100+ fotografiecursussen én 4 Fotobijbels ebooks - Nu 120 euro voordeel! Word nu lid!
Photofacts Academy

Photofacts Academy; 100+ Fotografie Cursussen
Fotograferen wordt makkelijker en leuker

Boek

De Fotobijbels; Boeken over Fotografie
101 Praktische fotografietips voor betere foto's

Elja Trum

ND filter; experimenteren met langere sluitertijden

zondag 19 juli 2009, 23:34 door | 22.151x gelezen | 13 reacties

Bij het Strobist festival van een paar weken geleden heb ik een ND filter gekocht. Deze grijsfilter stond al een tijdje op mijn lijstje. Ik zie namelijk regelmatig prachtige foto's langskomen die gebruik maken van lange sluitertijden in combinatie met beweging. Iets waar ik zelf wat meer wil experimenteren.

ND Filter
Een Neutral Density filter (ook wel grijsfilter genoemd) is een donker filter dat eigenlijk niks anders doet dan licht wegnemen. Eigenlijk een raar filter dus; normaal probeer je vaak zoveel mogelijk licht beschikbaar te hebben. Zoals bij alle filters kan er verschil in de kwaliteit zitten. Zelf ben ik altijd erg enthousiast over de filters van B+W, maar ook die van Hoya krijgen goede recensies.

De ND filters zijn in verschillende sterkten verkrijgbaar. Helaas wordt dit meestal niet in stoppen aangegeven, maar in optische dichtheid. Persoonlijk vind ik een stop echter duidelijker aangeven hoe bruikbaar een filter is.

Een optische dichtheid van 0,3 staat voor 1 stop vermindering, 0,6 levert 2 stops minder op en 0,9 is goed voor 3 stops. ND Filters zijn ook te krijgen met bijvoorbeeld 20 stops vermindering.

Zelf ben ik gegaan voor een filter met de optische dichtheid van 1,8. Dit komt er op neer dat het licht 64 maal verzwakt wordt, oftwel 6 stops. Dit is een stevige vermindering van het licht en helaas is de prijs van het filter (zeker in de voor mijn objectief benodigde 77mm maat) dan ook best aan de prijs. Een dergelijk B+W ND filter kost zo'n 89,- euro.

Eerste test
Filters gebruiken terwijl je aan het fotograferen bent is best omslachtig. Je moet het filter bij je hebben, eraan denken dat je hem wilt gaan gebruiken en dat dan ook daadwerkelijk doen. Eén van de foto's die ik in mijn hoofd had met het ND filter was die van een drukke winkelstraat waarbij de mensen bewogen zouden zijn terwijl de rest van de straat netjes scherp was. Tijdens de Photowalk van gisteren zag ik kans deze foto eens te proberen.

Helaas was het niet zo druk als ik gewenst had en daarbij had ik niet de moeite genomen mijn statief de gehele wandeling mee te slepen. Ik heb dus de railing van een brug gebruikt om mijn camera op te stabiliseren. Dat is natuurlijk niet ideaal en werkte dan ook niet optimaal. Een statief is zeker aan te raden!

Het eerste dat je op valt als je een ND filter op je objectief schroeft en door de camera kijkt is hoe donker het beeld in je zoeker opeens geworden is. Logisch natuurlijk, maar het kwam bij mij toch als een verrassing. Het is zeker iets waar je wel rekening mee moet houden, want het is een stuk lastige scherpstellen en composeren in het donker.

Zeker als je ook nog in de schemer gaat fotograferen kan het scherpstellen tegenvallen. Een optie is dan de camera naar wens in te stellen en daarna pas het filter erop te schroeven.

Langere sluitertijd dankzij een ND filter


Het gebruik van het Neutral Density filter geeft je de mogelijkheid vele male langere sluitertijden te bereiken zonder dat je diafragma helemaal dichtgedraaid hoeft te worden. Je kunt dus ook bij een groot diafragma (klein diafragmagetal) al een lange sluitertijd realiseren. Ook als het gewoon helder weer is.

Voor de foto dien je vervolgens te bepalen wat de juiste sluitertijd is voor het gewenste effect. Na een aantal testfoto's bleek voor deze situatie een belichtingstijd van twee seconden het mooiste resultaat geven. Gebruik je een te lange sluitertijd dan wordt de waas door de beweging te groot en onherkenbaar. Is je sluitertijd te kort dan is de beweging niet terug te zien in de foto.

Smaakt naar meer
Ik ben nog niet tevreden over het resultaat, maar mijn eerste test smaakt naar meer. Een bewegende zee, fontein, hal vol mensen.. Allemaal mogelijkheden om vast te leggen met beweging. Eventueel in combinatie met een mooie kleine scherptediepte. Een typisch voorbeeld van een filter die echt niet in Photoshop na te bootsen is.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Elja Trum

Over de auteur

Elja Trum is oprichter van Photofacts, online fotografiecursussite Photofacts Academy en het blog Teslafacts. Hij schrijft sinds 2006 over fotografie. Elja is ook auteur van boeken over zwart-wit-, flits- en portretfotografie.

13 reacties

  1. leon
    leon schreef op zondag 19 juli 2009 om 23:55  | reageer

    typefoutje in je laatste zin , Elja?
    Lijkt me eerder een effect wat je juist niet makkelijk in Photoshop kan nabootsen.

  2. Elja Trum
    Profiel  Elja Trum schreef op zondag 19 juli 2009 om 23:56  | reageer

    @Leon; Jup, thx. Heb het gecorrigeerd. vrolijk

  3. Robbie Veldwijk
    Profiel  Robbie Veldwijk schreef op zondag 19 juli 2009 om 23:57  | reageer

    Dat is wel handig ja, je krijgt daar foto's mee die je niet gauw ziet! Althans niet heel vaak dan nahnah

  4. deGrootfotografie
    Profiel deGrootfotografie schreef op maandag 20 juli 2009 om 10:33  | reageer

    wat wel mooi zou zijn is een dubbele belichting waardoor je aan het eind toch ff flitst ofzo zodat de mensen dan wel scherp zijn en zichtbaar dus waardoor ze een lange sleep achter zich hebben vrolijk

  5. Marco Nedermeijer
    Profiel Marco Nedermeijer schreef op maandag 20 juli 2009 om 10:55  | reageer

    "...hoe donker het beeld in je zoeker opeens geworden is." Probeer eens een IR Filter (Hoya R72), dan zie je helemaal niets ! Erg lastig scherpstellen knipoog Maarre, is zeker leuk om foto's mee te maken. Ik zet de ND filter op m'n lijstje.

  6. Charles
    Profiel Charles schreef op maandag 20 juli 2009 om 13:22  | reageer

    Meestal denk ik in 'verloop' bij ND filters maar hij kan ook 'fullframe' zijn.
    Hoe verder de mensen van de cameralens zijn hoe minder ze bewegen en hoe scherper ze blijven. De camera 'ervaart' beweging hetzelfde als het menselijk oog/brein. En je kunt jezelf met een ND filter mooi in the picture zetten door temidden van een wandelende massa stil te blijven staan.
    De dubbele belichting van deGrootfotografie lijkt een aardig idee.
    Elja, heb je een waterpas op je markII zitten knipoog
    (Ik zag dat motorcameramensen bij de Tour een waterpas op hun camera gemonteerd hebben.)

  7. Twan Rutten
    Profiel Twan Rutten schreef op maandag 20 juli 2009 om 13:26  | reageer

    Inderdaad krijg je een mooi effect door een ND filter, ze zijn er alle soorten en maten. Ben zelf erg onder de indruk van de B+W ND 110 (10 stops), hier kun je vele prachtige foto's bewonderen.

  8. libeco
    Profiel libeco schreef op maandag 20 juli 2009 om 13:28  | reageer

    Ik heb een Cokin filter set, dus geen schroeffilters. Je schroeft een adapterring op je lens, plaatst de houder er op en steekt de filters (vierkante stukken glas) er in. Voordeel hiervan is dat je voor verschillende lensmaten alleen een nieuwe adapter hoeft te kopen.

    Ik heb een paar keer geprobeerd een bewegende zee (of meer) heel zacht te krijgen, maar dat is erg lastig. Tot nu toe heb ik nog niet echt goede resultaten behaald. Deze is aardig gelukt, gemaakt vorig jaar tijdens mijn vakantie in Israel.

  9. NielsThijssen
    Profiel  NielsThijssen schreef op maandag 20 juli 2009 om 16:00  | reageer

    Een goed adres voor filters is hvstar.net
    vriendelijke prijs, goede verzending en goede communicatie. Heb zodoende daar een flinke serie B+W filters gehaald in diverse maten

  10. foxhusky
    Profiel  foxhusky schreef op maandag 20 juli 2009 om 16:10  | reageer

    Mooi effect in die winkelstraat Elja. Vooral die mensen voorop in het midden krijgen een mooi 'spookeffect'. Ik heb ook zo'n grijsfilter, maar nog niet gebruikt. Zelf wil ik eens een waterval of een wilde rivier vastleggen met een grijsfilter.

  11. Edwin
    Profiel  Edwin schreef op maandag 20 juli 2009 om 20:51  | reageer

    Net terug van vakantie uit Bretagne. Ik had zo'n filter moeten meenemen; mooie kusten daar. Nu heb ik maar in de schemering foto's gemaakt, ben er wel tevreden mee, maar met een ND filter had ik nog langere sluitertijden kunnen krijgen. <a href="http://www.flickr.com/photos/vannuil/tags/seascape/">Zie hier een paar van de foto's.</a>

  12. Rolograaf
    Rolograaf schreef op dinsdag 21 juli 2009 om 18:39  | reageer

    Heb dit wel eens als tip gelezen om een vol stadsgezicht "leeg" te krijgen. Als je de sluitertijd maar lang genoeg krijgt verdwijnen de ghosts helemaal en is het net zo stil als zondagochtend vroeg! (of bij een bommelding ofzo)

  13. Kees Krick
    Profiel Kees Krick schreef op dinsdag 4 augustus 2009 om 22:01  | reageer

    Grappig, heb dit ook gedaan op vakantie (afgelopen twee weken). Uiteraard het cliché beekje met waterval (Zuid-Limburg, dus geen monsterlijke waterstroom knipoog Werkt echt perfect! Ik heb een Cokin houder, die maakt het makkelijk om eerst scherp te stellen en dan het filter langzaam op zijn plek te laten zakken. De houder heeft een losse ring, dus per filtermaat heb je alleen een extra ringetje nodig. Er passen 3 filters in de houder, dus je snapt al wat ik er bij ga kopen (huidige filter is 3 stops en kost minder dan 20 euro, dus straks kan ik mooi 'opschalen' tot 9 stops). Ik heb trouwens ook een gradueel filter - ondersteboven - gebruikt om een lichtreflectie op het water te temperen. Die bleekte anders helemaal uit.

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.
Sportfotobijbel
Creatieve Technieken met Bart Siebelink
Toon alle artikelen binnen Persoonlijk

Photofacts wordt mede mogelijk gemaakt door


Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

45.288 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts
Om Photofacts.nl goed te laten functioneren maken we gebruik van cookies. Bekijk ons cookiebeleid. akkoord