100+ fotografiecursussen én 4 Fotobijbels ebooks - Nu 120 euro voordeel! Word nu lid!
Photofacts Academy

Photofacts Academy; 100+ Fotografie Cursussen
Fotograferen wordt makkelijker en leuker

Boek

De Fotobijbels; Boeken over Fotografie
101 Praktische fotografietips voor betere foto's

Huub Keulers

15 praktijktips voor scherpere panning foto's

maandag 10 januari 2022, 20:10 door | 10.726x gelezen | 20 reacties

Houd je er, net als ik, van om foto's van bewegende onderwerpen te maken, maar je foto's zijn onscherp? Of fotografeer je acties met een hele korte sluitertijd en missen ze daardoor de spanning van beweging?

Dan wil ik in dit artikel graag uitleggen hoe je met de juiste panningtechniek spannendere foto's maakt die beweging suggereren. Ben je er klaar voor? Veel leesplezier en leermomenten.

Wat is panning nu eigenlijk echt?


Pannen is een fotografietechniek waarmee je de illusie van beweging wekt. Je kunt dit doen door een langere sluitertijd te gebruiken en de camera met het onderwerp mee te trekken.

Het klinkt eenvoudig - en technisch gezien is het dat ook. Je moet echter wel vaak panning oefenen voordat je de techniek onder de knie krijgt maar het is zeker te doen.

Karten

Kartfoto, 24-70mm objectief, sluitertijd van 1/125 seconde

De kunst van het pannen


De truc bij het pannen is om je camera met dezelfde snelheid mee te trekken als het onderwerp. Doe je dit dan staat je onderwerp ten opzichte van je camera eigenlijk stil (snelheidsverschil is dan nul).

Daardoor staat je onderwerp scherp op de foto en is je achtergrond onscherp met bewegingsstrepen. Start wel ruim van te voren met scherpstellen en maak de beweging van het meetrekken af.

Pannen



Panningfoto's maken in een notendop


• Kies je onderwerp en lens bewust.
• Positioneer jezelf op een plek waar het onderwerp idealiter loodrecht (haaks) op je voorbij zal komen.
• Stel je gewenste sluitertijd in (zie verderop in dit artikel).
• Pas de rest van de camera-instellingen aan voor een correcte belichting.
• Start met scherpstellen ruim voordat je de foto's daadwerkelijk maakt;
• Maak de beweging van meetrekken met je onderwerp af, nadat je gestopt bent met fotograferen;

1. Kies je onderwerp bewust


Je kunt panningfoto's maken van ieder bewegend onderwerp; een hond, hardloper, auto, wielrenner et cetera.

Als de panningtechniek nieuw voor je is, kun je het beste beginnen met repeterende onderwerpen die met een constante snelheid bewegen. Ga bijvoorbeeld op het trottoir staan en fotografeer voorbijrijdende auto's.

Kleine tip: steek af en toe je duim op want sommigen mensen zullen denken waarom fotografeert die man/vrouw me? Een skatepark of kermis zijn ook prima locaties om de panningtechniek te oefenen. En minder saai.

Vliegtuig

Ook een vliegshow is een mooie gelegenheid om het pannen te oefenen. Door een sluitertijd van 1/125 of 1/60 seconde, zie je beweging in de propellers.

Wanneer je de techniek onder controle hebt, probeer dan snellere onderwerpen te fotograferen, zoals paarden, raceauto's, honden, et cetera. Het beste deel van panning-fotografie is het vinden van leuke onderwerpen om te fotograferen.

2. Pas je afstand aan


Bij panning moet je rekening houden met twee afstanden: de afstand tussen jou en je onderwerp en die tussen het onderwerp en de achtergrond. Beide beïnvloeden de perceptie van snelheid in een panning-opname.

Snel bewegende onderwerpen van veraf lijken langzamer te bewegen. Houd daar rekening mee als je bijvoorbeeld op de racebaan bent en je twijfelt tussen op de eerste rij zitten of op een hoger gedeelte.

Wat betreft de afstand tussen het onderwerp en de achtergrond, bedenk dat een kortere afstand een duidelijkere onscherpte mogelijk maakt, wat een intenser gevoel van snelheid geeft. Houd hier dus rekening mee bij het selecteren van de cameralens.

3. Kies je lens bewust


Voor een goed resultaat kan een slimme lenskeuze het pannen aardig makkelijker maken. Telelenzen hebben de mogelijkheid om extreem ver in te zoomen, waardoor je op redelijke afstand toch beeldvullende foto's kunt maken.

Naast deze afstand heeft zo'n grote brandpuntsafstand nog een voordeel, namelijk het eenvoudiger meebewegen met je onderwerp.

Langs een racecircuit 'scheuren' de snelste auto's met zo'n 300 kilometer per uur over het circuit. Door op zo'n grote afstand de foto te maken hoef je maar een klein beetje mee te bewegen voor een panning shot.

Gelukkig rijden de auto's op een openbare weg zo'n 30 á 50 kilometer per uur. Voldoende langzaam dus om met een groothoeklens het pannen te oefenen. Met een groothoek- of standaardlens sta je dus dichterbij op je onderwerp waardoor je wel sneller en langer zult moeten 'meetrekken'.

4. Gebruik sluitertijdvoorkeur


Voor panningfotografie kun je het beste de sluitertijdvoorkeur mode (of manueel) gebruiken. Je kunt ook de Auto ISO-functie gebruiken in combinatie met de sluitertijdvoorkeur mode.

Op deze manier hoef je je maar om één waarde uit de belichtingsdriehoek te bekommeren en je alleen te concentreren op je panning-techniek. Auto ISO bevat ook een instelling voor de minimale sluitertijd.

Wanneer je echter de modus sluiterprioriteit gebruikt, wordt deze instelling in veel gevallen omzeild.

5. Stel de juiste sluitertijd in


Een van de meest gestelde vragen over panningfotografie is: 'Hoe weet ik welke sluitertijd ik moet gebruiken?'. Nou, iedereen zal je een andere waarde geven, en je zult veel spiekbriefjes voor de sluitertijd online vinden, maar de waarheid is dat dit slechts startpunten zijn.

Het is handig om te weten waar je moet beginnen, maar bedenk dat er geen specifieke sluitertijd is omdat deze van meerdere factoren afhangt. Hoe snel beweegt je onderwerp? Hoe ver sta je van je onderwerp vandaan? Wat is het gewenste effect? Welke lens gebruik je?

Biker

Als je bijvoorbeeld bovenstaande BMX'er fotografeert, kun je het beste beginnen met 1/125 sec, terwijl je voor een raceauto beter kunt starten met 1/250 sec. Hoe meer geslaagde foto's je maakt, een des te langere sluitertijd kun je instellen. Experimenteer in ieder geval met verschillende sluitertijden en afstanden.

6. Gebruik Continue Autofocus


Handmatig scherpstellen is bijna niet te doen bij panningfotografie - daarom is het noodzakelijk om autofocus te gebruiken.

Er zijn echter verschillende soorten autofocus methoden. De modus die het beste werkt bij bewegende onderwerpen, is de modus voor continu scherpstellen.

Elke camerafabrikant heeft hier een andere naam voor: op Canon-camera's is het AI-Servo, op Nikon is het AF-C en bij Sony Continue AF.

Met deze continue scherpstelmodus druk je je ontspanknop half in om scherp te stellen. Zolang je je onderwerp nu blijft volgen en de ontspanknop half blijft indrukken, zal je camera blijven scherpstellen op je bewegende onderwerp.

7. Aantal scherpstelpunten


Persoonlijk vind ik het prettig om slechts 1 focuspunt te gebruiken maar als je wat minder ervaring hebt, is het raadzaam om 5 of 9 focuspunten in te stellen. Dit verkleint de kans dat je naast je onderwerp gaat scherpstellen met een onscherpe achtergrond als gevolg.

8. Schakel beeldstabilisatie uit


Zorg dat je de stabilisatie op je lens of camera hebt uitgeschakeld. Anders heb je kans op onscherpe foto's. De beeldstabilisatie tracht namelijk bewegingen in je beeld te corrigeren, en dat wil je nu juist voorkomen.

De meeste telelenzen hebben echter een beeldstabilisatie instelling die je kunt gebruiken bij panning foto's. Vaak is dit een schuifje op je lens met de optie 1 en 2 (soms zelfs een optie 3).

Kies in geval van pannen dan voor optie 2. Bij Canon lenzen heet beeldstabilisatie 'Image Stabilization' (IS) en bij Nikon 'Vibration Reduction' (VR).

9. Volg je onderwerp ruim van tevoren


Zorg dat je het onderwerp al in je zoeker hebt, ruim voordat je de foto's wilt gaan maken. Als je het onderwerp namelijk pas gaat volgen op het moment dat je eigenlijk de foto wilt maken, dan ben je te laat en krijg je een onscherp beeld.

De meeste camera's kunnen namelijk nooit zo snel scherpstellen op een snel bewegend onderwerp.

10. Snelheid van meetrekken


Probeer met dezelfde snelheid mee te trekken als het onderwerp. Doe je dit dan staat je onderwerp ten opzichte van je camera eigenlijk stil. Daardoor staat je onderwerp scherp op de foto en is je achtergrond onscherp.

Als je op de ontspanknop drukt, is het belangrijk dat je toch nog even meebeweegt nadat je stopt met fotograferen. Hierdoor zal de foto van begin tot eind mooi verlopen wat betreft de onscherpte in de achtergrond.

Het is dus zaak om je beweging af te maken. Bij een goede panningfoto bestrijk je met het meetrekken van je camera een hoek van minimaal 90 graden.

11. Adem rustig uit


Iedereen die in militaire dienst is geweest weet dat je de grootste kans hebt om je doel te raken als je schiet op het moment dat je rustig uitademt. Dit is bij het fotograferen net zo.

Druk je de ontspanknop tijdens het inademen in, dan zal je bovenlichaam meer bewegen dan tijdens het rustig uitademen. Gevolg is een onscherpe foto.

Dit zie je vooral terug bij panningfoto's met een langere sluitertijd (1/60 of 1/30 seconde).

12. Draai vanuit je heupen mee


Mensen die soepel zijn in hun heupen (zoals dansers) zijn in het voordeel bij het maken van panningfoto's. Dit om de simpele reden dat je tijdens het meetrekken met je onderwerp, één vloeiende beweging vanuit je heupen moet maken.

Hoe vaker je dit doet hoe makkelijker het zal worden. Als je niet met dezelfde snelheid mee beweegt als je onderwerp, zal je onderwerp niet scherp worden afgebeeld.

13. Waak voor overbelichte foto's


Als je bij veel licht fotografeert met langere sluitertijden, dan kan het gebeuren dat je een overbelichte foto krijgt. Zorg er dan ook voor dat je een lage ISO-waarde en een kleine diafragmaopening (hoog F-getal) kiest om de lange sluitertijd te compenseren.

Probeer de stappen rustig uit en je zult zien dat je steeds meer plezier krijgt in het pannen. Is er zo veel licht dat je zelfs bij ISO 100 en f/22 nog overbelichte foto's maakt, dan kun je altijd nog overwegen om een grijsfilter op je lens te plaatsen, om zo licht tegen te houden.

14. Gebruik je flitser voor scherpere foto's


Het maakt niet uit hoe goed je wordt in het volgen van je onderwerp tijdens het pannen; je zult altijd een lange sluitertijd willen gebruiken om het panning-effect te vergroten. Dit zal de kans op bewegingsonscherpte dus weer vergroten.

Een leuke truc is om te flitsen tijdens het pannen. Je krijgt dan een creatieve mix van beweging en scherpte in je foto.

Realiseer je wel dat als je de Burst mode gebruikt (meerdere beelden per sec.), je flitser slechts 1x zal flitsen. De oplaadtijd van je flitser is namelijk nooit snel genoeg om alle foto's in een reeks van bijvoorbeeld 5 foto's correct te belichten.

Een tip is om je flitser op manueel te zetten en dan de capaciteit terug naar bijvoorbeeld eenachtste. Zo zal je flitser eerder opladen voor de volgende flits.

Mountainbiker

De hele korte flitspuls zal de beweging gedeeltelijk bevriezen. Als de flits is afgevuurd zal het resterende gedeelte van de sluitertijd gebruikt worden om de beweging van je onderwerp te tonen.

15. Oefen, oefen, oefen


Onthoud ten slotte dat de panningtechniek veel oefening vereist. De enige manier om het onder de knie te krijgen is door vallen en opstaan. Geef dus vooral niet op als je niet van de ene op de andere dag de gewenste resultaten krijgt.

Het mooie van het gebruik van een digitale camera is dat elke foto 'gratis' is, dus neem de tijd om te experimenteren door veel foto's te maken totdat je het gewenste resultaat krijgt.

Fietsers

Zoek je onderwerp van te voren uit en blijf daarop scherpstellen.


Paardenrace

Door een sluitertijd van 1/30 seconde is het hoge beentempo van het paard mooi zichtbaar.

Nu je alle informatie hebt die je nodig hebt, staat niets je meer in de weg met het pannen van afbeeldingen totdat je geweldige actiefoto's krijgt.

Als je vragen hebt over het pannen, laat hier dan een opmerking achter en ik help je graag verder.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Huub Keulers

Over de auteur

Huub Keulers is een enthousiasmerende veelzijdige freelance fotograaf woonachtig in Elsloo (Li). Hij is gespecialiseerd in sport-, bedrijfs-, straat-, honden en portretfotografie. Daarnaast is Huub auteur van diverse educatieve fotografieboeken en verzorgt hij allerlei fotoworkshops, masterclasses en lezingen.

20 reacties

  1. Mac
    Mac schreef op dinsdag 11 januari 2022 om 08:07  | reageer

    Zeker wanneer je weet waar het onderwerp langskomt zou ik geen AF gebruiken. maar gewoon scherpstellen op het punt waar hij langskomt. tijdens pannen zal hij op dat stuk altijd scherp zijn (mits je het onderwerp goed volgt)

  2. Mars van den Heuvel
    Mars van den Heuvel schreef op dinsdag 11 januari 2022 om 10:45  | reageer

    "en kleine diafragmaopening (hoog F-getal) kiest om de lange sluitertijd te compenseren." Moet dit niet een grote diafragma-opening zijn? (klein F getal)?
    Kleine diafragma-opening vraagt nog langere sluitertijd, immers.
    Verder is het het een heel mooi en duidelijk artikel. Én mooie foto's!

  3. Ronald
    Ronald schreef op dinsdag 11 januari 2022 om 12:06  | reageer

    @Mars: Nee nee, wat Huub zegt.Je moet compenseren.

  4. Huub Keulers
    Profiel Huub Keulers schreef op dinsdag 11 januari 2022 om 12:17  | reageer

    Beste Mars, dank voor je reactie en compliment! vrolijk
    Door middel van een kleine diafragmaopening (hoog F-getal) bereik je dat het teveel aan licht wat voorhanden is tegengehouden zal worden. Hierdoor kun je een langere sluitertijd instellen. Dit is dus enkel van toepassing bv midden op de dag bij veel zonlicht. Om een sluitertijd van bv 1/30sec in te kunnen stellen, moet je dus licht tegenhouden door een lage iso waarde instellen en het diafragma te knijpen.

  5. Huub Keulers
    Profiel Huub Keulers schreef op dinsdag 11 januari 2022 om 12:21  | reageer

    Beste Mac, je hebt gelijk. De methode van pre-focus kan inderdaad ook. Alleen heb je, zoals je zelf al aangeeft, dan kans dat slechts de foto waarbij je onderwerp zich binnen het scherptedieptegebied bevind, scherp zal zijn.
    Dank voor je reactie vrolijk

  6. Mars van den Heuvel
    Mars van den Heuvel schreef op dinsdag 11 januari 2022 om 13:27  | reageer

    @ Huub & Ronald. Aha, bij teveel licht a.h.w. Als je toch bijvoorbeeld bewegingsonscherpte wil zien.

  7. Huub Keulers
    Profiel Huub Keulers schreef op dinsdag 11 januari 2022 om 13:32  | reageer

    Helemaal correct Mars. vrolijk

  8. 4BYE
    Profiel 4BYE schreef op dinsdag 11 januari 2022 om 14:43  | reageer

    @Mac
    "Zeker wanneer je weet waar het onderwerp langskomt zou ik geen AF gebruiken. maar gewoon scherpstellen op het punt waar hij langskomt. tijdens pannen zal hij op dat stuk altijd scherp zijn (mits je het onderwerp goed volgt)"
    Denk niet dat dit gaat werken om meerdere redenen. Scherptediepte afhankelijk van objectief en diafragma, afstand van onderwerp tot camera verandert steeds, juist bij een serie shots, verplicht backbutton AF gebruiken.

  9. Mac
    Mac schreef op woensdag 12 januari 2022 om 08:00  | reageer

    @4BYE
    Ik schrijf dit niet voor niks. Gebruik deze methode al jaren (en niet alleen ik).
    Je hebt altijd wel genoeg scherpte diepte om meerder foto's scherp te hebben. Want je gebruikt namelijk een kleine diafragma opening. ant je wilt pannen, dus de beweging laten zien. Dus je sluitertijd zal laag zijn (hoe laag ligt aan het effect dat je wilt bereiken en de snelheid van het pannen).
    En ik snap niet dat je het hebt over verplicht backbutton AF, je gebruikt namelijk helemaal geen autofocus.

  10. 4BYE
    Profiel 4BYE schreef op woensdag 12 januari 2022 om 10:28  | reageer

    @Mac als het voor jou werkt, prima. Ik vertrouw meer op mijn AF dat zo'n 60 keer per seconde de AF en belichting checkt terwijl het onderwerp dichterbij en verderaf gaat. Ik kan ook mijn ND filters gebruiken om diafragma en sluitertijd laag te houden en vermijdt daardoor eventuele diffractie. Hierdoor isoleer ik nog meer de achtergrond van onderwerp. Blijkbaar een andere werkwijze. Maakt op zich niets uit, het is het resultaat dat telt. Backbutton opmerking was meer omdat ik er vanuit ging dat je ergens een scherpstelpunt wilt vastleggen. Ik begrijp nu dat je dat ook manual doet.

  11. Jacqueline de Groot
    Jacqueline de Groot schreef op woensdag 12 januari 2022 om 13:26  | reageer

    Hallo Huub,
    Vanaf het moment dat ik een workshop bij jou gedaan heb in een grijs verleden, is mijn camera nooit meer van de Back Button Focus afgeweest. Bij het pannen houd ik in dat geval de BBF-knop ingedrukt om mijn object te volgen he?
    Dankjewel voor het artikel en de mooie fotos'!
    Groetjes,
    Jacqueline

  12. Huub Keulers
    Profiel Huub Keulers schreef op woensdag 12 januari 2022 om 14:27  | reageer

    @Jacqueline,
    Leuk om te lezen Jacqueline vrolijk
    BBF moet je inderdaad ingedrukt houden tijdens het pannen.
    Dank je wel voor je mooie compliment vrolijk
    Groetjes,
    Huub

  13. Mieke Oosters
    Mieke Oosters schreef op woensdag 12 januari 2022 om 18:30  | reageer

    Zeer interessant plezant artikel.

  14. Peter
    Profiel Peter schreef op donderdag 13 januari 2022 om 12:45  | reageer

    Ik maak ook regelmatig panningfoto's (meestal vrachtwagens) en gebruik dan ook de lichtmeting op één punt, gekoppeld aan het scherpstelpunt. Dan is je onderwep altijd goed belicht, zeker op dagen met scherp licht is dat aan te bevelen.

  15. Gina Heynze
    Gina Heynze schreef op donderdag 13 januari 2022 om 15:47  | reageer

    Al vaak geprobeerd maar tot nu toe nog zonder suc6. Ik geef niet op vrolijk)

  16. Peter
    Profiel Peter schreef op donderdag 13 januari 2022 om 16:35  | reageer

    @Gina Heynze:

    Blijven oefenen, kijk niet op een paar honderd of paar duizend foto's. Je moet zelf ontspannen zijn als je dit doet en tegen teleurstellingen kunnen.
    Succes!

  17. Huub Keulers
    Profiel Huub Keulers schreef op zaterdag 15 januari 2022 om 12:14  | reageer

    @ Mieke. Dank je voor je fijne reactie en het lezen van mijn artikel.

  18. Huub Keulers
    Profiel Huub Keulers schreef op zaterdag 15 januari 2022 om 12:15  | reageer

    @4bye en @Mac. Altijd leuk als mensen op elkaars berichten reageren. Top!

  19. Huub Keulers
    Profiel Huub Keulers schreef op zaterdag 15 januari 2022 om 12:17  | reageer

    @Peter Dank je wel voor je reactie en toelichting. Inderdaad een beproefde methode. Top!

  20. Huub Keulers
    Profiel Huub Keulers schreef op zaterdag 15 januari 2022 om 12:19  | reageer

    @Gina. Exact zoals @Peter omschrijft. Vooral blijven oefenen en niet opgeven. Dit gaat je zeker lukken vrolijk Je kunt me altijd contacteren voor nader advies.

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.
Cursus Natuurfotografie in Nederland met Rob Dijkstra
Cursus Naaktfotografie met Danyel Weideman
Toon alle artikelen binnen Tips en Truuks

Photofacts wordt mede mogelijk gemaakt door


Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

45.287 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts
Om Photofacts.nl goed te laten functioneren maken we gebruik van cookies. Bekijk ons cookiebeleid. akkoord