Menselijk element in een landschap, of toch niet?

donderdag 31 maart 2022, 20:10 door Nando Harmsen | 2.598x gelezen | 2 reacties

Jarenlang heb ik landschappen gefotografeerd zonder enig spoor van menselijke beschaving. Een puur en ongerept landschap, ook al was het tussen de verstedelijking, of naast een snelweg.

Inmiddels is mijn mening daarover veranderd, en vind ik dat een menselijk element een toegevoegde waarde kan hebben. Wat vind jij?

Ongerepte natuur, een landschap ruw en wild. Met bergen, bossen en water dat prachtig schittert in het zonlicht. Nergens is een teken van menselijke aanwezigheid. Dat zijn de landschappen waar ik graag in zou staan, die ik graag zou willen fotograferen.

Een prachtig ongerept landschap. Zo zie ik ze graag, dit zijn de plekken waar ik zou willen ronddwalen.
Helaas zijn er nog maar weinig ongerepte landschappen. Althans, binnen redelijke reisafstand. Vrijwel overal zijn de tekenen van 'beschaving' te vinden, hoewel bij het woord beschaafd in veel gevallen vraagtekens geplaatst kan worden. Noem het eerder de tekenen van menselijke aanwezigheid.

Wegen doorkruisen het landschap, elektriciteitsmasten en kabels ontsieren het vergezicht. Net als de windmolens die door ons onverzadigbaar verlangen naar nog meer energie de bomen en bossen verdringen.

Hoog in de lucht hangen de wolken die de oorsprong vinden bij de condens strepen van de duizenden vliegtuigen.

Een typisch Nederland landschap, met elektriciteitsmasten door het hele land. Deze foto is van de nood een deugd maken.
Dit alles zijn niet bepaald de elementen die ik in een landschap zou willen zien. Vaak ontsieren ze het landschap, tenzij het onderdeel uitmaakt van wat je wilt vertellen met je foto. Van de andere kant, een landschap zonder enig teken van menselijke aanwezigheid kan een vertekent beeld opleveren.

Een foto is een platte afbeelding van de drie dimensionale wereld om ons heen. Dit is belangrijk om te beseffen. Een foto heeft geen diepte, alleen de illusie van diepte.

Dit is de reden waarom het zo makkelijk is om de grootte van een object ten opzichte van de omgeving in een ongewoon perspectief te plaatsen. Een bloem zo groot als een berg.

Een foto heeft geen diepte, een dimensies. Is deze steen groot of klein? Zijn de ijsschotsen meters hoog of centimeters klein? Dit kun je niet zien aan de foto omdat er geen referentie is.
Door een landschap te fotograferen zonder iets dat heel herkenbaar is verliest het een dimensie. Is een steen zo groot als een berg, of slechts een kiezel?

Dit kan zelfs zover gaan dat het indrukwekkende landschap er maar onbetekenend uit gaat zien. We zeggen dan: "... in het echt zag het er heel wat indrukwekkender uit dan op de foto." Herkenbaar?

Dit huisje geeft zin aan de foto. Het stroompje leidt je netjes naar dit huis, en het landschap krijgt een gevoel van grootte, van dimensies.
De laatste jaren ben ik gaan beseffen dat juist het gebruik van een menselijk element in de foto meerwaarde kan geven. Het voegt een gevoel van perspectief toe aan de foto.

Hierdoor krijgt de kijker een idee van grootte, weidsheid, zelfs van dimensies. Het wordt makkelijker om jezelf in dat landschap in te beelden.

Door deze fotograaf in beeld te nemen wordt duidelijk hoe enorm dit landschap is, hoe hoog de klif is. Beeld je eens in hoe dit zonder deze persoon zou zijn.
Een menselijk element kan van alles zijn. Een huisje, een boerderij, een kerktoren of kasteel op de horizon. Het kan een weg zijn die door het landschap heen slingert, en in sommige gevallen zelfs een elektriciteitsmast of windmolen.

Ook mensen brengen een gevoel van perspectief. Zet een persoon in een landschap en de foto krijgt niet alleen een dimensie, het kan een verhaal aan de foto toevoegen. Je ziet ook steeds meer landschappen met die eenzame globetrotter in het beeld. Dat is niet voor niets.

Nando als globetrotter, op het topje van de Faeröer eilanden. Deze foto vertelt een verhaal.

Nando als globetrotter bij een waterval. Deze vertelt niet zozeer een verhaal, maar voegt een dimensie toe aan deze foto. Zie je hoe immens dit landschap is, hoe indrukwekkend?
In tegenstelling tot vroeger vind ik het nu niet zo erg meer om een menselijk element in mijn landschap beeld mee te nemen, maar onder voorwaarde dat het een toegevoegde waarde heeft. Het moet een verhaal vertellen, en niet een toevallig element zijn dat in de weg stond.

Wat vind jij van een landschap met een menselijk element in beeld? Kan het een toegevoegde waarde zijn, of vind je het ongepast? Vertel het in een reactie onder dit bericht.

101 Tips voor Luisterrijke Landschapsfoto's

Wil jij graag weten hoe je perfecte landschapsfoto's kunt maken? In het boek De Landschapsbijbel geeft landschapsfotograaf Nando Harmsen je 101 tips om jouw landschapsfotografie naar een hoger niveau te helpen. Je ontdekt hierin de 101 beste tips die hij de afgelopen jaren als landschapsfotograaf heeft opgedaan.

Over de auteur

Nando Harmsen fotografeert al meer dan 40 jaar. Zijn specialisme ligt bij bruidsreportages en landschapsfotografie. Daarnaast geeft Nando lezingen, workshops, masterclasses, fotoreizen, en maakt regelmatig reviews van nieuwe en leuke apparatuur.

2 reacties

Mac schreef op vrijdag 1 april 2022 om 16:57 | reageer
Eigenlijk wordt hier al heel lang verkeerd mee omgegaan. De mens is namelijk een onderdeel van de natuur.
Als een bever een dam bouwt, natuur
als een mens een dam bouwt, menselijke invloed.
Terwijl het beide het zelfde is (ja ok, de mens kan te ver gaan, heeft geen grens met bouwlust).

Ik vind als een mens (of menselijk invloed) goed passen in natuurfotografie, maar het moet , zoals je schrijft, wel een toegevoegde waarde hebben. Te vaak zie je foto's dat je het gevoel krijgt het is er ingezet om het inzetten. Niet omdat het de foto beter maakt.

Robert schreef op dinsdag 5 april 2022 om 13:11 | reageer
Leuk altijd een menselijk afbeelding in een foto. Geeft ook vaak de ruimte, grote en afstand weer.. Vind he niks ...niet doen dan.
Sportieve fotoschietgroet Robert

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Cursus Naaktfotografie met Danyel Weideman

Cursus Natuurfotografie in Nederland met Rob Dijkstra

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

45.189 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts

Menselijk element in een landschap, of toch niet?