Photofacts Academy

Photofacts Academy; 100+ Fotografie Cursussen
Fotograferen wordt makkelijker en leuker

Boek

De Fotobijbels; Boeken over Fotografie
101 Praktische fotografietips voor betere foto's

Erik van Rosmalen

(Naakt)portret - zorg voor het licht en maak contact

zaterdag 24 juni 2023, 21:50 door | 11.190x gelezen | 11 reacties

Elja vroeg me onlangs om één van de cursussen van Photofacts Academy te reviewen. Ik koos voor de cursus naaktfotografie van Danyel Weideman. Een populair genre, waar ik mezelf ook af en toe mee bezighoudt.

Regelmatig krijg ik dan de vraag van andere fotografen waar ze moeten beginnen. Of hóe ze eraan moeten beginnen. Mijn reactie is dan vaak wat teleurstellend: begin vooral met geklede mensen op de foto te zetten.

Waarom? Om meerdere redenen.

Waarom naakt?


Dat is de eerste vraag die je kunt stellen. Waarom willen we naakt fotograferen? Naakt in de kunst is van alle tijden.

In de Griekse Oudheid had kunst letterlijk weinig om het lijf. Goden, godinnen en helden werden steevast naakt afgebeeld. Maar zelfs al in de prehistorie was naakt al een gangbaar thema, in grotschilderingen en primitieve beeldjes.

Naast allerlei symbolische betekenissen (vruchtbaarheid, vitaliteit, kracht, trots) heeft het naakt in de kunst soms ook een erotische of prikkelende insteek.

Toch is het artistiekere naakt ook vaak ontstaan uit andere motieven. Om puurheid te laten zien, of omdat het een klassieke uitstraling geeft. Hoe dan ook: bedenk eerst wat je wilt neerzetten, om welke reden en in welke sfeer. Dan pas volgt de rest: techniek, licht en - vooral - communicatie.

Godinnen

Met Martina maakte ik een serie studioportretten in de stijl van de Griekse godinnen. We gebruikten wat doorschijnende doeken en eenvoudige rekwisieten. Van links naar rechts Demeter, Athene en Artemis.

Techniek


Je techniek op orde hebben is de basis. Iso, sluitertijd en diafragma. Maar ook specifiek gericht op fotografie van mensen. Welke brandpunten gebruik je waarvoor?

En hoe krijg je de scherpte écht op de ogen? Je kunt best ervaring hebben met andere vormen van fotografie, maar probeer dit echt onder de knie te krijgen, toegepast op portret.

Het voordeel daarvan is namelijk dat je tijdens een shoot veel minder met je camera bezig hoeft te zijn. Je hebt dan dus ruimte voor waar het echt om draait. En dat zijn in feite twee dingen. Het licht en het contact met je model!

Licht


Zelf werk ik maar zelden in een studio. Ik kies veel liever voor fotograferen op locatie. Vaak ook buiten. Waarbij ik uiteraard in overleg met het model kijk of er voldoende privacy is.

Vaak fotografeer ik dan in de (hele) vroege ochtend. Het is dan een stuk rustiger in de natuur én het licht is uiteraard veel geschikter als de zon nog laag staat.

Amber(1)

Vroeg in de ochtend staat het licht laag, zodat er zonlicht door de nog wat kale bomen valt. Hier gebruikte ik alleen het aanwezige licht. Het diffuse zonlicht zorgt voor een mooie zachte, algehele verlichting, terwijl het directe zonlicht van rechts door de bomen een mooi contourlicht oplevert op het lijf en haar van Amber.

Want licht, dat is natuurlijk essentieel in elke vorm van fotografie. Maar in naaktfotografie is het nóg belangrijker. Meer nog dan bij geklede fotografie kan het licht accenten leggen of weghalen.

Eén schaduw kan een foto maken of breken. Kennis van natuurlijk licht en hoe de zon zal staan op een locatie is dus heel belangrijk. Maar verdiep je ook in wat licht doet en leer het onder controle te krijgen.

Esther

Twee fotos van Esther. In hetzelfde thema, maar met totaal ander licht. De linker 'Eva in het paradijs' maakten we om een uur of 7 in de ochtend. Eigenlijk waren we onderweg naar de zandvlakte op de Soester Duinen, maar dit licht konden we niet laten schieten. De rechterfoto, ook met een varenblad als prop, is later op de middag gemaakt. De zon staat dan veel te hoog voor mooi strijklicht, maar in het bos was het licht nog wel diffuus.

Contact


Na 'techniek' en 'licht' is er nog een belangrijke component die nog wel eens onderschat wordt. Contact. Bij elke vorm van fotografie van mensen zijn je communicatieve vaardigheden van enorm belang.

Vergeet niet dat iemand die een portret laat maken, ook volledig gekleed, zich altijd al wel een beetje kwetsbaar voelt. Laat staan dat zij (of hij) weinig tot geen kleren aan heeft. Dat is iets wat je nooit mag onderschatten!

Goede communicatie begint natuurlijk al vóór de shoot. Bij het vinden van een model bijvoorbeeld. Uiteraard vraag je niet pas tijdens een shoot of iemand naakt wil poseren. Dat doe je vooraf.

En je maakt duidelijke afspraken. Wat wil je fotograferen, welke stijl, voelt hij of zij zich daar comfortabel mee... Bespreek ook het doel van je foto's, of en hoe je ze wilt publiceren en werk als het even kan met een contract.

Maar ook tijdens de shoot is het natuurlijk heel belangrijk om goed te blijven communiceren. Toch vinden sommige fotografen dat lastig. Ze zitten volop in de concentratie, focussen helemaal op de camera en de shoot en vergeten bijna dat er iemand voor ze staat.

Houd contact, zorg voor een ontspannen sfeer en geef het model het gevoel dat je hem of haar écht ziet.

Sterker nog: probeer als het even kan eerst wat beter contact te maken. Wat voor iemand krijg je voor je lens? Probeer haar (of hem) iets beter te leren kennen, en vice versa.

Wat tips (die overigens ook prima werken bij geklede fotografie):


  • Blijf praten
  • Onlangs sprak ik een model dat bij een eerdere shoot een fotograaf trof die eigenlijk nauwelijks wat zei. Alleen af en toe een 'oeh', 'hm', 'ah' of een 'ja'. Dat soort aanmoediging kan goed bedoeld zijn, maar zij werd er heel ongemakkelijk van. Het kan (en zal) vaak averechts werken... Blijf gewoon in gesprek, vertel wat je doet en hou het contact open.

  • Benoem wat goed is
  • Wat moet je dan wel doen? In gesprek blijven en focussen op wat er goed is. Zeg dan niet wat er allemaal verkeerd gaat, benoem wat een model goed doet. Dus niet 'Jammer dat je een beetje ingezakt staat', maar wel 'Je blik is prachtig, kun je dat nog eens doen, maar dan terwijl je je schouders iets naar achter doet?'. Bijvoorbeeld.

Shannon



Voor deze foto vroeg ik Shannon om gewoon vrij en sierlijk te bewegen met de witte doek. Je krijgt dan onherroepelijk beelden waarbij de pose net niet klopt. Focus daar niet op, maar kijk samen naar wat wél werkt en beter kan.

  • Aansturing
  • Het model ziet niet wat jij ziet. En hij of zij ziet al helemaal niet welk plaatje je in je hoofd hebt. Geef dus aanwijzingen. Dat kan tot op detailniveau zijn, maar je kunt juist ook vragen of het model wil bewegen.

    Afhankelijk van zijn of haar ervaring zal dat betere of minder goede beelden opleveren. Wees in ieder geval duidelijk, doe desnoods poses voor. In het ergste geval zie je er belachelijk uit in die pose: dan heb je in ieder geval de eventuele spanning een beetje uit de situatie gehaald...

  • Laat dingen zien op je camera
  • Nogmaals: het model ziet niet wat jij ziet. Laat regelmatig zien wat je aan het doen bent. Zelf wil ik dat ook nog wel eens vergeten. Het is helemaal niet erg om dat vooraf duidelijk te maken. 'Vraag me gerust als je mee wilt kijken op de camera wat we doen!'


    Sien

    Goed communiceren en goed contact zorgt niet alleen dat een model zich op haar gemak voelt. Het geeft ook vertrouwen. Voor de foto hierboven manoeuvreerde ik Sien in een klein vlekje zonlicht dat op een berkenstam viel. Op blote voeten door bladeren en zand heen, in een verder donker bos. Zij zag niet wat ik zag (en aangezien deze foto analoog is genomen, kon ik ook niets laten zien), maar ze vertrouwde erop dat het goed zou komen.

    Veel doen is de beste leerschool


    Wil jij aan de slag met (naakt)portretten? Spijker je technische kennis bij en kijk naar de cursussen op Photofacts Academy, zoals Naaktfotografie door Danyel Weideman of de cursus Boudoirfotografie, door Frederik Herregods.

    Maar zorg vooral dat je veel gaat fotograferen en dat je blijft werken aan je communicatieskills. Het leukste van mensen fotograferen is immers dat je mét mensen fotografeert en ze kunt leren kennen!


    Zelf aan de slag met Naaktfotografie?


    Zou je zelf ook graag prachtige naaktfoto's maken? In onze cursus naaktfotografie laat naaktfotograaf Danyel Weideman zien hoe je dat aanpakt. Van het regelen van een model tot waar je allemaal op moet letten tijdens de shoot.

    » Bekijk de cursus Naaktfotografie


    Dit artikel is voor het laatst bijgewerkt op 24 juni 2023.
    De eerste publicatiedatum is zaterdag 21 januari 2023, 15:51.

    Erik van Rosmalen

    Over de auteur

    Erik werkt als content specialist. Daarnaast is hij freelance tekstschrijver en fotograaf. Mensen vormen daarbij het hoofdonderwerp: portret- en reportage-fotografie. Volg Erik ook op Instagram!

    11 reacties

    1. martinphili
      Profiel martinphili schreef op zondag 22 januari 2023 om 08:44  | reageer

      Goed uitgelegd!
      Kleine aanvulling: kijk tijdens de fotosessie het model in de ogen en laat je blik niet afglijden naar iets daaronder.
      Dat klinkt wellicht wat vreemd en overbodig maar ik hoorde van modellen dat er toch veel fotografen waren die (onbedoeld) daar toch naar keken. En dat werd als zeer onprettig ervaren.

    2. ErikvanRosmalen
      Profiel  ErikvanRosmalen schreef op maandag 23 januari 2023 om 20:41  | reageer

      Ja, ook die hoor ik nog wel eens terug van modellen helaas.

    3. RAWshooter
      RAWshooter schreef op dinsdag 24 januari 2023 om 10:41  | reageer

      Dit is dus geen review van die cursus.

    4. ErikvanRosmalen
      Profiel  ErikvanRosmalen schreef op dinsdag 24 januari 2023 om 10:52  | reageer

      Dat klopt. De review van die cursus is al eerder gepubliceerd, ik verwijs ernaar in de link in de eerste alinea.

    5. Donald Willemsen
      Donald Willemsen schreef op dinsdag 24 januari 2023 om 11:27  | reageer

      Een goed artikel Erik. Inderdaad is het contact met het model het belangrijkste van allemaal. Er moet een vertrouwensband zijn, vind ik. In het analoge tijdperk heb ik veel ervaring opgedaan in de naaktfotografie. Vooral in clubverband. Vaak was er dan een middag of avond georganiseerd met een model en 5-6 fotografen die dan stonden te fotograferen. Als dan een fotograaf een model een bepaalde pose liet aannemen voor een mooie foto, stond een andere fotograaf van uit een andere hoek te fotograferen wat geen foto oplevert die gezien mag worden.
      Hiermee wil ik aangeven dat je altijd beter één op één werkt met een model. In de studio of op locatie eventueel vergezeld door een assistent.
      Werken met mensen is eigenlijk het liefste wat ik doe tijdens mijn fotografie.

    6. ErikvanRosmalen
      Profiel  ErikvanRosmalen schreef op dinsdag 24 januari 2023 om 15:32  | reageer

      Eens. Dit genre werkt in mijn optiek ook niet op die manier. Eigenlijk bijna geen enkele vorm van portret. Want je maakt die foto niet op het moment dat je de knop indrukt, maar in de tijd daar omheen, door het contact. En dat gaat niet als er zo'n peloton tegenover een model staat!

    7. Francis
      Francis schreef op dinsdag 24 januari 2023 om 12:13  | reageer

      Je moet uiteraard niet 'gluren' maar ik vind het wel noodzakelijk dat je goed kijkt naar wat er allemaal in jouw beeld komt om te vermijden dat er ongewenste zaken op komen. En dat betekent dan precies om niet alleen in de ogen van het model te kijken.

    8. ErikvanRosmalen
      Profiel  ErikvanRosmalen schreef op dinsdag 24 januari 2023 om 15:33  | reageer

      Dat klopt (en dat is niet anders bij geklede of ongeklede modellen). Maar het is inderdaad wat je zegt al anders of je de compositie/pose beoordeelt, of dat je een gesprek lijkt te voeren met iemands lichaamsdeel...

    9. Donald Willemsen
      Donald Willemsen schreef op dinsdag 24 januari 2023 om 17:02  | reageer

      Je ziet dat ook op fotografiebeurzen. Een model ligt dan languit op een mooie auto en daarrond een batterij aan fotografen met tripods de een nog groter dan de ander en maar werken met de ellebogen. Dat is voor mij dus geen model-/portretfotografie.

      Erik, dan had ik graag nog jouw mening over het werken met (semi) professionele modellen of werken met amateurmodellen.

      Een groot nadeel van professionele modellen vind ik, dat ze zoveel poses kennen en uit zichzelf aannemen waarvan ze denken, dat ze het voordeligst op de foto staan.

      In mijn ogen dient de fotograaf het initiatief in handen te hebben. De fotograaf bepaalt hoe de foto ongeveer moet worden. Natuurlijk heeft het model inspraak. Daarom is het ook zo belangrijk dat er voor de shoot besproken wat de fotograaf in gedachten heeft omtrent het soort foto's het moeten worden.

      Bij amateurmodellen kan je als fotograaf wat meer jouw eigen idee (poses) kwijt, omdat amateurmodellen vaak nog niet weten waar hun goede, sterke kanten zitten. Professionele modellen weten dat maar al te goed en zij zorgen er dan ook voor dat juist die kanten in beeld komen.

    10. Lauran
      Lauran schreef op woensdag 25 januari 2023 om 14:29  | reageer

      Ik fotografeer al heel wat jaartjes in dit genre. Hoeveel rumoer er ook rondom je is op locatie: concentreer je op het model. Ik werk overigens alleen maar met professionele modellen. Die begrijpen gewoon beter wat jij als fotograaf wil uitbeelden. Nooit geen problemen gehad dat ze zelf zomaar wat doen. Dat ligt dan toch echt aan de ervaring van de fotograaf.
      Ervaring is dus een eerste vereiste voor je aan deze stijl begint.
      Ik maak trouwens ook veel studio foto's. Vindt het allebei wel iets hebben.

    11. ErikvanRosmalen
      Profiel  ErikvanRosmalen schreef op donderdag 26 januari 2023 om 14:43  | reageer

      Over professionele versus amateurmodellen:

      Ik werk met beide. Amateurmodellen vragen wat meer aansturing. Als in bewustzijn van licht en camera: hoe ze zich ten opzichte van het licht bewegen en hoe ze spieren spannen en ledematen 'vormen'.

      Ik heb persoonlijk ook nooit ervaren dat professionele(re) modellen 'hun eigen ding doen'. Ik denk dat dat voornamelijk gebeurt bij de categorie modellen die vooral bij dat soort groeps-workshops staat, tegenover vijf of zes fotografen. Juist omdat er dan niet gecommuniceerd wordt.

    Deel jouw mening

    Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
    Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.
    Creatieve Technieken met Bart Siebelink
    Cursus Natuurfotografie in Nederland met Rob Dijkstra
    Toon alle artikelen binnen Tips en Truuks

    Photofacts wordt mede mogelijk gemaakt door


    Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

    44.335 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
    Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

    Elja Trum

    Elja Trum

    Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

    Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts
    Om Photofacts.nl goed te laten functioneren maken we gebruik van cookies. Bekijk ons cookiebeleid. akkoord