Een workshop mag geen vlucht zijn voor je eigen onzekerheid

maandag 15 september 2025, 22:22 door Michiel Heijmans | 83x gelezen | 0 reacties

'Als ik nou gewoon de instellingen weet, dan lukt het wel'. Die zin hoor ik vaak. Vooral in mijn straatfotografie-workshops, maar eigenlijk herkenbaar voor bijna elk genre.

Of je nu met je statief in het landschap staat of op reis door een drukke stad loopt: de verleiding is groot om zekerheid te zoeken in je cameraknopjes.

Maar de echte spanning zit ergens anders. Op straat draait het bijvoorbeeld om houding en lef. Bij een portret om het leggen van contact met de ander. En in een landschap om jouw keuze om te wachten, te kijken of juist een stap opzij te zetten. Daar komt die onzekerheid om de hoek kijken.

Waarom we workshops volgen

Een workshop boek je vaak uit nieuwsgierigheid of leergierigheid. Je wilt inspiratie opdoen, je grenzen verleggen, iets nieuws leren. Als je één of twee dingen uit een workshop haalt, dan heb je een geslaagde workshop gehad. Maar onder elke deelname en deelnemer zit vaak ook een onuitgesproken laag twijfel onder. Ben ik goed genoeg? Durf ik dit wel?

Dat zie ik in mijn groepen straatfotografie en in portretfotografie duidelijk terug. Tegelijk hoor ik van collega's hetzelfde bij landschappen, reizen of evenementen: die aarzeling is universeel. Het hoort bij fotografie. Maar een workshop mag geen excuus zijn om zelf niet te oefenen.

Onwennigheid en de zoektocht naar zekerheid

Veel deelnemers grijpen in eerste instantie naar techniek. "Welke sluitertijd gebruik jij nu?", "Wat voor filter heb jij?" of “Kun je niet gewoon een lijstje instellingen geven die altijd werken?”

Natuurlijk geef ik richtlijnen, ik werk zelf vaak met "uitgangspunten", zoals een bepaald diafragma of een onderbelichting. Maar ik benadruk altijd: de kern zit niet in die instellingen, maar in hoe jij je beweegt en vooral hoe jij kijkt. Op straat leer je vertrouwen op jezelf, net als bij een portretshoot. In een landschap of tijdens een event is dat niet anders: techniek kan helpen, maar neemt de twijfel nooit weg.

Zo beweeg ik me door de straat

In mijn workshops laat ik zien hoe ik het zelf doe. Niet ingewikkeld. Met een glimlach, rustig tussen mensen bewegen. Nooit een conflict, altijd respectvol. De camera losjes in de hand. Een snelle beweging en de foto is al gemaakt. Vaak zie je dan dat deelnemers ontspannen: "Oh, doe je dat zó!"

Bij portretten is dat niet anders. Niet beginnen met instellingen, want je hebt je standaarduitgangspunten. Op mijn Fujifilm is dat voor zakelijke headshots vaak een diafragma van f/5.6 bijvoorbeeld. Door zo'n standaardinstelling (per situatie) heb je alle tijd om eerst het gesprek aan te gaan. Even lachen, kop koffie, de ander geruststellen. De foto volgt pas daarna. Dat principe geldt eigenlijk overal: houding eerst, techniek daarna.

Techniek én mentaliteit

Je camera kennen moet, of je nu op straat loopt of in de studio staat. Dat zei ik al eerder. Maar zodra je dat onder de knie hebt, moet je hoofd vrij zijn voor wat er echt om je heen gebeurt.

Ik zie regelmatig dat hobbyfotografen zich verliezen in technische details, of zich daar te druk over maken. Dan doen we (ik ook hoor) een workshop. De hoop is dat meer kennis vanzelf meer zekerheid geeft. Mijn ervaring is het tegenovergestelde: hoe meer je je erin verliest, hoe meer je weet, hoe groter de twijfel. Zelfvertrouwen groeit door ervaring, niet door handleidingen.

Mijn eigen worsteling met onzekerheid

Ik heb het zelf ook meegemaakt. In portretfotografie dacht ik ooit dat ik elk lichtschema en elke lens moest beheersen. Het leverde vooral stress op. Tot ik ontdekte dat rust, kalmte en gevoel belangrijker waren.

Op straat merkte ik hetzelfde. Die eerste keren waren spannend, liefst maar met een lange lens, maar zodra ik mezelf toestond fouten te maken, viel er een last van mijn schouders. Onzekerheid los je niet op door nóg meer kennis te stapelen, maar door te durven vertrouwen. Ook op jezelf.

De valkuil van de vlucht

Soms hoor ik deelnemers zeggen: "Ik heb al meerdere workshops gedaan, maar durf nog steeds niet alleen." Dat is zonde. Ja natuurlijk, met een groep de straat op is comfortabeler. Een workshop kan inspireren, moet motiveren, maar het mag toch eigenlijk nooit een schuilplaats worden.

Het is alsof je kookboeken blijft kopen maar nooit zelf gaat koken. De basis leer je in een workshop, maar de échte groei komt pas als je zelf de straat op gaat, of die portretshoot wél gewoon doet. De heide op gaat.

Van onzekerheid naar vertrouwen

Het mooiste moment is als het kwartje valt. Eerst gespannen, dan ineens ontspannen. Bij straatfotografie zie je dat wanneer er een glimlach ontstaat op iemand gezicht. Bij een portret als het model ineens zichtbaar ontspant en er contact ontstaat.

Dat moment is onbetaalbaar. Het laat zien dat onzekerheid er mag zijn, maar niet hoeft te bepalen wat je doet.

Na de workshop: hoe houd je vast wat je hebt geleerd

De grootste uitdaging begint pas daarna. Hoe hou je het vertrouwen vast?

Mijn advies: maak het klein. Ga een half uur de stad in en stel jezelf een simpele opdracht. Fotografeer iets geels. Of plan bijvoorbeeld een korte portretsessie met een vriend of collega. Geen druk, geen groot project. Dat komt later wel. Zo groeit je zelfvertrouwen stap voor stap.

En vergeet niet: veel onzekerheid is zelf bedacht. Dat besef helpt om het echt wat losser te zien.

Een workshop als springplank

Een workshop is geen vlucht. Het is een springplank. Voor mij is de winst als iemand zegt: "Ik voel me vrijer. Ik durf meer. Het is helemaal niet zo spannend." Het gaat om de rust en het vertrouwen dat je meeneemt. Je camera voelt dan niet meer als een barrière, maar als een verlengstuk van jezelf.

Blijf leren, blijf vertrouwen

Samengevat: gebruik workshops niet om onzekerheid te verbergen, maar om er doorheen te groeien, er overheen te stappen. Laat je inspireren, motiveren en leer, maar maak daarna je eigen meters.

Fotografie draait niet om perfecte instellingen. Die moet je ook gewoon regelmatig aanpassen. Het draait om hoe jij kijkt, hoe jij aanwezig bent. Onzekerheid mag er zijn, maar zorg dat het niet de boventoon gaat voeren. Vertrouw op jezelf. Vertrouw op je camera.

En ga fotograferen. Ga vooral fotograferen!

Meer over straatfotografie

Wil je meer weten over straatfotografie en over hoe jij de mooiste straatfoto's kunt maken? Bekijk de cursus Straatfotografie op Photofacts Academy of bestel het boek de Straatfotobijbel. Beide door straatfotograaf Michiel Heijmans.

Over de auteur

Michiel is professioneel straatfotograaf en geeft workshops en lezingen over straatfotografie. Hij schrijft columns voor Focus Magazine en is erg actief op Instagram. Daar vind je dagelijks inspiratie en tips voor je eigen straatfotografie!

0 reacties

Deel jouw mening

login of geef je gegevens op

onthoud mijn gegevens

Onjuiste combinatie e-mailadres en wachtwoord.

blijf ingelogd

annuleren

Stuur mij een e-mail bij vervolg reacties

Bekijk ons reactiebeleid.

Ook interessant

• 

  Tip: onderzoek je eigen slagingspercentage

  door Elvira Smit

• 

  Kijk jij naar je mislukte foto's? Of gooi je ze direct weg?

  door Nando Harmsen

• 

  Focusstacking; experimenteren is leren

  door Juliette Gribnau

• 

  Wees er snel bij: Photofacts Academy voor 119 euro

  door Elja Trum

• 

  Gobo's, wat zijn dat en wat kun je er mee?

  door Liesbeth van Asselt

Toon alle artikelen binnen Column