HDR: Wat bedoel-u?

dinsdag 13 april 2021, 20:02 door Rob IJsselstein | 3.651x gelezen | 4 reacties

Iedereen die regelmatig fotografeert, komt wel eens de term HDR tegen. Ongeacht of je een fotocamera gebruikt of een camera van een telefoon.

HDR staat voor high dynamic range, en de term wordt gebruikt voor een techniek om bij hoge lichtcontrasten een goed belichte foto te krijgen. De techniek wordt veel gebruikt, en toch heeft HDR bij velen een negatieve klank. Is dat terecht?

Wat is HDR?

Zoals gezegd staat HDR voor high dynamic range, wat in dit verband zoveel betekent als grote lichtcontrasten.

Vaak zijn de verschillen tussen lichte en donkere delen in een beeld zo groot, dat een camerasensor die niet in één opname goed kan verwerken. In tegenstelling tot onze ogen, die dat beter kunnen.

Denk aan bij voorbeeld een landschap met donkere schaduwen en fel witte wolken. In die situaties loop je het risico dat in de donkerste en/ of de lichtste delen van een foto geen details meer zichtbaar zijn: ze zijn plat zwart of plat wit.

De HDR-techniek

Er is een techniek ontwikkeld om toch een beeld te creëren, waar de details in zowel de donkere als de lichte delen goed zichtbaar zijn.

Daarvoor worden meerdere (meestal 3, 5, of 7) foto's gemaakt met steeds een andere belichting; op de donkere foto's zijn de details in de lichtste delen nog goed te zien, en in de lichtste foto's zijn de details van de donkere delen nog goed te zien.

Er is software ontwikkeld, waarmee deze foto's met elkaar kunnen worden gecombineerd, zodanig dat overal de details goed worden weergegeven.

Aanvankelijk waren dat gespecialiseerde programma's, maar tegenwoordig is de software ingebouwd in de meeste fotobewerkingsprogramma's, evenals in moderne camera's. De fotoserie hierbij geeft een indruk van het proces.

Initieel gebruik

Een populaire tak in de fotografie is Urbex (Urban Exploration); foto's worden gemaakt in oude en vervallen gebouwen, waardoor het verval van de gebouwen en overblijfselen van het vroegere gebruik in beeld worden gebracht.

In die gebouwen bestaat groot lichtverschil tussen de donkere hoeken van de ruimtes, en de delen waar buitenlicht te zien is of naar binnen schijnt. Met name in deze omstandigheden werd de HDR-techniek al snel toegepast.

Waarom heeft HDR bij sommigen een negatieve bijklank?

Met name bij de Urbex fotografie werd gebruik gemaakt van aparte software, waarmee je het samenvoegingsprocédé zelf kon beïnvloeden.

Deze mogelijkheid werd regelmatig gebruikt om het procedé meer door te laten werken, dan nodig voor een beeld dat overeenkomt met wat je met je ogen ziet.

Er ontstaan dan beelden, waarin de contrasten niet alleen worden gecompenseerd, maar zelfs worden geminimaliseerd. Je krijgt foto's waar in alle delen veel details zichtbaar zijn, en een vlakke belichting ontstaat.

Deze zogenaamde HDR-look vinden sommigen over de top, en lelijk, en ze zetten zich daarom af tegen het gebruik van de HDR-techniek.

Wordt de techniek veel gebruikt?

De HDR-techniek zoals oorspronkelijk bedoeld wordt steeds meer gebruikt door fotografen. Veel camera's hebben nu een instelling, waarmee je automatisch een aantal opnamen kan maken met verschillende belichtingen.

De techniek om ze samen te voegen is ingebouwd in mainstream fotobewerkingsprogramma's als Lightroom en Photoshop.

Voor fotografen, die in RAW fotograferen is gebruik in Lightroom aantrekkelijk, omdat ook het resultaat een RAW-file is, die flexibel verder bewerkt kan worden.

Verder geven veel camera's, en apps op telefoons, ook de mogelijkheid om de foto's gelijk te combineren, zodat er een kant-en-klare HDR-foto opgeslagen wordt.

En die HDR-look?

Ook de HDR-look op zich heeft ruimere waardering gekregen, en in veel camera's (ook in telefoons) en fotobewerkingsprogramma's zijn zogenaamde HDR-filters aanwezig, waarmee je een foto een vergelijkbare uitstraling kan geven.

Hierbij worden dus niet meerdere opnamen gecombineerd. Hier een foto, die in Lightroom zodanig is bewerkt, dat een HDR-look ontstaat.

Conclusie

Bij veel enthousiaste (inclusief professionele) fotografen wordt de HDR-techniek veelvuldig gebruikt, terwijl de nieuwste camera-sensoren al meer contrast aankunnen. De HDR-look blijft toch ook populair bij veel gebruikers.

Meer weten over HDR fotografie?

Bij Photofacts Academy, onze online cursusomgeving voor fotografen, hebben we een complete cursus over HDR fotografie. Je kunt deze cursus twee weken lang volgen met een gratis proeflidmaatschap.

Over de auteur

Rob IJsselstein is 69 jaar. Hij fotografeert bij voorkeur natuurlijke en stedelijke landschappen. Foto's worden met enige regelmaat gepubliceerd en hij heeft twee fotoboeken over Alphen aan den Rijn op zijn naam staan. Rob begeleidt fotografen als persoonlijke coach. Lid van de fotoclub Alphoto, waar hij vijf jaar voorzitter was.

4 reacties

gast schreef op vrijdag 16 april 2021 om 11:02 | reageer
Ik vind het toepassen van HDR prima, maar het valt me op dat vele (amateur)fotografen de techniek veel te ver doorvoeren, waardoor er lichte randen ontstaan op plaatsen waar de contrastverschillen het grootst zijn. Ik vind dat echt afschuwelijk.

Rob IJsselstein schreef op vrijdag 16 april 2021 om 22:07 | reageer
Als reactie op bovenstaande: ja inderdaad dat wil wel gebeuren. Het hoeft niet maar kan wel. Het is niet fraai en moet voorkomen worden. Rob.

Myl schreef op dinsdag 20 april 2021 om 13:20 | reageer
wat is het verschil met "bracketing" ?

fotosvanrob schreef op dinsdag 20 april 2021 om 15:12 | reageer
@Myl. Geen verschil: het maken van meerdere opnamen met verschillende belichtingen wordt bracketing genoemd. En die kun je combineren tot een HDR foto. Rob

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Van Beeld naar Kunst met Micky Hoogendijk

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

45.166 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts