100+ fotografiecursussen én 4 Fotobijbels ebooks - Nu 120 euro voordeel! Word nu lid!
Photofacts Academy

Photofacts Academy; 100+ Fotografie Cursussen
Fotograferen wordt makkelijker en leuker

Boek

De Fotobijbels; Boeken over Fotografie
101 Praktische fotografietips voor betere foto's

Gert Schipper

Nikon CLS; Twee gescheiden meetsystemen

vrijdag 21 november 2008, 19:50 door | 21.707x gelezen | 4 reacties

Flitsfotografie is een behoorlijk complex onderwerp en je moet het goed bestuderen om het te begrijpen. Als je het goed kan toepassen is het een onderwerp wat veel voldoening schenkt en het leid tot het nemen van goede foto’s in situatie’s met te weinig omgevingslicht. Dit is het eerste artikel in een serie over Nikon's CLS flitssysteem.

Dit artikel is een vertaling van Nikon Practical Guide door Russ MacDonald. Russ werkt al jaren met een Nikon D200 in combinatie met SB-800 flitsers voor bruiloften en evenementen. Tekst en foto's gebruikt met toestemming.

Twee flitsfoto's vergeleken


Kijk naar de twee bovenstaande opnamen, de eerste opname oogt alsof deze in een grot genomen is zonder enige achtergrond. De tweede opname heeft meer details van de achtergrond en je kan duidelijk zien dat het in een woonkamer is opgenomen. Deze tutorial gaat er over te leren om al de instellingen te maken om deze twee extreem verschillende belichtingen te kunnen fotograferen.

Opmerking: Ik gebruik de term TTL en bedoel dan het zelfde als iTTL gedurende deze tutorial. Als er staat CEV bedoel ik Camera Exposure Value en als er staat FEV bedoel ik Flits Exposure Value.

Het is belangrijk om te begrijpen dat een flitsfoto bestaat uit twee verschillende belichtingen: het omgevingslicht (1) en het flitslicht (2). Flits fotografie is het eenvoudigst wanneer het volledig donker is. Er is dan namelijk geen omgevingslicht en je hoeft daar dus geen rekening mee te houden.

Wanneer het omgevingslicht fel is, is het moeilijker om de balans te vinden tussen de twee soorten licht. Nikon heeft het voor ons een stuk gemakkelijker gemaakt door het ontwikkelen van camera en een flits meetsysteem. Dit zijn twee kompleet gescheiden systemen die apart of samen gebruikt worden afhankelijk instellingen.

Praktijk voorbeeld
Laten we eerst kijken naar de eenvoudigste situatie; een verduisterde kamer. Als je dan een foto wil maken zonder flits in de A(pture) mode dan zou je bijvoorbeeld uit kunnen komen op f/4.0 en 1/4e seconde bij 100 ISO.

Zet nu de camera in handmatige stand (Manual mode) en verhoog de sluitersnelheid naar 1/80e en laat het diafragma op f/4.0 staan. Neem nu weer dezelfde foto. De foto zal dan zeer donker zijn en er zal nauwelijks iets op te onderscheiden zijn.

Zet nu de flits in TTL mode en neem weer dezelfde foto zonder de camera instellingen te veranderen. Je zult nu zien dat alles wat in het centrum van het venster zit goed belicht is door de flits. Dit komt omdat het flitsmeetsysteem de belichting regelt en juist genoeg flitspower afgeeft om goed te belichten. Het is misschien niet de exact goede belichting voor de hele foto maar daar kom ik later op terug.

Plaats nu een persoon (of een ander onderwerp) dicht bij de camera op ongeveer anderhalf meter. Zorg dat de afstand met de achtergrond redelijk groot is (een meter of vijf). Plaat het onderwerp in het centrum van de compositie en neem een flitsfoto in TTL mode (geen TTL-BL). De camera moet je hierbij nog steeds op dezelfde instelling laten staan; Manual mode, diafragma f/4.0 en een sluitertijd van 1/80e seconde.

De persoon zal nu goed uitgelicht zijn (omdat het flitsmeetsysteem de belichting regelt), maar de achtergrond is zeer donker net als bij de opname zonder flits. Dit komt omdat het flitslicht zeer sterk afneemt naarmate de afstand groter wordt die het licht af moet leggen. Het licht bereikt de achtergrond nauwelijks.

Achtergrond terughalen
Zet nu de sluitertijd op 1/10e seconde en neem weer dezelfde foto. De achtergrond zal nu lichter zijn maar waarschijnlijk bewogen tenzij je een statief gebruikte. Omdat de flits voornamelijk op de persoon gericht is wordt het omgevingslicht overstraalt door de flits. Het onderwerp zal dus weer gewoon goed belicht zijn en niet bewogen. Dat het onderwerp zelf niet bewogen is komt doordat het flitslicht maar een fractie van een seconden duurt (circa 1/1000s).

Dit voorbeeld laat zien dat de belichting van het onderwerp door het flitsmeetsysteem bepaald wordt en dat de belichting van de achtergrond (in de handmatige modus) te bepalen is met de lichtmeter van de camera. Je kunt beide onafhankelijk van elkaar instellen en hebt zo dus volledige controle!

Ook als het omgevingslicht sterker is kun je de zelfde techniek gebruiken door het diafragma verder te sluiten (groter diafragma getal) en de flits als de hoofd lichtbron te gebruiken zodat je de invloed van het omgevingslicht kan verminderen.

Als je de achtergrond sterker belicht wil hebben dan loop je het risico dat het omgevingslicht de overhand gaat krijgen en zodoende het onderwerp overbelicht raakt. In deze situatie zal sluitertijd, diafragma en flitskracht de helderheid van de belichting van het hoofd onderwerp beïnvloeden. Het is soms beter om genoegen te nemen met een wat donkere achtergrond en dat de flits het onderwerp goed belicht.

Flitsen bij veel omgevingslicht
Als buiten het zonlicht te sterk is om het omgevingslicht te temperen door stops terug te draaien dan is het niet meer mogelijk om het onafhankelijk van elkaar te regelen door de flits in TTL mode te zetten en de camera in Manual mode.

Nu moet je de balans om een goede belichting te krijgen laten regelen door TTL-BL op de flitser in te stellen en P, S of A mode op de camera te gebruiken. De camera meet dan het omgevingslicht en stelt dan diafragma of sluitertijd in voor een goede belichting en zend deze gegevens door naar de flitser en de flitser regelt dan de juiste hoeveelheid flitslicht.

TTL-BL is de stand om alleen maar een invulflits te verkrijgen (als het omgevingslicht sterker is dan het flitslicht dan noemen we het een invulflits). In deze stand werkt het flits meetsysteem samen met het camera meetsysteem om toch een uitgebalanceerde belichting te verkrijgen.

Als het omgevings licht extreem sterk is dan moet je de camera in P of S mode zetten zodat de camera de juiste diafragma kan kiezen voor een goede belichting. Je kunt nu de flitssynchronisatie snelheid van de camera zelf in de hand houden (bijvoorbeeld 1/200e seconde voor de Nikon D80). Je voorkomt hiermee dat de camera een snellere sluitertijd kiest dan de maximale flitssynchronisatie snelheid.

De voorwaarde voor TTL-BL is dat het voorwerp donkerder moet zijn dan de achtergrond om TTL-BL goed te laten werken. De flits kan het voorwerp alleen oplichten om het in balans te brengen met de achtergrond.

Je kunt het voorwerp nu eenmaal niet donkerder maken met een invulflits en als het voorwerp lichter is dan de achtergrond dan zul je moeten overwegen om geen flits te gebruiken. Het kan voorkomen dat er kleine slagschaduwen in het gezicht zijn en dat die een beetje bij gelicht moeten worden en dit kan perfect met het TTL-BL systeem.

Lees verder: Het Nikon TTL meetsysteem.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Gert Schipper

Over de auteur

Gert heeft in 2008 het fotograferen weer opgepakt. In het verleden heeft hij veel gewerkt met zwart-wit fotografie, maar tegenwoordig is hij volledig op de digitale toer. Hij gebruikt Nikon apparatuur en is actief bezig met strobist technieken. Gert is lid van Fotogroep Goes.

4 reacties

  1. NielsThijssen
    Profiel  NielsThijssen schreef op zaterdag 22 november 2008 om 01:13  | reageer

    TTL-BL kies je inderdaad als invulflits (en dus omgevingslicht de hoofd-lichtbron betreft), TTL puur als je (externe) flitser de hoofd-lichtbron is....
    Goed artikel wat ik al eens eerder onder ogen kwam. Verder: 'uebung macht der/die Meister' ! Vandaag wel gemerkt in een workshop "reportageflitser".....
    Ik ga toch eens die strobis-stijl eens uitzoeken, erg mooi (vind ik!)

  2. Brian dSLR.nl
    Brian (dSLR.nl) schreef op zondag 23 november 2008 om 14:01  | reageer

    En dan te bedenken dat het CLS systeem van Nikon dit ook nog eens draadloos kan aansturen over meerdere groepen flitsers die elk weer uit een oneindig aantal flitsers mogen bestaan.

    I love flitsfotografie. vrolijk


  3. Mattijs
    Profiel Mattijs schreef op zondag 23 november 2008 om 21:36  | reageer

    Helder artikel. Dank voor de vertaling. Ik merk dat ik m'n flitsers weinig gebruik. En eigenlijk komt dit door gebrek aan kennis. Ik probeer wel de strobist site te volgen, maar kan helaas geen tijd vrijmaken om er echt diep in te duiken... Maar deze post helpt een boel, ben benieuwd naar de rest.

  4. Piet
    Profiel  Piet schreef op maandag 24 november 2008 om 08:52  | reageer

    Het Nikon CLS is erg veelzijdig, werkelijk een schitterend flitssysteem, maar je maakt in feite gebruik van de kennis van een hele slimme Japanner. Om het flitsen werkelijk te doorgronden is het goed om terug te grijpen naar volledig handmatige instellingen. Veel informatie hierover kan je vinden op Strobist.com van David Hobby. Met name het het Strobist Lighting 101 PDF is een echte aanrader. Je kan het gratis downloaden. Ze vragen overigens nog vertalers knipoog

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.
De Portretbijbel door Elja Trum
Creatieve Technieken met Bart Siebelink
Toon alle artikelen binnen Strobist

Photofacts wordt mede mogelijk gemaakt door


Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

45.289 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts
Om Photofacts.nl goed te laten functioneren maken we gebruik van cookies. Bekijk ons cookiebeleid. akkoord