Zin en onzin van het histogram (1)

maandag 1 oktober 2012, 22:17 door Erik van Rosmalen | 26.091x gelezen | 29 reacties

Het histogram. Een grafiekje dat de belichting van je foto laat zien. Heilig, voor veel beginnende fotografen. Maar hoe heilig is het nu eigenlijk? Valt wel mee, als je het de pro's vraagt. Een blog in twee delen over de zin én onzin van het histogram.

Wat is een histogram

Het histogram kan een heel handig hulpmiddel zijn om de belichting van een foto te checken en om te zien hoe de hoge en lage lichten zich tot elkaar verhouden. Een handig hulpmiddel, maar zeker niet zaligmakend.

Maar wat is het nu eigenlijk? Een histogram is niks anders dan een verdeling van pixels. Elk beeldpunt in je foto krijgt een waarde toebedeeld tussen 0 en 255. Je zou kunnen zeggen dat alle pixels met dezelfde helderheid opgestapeld worden. Zo krijg je een reeks blokkentorens van donker naar licht: een grafiek met pieken, die verloopt van absoluut donker/zwart (de 0, links) tot absoluut wit (>255, uiterst rechts).

Het 'juiste' histogram

Welk histogram is nu 'het juiste'? Het 'enige juiste histogram' bestaat niet. Een low key foto vertoont een heel ander histogram dan een high key foto, om maar wat te noemen. Het is maar net welk effect je wilt bereiken. Collegablogger Peter van Veen legt op zijn website prima uit hoe het histogram in elkaar steekt, voor wie het nog eens na wil lezen.

Histogram voorbeeld

Het histogram, zoals je het in Photoshop kunt beoordelen. Let erop, dat het histogram op je camera gebaseerd is op de Jpeg, en nooit op de RAW!

Neutrale belichting

Zelf gebruik ik het histogram op de camera alléén, wanneer ik een reportage of portretreeks schiet met een redelijk 'neutrale', veilige belichting. Omdat je voor de belichting niet voor 100 procent moet vertrouwen op je display, is het histogram dan een extra hulpmiddel. Bij zo'n veilige reguliere belichting weet ik waar de 'piek' in mijn histogram moet liggen. Bij bijzondere uitlichtingen ontstaat al een danig afwijkend patroon dat de pieken in het histogram al minder zeggen.

Verre van accuraat

Ten eerste moet je je natuurlijk afvragen hoe nauwkeurig een histogram is. "Voor correcte belichtingen moet je in principe gewoon een lichtmeter gebruiken", stelt fashion- en glamourfotograaf Frank Doorhof heel terecht.

"Histogrammen zijn leuk om de verdeling van de tonen binnen een scene te zien, maar ze zijn verre van accuraat. Ten eerste zijn histogrammen op je camera gebaseerd op de Jpeg-thumbnail en niet het RAW-bestand. Daarnaast zeggen ze niets over de accuraatheid van de scene, ze tonen alleen de verdeling tussen lichte en donkere tinten."

Dichtlopen en uitbijten

Waar de pieken liggen in het histogram, daar ligt meestal niet het probleem. Punt van discussie zijn vaak de waardes aan de randen. De 0 en de 255 dus. 'Dichtgelopen' zwart en 'uitgebeten' wit: 'clipping'. Wie rondkijkt op internetfora, bij fotografieclubs en op andere plekken waar foto's besproken worden, hoort vaak als commentaar een reactie op 'het uitgebeten' deel van een foto.

En toegegeven: een 'uitgebeten' pixel is in nabewerking niet meer terug te halen. Alle pixels met een theoretische waarde 'boven 256' krijgen immers dezelfde waarde 255. Het regeltje zegt dus, dat je dat moet voorkomen. Een goed streven, maar.. hoe erg is het eigenlijk?

Remko van den Akker Dishoek

Foto: Remko van den Akker
Modelshoot op het strand, met uitgebeten pixels vanwege het recht tegen de zon in fotograferen. Is dat erg?

Afdrukken

Het histogram (in Photoshop of Lightroom tijdens nabewerking, dus niet in de camera) moet je wèl in de gaten houden als je gaat afdrukken, legt fotograaf en fotografiedocent Theo van Waas uit:

"De clipping krijg je er wel uit met curves, maar dan worden de pixels egaal gevuld met zeer licht grijs. Zeker bij een inktjetprint wil je dat te allen tijde voorkomen: anders krijg je namelijk 'gaten' in de afdruk: er wordt daar geen inkt gespoten! Dus het allerbelangrijkste is: waar zit de clipping! Zit deze op onbelangrijke plaatsen: laat deze zitten in de opname en haal deze er dan uit met de curve bij inktjetprints, bij chemische prints kan je deze laten zitten."

Levendigheid en creativiteit

Maar ook Theo geeft aan dat het histogram niet zaligmakend is. "Natuurlijk mag dit er niet voor zorgen dat alle dynamiek, levendigheid en creativiteit uit een foto verdwijnt, omdat je alleen maar met het histogram bezig bent".

Hij adviseert om bij een testopname naar het histogram en de hoge lichten te kijken en het daarna te laten voor wat het is. "Dat gaat prima wanneer de lichtomstandigheden nagenoeg hetzelfde blijven. Niets is frustrerender voor een model als dat een fotograaf iedere keer maar weer terug moet kijken naar zijn gemaakte foto en het histogram. Komt zeer onprofessioneel over."

Dichtgelopen jersey devil

Foto: Erik van Rosmalen
Bij deze bandfoto (van Jersey Devil) is een deel van de achtergrond, maar ook de donkere kleding van de muzikanten 'dichtgelopen'. De vraag is echter of dat hinderlijk is voor het beeld en de sfeer die de foto moet vertellen.

Gebruik het histogram - met je verstand

Kortom: gebruik het histogram, maar realiseer je ook wat de plus- én minpunten zijn en wanneer je het histogram wel of niet moet vertrouwen. In deel 2 van deze blog meer over hoe het histogram in de praktijk (al dan niet) wordt gebruikt!

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Over de auteur

Erik werkt als content specialist. Daarnaast is hij freelance tekstschrijver en fotograaf. Mensen vormen daarbij het hoofdonderwerp: portret- en reportage-fotografie. Volg Erik ook op Instagram!

29 reacties

Bram Berkien schreef op maandag 1 oktober 2012 om 23:31 | reageer
Goeie relativerende tekst. Ik ken echter wel twee toepassingen van het histogram:

- Je kunt kijken of je meer overbelicht dan onderbelicht. Dat wil zeggen: zolang je geen uitbijters krijgt (los van te verwachten uitbijters of creatieve keuzes) is het beter om iets te overbelichten, omdat in de lichtere tonen veel meer informatie kan worden gestopt. Met je histogram kun je kijken of de lichtste tonen wel gebruikt worden.

- Een toepassing die ik gek genoeg nog niet eerder had bedacht, is dat je per kanaal kunt kijken welke kleuren precies dichtlopen. Vooral als je portretten schiet kun je zo met het histogram voor het rode kanaal checken of huid niet overbelicht wordt, dit is over het algemeen onwenselijk.

Dat eerste punt wordt hier trouwens nog even toegelicht.

Benny schreef op dinsdag 2 oktober 2012 om 10:41 | reageer
Erik,

Het is heel simpel: Een histogram moet je slechts als leidraad zien. En zoals jij ook al zegt in je artikel: Er bestaat geen juist histogram.

En het histogram op je camera display laat slechts een emdedd JPEG vertoning zien, inplaats van een RAW weergave wat veel nauwkeuriger zou zijn.

Zelf probeer (rechts belichten) ik mijn histogram tijdens het fotograferen altijd zoveel mogelijk naar rechts op te schuiven, als dat tenminste mogelijk is. Heb ik een donker onderwerp, waarbij de meeste (donkere partijen) informatie aan de linkerkant van het histogram ligt, dan probeer ik nog om het histogram iets meer naar rechts (niet tot het uiteinde!) te krijgen. De meeste informatie blijft dan wel links in het (donkere partijen) histogram, maar ik heb dan in de nabewerking iets meer correctie mogelijkheden. Ik doe dat dan in Ligtroom 4 met de sliders wit- en zwartpunt.

En wat clippen betreft: Voorkomen is in principe beter, maar zolang je hoofd onderwerp niet clipt, zou ik me er niet zo druk over maken. Wanneer je bijvoorbeeld een te hoog dynamisch bereik hebt voor je beeldsensor, dan zul je een histogram zien waarbij het aan beide kanten clipt. Wat ik dan van belang vind: Waar wil ik doortekening houden en waar niet; in de donkere partijen of de lichte partijen!? Je moet dan een keuze maken. Het belangrijkste is (in mijn geval een portret) dan, dat mijn hoofdonderwerp juist belicht op de foto komt, zoals ik het wil.

Een externe lichtmeter die opvallend licht meet, is inderdaad het nauwkeurigste. Echter, wil ik daar één opmerking over maken: Alleen, wanneer er gecontroleerde lichtomstandigheden zijn. Ga je naar buiten en het wolkje schuift dan weer voor de zon en dan weer erachter, dan moet je steeds opnieuw meten. Wat ik zelf niet als echt ideaal beschouw, omdat het de foto sessie kan verstoren, vind ik. Dus dan doe ik een reflectie meting door de camera. Echter, blijft een opvallende lichtmeting met een externe lichtmeter wél het nauwkeurigste. Zit ik in gecontroleerde lichtomstandigheden, dan zal ik zeker een losse lichtmeter gebruiken.

Benny

Donald Willemsen schreef op dinsdag 2 oktober 2012 om 10:45 | reageer
Ik vraag me af Bram, of je gelijk hebt met de stelling, dat je beter iets kunt overbelichten. Mijn ervaring is, dat overbelichting veel meer problemen geeft bij de nabewerking dan onderbelichting. Ik fotograffer meestal met een 1/3 tot een 1/2 stop onderbelichting. Dat corrigeer ik dan weer achteraf in de nabewerking. Voordeel is dat je de kans op uitgebeten pixels zoveel mogelijk voorkomt.

henk katuin schreef op dinsdag 2 oktober 2012 om 10:47 | reageer
Eindelijk iemand die eens iets zinnigs over dit onderwerp schrijft.
Als je de fotobladen mag geloven dan kan je bijna niet zonder tenminste als als volwaardig fotograaf wil meetellen .
Ik voor mijzelf was er inmiddels ook wel achter dat de werkelijke waarde van een histogram maar zeer betrekkelijk is en ik fotografeer al zo'n 35 jaar waarvan de laatste 10 jaar digitaal.

Brian schreef op dinsdag 2 oktober 2012 om 11:24 | reageer
Een histogram verteld zoveel meer dan alleen maar de belichting, maar het is wel belangrijk dat mensen begrijpen wat er in het histrogram allemaal voor informatie zit, en ook welke informatie er niet in zit. In het JPEG histogram op de camera kun je bijvoorbeeld amper op rechts belichten, zoals ik net las. Het is een histogram gebaseerd op een 8 bit file en de jpeg heeft veel minder dynamisch bereik dan de werkelijke RAW opname waar je de lichte partijen best nog iets lichter mag en kan maken om ze in de nabewerking terug te trekken.

Kijk je naar het voorbeeld histogram in dit artikel, dan kan ik, zonder de foto gezien te hebben, al vertellen dat je last hebt van een groen-zweem. Waarom? Heel simpel, bij het Groen-Blauw-Rood histogram zie je de groene kant meer naar rechts lopen. Er loopt als je naar de pieken in het histogram kijkt een schuine lijn van rechtsboven (het groene histogram) naar links onder (het rode deel) dus er is spraken van een verkeerd ingestelde witbalans.

Verder is het natuurlijk zo dat je als fotograaf het histogram van de camera niet als leidraad moet gebruiken, maar je kunt het wel als een hulpmiddel zien als je bijvoorbeeld op een zonnige middag staat te fotograferen en je kunt geen goede beoordeling doen op het schermpje achter op de camera. Wanneer er veel zonlicht op dat schermpje valt heb je echt het histogram en de knipperende waarschuwing nodig om te zien of de foto (redelijk) goed belicht is want een andere referentie ontbreekt op dat moment.

Zaligmakend vind ik het histogram dus niet, maar als hulpje voldoet het redelijk goed. Een histogram met een lichtmeter vergelijken vind ik persoonlijk niet kloppen. Een lichtmeter is een meetinstrument (waarvan ik vind dat deze onontbeerlijk is), een histogram is een hulpje.

Benny schreef op dinsdag 2 oktober 2012 om 11:44 | reageer
donniebelg,

Bram, heeft zeker gelijk, omdat er in de middentonen en hooglichten meer informatie zit, dan in de donkere partijen.

Overbelichten, is overigens niet écht het juiste woord, maar men snapt vaak wel wat er bedoelt wordt. Je schuift in principe, zover als mogelijk is, je histogram zoveel mogelijk naar rechts. Zit je historgram al teveel aan de rechterkant, dan zul je je belichting negatief (volksmond: onderbelichten) moeten compenseren, maar je histogram blijft dan wel zoveel mogelijk aan de rechterkant.

Het dynamisch bereik benut je beter en het geeft meer correctie mogelijkheden.

Nog een reden om rechts te belichten: Als je op hoge ISO-waarden fotografeert, dan is het (als het mogelijk is!) beter om je histogram zoveel mogelijk naar rechts opschuiven. Waarom? Omdat als je het histogram teveel naar links zou hebben naar de donkere partijen en je zou later in Photoshop de belichting gaan opkrikken, dan versterk je onnodig de ruis vooral in de donkere partijen. Nu scheelt ruis mij niet zo heel veel, maar het hoeft ook niet meer te zijn dan nodig is.

De manier die jij voor ogen hebt, werd vaak bij het belichten van een diafilm of JPEG afbeelding gebruikt, omdat die minder dynamisch bereik hebben dan een filmnegatief of een RAW bestand.

Henk,

Het gaat erom, dat een histogram slechts een leidraad is en geen wet van meden en perzen. Daarom, bestaat het ideale histogram ook niet.

Bladen, moet je niet altijd geloven...

Het histogram op je camera display, is inderdaad niet echt accuraat, omdat het een JPEG voorvertoning laat zien en niet je RAW als je in RAW fotografeert. Het histogram in je RAW-converter is wel véél accurater.

Is daarom je histogram op je camera waardeloos? Nee! Het geeft slechts een leidraad, en meer niet. En je dient rekening te houden, dat de camera een emdedd JPEG voorvertoning laat zien, waar dat histogram op gebaseerd is. Dus heb je volgens de camera histogram een kleine clip aan de rechtertkant, dan blijkt later in de RAW-converter dat je helemaal geen clip aan de rechterkant hebt.

Maar inderdaad: Je moet je fotografie niet alleen laten afhangen van het histogram.

Benny

ErikvanRosmalen schreef op dinsdag 2 oktober 2012 om 11:54 | reageer
Dank voor de uitgebreide reacties!

@Bram: zie deel 2, een dezer dagen op Photofacts! En inderdaad, klopt, over 'naar rechts belichten' is al veel gezegd. Ook daarover is op Photofacts al eerder een goede blog geschreven!

@donnie: je zult zien dat het ophalen van te donkere (niet dichtgelopen delen) veel ruis oplevert, in tegenstelling tot het terugdraaien van (niet clippende) overbelichte delen. Dus de stelling dat je beter kunt overbelichten klopt wel degelijk!

@henk: dank voor het compliment

@brian: bedoel je het voorbeeldhistogrammetje in de lopende tekst? Dan bedoel je het roodkanaal denk ik Maar je hebt gelijk. Wat je echter niet kunt zien, is dat dit een histogram is (volgens mij) van een zwart-witbeeld met een beetje 'n sepia/roodachtige tint. Dus dat klopt. Waar het me vooral om gaat, is dat er pixels tegen de rechterrand aan liggen. En wat je -uiteraard- niet uit het histogram kunt halen, is of dat een probleem is voor je beeld.

Cas van der Voorn schreef op dinsdag 2 oktober 2012 om 12:12 | reageer
Dat er in de hoge tonen meer informatie zit dan in lage tonen is volgens mij niet waar. Als dat waar is zou de vastlegging van lichtwaarden een omgekeerd logaritmisch patroon volgen, volgens mij is het gewoon lineair.
Het enige voordeel van een beetje overbelichten is dat je er wat ruis mee vermijdt, zoals al eerder opgemerkt.

LJB Fotografie schreef op dinsdag 2 oktober 2012 om 12:13 | reageer
Ben ik een 'slechte' fotograaf, als ik zeg dat ik het histogram nooit gebruik?
Ik heb daar persoonlijk niet zo veel mee. Klinkt misschien heel verwaand of betweterig, maar ik ga af op mijn ervaring en kijk wat ik zie op mijn display. Die heb ik na heel veel proefopstellingen zo goed mogelijk ingesteld. Daarbij kijk ik naar mijn lichtmeter op de camera, en ik weet dan ik 2 tot 3 streepjes aan de lichte kant moet zitten. Dan zit ik vrijwel altijd goed.
Daarnaast maakt het nogal een verschil met welke camera je fotografeerd, denk ik. Ik ben elke keer weer verbaast over het dynamische bereik van mijn D700. Ik denk dat dat ook wel een hele grote rol speelt, welke camera gebruik je. Hoeveel info kun je achteraf nog in Photoshop uit je bestand halen. Heel veel is mijn ervaring.
Desondanks een goed artikel die alle dingen over het histogram even goed op een rij zet. Ben benieuwd naar je 2de artikel!

ErikvanRosmalen schreef op dinsdag 2 oktober 2012 om 12:20 | reageer
@Cas: Niet per se 'meer' informatie, maar informatie die beter te gebruiken is. Terugdraaien van een belichting van '254' naar een lagere waarde geeft je meer speelruimte dan iets van '3' gaan opschalen. Dat geeft veel meer ruis. Ik probeer zelf wel altijd 'naar rechts' te belichten, maar ook daar maak ik geen heilige wet van!

@LJB: Je bent als 'slecht' fotograaf in een verbazend goed en groot gezelschap denk ik... Bottomline van mijn verhaal is, dat veel (beginnend/amateur)fotografen er veel te veel aan vasthouden. Als je weet dat je goed zit qua beeld, laat het dan lekker los inderdaad. Vergeet de uitgebeten pixels, vergeet het histogrammetje...

LJB Fotografie schreef op dinsdag 2 oktober 2012 om 13:45 | reageer
@Cas. Wat je schrijft zal in theorie misschien waar zijn, maar zoals @Erik al zegt. Je hebt meer speelruimte. Je moet het zo zien: Als iets (te) donker is, en je wilt het oplichten, dan wil je daar dus meer aandacht (waarschijnlijk). Het beeld wordt daar meestal niet mooier van (denk aan scherper, of het optreden van ruis, ook al gebruik je maar ISO 100). Als iets te licht is, en je maakt het donkerder (of meer doortekenend) dan wil je daar juist de aandacht van af halen. Als je daar eventueel wat scherpte zou verliezen, maakt dat niet uit, want de aandacht gaat daar toch niet heen...

leo schreef op dinsdag 2 oktober 2012 om 14:05 | reageer
Er zijn zelfs omstandigheden waarbij een histogram je helemaal geen houvast geeft, ook niet in de nabewerking. Als er geen hooglichten zijn bijvoorbeeld en je helemaal niet aan de 255 komt. Als je dat zou gaan corrigeren ga je de mist in, alleen wordt die mist dan niet zo fraai.

Eens met LJB Fotografie, o.a. dat het een grote rol speelt welke camera je gebruikt.

Brian schreef op dinsdag 2 oktober 2012 om 14:21 | reageer
@Erik, Stom inderdaad, ik bedoelde Rood. Ik las de kleur onder het histogram en dat klopt niet. Gelukkig is de strekking van het verhaal wel hetzelfde.

@Cas, Je hebt helemaal gelijk dat er niet meer informatie in het hoge licht gedeelte zit, sterker nog, het omgekeerde is waar. Toch gaat het verhaal voor ruis wel op en dat komt doordat ruis bij digitale camera's altijd een lichtere helderheid is dan de werkelijke helderheid. Anders als bij korrel uit film, is een ruis pixel dus altijd lichter dan dat hij hoort te zijn.

Technisch gezien is het heel gemakkelijk uit te leggen. Een sensor is een soort emmer die gevuld wordt met licht. Door de kraan (het diafragma) open te draaien of door de kraan langer open te zetten (sluitertijd) kun je bepalen hoe snel de emmer vol loopt, maar als je de ISO waarde van de camera veranderd, verander je de maat van de emmer. Een hogere ISO waarde betekend een kleinere emmer. Omdat er altijd nog een variabel restje 'licht' in de emmer zit (de zogenaamde ruisvloer) wordt dit opgeteld bij het licht dat je er bewust in stopt. Hoe kleiner de emmer wordt, hoe duidelijker dit restje licht wordt bij hetgeen we bewust toevoegen. Met andere woorden, er komt licht bij.

@Leo, Ik vind mist nu bij uitstek een voorbeeld zonder laag-lichten. Daar ga je dan toch de mist in

g.wiggers schreef op dinsdag 2 oktober 2012 om 16:30 | reageer
ruim 50 jaar gefotogafeerd, portret, huwelijksreportages, reclame.
analoog en later digitaal.
hoezo histogram?

Benny schreef op dinsdag 2 oktober 2012 om 16:32 | reageer
Erik,

Je beschrijft het goed: Niet meer informatie, maar informatie die uit de middentonen en hooglichten beter te benutten is.

Echter, blijf ik persoonlijk van mening, dat je een filmnegatief of RAW beter positief kunt belichten dan negatief.

Naar mijn opinie, maar ik kan mis zitten, zit de meeste informatie juist in de middentonen en hooglichten; met name in de middentonen. Als ik naar de donkere partijen kijk, dan kan ik bijvoorbeeld daar weinig informatie vinden, als het histogram teveel naar links zit, terwijl als (geen echte clipping) het histogram iets teveel naar rechts zit, je daar nog vrij veel informatie terug haalt. Bijvoorbeeld met de zwartpunt slider in Lightroom 4...

LJB,

Waarom, zou jij een mindere fotograaf zijn, als je je histogram niet bekijkt...!? Natuurlijk is dat niet zo! Hi, hi. Dat histogram is geen wet van meden en perzen, en bovendien: ik kijk er ook niet teveel naar. Brian verwoordt het eigenlijk goed: het is slechts een hulpmiddel.

Leo,

Dan is het aan de fotograaf om te beslissen, of hij de beeldinformatie meer naar links of rechts schuift in mistige omstandigheden; lees contrastloos licht. Zelf belicht ik bij mis meestal 1 stop positief, maar dat is smaak...

Benny

ferry schreef op dinsdag 2 oktober 2012 om 18:58 | reageer
kunnen jullie eens wat voorbeelden laten zien een foto met daarnaast het bij behoorende histogram en daar de uitleg bij geven... denk dat dat voor veel iets verhelderend werkt voor mij zou het denk ik wel sneller begrijpelijk zijn ...alvast bedankt.

Henk Hulshof schreef op dinsdag 2 oktober 2012 om 19:46 | reageer
leuk en zinnig artikel!

Jan Bruijns schreef op dinsdag 2 oktober 2012 om 19:55 | reageer
Hoe zit het met de toepassing van "histogram equalization". Heeft iemand daar ervaring mee?

Ik heb het ooit toegepast op medische xray foto's, gemaakt zonder contrast agent. Dat gaf een enorme verbetering in het contrast, net zo goed als een xray foto met contrast agent. Helaas, de afwijking die wel op de tweede foto te zien was, was niet te zien op de eerste xray foto na histogram equalization. Dus contrast agent gebruiken bleef nodig om de afwijkingen op te sporen.

ErikvanRosmalen schreef op dinsdag 2 oktober 2012 om 20:43 | reageer
@g.wiggers: zo is het!

@Benny: inderdaad, dan bedoelen we hetzelfde toch?

@ferry: over de werking van histogrammen zou je toch die link naar de site van Peter eens kunnen raadplegen. Ook op Luminous Landscape kun je een duidelijke beschrijving vinden. De hele discussie over naar rechts belichten zal voor veel relatieve beginners lastig zijn hoor!

@Jan Bruijns: van die techniek heb ik wel eens gehoord vanuit de hoek van de medisch-beeldvormende techniek inderdaad. Wat ik in je Wiki-link zie is het vooral zinnig bij beelden met veel hogere bitdiepte en continubeelden, dus voor fotografie zal het niet 1 op 1 toegepast worden. Het lijkt op wat je in Photoshop of Lightroom doet door het zwart- en witpunt 'in te schuiven', wat een redelijk algemeen ingeburgerde bewerking is als je meer contrast in je foto wilt inderdaad.

Benny schreef op woensdag 3 oktober 2012 om 12:06 | reageer
Erik,

Inderdaad, bedoelen we denk ik ook hetzelfde.

Algemeen,

Stel, dat er -zoals sommigen beweren- wel meer informatie in de donkere partijen zou zitten, dan is dat naar mijn mening minder bruikbaar ALS je (fout belichtte opname!) de belichting gaat opkrikken. Je verhoogt onnodig de ruis en je gaat rare affecten in je foto zien.

Wiggers,

Ik ben het op zich wel met je eens, hoor. Maar waarom geen gebruik maken van de tegenwoordige techniek? Daar is in mijn ogen niets mis mee. Vroeger had je ook mensen, die beweerden dat de ze geen externe lichtmeter gebruikten, omdat "iedereen" zo wel een foto "kon" maken...

En waar het altijd op aan komt: Maak gelijk een goede basis foto! Dan heb je al een groot gedeelte overwonnen, en hoef je niet al teveel te optimaliseren in je RAW-converter.

Benny

Kees Jurgens schreef op woensdag 3 oktober 2012 om 12:29 | reageer
Waarom door de bank genomen rechts belichten, mn bij RAW foto's?
Hetv totale bereik van het histogram beslaat rond de 8 stops; in de eerst stop vanaf het hooglicht (rechts) bevat al 50% van de beeldinformatie. Naar links toe steeds per stop 50% van het restant. Bij rechts belichten heb je dus meer beeldinfo, dan bij links belichten. M.a.w. bij rechts belichten heb je meer speelmogelijkheid in de nabewerking.

Donald Willemsen schreef op woensdag 3 oktober 2012 om 12:56 | reageer
Dat dacht ik dus ook Kees.

LJB Fotografie schreef op woensdag 3 oktober 2012 om 13:27 | reageer
@Kees. Je stelt een vraag, en je geeft zelf het antwoord....
Maar ik denk dat je gelijk hebt, maar je onderbouwd dat met getallen. Hoe kom je aan die wijsheid? En dat vraag ik vanuit mijn eigen nieuwsgierigheid, want theoretisch ben ik niet zo onderlegd, maar ben altijd in om te leren/lezen.

ErikvanRosmalen schreef op woensdag 3 oktober 2012 om 13:48 | reageer
@donniebelg: begrijp je ons dan wel - of begrijpen we jou niet? Want jij zegt eerder dat je ONDERbelicht om een betere foto te krijgen. Kees (en wij) hebben het over het tegenovergestelde, OVERbelichten. Kleine spraakverwarring?

Donald Willemsen schreef op woensdag 3 oktober 2012 om 14:08 | reageer
Oeps, een spraakverwarring dus. Ik hoor nog altidj veel mensen spreken over standaard 1/3 tot een halve stop onderbelichten. Persoonlijk ervaar ik ook dat een foto die deels onderbelicht is voor mij makkelijker te corrigeren is dan een deels overbelichte foto. Ik zal een voorbeeld noemen. Stel ik maak een foto van een landschap met wat gebouwen. Een deel van de foto bestaat uit de (strakblauwe) lucht. Op de RAW zie ik dan dat de lucht bijna wit is en de rest van de foto is correct belicht. Die witte lucht is dan niet gemakkelijk meer terug hemelsblauw te krijgen. Na de RAW-bewerking kan ik natuurlijk wel in PS de lucht selecteren en daar blauw aan toevoegen, maar dat wordt nooit echt tevredenstellend.

leo schreef op woensdag 3 oktober 2012 om 14:36 | reageer
@ErikvanRosmalen, belichten met de nadruk op rechts is nog iets anders dan overbelichten. (Altans, overbelichten is hier wat verwarrend) Als de situatie zo is dat kunt kiezen de nadruk op rechts te leggen, schijnt dat volgens de meeste artikelen die ik heb gelezen het beste te zijn. Dat kan dan een als geheel "overbelichte" foto opleveren, die echter nergens boven de 255 is gegaan. Dat schijnt het meest ideale beeld voor nabewerking te geven.

In de geschetste situatie door donniebelg belicht ik zelf ook liever op de lichte partijen, dus eigenlijk het totaalbeeld iets onderbelichten. En de nadruk dus op links te leggen.
Uiteindelijk kom je dan weer terug op wat LJB fotografie heeft gezegd, ga uit van je ervaring en het feit dat het nogal wat uit maakt met wat voor toestel je fotografeert.

ErikvanRosmalen schreef op donderdag 4 oktober 2012 om 13:49 | reageer
@Leo: Met 'overbelichten' bedoel ik ook 'naar rechts belichten', dat is inderdaa wat verwarrend. In de situatie die donniebelg noemt krijg je gewoon weer te maken met de limitaties van digitale fotografie, het feit dat een sensor die contrastomvang gewoon niet aankan (i.t.t. film, in veel gevallen). Daar helpt inderdaad ook geen 'expose-to-the-right' meer aan nee.

Waar het dan uiteindelijk inderdaad op neerkomt is gezond verstand gebruiken. Net zoals bij een histogram dus

Benny schreef op donderdag 4 oktober 2012 om 16:21 | reageer
Erik,

Ik zei het al in mijn tweede bericht: alinea 2. Hi, hi! Maar iedereen weet wel wat er bedoelt wordt, hoor.

Het gaat er puur om, om de meeste informatie (geen clipping!) naar rechts op te schuiven. Dus naar de middentonen en hooglichten.

Filmnegatief, werd in principe ook hetzelfde belicht als een RAW. Namelijk: Ook "overbelicht".

Wanneer het dynamisch bereik te hoog is, dan kan dat geen één beeldsensor inderdaad aan. HDR, is dan een mogelijkheid, maar bij portretten voor mij niet echt wenselijk. Negatieffilm en dan vooral middenformaat, kan vaak een iets hoger dynamisch bereik aan, dan een digitale beeldsensor: uiteraard in RAW gefotografeerd. Alhoewel, de digitale beeldsensoren van tegenwoordig ook al heel veel aan kunnen.

Benny

martinphili schreef op donderdag 4 oktober 2012 om 22:29 | reageer
Moet je hier eens kijken:
Luminous Landscape: Expose to the right

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Portretfoto's Bewerken in Lightroom Classic

Masterclass Landschapsfotografie met Bas Meelker

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

45.166 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts