Nachtfotografie op Schiermonnikoog (deel 2)

zondag 10 oktober 2021, 22:22 door Erik Nevels | 3.495x gelezen | 9 reacties

In deel 1 van mijn blog 'Nachtfotografie op Schiermonnikoog' vertelde ik je over het fotograferen in de nacht van de opkomende maan, de vuurtoren en lichtende nachtwolken.

In dit deel 2 beschrijf ik mijn eerste ervaringen met het fotograferen van de Melkweg op een heldere nacht begin september.

Masterclass

In het weekend van 11 en 12 september ben ik voor de tweede maal dit jaar op Schiermonnikoog. Ik heb last minute besloten deel te nemen aan een Masterclass, gegeven door natuurfotograaf Johan van der Wielen.

De bedoeling van zo'n Masterclass is verdieping aanbrengen in je fotograferen. Je bedenkt van tevoren je eigen project en voert het tijdens het weekend uit.

Het fotograferen van de Melkweg is echter geen onderdeel van mijn project maar wel een wens voor dit weekend mits er zich een heldere nacht voordoet.

Voorbereiding

Het fotograferen van sterren doe je niet even uit de losse pols. Een goede voorbereiding is meer dan het halve werk. Welke locatie kies ik? Hoe is het weer? Is de maan te zien? Hoe laat ga ik op pad? Welke spullen neem ik mee? Welke camera-instellingen kies ik?

Gelukkig heb ik in de paar weken die me restten voor de Masterclass de online cursus Nachtfotografie van Johan van der Wielen en de Photofacts-cursus Sterrensporen door Nando Harmsen gevolgd. Er komt namelijk nogal wat kijken bij deze tak van de fotografiesport.

Voor dit blog gaat het echter te ver om dit allemaal haarfijn uit de doeken te doen. Wat de instellingen van de belichtingsdriehoek betreft, die kun je bij elke foto terugvinden.

De locatie

Overdag fiets ik over het eiland op zoek naar een geschikte locatie met een interessante voorgrond. Om lichtvervuiling zoveel mogelijk te voorkomen wil ik wel enkele kilometers weg van het dorp.

Tijdens de eerdere busreis vanaf de boot naar mijn pension had ik al een fraaie scheef gewaaide boom in het landschap gezien en die zoek ik nu. Al snel heb ik hem gevonden maar hij staat helaas vlak langs een afrastering en daarmee valt ie voor mij af. Ik fiets verder, maar vind geen geschikte locatie meer.

Later op de dag wijst Johan me een locatie met fraaie boompjes, zonder afrastering. Ik plaats een Google-maps-speld in mijn telefoon zodat ik de plek in het donker gemakkelijk terug kan vinden.

Het weer en de maan

De diverse weerapps maken duidelijk dat er voor vannacht bewolking wordt verwacht met opklaringen tussendoor. Johan stelt voor het weer goed in de gaten te houden en later op de avond te besluiten of we ervoor gaan of niet.

Van het licht van de maan zullen we in elk geval geen last hebben. Die gaat namelijk al om 21.39 uur onder. Eerder op pad gaan heeft nu, begin september op Schiermonnikoog, geen zin. Het is namelijk pas echt donker na de diverse schemerperioden, vandaag zo ongeveer vanaf 10 uur.

Het is even voor 10 uur als Johan ondanks de bewolking die er op dat moment nog is aan de groep vraagt wie er nog mee op pad gaat. Enthousiast steek ik als enige mijn vinger op en vijf minuten later zitten we op de fiets.

Helder of niet?

Ongeveer 25 minuten later zijn we ter plekke. De wolken verdwijnen langzaam en een prachtige sterrenhemel komt tevoorschijn.

Ik zie ook al een paar boompjes die ik als voorgrond op de foto wil hebben. Mijn hoofdlampje is absoluut nodig om er in deze duisternis naar toe te kunnen lopen.

Mijn eerste sterrenfoto

De komende anderhalf uur geniet ik met volle teugen. Met letterlijk en figuurlijk vallen en opstaan maak ik mijn eerste foto's van de sterrenhemel. Johan geeft nog de nodige aanwijzingen over de juiste instellingen. Wat ik in de onlinecursus heb geleerd blijkt, nu het ertoe doet, nog geen automatisme.

20210910 M Schier dag 1 M Schier dag 2 732303

Sony A7 mark III, 17mm, f/2.8, sluitertijd 25s, ISO 6400

Ander standpunt

De boompjes zijn een prima voorgrond maar als ik achter me kijk is de Melkweg daar veel beter zichtbaar dan een kwartier geleden. Dat kwartier heb ik nodig gehad om mijn ogen te laten wennen aan het donker.

Nu ze dat zijn, zie ik veel meer sterren. Fantastisch gewoon! Ik besluit de andere kant van de boompjes op te zoeken.

Voor mijn zicht gebruik ik het rode licht van mijn hoofdlampje. Met rood licht blijven mijn ogen namelijk gewend aan het donker. Met rood licht een goede compositie bepalen is echter niet eenvoudig. Enkele minder geslaagde pogingen verder is dit het resultaat.

20210910 M Schier dag 1 M Schier dag 2 732320

Sony A7 mark III, 17mm, f/2.8, sluitertijd 20s, ISO 12800

Nieuwe bewolking

Volgens Johan is er nieuwe bewolking op komst. Snel kies ik mijn derde standpunt deze nacht. In mijn enthousiasme heb ik er tot nu toe niet aan gedacht om voor de portretstand te kiezen om op die manier meer van de Melkweg in beeld te krijgen.

Terwijl de eerste wolken al in beeld verschijnen maak ik mijn laatste serie foto's.

20210910 M Schier dag 1 M Schier dag 2 732328

Sony A7 mark III, 17mm, f/2.8, sluitertijd 20s, ISO 12800

Morgen hopelijk weer

Op de weg terug naar het pension geniet ik nog volop na. De stilte, het letterlijk schitterende firmament en het fotograferen ervan hebben een niet te vergeten indruk achtergelaten. Hopelijk krijg ik morgen weer een kans.

Meer weten over het fotograferen van planeten of sterren?

Bij Photofacts Academy, onze online cursussen voor fotografen, hebben we een complete cursus over het fotograferen van sterrensporen. Je kunt deze cursus twee weken lang volgen met een gratis proeflidmaatschap.

Over de auteur

Steeds weer boeiend en op zoek naar de essentie! Dat is wat fotograferen in de natuur voor mij is. Gefocust op het landschap of het onderwerp in diens omgeving tracht ik meer dan alleen te registreren. Een continue uitdaging waarvan ik elke keer volop geniet. Meer foto's? Volg mij op Instagram en/of kijk op mijn website Website

9 reacties

Donald Willemsen schreef op dinsdag 12 oktober 2021 om 23:38 | reageer
Tof verhaal wat je heb geïllustreerd met een paar mooie sterrenhemelfoto's. Tof dat je daar ook de belangrijkste exifgegevens bij hebt vermeld. O.a. de gebruikte ISO-waarden doet bij mij de wenkbrauwen fronzen. Als ik waarden van 6400 of hoger gebruik, dan zit ik met een prachtige ruishemel in plaats van een prachtige sterrenhemel.
Ok, ik bezit geen camera uit het professionele topsegment, maar een middenklasse camera EOS 70D en 80D.
Nu weet ik wel hoe je in de RAWconverter van Ps de ruis kan aanpakken en verminderen, maar dan ben je ook genoodzaakt te verscherpen, want ruisvermindering levert onscherpte op en verscherpen levert weer ruis op waar je juist vanaf wilt.
Wil dat zeggen dat je persé een camera moet hebben uit het topsegment? Die hebben immers vaak een betere beeldsensor.

W schreef op woensdag 13 oktober 2021 om 16:42 | reageer
Mooie foto's op de onderste is ook de Andromada nevel te zien

Erik schreef op woensdag 13 oktober 2021 om 22:18 | reageer
@Donald
Bedankt voor je entousiaste reactie. Wat de ISO-waarden betreft het volgende. Van de belichtingsdriehoek is dit de waarde die ik als laatste bepaal. Het diafragma is maximaal open (f2.8). De sluitertijd eveneens maximaal rekening houdend met de 400 regel (400 / brandpuntsafstand van je lens, 17mm = 23,5sec = max sluitertijd) op 20 seconden. Vervolgens checken welke ISO nodig is om nog een voldoende belichte foto te krijgen en dat kan hoog oplopen. Ruis is dus sowieso aan de orde en dien ik (in mijn geval in Lightroom) een 'optimale' balans te zoeken tussen ruisreductie en verscherpen. Wat dat betreft denk ik dat op die manier ook met jouw camera's mooie sterrenfoto's mogelijk zijn.

Erik schreef op woensdag 13 oktober 2021 om 22:20 | reageer
@W.

Dank je voor het compliment! En weer iets geleerd; de Andromedanevel!

jos schiffelers schreef op zondag 24 oktober 2021 om 12:42 | reageer
Van mijn kant ook dank Erik.
Ik zit met hetzelfde probleem als Donald, ik heb ook een 80D. Ik vind het so wie so lastig om de juiste instellingen te vinden voor de nachtfotografie. Vooral lastig te zien op zo'n klein schermpje en dan ook nog in het duister. Maar goed, gewoon doorgaan. Ik heb trouwens wel mooie foto's van de zonsondergang gemaakt op Ameland vorig maand.

Erik schreef op zondag 24 oktober 2021 om 18:00 | reageer
@Jos
Klopt wat je zegt. In het donker op zo'n klein schermpje te werk gaan is niet gemakkelijk. Wat ik ook al tegen Donald zei, varieer je ISO en controleer steeds je resultaat totdat je een goed belichte foto ziet op je scherm. En zoals je zelf zegt: 'Gewoon doorgaan'. De aanhouder wint!

Donald Willemsen schreef op maandag 25 oktober 2021 om 23:48 | reageer
Hallo Erik, ik kom nog even terug op jouw verhaal. O.a. Haida verkoopt het zogenaamde Haida NanoPro Clear-Night Filter. Heb jij ervaring met een dergelijk type filter en zou dat goed werken?

Erik schreef op dinsdag 26 oktober 2021 om 15:24 | reageer
@Donald.
Ik heb er wel enige ervaring mee. De foto's in mijn blog zijn met een dergelijk filter (ander merk weliswaar) gemaakt. Het helpt en haalt vooral geel-oranje kunstlicht eruit. Toch blijft een deel van de lichtvervuiling zichtbaar zoals je ook wel ziet op mijn foto's.

Donald Willemsen schreef op dinsdag 26 oktober 2021 om 17:14 | reageer
Dankjewel Erik voor de snelle reactie. Aangezien zo'n filter een behoorlijke prijs heeft, is het toch belangrijk te weten of zo'n aanschaf zin heeft. Met jouw informatie kan ik in ieder geval verder.

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Van Beeld naar Kunst met Micky Hoogendijk

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

45.189 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts