11 jaar Winactie: Win 18.000+ euro aan prijzen + 70 euro korting + gratis de Compositiebijbel! Word nu lid!
Photofacts Academy Winactie!
Johannes Klapwijk

Een dagje uit het leven van de soortenjager

vrijdag 23 juli 2010, 21:17 door | 8.213x gelezen | 13 reacties

Hoe langer en hoe meer ik vlinders en libellen fotografeer, hoe meer ik een soortenjager lijk te worden. Een trend die ik niet per definitie positief vind, want ik wil toch vooral meer de grafische, creatieve en sfeervolle hoek in proberen te duiken. Maar zeg nu zelf: als je al tien keer hebt geprobeerd om mooie, sfeervolle foto's van algemene soorten te maken dan wil je toch ook wel eens wat nieuws.

Eens een ander beest op de foto zetten. Bovendien is het natuurlijk ook voor potentiele foto verkoop beter als je archief een mooie collectie aan soorten bevat. En bovendien: juist tijdens het soortenjagen maak je soms de mooiste foto's!

Ik heb twee jaar lang toegekeken hoe er op een paar prachtige locaties in Limburg allerlei bijzondere soorten werden ontdekt en gefotografeerd. Dit jaar kon ik het niet laten en heb ik een dag vrij genomen en een rondje langs al die bijzondere locaties gepland. Ik probeer namelijk zo veel mogelijk het vele rijden voor fotografie te beperken in een poging het milieu zo veel mogelijk te ontlasten, dus als ik dan toch een keertje naar Limburg ga, wil ik zo veel mogelijk mee pakken in de hoop niet zo vaak weer te hoeven gaan.

Vier locaties wilde ik aandoen voor vier verschillende soorten: het spiegeldikkopje in de Groote Peel, de zuidelijke oeverlibel op een landgoed bij Sint-Odilienberg, de gaffellibel bij de Roer bij Paarloo en de bosbeekjuffer in nationaal park de Meinweg. De Groote Peel ligt nog iets noordelijker en was daarmee de uitgelezen plek om te beginnen.

Om vier uur ging de wekker. Ik wilde rond zonsopkomst in de Groote Peel zijn, maar omdat het daar erg bossig leek te zijn rekende ik er op dat het wel even zou duren voor de spiegeldikkopjes rond zouden vliegen. Ik hoefde dus niet supervroeg te zijn.

Het spiegeldikkopje komt in Nederland overigens alleen nog maar in de Groote Peel voor en het gaat niet goed met ze. Zonde, want voor een dikkopje is dit kleine dagvlindertje prachtig getekend. Na aankomst rond kwart over zes heb ik een uurtje rondgelopen zonder de vlindertjes slapend te kunnen vinden, puur omdat ik de locatie niet goed ken.

Toen ik langzamerhand bang ging worden dat ik ze niet te zien zou krijgen had ik er nog net eentje op zijn slaapplek gevonden. En dan blijkt maar weer dat misschien juist door het soortenjagen je ook betere foto's krijgt, want ik heb bijna een uur achter dit beestje aangelopen en het op veel verschillende plekjes kunnen fotograferen. Ik heb meelicht opnames, tegenlicht opnames, met open vleugels, met gesloten vleugels... De mooisten waren voor mij de onderstaande twee.

Spiegeldikkopje in de Groote Peel
Een staande compositie vanwege de vertikale lijnen van het gras,
in combinatie met het tegenlicht maakt een mooi plaatje.


Spiegeldikkopje in de Groote Peel
Bij de open variant kon ik niet anders dan precies met mijn hoofd voor de zon gaan zitten.
Dit levert wel erg mooie kleuren op.


Als ik zeker weet dat het niet veel beter word (het licht begint al weer harder te worden) gaan we door naar een plekje waar de zuidelijke oeverlibel voorkomt. Deze soort werd praktisch niet gezien in Nederland, maar sinds alles iets warmer word breid de soort zich aan de noordgrens uit. Het is nog wel even zoeken tussen de tientallen gewone oeverlibellen, maar op een gegeven moment zie ik er een en ontdek ik dat ze net wat kleiner zijn dan de gewone oeverlibel, dus na deze eerste aanraking met de soort pik ik ze er al snel uit.

Ik neem de tijd om deze schuwe beestjes langzaam te benaderen, maar ze zitten veel op de grond, wat niet echt mooie plaatjes oplevert. Als er een bovenop een takje land heb ik tegenlicht, iets waardoor de prachtig blauwe kleuren van de soort niet goed uitkomen. Reden dus om de schoenen uit te doen, broek op te stropen en heel langzaam het poeltje in te lopen om zo de soort met licht in de rug te kunnen fotograferen. Als ik een foto heb waarin ik prachtig het hele blauwe lichaam goed zie ben ik tevreden en kunnen we weer verder.

Zuidelijke oeverlibel bij Sint-Odilienberg


De roer bij Paarloo bevat een kleine populatie gaffellibellen, uniek voor Nederland omdat de soort alleen voorkomt bij stromend water, een schaars goed in Nederland. De populatie is ook nog maar net ontdekt. De aantallen zijn helaas nog erg laag, meer dan een stuk of acht zijn er dit jaar niet gezien, en de meeste mensen die er een kijkje nemen krijgen er hoogop twee of drie te zien.

Erg spannend dus voor mij en het blijkt inderdaad erg lastig. Na anderhalf uur zoeken heb ik nog steeds geen gaffellibel kunnen vinden. Een zuidelijke overlibel die zich wel prachtig laat fotograferen maakt dan gelukkig nog een hoop goed. Hij zit eigenlijk bij een soort van regenplas, ondiep water met allerlei gras en plantjes er nog in.

Met wat experimenteren blijkt hier het tegenlicht een prachtige bokeh te geven en zo zie je maar weer, ook bij soortenjagen kun je mooie, grafische foto's maken, als je maar openstaat voor experimenteren. Ik besluit om verder te gaan, omdat ik anders vermoedelijk te weinig energie over zou houden om op de laatste locatie te fotograferen. Ondanks het gemis aan de gaffellibel heb ik op deze locatie toch de mooiste foto van de dag kunnen nemen.

Zuidelijke oeverlibel bij de Roer


Dus weer een kwartiertje doorrijden, een stukje wandelen en dan blijkt de bosbeekjuffer een stuk makkelijker te vinden. De soort houd zich logischerwijs bij een klein stroompje in het bos op, maar het benaderen valt nog niet echt mee, want je kunt op de plek waar ze zitten niet van het vlonderpad af waar je op loopt. Het vereist dus nog wat geduld en zoekwerk, tot een van de juffers zijn plekje bij de stroom verlaat om een boom langs het vlonderpad te gebruiken als uitvalsbasis.

Vanwege het weinig licht tussen de bomen was een scherpe foto nog een flinke uitdaging, maar met iso 800 (doe ik eigenlijk nooit) lukt het toch redelijk. Weer eens zo'n moment waarop je denkt: had ik mijn statief maar even meegenomen naar dit plekje, in plaats van hem in de auto te laten liggen. De libel komt er niet bepaald beeldvullend op, maar ook hier vind ik juist de ruimte en de typische bosbeekjuffer omgeving in de vorm van bladeren iets toevoegen aan de foto, het verteld iets over de soort.

Bosbeekjuffer in Nationaal park de Meinweg


Zo aan het einde van het dagje gekomen probeer ik altijd te leren van mijn ervaringen: wat kan een volgende keer beter. En vandaag was mijn conclusie dat ondanks dat ik soortenjagen soms in strijd lijk te vinden met creatieve en grafische foto's merk je toch weer dat als je gewoon veel het veld in gaat. Bijvoorbeeld juist omdat je graag een bepaalde soort zoekt, dat je dan wel degelijk prachtige foto's kan maken.

Sterker nog, op een dag als deze fotografeer ik meer overdag, dan alleen 's ochtends slapende dieren en dat dwingt je soms tot wat experimenteren. Sowieso blijft het gewoon geweldig om de mooiste locaties te bezoeken en bijzondere dieren te kunnen waarnemen en vastleggen.

Dus zolang ik merk dat ik niet alleen maar verschillende soorten op precies dezelfde manier vastleg, maar veel variatie krijg dankzij mijn jachtinstinct blijf ik lekker doorgaan!

Cursus Herfst- en Macrofotografie

Heb je zin om ook eens een poging te wagen om met herfst- of macrofotografie aan de slag te gaan? Ik denk dat mijn cursus herfstfotografie en cursus macrofotografie voor Photofacts Academy een hele mooie start kan zijn en volop kan inspireren om zelf het veld in te gaan en mooie macrofoto's te maken.
Johannes Klapwijk

Over de auteur

Johannes Klapwijk heeft zich al een jaren intensief toegelegd op natuurfotografie. In het voorjaar en de zomer ligt de nadruk op macrofotografie. Maar ook grotere onderwerpen binnen de natuurfotografie boeien: van vogels tot landschappen.
Johannes verzorgt ook workshops in natuurfotografie.

13 reacties

  1. Harry
    Harry schreef op zaterdag 24 juli 2010 om 08:44  | reageer

    Persoonlijk heb ik niets met libellen maar vind jouw bijdragen hier altijd zeer interessant, boeiend en leerzaam.
    Waar de passie en gedrevenheid vanaf spat.
    Zo ook nu weer.
    Bedankt, ga zo door.

  2. Johannes Klapwijk
    Profiel  Johannes Klapwijk schreef op zaterdag 24 juli 2010 om 09:20  | reageer

    Hey Harry,

    Erg leuk om te horen! Soms ben ik wel wat bang dat het voor mensen meer van hetzelfde word. Dus voor mij is het dan wel echt goed om te horen dat het zelfs voor mensen die het onderwerp op zichzelf niet interessant vinden het toch interessant is.

    Bedankt voor je reactie!

  3. tonv
    Profiel tonv schreef op zaterdag 24 juli 2010 om 09:29  | reageer

    Wat moet het een geweldige ervaring zijn om met jou een dag het veld in te trekken en te leren wat het onderscheid is tussen een gaffellibel en een bosbeekjuffer en dan met opgestroopte broek de plomp in om een oeverlibel te schieten. Het avontuur spettert er werkelijk vanaf! En wat een toewijding!

    Sta me toe wat opmerkingen te maken: foto 1 is een regelrechte knaller, foto 2 is wat saaier vanwege de monotone achtergrond, foto 3 zou net een fractie meer scherptediepte kunnen gebruiken maar is hoe dan ook top, foto 4 is mooi qua sfeer maar de stengel rechts in het beeld stoort, foto 5 mag m.i. wat krapper aangesneden worden; iets meer libel en en wat minder achtergrond.

  4. EdC
    Profiel EdC schreef op zaterdag 24 juli 2010 om 12:09  | reageer

    Johannes. Zo nu en dan ga je in herhaling vallen, maar dat heb je al snel als je over één klein onderdeel van de fotografie schrijft. Eerlijk gezegd, het stoort me niet. Het blijft een plezier om jouw bijdragen te lezen, misschien ook wel doordat je er steeds mooie foto's bij laat zien.
    Het feit dat ik je een verzamelaar vind stoelt op jouw eigen website, waarin je onder 'soorten' alle dieren op naam gezet presenteert. Ook daar is helemaal niets mis mee, hoor. Jouw aanpak zorgt in het algemeen voor foto's die net even wat meer laten zien dan het dier alleen. Dat zorgt voor foto's die verschillen van de meeste vogel-, vlinder- en libellenfoto's die andere waarnemers en verzamelaars presenteren. Dat neemt tegelijkertijd niet weg dat ik een vast patroon in jouw libellenfoto's ga zien.

    Niettemin, bedankt voor deze ook weer boeiende serie.

  5. Johannes Klapwijk
    Profiel  Johannes Klapwijk schreef op zaterdag 24 juli 2010 om 12:20  | reageer

    @EdC: ik ben inderdaad zo langzamerhand een beetje bang dat het voor mensen minder interessant gaat worden. Vermoedelijk zal ik proberen wat minder vaak artikeltjes te schrijven. De zuidelijke oeverlibel zou ik misschien gewoon in zijn eentje moeten posten omdat die echt weer heel anders is dan de doorgaande foto's.

    Als mensen nog ideeen hebben over waar ze graag over zouden lezen dan hoor ik dat uiteraard ook graag! Sowieso loopt het libellen seizoen al weer een beetje tichting zijn eindje, dus dan komt de herfst er weer aan: herten bronst, paddenstoelen, de moiste kleuren. Genoeg om weer eens wat anders te zoeken en te fotograferen. Misschien moet ik mijzelf eens beloven tot ten minste volgend voorjaar geen vlinders of libellen meer te tonen en mijzelf te stimuleren tot een wat bredere blik.

  6. Johannes Klapwijk
    Profiel  Johannes Klapwijk schreef op zaterdag 24 juli 2010 om 12:25  | reageer

    @Ton: bedankt voor je positieve woorden en voor je kritische blik!

    Achteraf gezien had ik foto 2 denk ik weg moeten selecteren, ik vond de ingetogen kleuren wel mooi, maar het is idd toch niet echt een topper.

    3 was wat rommelig geworden met meer dan de gekozen 5.6, ik heb hier ook bewust gekozen voor deze schuine invalshoek om zo met onscherpte diepte te creeeren.

    Persoonlijk had ik 4 denk ik niet echt in balans gevonden zonder de stengel rechts, maar misschien had ik die ook gewoon schuin van voren en dan wat dichterbij moeten nemen. Weer een idee voor de volgende keer.

    Als ik foto 5 krapper aansnijd moet ik ook dat rechterblad afsnijden, daarom heb ik gekozen voor zo veel ruimte.

  7. Roy
    Roy schreef op zaterdag 24 juli 2010 om 19:51  | reageer

    Leuk om te zien dat het toch bijna allemaal gelukt is wat je gepland had. Nadat je het afgelopen zaterdag verteld had wat je planning was, was ik erg nieuwsgierig of het zou gaan lukken. De 1e en 4e foto vind ik echt geweldig. De andere 3 zijn ook leuke foto's, maar niet die typische Johannes foto's.

  8. Derk
    Profiel Derk schreef op zondag 25 juli 2010 om 16:22  | reageer

    Mooi artikel weer, het blijft toch knap om deze (naar ik aanneem erg beweeglijke en schrikachtige) dieren zo fraai vast te leggen. Mijn favoriet is de derde foto, zou waar meer scherptediepte kunnen hebben, maar kan me voorstellen dat dat helemaal niet haalbaar is. Nogmaals, knap werk!

  9. Johannes Klapwijk
    Profiel  Johannes Klapwijk schreef op zondag 25 juli 2010 om 16:58  | reageer

    @Roy: het was inderdaad spannend omdat ik op geen van de locaties eerder ben geweest. Misschien jammer dat er nog een soort op de verlanglijst blijft staan, maar ik heb er toch een paar leuke soorten en een aantal prima foto's aan over gehouden.

    @Derk: Dank voor je positieve feedback! Uiteraard is het een hele uitdaging om bewegelijke en schrikachtige insecten er goed op te zetten, dus ik mag inderdaad niet klagen! Neemt niet weg dat ik inderdaad ook best weer eens mijn blik wat mag verbreden.

  10. Multax
    Profiel Multax schreef op dinsdag 27 juli 2010 om 21:45  | reageer

    Hey Johannes, wat mij betreft blijf je schrijven over deze prachtige dieren. Ik kan er niet genoeg van krijgen en zou willen dat ik zelf deze foto's al kan maken.
    Fascinerend, die wereld van de kleine dieren om ons heen! Ik kijk uit naar je volgende bijdrage.
    Foto's 1 en 4 zijn toppers!

  11. Multax
    Profiel Multax schreef op dinsdag 27 juli 2010 om 22:11  | reageer

    ... en wat ik mij dan altijd weer afvraag is: hoe kan het dat jij 'midden' op een zonnige dag, een dergelijke foto van een libel kunt maken. Bij mij vliegen ze altijd alle kanten op, zeker als het warm weer is.

    Kan en wil je een tipje van die sluier oplichten??

  12. Johannes Klapwijk
    Profiel  Johannes Klapwijk schreef op woensdag 28 juli 2010 om 07:06  | reageer

    @Multax: de sleutel tot 'actieve insecten' is eigenlijk laaaaaaangzaam bewegen en geduld hebben. Langzaam bewegen werkt soms, meer dan de helft van de keren jaag je ze inderdaad even van hun plek.

    Een grappig detail aan libellen is dat ze vaak een favoriete uitkijk stek hebben... dus jaag je ze daar van weg, gewoon 5 minuutjes bij hetzelfde takje blijven zitten en op een gegeven moment landen ze vanzelf weer voor je neus.

  13. Liesbeth van Asselt
    Profiel  Liesbeth van Asselt schreef op zaterdag 31 juli 2010 om 21:00  | reageer

    Hoi Johannes, ik kan me wel vinden in je schroom om nog meer libellenfoto's te laten zien. Wellicht gebeurt er hetzelfde als met de ijsvogels. Een aantal jaren geleden fotografeerde bijna iedere natuurfotograaf de toen in opkomst zijnde ijsvogels en op iedere clubavond van het NFG, Camera Natura en de VNF-A zag je er een stuk of 10 voorbij vliegen. Hoe mooi een aantal van die foto's ook waren en hoeveel moeite de fotograaf zich ook getroost had om de vogel zo op de foto te krijgen, echt boeien deed het niet meer.

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.
Cursus Luminar AI met Nando Harmsen
Portretfoto's Bewerken in Lightroom Classic
Toon alle artikelen binnen Natuurfotografie

Photofacts wordt mede mogelijk gemaakt door


Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

44.500 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts
Om Photofacts.nl goed te laten functioneren maken we gebruik van cookies. Bekijk ons cookiebeleid. akkoord