Photofacts Academy

Photofacts Academy; 100+ Fotografie Cursussen
Fotograferen wordt makkelijker en leuker

Boek

De Fotobijbels; Boeken over Fotografie
101 Praktische fotografietips voor betere foto's

Nando Harmsen

Is bewerken van foto's tegenwoordig not done?

maandag 10 april 2023, 20:10 door | 5.473x gelezen | 50 reacties

Op het moment dat het bewerken van een foto ter sprake komt, ontstaat er een splitsing in meningen. Voor de een is het gewoon een onderdeel van fotografie, voor de ander is het not done want een foto moet uit de camera goed zijn.

Is dit iets van de moderne tijd, of was dat vroeger ook al zo?

Vroeger was er de fotograaf die een fotorolletje in zijn camera deed en foto's maakte. De fotograaf stelde de camera zo goed als mogelijk in en de foto werd gemaakt. Scherpte, scherptediepte, belichting, compositie, alles moest kloppen. Vervolgens konden er twee dingen gebeuren.

Nando fotografie in het veld

De moderne digitale fotograaf. Is er wel verschil tussen de analoge en digitale fotograaf?

De fotograaf bracht zijn fotorolletje naar de fotowinkel en liet het rolletje ontwikkelen en de foto's afdrukken. Daar had de fotograaf weinig controle over, het was een geautomatiseerd systeem. Je moest afwachten hoe het resultaat eruit zag, daar had je geen controle over.

Nando analoge fotografie

Koop het geschikte fotorolletje, en maak je foto's. Dan druk je zelf in de donkere kamer de foto's af, of je laat het doen door de fotocentrale.

Of de fotograaf ontwikkelde zijn eigen fotorolletje in de donkere kamer. vervolgens werden er uren doorgebracht met het afdrukken van de foto's. Er was een keuze in soorten fotopapier, het uitzoeken van belichtingstijden, je kon doordrukken, tegenhouden, en nog veel meer.

De donkere kamer is inmiddels ingeruild door de lichte kamer, of Lightroom. Of een van de vele andere programma's die gebruikt kunnen worden. Met deze software kan hetzelfde gedaan worden als in de donkere kamer. Het is alleen eenvoudiger en minder bewerkelijk geworden.

Nando extreme bewerking

Een extreme fotobewerking. Je moet er van houden. Dit is echter niet voorbehouden aan de digitale fotografie. Dit werd vroeger ook al in de donkere kamer gedaan.

In feite is de fotograaf die vroeger in zijn donkere kamer tijd doorbracht nu met de computer bezig. Het doel is hetzelfde, het uiterlijk van de foto die met de camera is gemaakt zo mooi mogelijk maken. Toch vinden veel moderne fotografen dat dit not done is. De foto moet uit de camera goed zijn.

Ik vraag me al een tijd af waarom sommigen hier zo stellig in zijn. Tot ik me realiseerde dat dit misschien wel vergelijkbaar is met de fotograaf is die vroeger zijn fotorolletje door de fotowinkel liet afdrukken. Of de fotograaf die dia's maakte.

Er werd dan ook ontwikkeld en afgedrukt, maar met de instellingen die de fotocentrale voor jou maakte. Dat is dus exact hetzelfde als fotograferen in JPEG, wat een bewerking in de camera is aan de hand van de instellingen van de fabrikant.

Nando de dia

Een dia uit lang vervlogen tijden. Je had geen enkele mogelijkheid om daar iets mee te doen. Wat uit de camera kwam, werd op het scherm geprojecteerd. Dat kan tegenwoordig niet meer, tenzij je analoog gaat fotograferen.

Er is wel verschil, natuurlijk. Vroeger kon je kiezen tussen verschillende fotorolletjes en had je de belichtingsinstellingen van je camera.

Tegenwoordig heb je meer instellingen ter beschikking die wel invloed hebben uit het resultaat uit de camera. Maar ja, dan ben je in feite de fotobewerking in de camera aan het doen.

Vind jij dat foto's uit de camera het eindresultaat moeten zijn, dan is dat je goed recht. Maar ik ben wel benieuwd wat je denkt over wat ik in dit artikel heb geschreven. Laat het weten in een reactie.


De cursus Lightroom Classic Ontwikkel Module


Met de Lightroom Classic ontwikkel Module heb je een moderne digitale donkere kamer ter beschikking. Je kunt er je foto's in bewerken tot een fantastische eindresultaat.


Hoe je de ontwikkel module gebruikt, en wat voor mogelijkheden je daarin hebt wordt uitgebreid behandeld in de cursus Lightroom Classic Ontwikkel Module.

Bekijk de cursus Lightroom Classic Ontwikkelmodule op Photofacts Academy.

Nando Harmsen

Over de auteur

Nando Harmsen fotografeert al meer dan 40 jaar. Zijn specialisme ligt bij bruidsreportages en landschapsfotografie. Daarnaast geeft Nando lezingen, workshops, masterclasses, fotoreizen, en maakt regelmatig reviews van nieuwe en leuke apparatuur.

50 reacties

  1. Mac
    Mac schreef op dinsdag 11 april 2023 om 08:31  | reageer

    Ik kom uit de tijd dat je zelf afdrukte, dus voor mij hoeft een foto niet zo uit de camera te komen.
    E zlefs toen werd er heel veel gedaan in de Doka. Zoals je al schreef:
    "Er was een keuze in soorten fotopapier, het uitzoeken van belichtingstijden, je kon doordrukken, tegenhouden, en nog veel meer."
    En dat veel meer, is inderdaad veel meer.

    En zelfs als je je rolletje wegbracht kon je nog van alles doen. Als je een iso400 rolletje beliacht als bv 1600, gaf je dat aan, en werdt het (bij goede) bij het lab gecorrigeeerd. Je kon zelfs vragen of een negatief rolletje als dia rolletje kon worden ontwikkeld (cross proces), of anders om natuurlijk.
    Ik heb zelfs foto's gezien afgedrukt in Doka, waar lucht is vervangen door een andere lucht (en vele andere foto, collages).
    het verschil met nu is alleen, toen was je dagen bezig, nu een paar uur.

    En ik blijf het zeggen, mensen die met argumenten komen van ik laat zien zolas het was, dus ik photoshop niet, hebben het helemaal mis.

    je kan niet laten zien hoe het was, want als je wilt laten zien hoe het was, dan moet je terplekke de foto bekijken en eventueel wat bewerken op een gekalibreerde monitor. Anders werk je vanuit je geheugen, en je geheuge laat je dingens anders zien nagelang hoe je je p het moment van de foto nemen voelde, en als je de foto terug kijtk.
    Was je verliefd, en keek je naar zonsondergang, zal hij in je geheugen veel intensiever lijken, dan waneer je ernaar keek toen je verdrietig was. Dus zal je foto er anders uitzien.

    Er is niks mis mee als je de foto wilt zoals hij uit de camera komt, maar er is ook helemaal niks mis met foto's bewerken.

  2. PixelDude Raoul
    Profiel PixelDude Raoul schreef op dinsdag 11 april 2023 om 14:26  | reageer

    Grappig. Niet verder ontwikkelen lijkt me eerder op een coïtus interruptus. Na het voorspel stoppen?

  3. MacBigfoot
    MacBigfoot schreef op dinsdag 11 april 2023 om 10:21  | reageer

    Iedere foto is per definitie een bewerking van de werkelijkheid. Je laat altijd iets buiten het kader van je foto vallen, het gebruik van diverse objectieven vertekent de werkelijkheid, en in ieder geval wordt het dynamisch (kleur-) bereik van de werkelijkheid nooit in een foto behaald.

    Daarnaast kun je uitsluitend registrerend fotograferen, of meer als een kunstenaar aan het werk gaan. Het laatste is niet nieuw: kunstschilders deden dat vroeger al op grote schaal. En als je als kunstenaar aan de slag gaat, wie bepaalt dan of jouw foto "not done" is, alleen de kunstenaar zelf toch zeker?

  4. Ronald Maas
    Ronald Maas schreef op dinsdag 11 april 2023 om 10:43  | reageer

    Er is niks mis mee als je de foto wilt zoals hij uit de camera komt, maar er is ook helemaal niks mis met foto's bewerken. Dat onderschrijf ik ook, maar altijd met mate en als je zover gaat om voorwerpen of mensen te verwijderen dan houdt het voor mij wel op.

  5. Piet Alberts
    Piet Alberts schreef op dinsdag 11 april 2023 om 10:51  | reageer

    Nooit een doka gehad. Veel dia's gemaakt. Sinds 2004 begonnen met digitale foto's bewerken.

  6. kok.f@ziggo.nl
    Profiel kok.f@ziggo.nl schreef op dinsdag 11 april 2023 om 10:55  | reageer

    Het één hoeft niet per definitie beter te zijn dan het andere, hoewel in RAW ontkom je niet aan minimaal wat basisbewerkingen. En ja, een jpg zo uit de camera is ook een bewerkte foto. Maar elke foto is een manipulatie van de werkelijkheid. Je brandpunt, diafragma, compositie en beelduitsnede geven allemaal een context mee aan de foto en is daarmee maar een fractie van de werkelijkheid. Hoewel de gereedschappen voor bewerkingen vele malen laagdrempeliger zijn geworden dan in de Doka-tijd, is de fotografie nog steeds een 'ambacht'. Daar zit misschien ook wel een verschil tussen het zo maar met wat schuifjes in je software slepen en het ambachtelijk een beeld vormen.

  7. Francis
    Francis schreef op dinsdag 11 april 2023 om 11:04  | reageer

    Foto zo weinig mogelijk bewerken lijkt me het meest logische......eventueel witbalans en contrast, beetje bijsnijden maar voor de rest niks. Op den duur is het geen foto meer maar een compleet andere opname enkel en alleen door computerbewerkingen
    Ik ben een absolute tegenstander van overbewerking.

  8. Donald Willemsen
    Donald Willemsen schreef op dinsdag 11 april 2023 om 11:09  | reageer

    Het zal altijd een discussie blijven. In het analoge tijdperk brachten verreweg de meeste mensen een belicht rolletje naar de fotowinkel en werd het ontwikkelen en afdrukken door de ontwikkelcentrale gedaan. Eigenlijk wisten die mensen ook niets over de (chemische) processen die daarbij een rol spelen en welke invloed je daar zelf op kon uitoefenen als je zoiets zelf doet in de DOKA. Hier gaat het spreekwoord dus op: 'Onbekend maakt onbemind'.
    Dit kan je dus doortrekken naar de digitale fotografie waarbij dezelfde groep mensen het beste af zijn met in JPG te fotograferen want dan doet de camera het werk voor je en staat het je niet aan dan moet je enkel de picturestyle aanpassen.
    De fotograaf die voorheen de doka in dook om een foto zo af te werken zoals hij dat zelf wilt, zal nu in RAW fotograferen om dat te gaan ontwikkelen tot een foto zoals hij dat wil. Een picturestyle doet er dan zelfs niets meer toe, want dat vind je niet meer terug in een RAW beeld dat er onafgewerkt en flets uitziet. De camera heeft verder niks met dat beeld gedaan.
    De groep die het dus graag zelf ontwikkelt, zal niets aan het toeval over willen laten het het beeld naar eigen inzicht afwerken. Er is wel een 'maar' aan. Net als de analoge fotograaf die zelf ontwikkelt en afdrukt moet je wel verstand van zaken hebben en weten hoe je om moet gaan met de 'ontwikkelsoftware'. Precies zoals een analoge fotograaf ook heeft moeten leren om te gaan met de middelen die in de doka gebruikt worden.
    Eveneens in de digitale fotografie gaat ook nu het spreekwoord weer op: Onbekend maakt onbemind'.
    Door het zelf te doen kan je meer uit een foto halen dan de 'ontwikkelcentrale in de camera'.
    Ik ben het dus eens er Nando en Mac

  9. Douenburg George
    Douenburg George schreef op dinsdag 11 april 2023 om 11:10  | reageer

    Zoals vroeger in de donkere kamer en nu achter de PC blijft mijn 'bewerking' van foto bij op het doordrukken of tegenhouden en een vlekje of stofje wegwerken. Ik fotografeer nog altijd in de M stand en probeer zo min mogelijk te bewerken. Alleen bij verwerken van macro opnamen kan ik niet zonder bewerking/stapelen en gebruik ik Zerenestacker. Maar ieder zijn hobby en ieder zijn eigen manier van fotografie

  10. M Verbaarschot
    M Verbaarschot schreef op dinsdag 11 april 2023 om 11:12  | reageer

    Misschien wordt met een “foto die uit de camera komt” ook het deel van het fotograferen, voordat men op de ontspanknop drukt, bedoeld. Met name het kijken en het zien. Het bepalen van standpunt en compositie, het wachten op het gewenste licht, het kiezen van de passende camerainstellingen en objectiefkeuze. Dan is de foto doorgaans precies goed zoals deze uit de camera komt. Echter, ik noem dit “voorbewerkingen” oftewel manipulaties van de werkelijkheid van waar je je lens maar ook op wil richten. Dus een beeld “bewerken” voor of na, is inherent aan fotografie. De “digitale” kist met pennen, en penselen om te “schrijven” met licht is alleen maar uitgebreider gemakkelijker, lichter, sneller en schoner geworden. Een zegen !

  11. Gerard Ramaekers
    Gerard Ramaekers schreef op dinsdag 11 april 2023 om 11:19  | reageer

    Tja, gaat het niet veel meer om wat we in deze tijd nu mooi of een technisch hoogstandje, vinden? Of niet! Ik ben het er niet mee eens dat analoog dezelfde mogelijkheden bood dan nu digitaal biedt. Photoshop biedt veel en veel meer mogelijkheden om een foto volkomen te veranderen, let wel, niet meteen te verbeteren! Wat mij opvalt, en stoort, is dat zeer veel beelden (foto en video!) die in de media verschijnen en op tentoonstellingen te zien zijn, veel te kleurrijk en glad zijn gemaakt: kijk hoe alles wat niet als esthetisch wordt gezien wordt weggephotoshopt naar bv. levenloze gezichten, kijk hoe op foto's vaak veel te kleurrijk worden gemaakt en het contact met de werkelijkheid verliezen. Daar waar Lightroom en Photoshop als uiting van beheersing van techniek gebruikt worden (kijk wat ik allemaal kan!)of fotografen meegaan in de hype van veel te kleurrijk en glad verliezen foto's zeer vaak hun spanning, emotioneel appèl op de beschouwer of gelaagheid. Dat is waarom ik alleen Lightroom met mate gebruik (en heel soms toch wel een beetje jaloers ben op hen die photoshop zeer beheersen knipoog.

  12. Guill.
    Guill. schreef op dinsdag 11 april 2023 om 11:23  | reageer

    Ik fotografeer dit jaar 75 jaren (en ik ben bijna 89). Heel veel uren doorgeven bracht in de DOKA. En niet alleen om af te drukken. BEWERKEN heb ik heel veel gedaan, vaak was het een MUST. Ik heb toen vaak het verwijt gekregen dat ik de werkelijkheid geweld aandeed. Als ik dan de originele opnane naast de bewerkte kopie liet zien werd er toch vaak positief gereageerd. M.a.w. met bewerking is niets mis. Iets anders is manipuleren. Dat gaat soms te ver, denk hierbij aan portretfoto's, waarbij bijv. modellen slanker gepresenteerd worden of de huid getransporteerd wordt naar een BABYFACE

  13. Jan Kleinjan - Zwolle
    Jan Kleinjan - Zwolle schreef op dinsdag 11 april 2023 om 11:30  | reageer

    De enige bewerking die ik via Lightroom loslaat op mijn RAW's is om de foto zo goed mogelijk te laten lijken op wat ik zag toen ik de foto maakte. Dus geen kleuren wat aanzetten, de lucht ietsjes bijtrekken, geen filters, niks van dat al. Mijn bewerkte foto komt (zo goed mogelijk) overeen met het origineel en daar gaat het mij om. Ik heb helemaal niks met die prachtig bewerkte foto's, die mijns inziens niets meer met fotograferen te maken hebben.

  14. Louis Janssen
    Louis Janssen schreef op dinsdag 11 april 2023 om 11:32  | reageer

    Bij beoordelen van foto's is een vaak gehoorde opmerking: "Het gaat om het eindresultaat" Kijkers vinden het niet interessant of er veel of juist weinig inspanning is verricht. Zelf ben ik fervent voorstander van bewerken en pas dat in ruime mate toe. Dat er ook fotografen zijn die houden van "pure" fotografie, kan ik goed begrijpen. Door bij hun foto's te vermelden dat het om onbewerkte fotografie gaat, krijgen de kijkers de gelegenheid om op het werk de juiste wijze te waarderen.

  15. Evert
    Evert schreef op dinsdag 11 april 2023 om 11:35  | reageer

    Vroeger met de rolletjes die ik opstuurde werd ik altijd wat zenuwachtig omdat ik nooit wist of de foto's wel met de juiste kleuren werden afgedrukt. Vaak zag ik slechtere foto's terugkomen en deze leken dan op het negatief goed dus liet ik ze opnieuw afdrukken en dan klopten de foto's exact met mijn denkbeelden.

    Ik ben blij dat ik dit nu zelf in de hand heb hoewel het nu iets meer tijd kost. De laatste tijd bewerk ik minder omdat de foto's gewoon goed uit de camera komen maar het is in mijn geval weleens nodig om de foto's wat rechter te zetten of wat net niet scherp genoeg is om deze iets te verscherpen afhankelijk waarvoor ik de foto's wil gebruiken.

    Voor ik aan het digitale was gewend, had ik wel wat extra cursussen nodig die ik veel later vond bij Photofacts, daarvoor mijn dank.

    Al met al, niks mis mee met nabewerking, zo hou ik tenminste mijn eigen controle over de foto's alvorens deze te publiceren.

  16. Francis
    Francis schreef op dinsdag 11 april 2023 om 11:39  | reageer

    Wat me echt stoort en wat ik echt 'not done' vind, zijn foto's die zodanig bewerkt zijn dat je amper nog het origineel er kan uit halen.....dat zijn geen foto's meer maar bijna computer gestuurde schilderijen ..... En helaas begin je dit fenomeen meer en meer te zien...

  17. Han
    Han schreef op dinsdag 11 april 2023 om 11:39  | reageer

    Als je verstand hebt van digitale bewerking dan zal het plezier van digitale fotografie allen maar toenemen.

  18. Bram van Maas
    Bram van Maas schreef op dinsdag 11 april 2023 om 11:47  | reageer

    Een ieder moet doen waar die zich fijn bij voelt.
    Ik fotografeer in RAW dus is bewerken in mijn ogen al een must en ik pretendeer niet de foto te laten zien die uit de camera komt maar om die foto te laten zien die ik graag zo had gezien. Maar gelukkig kan iedereen doen wat die zelf leuk,mooi en fijn vind.

  19. RAWshooter
    RAWshooter schreef op dinsdag 11 april 2023 om 11:58  | reageer

    Geen enkele digitale foto is onbewerkt. JPG-instellingen in je camera veranderen je foto en een RAW bestand is ook bewerkt.
    De hele discussie is daarmee onzinnig. Er zijn mensen die niet snappen wat digitale fotografie is en die geloven in het SOOC-sprookje. Laat ze maar.

  20. Robert
    Robert schreef op dinsdag 11 april 2023 om 12:00  | reageer

    Bij landschapsfotografie ontkom je niet aan in ieder geval een beetje nabewerken. Dat komt doordat het menselijk ook een veel groter dynamisch vermogen heeft dan een camera. Dat houdt in de praktijk bijvoorbeeld in, dat een zonsondergang nooit zo mooi uit je camera komt als dat je hem zelf ziet. Dat zul je dus moeten spelen met contrast en eventueel "warmte". Ik snap dat er mensen zijn die vinden dat je daarin niet "te ver" moet gaan naar ik denk dat degene die de foto maakt (en bewerkt) dat zelf moet bepalen.

  21. alje creteer
    alje creteer schreef op dinsdag 11 april 2023 om 12:24  | reageer

    Alje Creteer, op de fotovakschool in Den Haag leerde we retoucheren van de portretfotografie, toen gingen we portret foto's maken op 13x18 platen en die met zacht potlood heel voorzichtig de wallen onder de ogen en kleine puistjes wegwerken, maar daar hebben we wel geleerd om geen foto's te maken van b.v. in gezicht van Giethoorn, waar de prachtige sloten met bruggen op staan en aan de zijkant een molen naast een kerk, en ook geen luchten bij te brengen die er niet zijn op dat ogenblik. Onthoeken van gebouwen leerde we toen wel om al bij de opname een technische kamera te gebruiken.
    De negatieven destijds waren een geldig bewijs bij menige rechtszaak, dat is nu natuurlijk helemaal niet meer mogelijk, och, laat iedereen maar doen wat hij graag wil, en wil hij of zij de mensen voor de gek houden met niet bestaande situaties, moet ze maar zelf weten.

  22. gast schreef op dinsdag 11 april 2023 om 12:30  | reageer

    raw opnames in lightroom bewerken:uiteraard ; en in photoshop zoals stacking is ook ok; echter stukjes wegknippen uit drie verschillende opnames om dan samen een nieuwe foto te creëren is een brug te ver

  23. Galida
    Galida schreef op dinsdag 11 april 2023 om 12:30  | reageer

    Ik ben het hier mee eens. Bewerken vooraf in de camera en achteraf met een fotoprogramma vind ik heel normaal. Ik experimenteerde ook al in de analoge tijd in mijn eigen doka. Waar ik wel een probleem mee heb zijn de mensen die uit hun eigen of ander bestand bv een nieuwe spectaculaire lucht toevoegen. Of personen of objecten toevoegen. Dat kan alleen als grapje bv bij een verjaardagskaart of zo. Maar niet om te exposeren.

  24. Henk van Weert
    Henk van Weert schreef op dinsdag 11 april 2023 om 13:12  | reageer

    Ik zie een RAW-beeld dat uit de camera komt als een kruiwagen data, waarmee je aan de slag moet. Soms weinig, soms veel. Waarom zou je van een fletse RAW-foto geen fraai gestileerd beeld maken. Ik doe het graag en veelvuldig.

  25. Wim Hendriks
    Wim Hendriks schreef op dinsdag 11 april 2023 om 13:13  | reageer

    In de fotojournalistiek mag je een beetje doordrukken of tegenhouden maar bewerken echt photoshoppen is uit den bose voor kranten,nieuwssites en zeker als je meedoet aan bv ZilverenCamera of WPP.
    Tussen haakje dia's kon je ook bewerken voor rolletjes warm te maken,filters en opwaarderen menig keer gedaan.

  26. Ronald
    Ronald schreef op dinsdag 11 april 2023 om 13:23  | reageer

    Zoals verwacht diverse meningen. Dat kom je overal tegen. Er zijn mensen heel bedreven in Photoshop en die maken echt wel mooie platen. Maar natuurlijk vind ik ook mooi. Maar wat is de definitie van natuurlijk. Want aan een beetje bewerken ontkom je niet en dat was in de doka ook al zo. Lees raw fotograferen, of jpeg allebei is het bewerkt. Ik vind voor beide wat te zeggen. Het is een kwestie van smaak. En dat is maar goed ook, anders zagen we maar een soort beeld iedereen hetzelfde. Ben blij dat smaken verschillen.

  27. Richard
    Richard schreef op dinsdag 11 april 2023 om 13:29  | reageer

    Gebeurt regelmatig dat mensen foto"s maken van een lichtorgel in het bos en wanneer ze de foto's bekijken nadat deze zijn afgedrukt door de centrale blijkt de foto niet zo te zijn zoals men had verwacht, dit heeft te maken met je kennis van fotografie en je witbalans

  28. Gerard Wielenga
    Gerard Wielenga schreef op dinsdag 11 april 2023 om 13:36  | reageer

    Mijn ervaring is dat dit een discussie is tussen mensen die fotografie zien als een ambacht en vaak volop bezich zijn dat ambacht onder de knie te krijgen en anderen die dat stadium voorbij zijn (of overslaan) en een camera alleen nog gebruiken als een middel om uiting te geven aan hun creativiteit. Zoals een meubelmaker een prachtige stoel maakt en een kunstenaar van hetzelfde hout iets maakt waar je nauwelijks op kunt zitten. Kortom totaal verschillende uitingen die we in het geval van fotografie hetzelfde noemen. 45 jaar geleden leerde ik het ambacht op de fotovakschool in Den Haag. Nu gebruik ik technisch gezien onderbelichte scheve en onscherpe foto’s om het resultaat te krijgen wat ik in mijn verbeelding zie. Is dat nog fotografie? Geen idee maar ik gebruik er wel een peperdure systeemcamera voor.

  29. Robert V
    Robert V schreef op dinsdag 11 april 2023 om 13:40  | reageer

    Ik lig in de lijn met Francis. En een slechte foto wordt er nooit mooier met al die lagen en geknutsel.
    Met fotoschietgroet Robert V

  30. michel
    michel schreef op dinsdag 11 april 2023 om 13:54  | reageer

    Wat is uiteindelijk belangrijk ? Bevalt de foto jou ? Vindt je hem goed of slecht en waarom ?
    Hoe het resultaat werd bekomen is muggenzifterij.
    Liever een mooie foto al is ze bewerkt dan een lelijke die onbewerkt is !

  31. Claudia
    Claudia schreef op dinsdag 11 april 2023 om 14:09  | reageer

    Hier ben ik het 100% mee eens. Een foto hoeft niet perfect te zijn.

  32. Maarten Kooijenga
    Maarten Kooijenga schreef op dinsdag 11 april 2023 om 14:20  | reageer

    Mijn foto's zijn bijna altijd onbewerkt. Ik maak ze aan de hand van de mogelijkheden die de camera instellingen geeft. Ik kan een horizon recht zetten, daarna houdt het op voor mij. Er komt bij het bewerken veel en veel te informatie op me af die ik niet kan opslaan in mijn hoofd.

  33. Jan Engelkes
    Jan Engelkes schreef op dinsdag 11 april 2023 om 14:31  | reageer

    Ben het helemaal eens met de reactie van Gerard Ramakers en Guill.
    En wat claudia zegt: een foto behoeft niet perfekt te zijn.
    Ik kijk bv naar de foto's van Ed van der Elkesn. De bedoeling van de weergave (situatie) is bepalens.

  34. Mac
    Mac schreef op dinsdag 11 april 2023 om 14:35  | reageer

    @Jan Kleinjan

    Dit is precies waar ik al over schreef, waar het altijd mis gaat.

    je bewerkt een foto niet naar wat je gezien hebt. Je bewerkt hem naar wat jou geheugen verteld wat je gezien hebt. En daar komt niet alleen zicht bij kijken, maar ook emotie, gevoel etc.
    Als je blij verliefd etc bent, zien kleuren in je geheugen er een stuk verzadigder uit als waneer je het zelfde beeld gezien zou hebben waneer je verdrietig bent. Dus dat heeft een invloed op de uitkomst van je bewerking.
    (en gemoedstoestand speelt ook mee waneer je het bewerkt)

  35. Jan Spoel
    Jan Spoel schreef op dinsdag 11 april 2023 om 14:36  | reageer

    Je moet gewoon doen wat je leuk vindt, en degene die tegenstander zijn van fotobewerking beheersen deze materie meestal niet, ik kan het niet dus ik ben tegenstander.

  36. Remy
    Remy schreef op dinsdag 11 april 2023 om 16:09  | reageer

    Om vooral even te reageren op de nogal prikkelende kop boven het artikel: er worden tegenwoordig juist meer foto's bewerkt dan ooit! Dus het antwoord op de vraag is 'nee', bewerken wordt heel veel gedaan.
    Met de komst van allerlei slimme software en apps op smartphones, zijn de bewerkingsmogelijkheden eindeloos en binnen ieders handbereik gekomen en dat was vroeger met een doka toch wel anders.

    Mensen bewerken foto's bij het leven - ook als ze niet een 'dedicated camera' hebben, maar gewoon met hun smartphone-foto's. En zo fotograferen er ook meer mensen dan ooit te voren, daar zijn ongetwijfeld de nodige statistieken over terug te vinden.
    Ook de fotobewerkingen kunnen steeds verder gaan, met AI-programma's verander je simpelweg een hele achtergrond en kun je ook een foto compleet verbouwen.

    Maar zoals dat dan met alles gaat, ontstaan er dan meestal ook tegenbewegingen. Voor sommigen is dat omdat de soms erg onnatuurlijk ogende foto's gaan tegenstaan en het kan ook best zijn dat sommige foto's te 'uncanny' gaan ogen. Denk bijvoorbeeld aan portretfoto's met een plastic-achtige huid en onnatuurlijk opgelichte ogen. Of landschappen die niets meer te maken hebben met hoe het er in werkelijkheid uitzag. Dat is overigens verder prima hoor, dat mag iedereen voor zichzelf weten, alleen worden kijkers soms wel even op het verkeerde been gezet en dan kan men zich best een beetje 'genept' voelen.

    En laten we ook niet vergeten dat bewerken ook een zekere vaardigheid vraagt, niet iedere bewerking is perse een 'verbetering'. Bij sommigen lijkt het wel of het bewerken een doel op zichzelf is geworden, terwijl men soms nog totaal geen inzicht heeft in de licht/belichting/basistechniek van het fotograferen.

    Het is dan ook weer niet zo heel gek dat er een (kleine) beweging de andere kant op ontstaat, die het liefst heel natuurlijk ogende foto's wil zien. Voor deze groep heeft 'bewerkt' de bijbetekenis 'nep' gekregen. Of men houdt simpelweg niet van het bewerken, dat kan natuurlijk ook!

    Maar het niet-bewerken is zeker geen 'mainstream' in de fotografie geworden, want die gaat nog altijd de andere kant op: die van het juist meer en meer bewerken. En met de invloed van social media zie ik dat tij ook nog lang niet keren.

    Voor mijzelf geldt: een goed gemaakte foto kun je met wat nabewerking soms nog een heel stuk sprekender maken. Maar een beeld dat in de basis middelmatig is kun je ook met nabewerking niet opkrikken naar een topfoto!

  37. John Boutsen
    John Boutsen schreef op dinsdag 11 april 2023 om 17:03  | reageer

    Ik vind dat je foto (eindproduct) er mag uitzien zoals jij als fotograaf dat wenst. Als je daarvoor dient te bewerken is dat jouw keuze en is het niet nodig dat iemand daar commentaar op heeft. Is het ook niet zo dat onbekend onbemind maakt???
    Waar ik wel een probleem mee heb is dat iemand het standpunt verdedigt dat je foto's niet dient te bewerken terwijl zijn/haar foto's duidelijk tonen (o a halo's en te verzadigde kleuren) dat hij/zij ook bewerkt (maar zonder kennis van zaken.
    Dus wel of niet..... dat is je eigen keuze, zou fijn zijn als iedereen die keuze respecteert.

  38. Sheila
    Sheila schreef op dinsdag 11 april 2023 om 18:25  | reageer

    Grappig, de foto die bij de mail stond waarin ik op dit artikel geattendeerd werd, vond ik onbewerkt (door de fotograaf, mogelijk wel door de software van de camera) mooier. (De foto uit dit artikel: https://www.photofacts.nl/fotografie/rubriek/landschapsfotografie/is-jouw-landschapsfoto-registrerend-of-leg-je-er-gevoel-in.asp).
    Dat is een kwestie van smaak. Verder helemaal eens met voorgaande meningen: de onbewerkte foto bestaat, zeker in het digitale tijdperk, niet meer.

  39. Dré van Hoof
    Dré van Hoof schreef op dinsdag 11 april 2023 om 18:38  | reageer

    Toen ik nog in het analoge tijdperk in zwartwit werkte was ik in de doka ook vaak creatief bezig met het maken van beelden, gebaseerd op de gemaakte foto’s. Voor mij was er niks mis met het zelf creëren van een beeld dat ik mooi vond en dat hoefde niet per definitie de werkelijkheid weer te geven van wat ik fotografeerde. Daar waren in de fotoclub waar ik lid van was de meningen wel over verdeeld. Toen ik als een van de eersten in de club digitaal ging bewerken waren er nauwelijks nog leden binnen de club die dat konden waarderen. Helaas destijds voor mij een reden om mijn lidmaatschap op te zeggen. Gelukkig wordt er tegenwoordig veel meer gebruik gemaakt van nabewerking met de computer. Wat mij betreft zijn er binnen de fotografie vele mogelijkheden die de hobby juist zo mooi en veelzijdig maken. Sommigen storten zich volledig op het analoog fotograferen en drukken zelf de foto’s af met oude technieken. Anderen maken creatieve beelden en maken daarbij gebruik van meerdere opnamen die ze samenstellen tot een nieuw beeld. Tussen deze uitersten zitten talloze varianten waar de foto-hobbyist zich in kan uitleven. Het gaat in de hobby in de eerste plaats om het plezier dat je er zelf aan beleeft. Voor mij zit dat plezier vooral ook in de digitale nabewerking van foto’s.

  40. Stef
    Profiel Stef schreef op dinsdag 11 april 2023 om 19:52  | reageer

    Nee, bewerken van foto's is niet per se not done, maar het hangt af van hoe de bewerkingen worden uitgevoerd en met welk doel.

    In de fotografie-industrie is het bewerken van foto's een gemeenschappelijke praktijk en kan het helpen om de visuele aantrekkingskracht van de afbeeldingen te verbeteren en de kwaliteit van het eindresultaat te verhogen. Professionele fotografen en grafisch ontwerpers gebruiken bewerkingsprogramma's zoals Photoshop om afbeeldingen te retoucheren, kleuraanpassingen te maken, achtergronden te verwijderen en andere aanpassingen te maken om het beeld er beter uit te laten zien en visueel aantrekkelijker te maken.

    Het wordt echter een probleem wanneer de bewerkingen worden gebruikt om de werkelijkheid te manipuleren of om onrealistische beelden te creëren. Dit kan leiden tot onrealistische lichaamsbeelden, beïnvloeding van de werkelijkheid, of veranderingen aanbrengen in het beeld om het er beter of aantrekkelijker te laten uitzien, wat niet overeenkomt met de werkelijkheid. Dit kan leiden tot misleiding en kan schadelijk zijn voor degenen die zich hiermee identificeren.

    Daarom is het belangrijk om verantwoord en ethisch te bewerken en ervoor te zorgen dat de bewerkingen het doel van de afbeelding niet manipuleren of misleidend zijn. Het is ook belangrijk om transparant te zijn over de bewerkingen die zijn uitgevoerd en de werkelijkheid niet te verdraaien om een bepaald beeld te creëren. Dit is de mening is van Chatgpt, maar komt wel overeen met mijn mening

  41. Hans den Boer
    Hans den Boer schreef op dinsdag 11 april 2023 om 20:41  | reageer

    Ach, in de jaren 30-40 van de vorige eeuw fotografeerde men in Hollywood op minimaal 8x10" vlakfilm. Daar werd met potlood meer op geretoucheerd dan je voor mogelijk houdt (en werden ook de nodige geintjes uitgehaald). Dus nee, nieuw is het beslist niet.
    Ieder mag zijn of haar eigen mening hebben. Hou je het beeld zo puur mogelijk, prima. Maak jij een beeld dat je in gedachten hebt met gebruik van camera en Lightroom/Photoshop (of andere beeldbewerkingssoftware) dan is dat simpelweg jou keuze. Voor mij telt het eindresultaat.

  42. Metin
    Metin schreef op dinsdag 11 april 2023 om 20:54  | reageer

    Fotografie is een middel, bijvoorbeeld zoals een pen is bedoeld om te schrijven (of tekenen) en een kwast om te schilderen, van wat de maker zoals hij of zij wil maken. Als daar een beetje fantasie of andere middelen voor nodig zijn om te verwezenlijken, dan zij het zo. Je maakt immers de dingen voor jezelf, dan pas voor een ander.

  43. mj
    mj schreef op woensdag 12 april 2023 om 00:55  | reageer

    de foto die uit de camera komt is al een bewerking . Een Raw foto heeft meer informatie dan je kan zien . Door de conversie kun je het pas zien . Dit is dus een bewerking .

  44. Rik Denekamp
    Rik Denekamp schreef op woensdag 12 april 2023 om 07:14  | reageer

    Voor mij moet een foto 95 % goed zijn als hij uit de camera komt, het gaat mij om het fotograferen ter plekke. Ik doe zo weinig mogelijk met nabewerking, alleen het hoogst noodzakelijke. Sterke nabewerking kuur ik niet af, dat is een persoonlijke keuze. Dat het kan is super en in geval van nood maak ik er zeker gebruik van.

  45. Luc Vancamp
    Luc Vancamp schreef op woensdag 12 april 2023 om 10:23  | reageer

    Ik ben genezen, al 15 jaar. Heerlijk, die geestelijke en fysieke onafhankelijk.

  46. Stefanie
    Stefanie schreef op woensdag 12 april 2023 om 11:17  | reageer

    Een zekere mate van bewerken gebeurt altijd, of de camera doet het voor je of je doet het zelf.
    Waarvoor je fotografeert bepaald hoe ver je daarin kunt gaan. Voor verslaggeving of documentaire is het 'not done' om elementen weg te halen of toe te voegen omdat je de 'waarheid'probeert vast te leggen, maar als kunstvorm vind ik dat je heel ver mag gaan.
    Ben zelf nu ook bezig met compositing, voor sommigen is dat geen fotografie maar ik vind dat zo lang het hoofd deel hiervoor uit je eigen foto's bestaat het wel degelijk fotografie genoemd mag worden, zelfs als er onderdelen van elders of zelfs ai in verwerkt zijn.
    Wat ik echt niet vind kunnen is vol houden dat niet bewerkt is als uit alles blijkt dat bv lucht vervangen is; niet liegen!

  47. Harman
    Harman schreef op woensdag 12 april 2023 om 12:34  | reageer

    Foto's maken is bij mij puur hobby , en dat hoeft niet bij de terugweg naar huis te stoppen.
    In huis is het gewoon het vervolg op een natuurwandeling dubbel plezier.

  48. Gerard
    Gerard schreef op woensdag 12 april 2023 om 14:57  | reageer

    Ik ben vóór het bewerken.
    Je kan dan iets moois maken zoals jij wilt dat het eruit moet zien.
    Als iemand dat niet wil ook goed.

  49. martinphili
    Profiel martinphili schreef op woensdag 12 april 2023 om 18:58  | reageer

    Wat grappig, ik wist niet dat dit nog een punt van discussie was tegenwoordig vrolijk

  50. Paul
    Paul schreef op vrijdag 14 april 2023 om 11:50  | reageer

    Wat je schrijft Nando, speelt bij mij ook al een tijd door m'n hoofd.
    Zelf in de jaren 60 beginnen in de doka, is het voor mij overduidelijk: bewerken hoort erbij.
    Dat je geen bewerkte foto's als nieuwsbron moet gebruiken is echter wel een punt,ndie moeten "srtaight" zijn.
    Zonder bewerking zou Ansel Adams allang vergeten zijn, en geen enkele bruidlofts-shoot standhouden. Als je een kiekje maakt ter herinnering, oke, wil je wat voor aan de muur, gaat het niet zonder.

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.
Sportfotobijbel
De Portretbijbel door Elja Trum
Toon alle artikelen binnen Persoonlijk

Photofacts wordt mede mogelijk gemaakt door


Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

45.165 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts
Om Photofacts.nl goed te laten functioneren maken we gebruik van cookies. Bekijk ons cookiebeleid. akkoord