Photofacts Academy

Photofacts Academy; 100+ Fotografie Cursussen
Fotograferen wordt makkelijker en leuker

Boek

De Fotobijbels; Boeken over Fotografie
101 Praktische fotografietips voor betere foto's

Iris van Liempt

Histogram: naar rechts belichten

donderdag 3 december 2015, 22:35 door | 11.291x gelezen | 20 reacties

Als je het aan fotograferen bent, is één van de dingen waar je altijd goed op moet letten of je je foto's goed belicht. Dit kun je met het blote oog doen, maar ook het histogram dat zich in de camera bevindt kan hierbij een goede tool zijn.

Een correct histogram heeft geen pieken helemaal links of helemaal rechts. Aan de linkerkant van het histogram bevinden zich de donkere plekken van je foto, aan de rechterkant de lichte plekken. Bij voorkeur zorg je ervoor dat er over het gehele histogram beeldinformatie is. Heb je pieken tegen de linker- of rechterzijkant, dan betekent dit dat je beeldinformatie kwijt bent. Deze kun je nooit meer terughalen.

Correct exposure

Histogram van een foto met correcte belichting

Wanneer je in RAW fotografeert, is er een handige techniek genaamd “naar rechts belichten” (exposure to the right) die de beeldkwaliteit van je foto beter kan maken. Hierbij overbelicht je de foto in feite een beetje. Histogramtechnisch houdt dit in dat je ervoor zorgt dat de rechterzijde van het histogram zo goed mogelijk gevuld is zonder dat de pieken buiten het histogram komen te vallen.

Exposure to the right

Een naar rechts belicht histogram

Waarom vergroot dit de beeldkwaliteit? Omdat het in de nabewerking oplichten van donkere delen van je foto automatisch ruis geeft en dus ten koste gaat van je beeldkwaliteit. Lichtere delen van een foto bevatten meer informatie dan donkere delen en dat betekent praktisch gezien dat je er in de nabewerking meer uit kunt halen. Daarom kun je beter een overbelichte foto donkerder maken dan een onderbelichte foto lichter maken.

Om dezelfde reden is het vaak handig om donkere delen in je foto al zo licht mogelijk te maken als je de foto neemt, zonder dat je daarbij beeldinformatie van de lichte delen verliest. Je kunt deze dan in de nabewerking zonder problemen nog naar smaak donkerder maken, terwijl dit andersom een verlies van kwaliteit zou opleveren. En dat behaal je door je foto iets te overbelichten en er daarbij op te letten dat alle informatie nog wel binnen het histogram valt.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Iris van Liempt

Over de auteur

Iris fotografeert sinds 2012 en heeft daar een passie in gevonden. Ze volgt daarom een online opleiding aan het New York Institute of Photography. Daarnaast studeert ze psychologie aan de universiteit en houdt ze ontzettend van taal en schrijven.

20 reacties

  1. gast schreef op donderdag 3 december 2015 om 23:51  | reageer

    Weer lees ik hier dingen die niet kloppen:

    - Exposure to the right, heeft niets met overbelichten te maken.
    - Er bestaat geen correct histogram. Een donkere foto zal veel informatie aan de linkerkant hebben. Een lichte foto meer een piek aan de rechterkant. Foto's bij contrastloos weer of situatie, een mooi bergje in het midden van het histogram. Een foto waarbij zowel donkere als lichte partijen voor komen, daar zal het histogram behoorlijk verdeeld zijn over het gehele histogram. En bij veel contrast, meer dan het dynamisch bereik van de beeldsensor, zal het aan weerskanten clippen.

    En nogmaals: Het heeft niks met overbelichten te maken. Je zorgt er alleen voor, dat er zoveel mogelijk beeldinformatie aan de rechterkant van het histogram zit zonder dat het clipt. Overigens, laat een foto achterop de camera altijd een emdedd JPEG zien en dus nooit de daadwerkelijke RAW; houd hier rekening mee. Dus clipt het iets, geen nood! Zit er bij een neutrale meting al teveel beeldinformatie aan de rechterkant, dan ga je niet nog meer overbelichten maar juist negatief (volksmond: onderbelichten) belichten, bijvoorbeeld met 1 stop krapper, zodat alles ook weer aan de rechterkant van het histogram binnen het histogram valt zonder dat het clipt.

    Overbelichten én onderbelichten, vind ik in de fotografie verkeerde termen, want in feite belicht je juist. Dit, omdat een camera gereflecteerd meet. Beter praat je over: ruimer óf krapper belichten. Maar nogmaals je belicht juist, en je bent dus niet aan 't onder- of overbelichten. De camera heeft het dan niet goed, want die gaat altijd van 18% grijs cq middengrijs uit.

  2. Frans
    Frans schreef op vrijdag 4 december 2015 om 08:01  | reageer

    Helemaal eens met de bovenstaande reactie. Histogram op de camera is gebaseerd op een JPEG weergave en niet op de raw foto. Het histogram geeft 256 stappen weer (8-bit dus 2 tot de 8st macht = 256)
    Raw heeft een bitdiepte van 12 (2 tot de macht 12 = 4096 stappen) of 14 (16384 stappen). Dus veel meer info.
    Waarom ETTR? Omdat het aantal stappen in het histogram (in dynamisch bereik) niet lineair oplopen. Eenvoudiger gezegd: Stel dat je 12 stops dynamisch bereik hebt. Dan zou er 4 stops in de linker helft zitten en 8 stops rechts. (Dit is inherent aan de JPEG conversie omdat het menselijk oog de verschillen in de donkere kant beter kan zien dan de lichte kant. RAW daar in tegen is wel Lineair) Dus door je histogram (welke op jpeg is gebaseerd) naar rechts te trekken, haal je een beter dynamisch bereik MITS you uiteraard in RAW fotografeert. Bijkomend voordeel is minder ruis.

  3. ErikvanRosmalen
    Profiel  ErikvanRosmalen schreef op vrijdag 4 december 2015 om 09:24  | reageer

    Over de zin en onzin van het histogram (en het feit dat 'het juiste' histogram niet bestaat) heb ik een aantal jaar geleden al eens twee blogs geschreven hier op Photofacts. Ook in de vele reacties daar staan goede opmerkingen, onder meer over ETTR!

  4. mac
    mac schreef op vrijdag 4 december 2015 om 10:43  | reageer

    Ben het ook eens met de commentaren. Het histogram zegt helemaal niks over of je foto correct belicht is, alleen hoe hij belicht is. ga je voor low key, dan zit het meeste links. Ga je voor high key zit meeste rechts. En ondakns dat het histogram niet netjes van links naar rechts gaat, is de foto toch goed belicht.

  5. Elja Trum
    Profiel  Elja Trum schreef op vrijdag 4 december 2015 om 11:17  | reageer

    Volgens mij zegt het histogram wel veel over de correcte belichting van je foto. Je moet er alleen zelf bij na blijven denken.

    Als de piek in een histogram helemaal tegen de linker of rechterzijde aan zit kun je er vanuit gaan dat er delen uitgebeten of dichtgelopen zijn. Dat kun je vaak beter voorkomen.

    Niet alle camera's laten een histogram zien op basis van de Jpeg. Sommige camera's gebruiken ook de volledige RAW informatie.

  6. gast schreef op vrijdag 4 december 2015 om 11:35  | reageer

    Fout! Als een piek tegen de bovenkant staat, dan pas is hij uitgebeten!!

  7. Fred
    Fred schreef op vrijdag 4 december 2015 om 11:48  | reageer

    Zoveel "mensen" zoveel "meningen", de waarheid ligt in het midden.

  8. Elja Trum
    Profiel  Elja Trum schreef op vrijdag 4 december 2015 om 11:50  | reageer

    @Gast; nee hoor, de piek geeft de hoeveelheid pixels aan. Hoe hoger de piek aan de rechterzijde van het histogram, hoe meer pixels er uitgebeten zijn.

  9. gast schreef op vrijdag 4 december 2015 om 11:55  | reageer

    Gast van 11:35: Nee hoor. Die piek betekent dat er veel waarden zijn in dat lichtgebied.

  10. Frans
    Frans schreef op vrijdag 4 december 2015 om 12:25  | reageer

    @Elja, het aantal camera's die een histogram laten zien van het RAW beeld is te verwaarlozen.
    En een nadeel van JPEG is dat dit gebaseerd wordt op hoe het menselijk oog belichting en dynamiek ziet. Dus het Histogram is niet lineair, wat het wel is bij een RAW.
    De JPEG is 8bits, dus 255 staafjes. Waarvan de rechter 128 staafjes een veel groter gebied moeten overbruggen dan de linker 128. Een histogram wat gebaseerd is op een 12bit RAW bestand zou 4096 staafjes hebben welke elk evenveel info kunnen bevatten (lineair)

    Je hebt helemaal gelijk als je zegt dat tegen de rechterkant uitgebeten is (en links dichtgelopen), maar daar moet je ook bij aangeven dat dit de meeste impact heeft bij een JPEG. Bij een RAW bestand heb je nog 1 tot 3 stops (of meer bij een enkele pro MF camera) speling en kan je dus in de raw bewerking details terughalen (1 tot 3 stops omlaag of omhoog trekken) welke niet terug te halen zijn in JPEG.

    En sowieso zal je altijd een piek rechts hebben op je histogram als er een felle lichtbron op de foto staat. bv de zon of koplampen van een auto enz.
    Dus als je het histogram gebruikt als leidraad (waar niets mis mee is) zorg dan als fotograaf dat je wel bewust bent van wat het weergeeft (of niet). In het voorbeeld van de zon in je foto, zou je anders blijven onderbelichten omdat je geen rechts klimmende lijn wilt hebben vrolijk

  11. Mac
    Mac schreef op vrijdag 4 december 2015 om 12:58  | reageer

    Nee, het histogram laat niet zien of er correct belicht is, het laat alleen zien hoe er belicht is. De fotograaf bepaald of er goed belicht is ja of nee. Dat kan zijn met uitgebeten witten of dichtgelopen zwarten.(als dat de bedoeling is) Niet elke foto hoeft detail te hebben in de schaduwen of hooglichten. En als dat zo is, dan zal het histogram of links staan of rechts. En dan is er nog steeds correct belicht. het histogram is leuk, maar er wordt soms te blind op gestaard voor de belichting, dat men de zeggingskracht van de uiteindelijke foto totaal vergeet.

  12. martinphili
    martinphili schreef op vrijdag 4 december 2015 om 13:18  | reageer

    Maar afgezien van de correctheid van de terminologie (en in mijn ogen een beetje technisch geneuzel) is de boodschap van Iris helemaal correct.

  13. Brian
    Brian schreef op vrijdag 4 december 2015 om 18:05  | reageer

    Zullen we het op Photofacts weer hebben over leuke dingen fotograferen, hoe je leuk flitst en dat soort dingen? Ik wordt een beetje simpel van uitleg door mensen die er zelf niet veel van begrijpen.

    Sorry dat ik zo negatief ben, maar mijn hemel, het gaat de laatste tijd niet goed hier.

  14. Wouter V.
    Wouter V. schreef op dinsdag 8 december 2015 om 11:01  | reageer

    Ik vind het persoonlijk goed neergepend van Iris, haar punt is duidelijk.
    Iets te technisch uitgespit naar mijn smaak, voor iets banaal althans.

    Minder technische (al dan niet correcte) prietpraat in de commentaren en meer inspiratievolle foto's maken en delen, niet?

  15. Bert de Ronde
    Bert de Ronde schreef op dinsdag 8 december 2015 om 12:39  | reageer

    Het verhaal over 'overbelichten' staat HAAKS op het verhaal van enkele weken geleden over ISO Variantie dat juist onderbelichten in de hogere ISO-waarden aanbeveelt.

  16. Ron Maarschalkerweerd
    Ron Maarschalkerweerd schreef op dinsdag 8 december 2015 om 15:10  | reageer

    Wat er boven staat over overbelichten laat zich beter vertalen dat je voor je schaduwen schiet, en zeker kijk je op de achterkant van je camera naar een jpeg voorvertoning want niemand heeft in het echt met deze dure camera's nog een RAW bestand gezien. Hadden we deze maar als info bij dure camera's dat zou een stuk eerlijker zijn tegenover professionals. Een stop "overbelichting" is bij een Canon wat beter terug te halen als bij Nikon door beschreven algorythmes en bij het gebruik van een RAW converter is dit helemaal een keuze om over na te denken. Als je ziet dat bij de camera instelling 2010 0f 2012 in ACR of Lightroom er amper iets gebeurd aan kwaliteit van het beeld maar je ziet wel dat in 2012 het uitbrekende licht aangegeven in rood minder is kun je concluderen dat je door Adobe gewoon in de maling wordt genomen doordat ze de onderkant van lineair iets klappen zodat je minder uitbrekend rood ziet.
    Maak maar eens een test als je Mac georienteerd bent met Aperture deze converter geeft je niet alleen meer informatie terug in de hoge lichten maar is ook nog eens de beste in het vertalen van natuurlijke kleuren. Maar ja als professional ben je maar een topje van de ijberg dus gaat Apple dit programma ook niet meer ondersteunen, iPhones brengen meer op nietwaar?.
    Begrijp me goed het programma op zich van Lightroom is mooi en er zitten goede dingen in maar als RAW converter valt het door de mand. Al die RAW programma's willen jou graag bij zich houden door je beeld daarin te bewerken, allemaal sliders waar geen analytisch denkvermogen in zit, hoezo contrast uit een slider wat doet dit ding dan, ja het comprimeert. Photoshop heeft ook sliders genoeg maar gelukkig kanalen RGB waar de werkelijke vorm om te bewerken in zit.

  17. primefoto.nl
    Profiel primefoto.nl schreef op dinsdag 8 december 2015 om 15:25  | reageer

    Wat ik opvallend vindt is dat men telkens buiten de context probeert te becommentariëren en dan het liefst op de meest intelligent gelijkende manier. En tja, dan gaat geen enkel verhaal nog op. Echter binnen de context klopt het gewoon. Pak je camera, doe het en je zult zien dat het werkt zoals is geschreven.

    Er wordt gewoon te veel detail bij gehaald die in een andere context thuis hoort. Men maakt zaken ongelooflijk ingewikkeld en haalt van alles door elkaar. Dat is het zelfde als uitleggen hoe je door Photoshop te gebruiken een stofje weg wilt halen terwijl je ook de camera sensor schoon blazen met de blower. Het kan simpel en ingewikkeld en het lijkt wel een wedstrijdje wie is de slimste.

    Hier vind ik de schrijfster de slimste. Zij legt mensen begrijpelijk iets uit waar ze hun voordeel mee kunnen doen. Heb je een aanvulling wordt dat vast gewaardeerd. Dit schiet er echter weer totaal aan voorbij.

  18. Ron Maarschalkerweerd
    Ron Maarschalkerweerd schreef op dinsdag 8 december 2015 om 16:04  | reageer

    Je zult er wel andere details bij moeten halen omdat camera's geen process hebben zoals scan-oprators met high-end scanners die vroeger wel hadden naar een output en de keuze's belangrijk zijn, jammer het is zeker niet bedoelt om hier de slimmerik uit te hangen want als ik 1 ding zeker weet is dat ik niet alles weet.

  19. primefoto.nl
    Profiel primefoto.nl schreef op dinsdag 8 december 2015 om 16:46  | reageer

    Wat moet is ademhalen, eten en ontlasten, de rest is wat we willen en vinden.

  20. Paul J. van Os
    Paul J. van Os schreef op woensdag 9 december 2015 om 09:26  | reageer

    Mijn advies zou precies het omgekeerde zijn, bij mij staat 'de berg' bijna altijd wat aan de linkerkant. (beetje oppassen met de bruidsjurk). Opname's worden plastischer en zijn juist op deze manier makkelijker te 'redden'. En juist op deze manier maak je optimaal gebruik van je sensorbereik...
    Zucht, twee tegengestelde adviezen, wat nu? De tuin in!
    Opname's maken, blocnote oid voor je eigen overzicht erbij, achter de compu,en echt even tijd investeren in het leren kennen van je gereedschap..take control!...(and have fun!).

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.
Creatieve Technieken met Bart Siebelink
Cursus Naaktfotografie met Danyel Weideman
Toon alle artikelen binnen Fototip

Photofacts wordt mede mogelijk gemaakt door


Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

45.188 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts
Om Photofacts.nl goed te laten functioneren maken we gebruik van cookies. Bekijk ons cookiebeleid. akkoord