan op AWB. Voor mij staat de P dus voor Prive
Voor mijn werk fotografeer ik in de studio uitsluitend op M in combinatie met custom witbalans en handgemeten flitsbelichting.
Op locatie gebruik ik buiten vaak Av maar de laatste tijd vaak op M met handgemeten belichting, al dan niet met flits. Witbalans dan een preset of custom.
Op locatie binnen (kerk e.d.) gebruik ik alleen M met ttl-flits of handgemeten flits alnaargelang de situatie. Witbalans preset of custom.
De belichting meet ik in P of Av met centre-weighed en in M met de handmeter. De flits in ttl of op M met de handmeter. -
rob berkhuizen schreef op dinsdag 24 september 2013 om 11:44 | reageer
Rita: Bij veel camera's kun je ook werk standen programmeren van nikon weet ik dat die daar 2 standen voor heeft. elk merk is daar wel wat anders in. kijk eea eens na in de gebruikershandleiding.
-
IngridMG schreef op dinsdag 24 september 2013 om 12:10 | reageer
Wat Joke aan haalt ivm meeting (spotmeeting, enz..) wil ik ook een detail uitleg. Elja bedankt vr deze nog eens uitgebreid te brengen. Vooral vr de P niet vr mij maar m'n man gebruikt dit geregeld omdat hij denkt niet met AV te kunnen werken, wat mi géén probleem moet geven, bij mij staat AV zo goed als altijd actief. Ik maak vooral macro en landschappen waar je toch meestal vr de scherpte diepte kiest waar ik graag mee speel vooral bij macro.
-
Pieter schreef op dinsdag 24 september 2013 om 17:20 | reageer
Leuk om te lezen dat Elja zegt regelmatig in de P-stand te schieten. Dat doe ik zelf ook. Op sommige fora wordt je dan door sommigen niet voor "vol" aangezien. Verder natuurlijk ook Av als ik een mooie foto met grote opening (beperkte scherptediepte) wil maken.
-
leo schreef op dinsdag 24 september 2013 om 18:04 | reageer
99% AV. Bij TS lenzen op manual. En als de snelheid echt belangrijk wordt op Tv, hoewel ik dat ook gewoon met AV kan.
-
Paul Oosterlaak schreef op dinsdag 24 september 2013 om 18:54 | reageer
Het meeste schiet ik in Av. Maar in combinatie met manuele lenzen (waarbij de camera niet in staat is het diafragma aan te passen), schiet ik ook vaak in Tv zodat ik de minimale sluitertijd kan instellen en de camera zelf de bijpassende iso-waarde kan kiezen.
Met flitser schiet ik 99% in M, want dan bepaal ik zelf de hoeveelheid licht die hoort bij mijn instellingen.
Ik vind persoonlijk dat je onnodig moeilijk aan het doen bent als je permanent in M schiet (dus ook zonder flitser). De camera kan de sluitertijd veel sneller instellen dan je dat zelf kunt om de belichting in orde te krijgen.
Wat al wordt aangehaald is de soort lichtmeting heel vaak wel belangrijk. Ik ben persoonlijk fan van spotmeting, waarbij ik met * de lichtmeting op mijn onderwerp vastzet (en vaak ook direct de autofocus). Hierbij is mijn onderwerp correct belicht en dat vind ik het belangrijkste. Dat kan overigens ook onder of overbelicht zijn, als dat beter uitkomt in het geheel. Vooral belangrijk bij een donker onderwerp (vaak in de dierentuin bij zwarte dieren een probleem). -
Andries schreef op dinsdag 24 september 2013 om 20:22 | reageer
De laatste tijd staat mijn camera (Nikon D7000) meestal op M, met daarbij de ISO op automatisch. Je krijgt dan een soort half-automaat, waarbij je sluitertijd en diafragma bij iedere foto makkelijk aanpast, terwijl de automatische ISO voor een goede belichting zorgt. Wel de maximale ISO-waarde instellen zodat je de ruis de baas blijft en opletten dat je niet gaat overbelichten.
-
jannoman schreef op dinsdag 24 september 2013 om 22:03 | reageer
Sinds ik een workshop portretfotografie heb gedaan, gebruik ik praktisch alleen nog maar de stand M. Waarom? Omdat ik als fotograaf dan maximale controle heb over het licht. Nu zijn er veel situaties waarin A prima volstaat (scherpte-diepte is het belangrijkst) of juist T (om bewegingsonscherpte te voorkomen). Maar b.v. als urbex-fotograaf kom ik vaak in lastige lichtsituaties. Zou ik mijn camera (Canon EOS 5D MkIII) dan op A zetten, dan probeert de camera er een mooi belichte foto van te maken. En dat is dan vaak niet de weergave van de situatie. Van mij mag er dus een fel (overbelicht) raam in zitten en een donkere (onderbelichte) schaduwpartij. Dat is nl. de situatie en die wil ik dan ook zo vastleggen. Bijna altijd met statief dus. In dergelijke situatie is flitsen al helemaal uit den boze! Ik doe dit überhaupt zelden. Maar ik heb dan ook de beschikking over een grote en gevoelige full frame sensor die zelfs bij relatief hoge ISO-waarden mooie plaatjes laat zien. Standje M is effe wennen maar eenmaal ermee vertrouwd, is het prima fotograferen. Verder staat de witbalans meestal op AWB en exposure op neutraal. En uiteraard (!) altijd op RAW!
-
Paul Oosterlaak schreef op dinsdag 24 september 2013 om 22:07 | reageer
@jannoman: en hoe stel je dan je belichting in? Je draait dan aan je sluitertijdwieltje tot een bepaalde EV. Dan kan je ook doen in Av. Daarnaast moet je in zulke situaties geen evaluative metering gebruiken maar spotmeting op de plek waarvan de belichting beslissend is.
-
Benny schreef op woensdag 25 september 2013 om 00:13 | reageer
Hoi,
Net alsof de M-stand zo heilig is...
Ja, er zijn situaties dat de M-stand aan te bevelen is, maar zeg me alsjeblieft niet dat de M-stand heilig is. Zou automatische (AF) focus ook afgeschaft kunnen worden...
Een goed vakman kent zijn gereedschap, en weet wanneer welke stand eventueel nuttig zou kunnen zijn.
Nog een doordenker: In alle genoemde (standen) gevallen kan men tot één en dezelfde belichting komen. Ik heb het over belichting, en niet over allerlei creatieve aspecten: wel of geen beweging laten zien enz.
Benny -
Gert schreef op woensdag 25 september 2013 om 18:02 | reageer
Ik fotografeer voornamelijk voetbalwedstrijden bij mijn amateurvereniging en maak vrijwel alleen gebruik van de A stand. Minimale sluitertijd regel ik met de auto iso instelling. Vooral met zon i.c.m. wolken de manier, voor mij dan, om de belichting goed te houden. Bij avondwedstrijden met kunstlicht is M beter. Omdat dan de omstandigheden niet meer veranderen.
-
jannoman schreef op woensdag 25 september 2013 om 23:40 | reageer
@ Paul: ik draai verdraai idd de sluitertijd aangezien ik in genoemde situaties meestal een grote d.o.f. wil hebben (f 8.0). De schaalverdeling laat zien "waar ik ben" met de gekozen instellingen. En daar kan ik onder of boven gaan zitten al naar gelang de situatie.
@Benny: ik wil allerminst verkondigen dat de M-stand heilig is, met andere standen kan ook prima gefotografeerd worden zoals ik schrijf. Maar veelal ben ik het met het "meedenken" van de camera niet eens in de situaties zoals ik die beschrijf en zou er toch bijgesteld moeten worden dus vandaar "M". Er zijn net zoveel situaties denkbaar waarin ik niet zo veel tijd heb en kies ik dus voor Av of Tv, niks mis mee zolang de lichtomstandigheden minder extreem zijn. -
Paul Oosterlaak schreef op woensdag 25 september 2013 om 23:44 | reageer
@jannoman: je gebruikt dan net zo goed de lichtmeting van de camera zoals je ook in Av zou doen. Verschil is dat je nu aan een knop je aan het draaien bent continu, terwijl de camera exact hetzelfde doet in een fractie van een seconde. Het meedenken zit hem dan in de compensatie instellen in Av.
-
Benny schreef op donderdag 26 september 2013 om 08:20 | reageer
jannoman,
Ik neem aan, dat je bedoelt dat je voor je gevoel -behalve in de M-stand- in de andere standen geen controle meer hebt over je belichting. Niets is minder waar, kan ik je verzekeren.
Zie Paul zijn antwoord al.
Zowel in de P-stand, Av-stand als Tv-stand kun je de belichting volledig compenseren. Dus je hebt net zoveel controle over je belichting. Dat laat niet weg, dat je soms inderdaad beter voor de M-stand kan kiezen. Bijvoorbeeld bij studiofotografie, want dan heb je niets aan de overige standen zoals de P-stand, Av-stand en/of Tv-stand; omdat er in de studio geen intelligente communicatie is tussen camera/objectief en flitsers. Hier zul je dus alles zelf móeten instellen.
Benny -
Ingrid schreef op donderdag 26 september 2013 om 21:43 | reageer
Ik volg lessen fotografie en daarvoor moeten wij foto's maken in de M-stand. Het is een hele uitdaging, maar zo leer je wel je camera kennen. Zelf, voor niet-lesgerelateerde foto's gebruik ik vooral de A, soms de S, maar P nog nooit gebruikt...
-
Gerard Bolhuis schreef op donderdag 31 juli 2014 om 05:47 | reageer
AV stand omdat ik voornamelijk portret en landschap fotografeer. Heel soms de bejaardenstand voor point and shoot. C1, C2 en C3 ook altijd handig.
Deel jouw mening
Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.
Ook interessant
-
4 tips voor portretfoto's in de buitenlucht
door Elja Trum
-
Flitsfotografie tip: Creëer onscherpte met ND filters
door Elja Trum
Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox
44.729 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via
Elja Trum
Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!
Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over PhotofactsGratis eBook: Fotograferen van Kinderen
Mis dit niet: Tips voor adembenemende familiekiekjes!
Ontdek 25 praktische tips waardoor je prachtige foto's van je (klein)kinderen kunt maken. Je krijgt van mij ook wekelijks nieuwe fotografietips per mail.