Hoe maak je een panoramafoto?
zaterdag 30 december 2017, 13:31 door Bernard Veerman | 9.200x gelezen | 18 reactiesTja, om uit te leggen hoe je er één maakt, is het waarschijnlijk beter om eerst eens aan te geven wat een panoramafoto eigenlijk is. Zoeken op internet op het woord 'panorama' levert een diversiteit aan omschrijvingen op.
Veelal gaat het om landschappen, zeegezichten en dat wat je ziet vanaf een berg. Bijzonder éénduidig is het niet, maar alle beschrijvingen hebben 'weids' gemeen, waarmee wordt aangegeven dat de breedte een belangrijk aspect is.
In mijn eigen bewoording zou ik denken aan: een beeld, dat qua breedte niet is vast te leggen in één foto. Dit hoeft zich niet tot de eerder genoemde onderwerpen te beperken, maar kan bijvoorbeeld ook een stads- of havengezicht zijn.
In technische termen gaat het over het verschil in menselijke waarneming die 150° tot 180° kan zijn. Hier wordt meteen duidelijk hoe het zich tot een (standaard) fotografisch objectief verhoudt.
Een standaard 50mm objectief op een full frame camera heeft een beeldhoek van circa 45°. Het is dus niet zonder meer mogelijk één opname te maken, die het gehele 'panorama' vastlegt.
Hoe maak je een panoramafoto?
Heel kort door de bocht, maar dit is waar het om gaat, maak meerdere foto's in een horizontale beweging en plak die aan elkaar. Dit klinkt simplistisch, maar meer dan dit is het niet. De techniek om een panoramafoto te maken is een beetje technischer.
Vragen die opdoemen zijn: hoe overlap ik de foto's, hoe plak ik de foto's aan elkaar, hoe voorkom ik zichtbare naden, hoeveel foto's heb ik nodig en hoe moet ik mijn camera instellen?
Om een goede verdeling te maken van het panorama ga ik uit van een beeld van 150° tot 180° en geef er de voorkeur aan om ten minste 5 foto's te maken. De truc hierbij is om de camera verticaal te houden en de 5 foto's in een vloeiende beweging te maken in stapjes van 30°.
De opnamen overlappen elkaar dan voor een aanzienlijk deel, dat wordt gebruikt door het computer programma om er uiteindelijk één panoramafoto van te maken. Sommige statiefkoppen hebben een gradenverdeling en dat maakt het makkelijker.
Uit de hand schieten is goed te doen, maar vereist een beetje oefening en een goed computer programma om de foto's aan elkaar te plakken.
Camera-instelling
Net zoals met het bakken van een cake zijn er meerdere recepten voor. Uiteindelijk zul je de cake bakken die het beste bij je eigen invulling van het recept past. Als ik een panorama wil maken doe ik het volgende:
- Indien mogelijk zet ik de camera op statief;
- Kantel de camera zodat de camera “verticaal” staat;
- Op mijn full frame camera gebruik ik een 50mm of een zoomlens die ik op ongeveer 50mm instel;
- Voor een panoramafoto met een beeldhoek van 150° tot 180° probeer ik een goede compositie te bepalen in stapjes van ongeveer 30°;
- Stel de belichtingsmeting in op een gemiddelde belichting;
- Autofocus moet uit, en scherpstellen doe ik eenmalig handmatig op de 'middelste' foto;
- Kies een klein diafragma f/11 of f/16, dit hangt af van de prestatie van het objectief, maar heeft voornamelijk te maken met de dieptescherpte;
- ISO zo laag mogelijk, liefst vast op 100.
De foto's moeten zo gelijkmatig mogelijk belicht worden. Dat kun je bereiken door het diafragma vast te zetten.
Per opname zou de lichtval iets kunnen verschillen, maar doordat het diafragma (dwingend) is ingesteld zal de belichtingsmeting van de camera de sluitertijd aanpassen, waardoor het geheel tijdens het plakken een goed belichte panoramafoto oplevert.
De opname
Maak je een panoramafoto van bijvoorbeeld een landschap of zeegezicht, dan is de afstand tot aan het onderwerp van alle foto's praktisch dezelfde. Eén of twee meter op een afstand van 50 meter is verwaarloosbaar. Het resultaat is een mooi, weids 'vergezicht'.
Maak je daarentegen een panoramafoto van een stad, dan zal het verschil in afstand van de eerste, de laatste en de middelste foto significant zijn.
Uiterst links en rechts zou dit bijvoorbeeld 50 meter kunnen zijn, terwijl de middelste foto zich ongeveer 20 meter van de camera bevindt. Dit resulteert in een 'cilinder'- achtige foto.
Het lijkt een beetje op een opname met een supergroothoek- of fisheyeobejctief. Met het computer programma is de 'projectie' van de opname iets aan te passen en dit effect minder te maken.
De foto's plakken tot een panoramafoto
Tot nu toe heb ik het steeds over het aan elkaar plakken van de foto's gehad. Het komt eigenlijk uit de tijd dat een panoramafoto letterlijk aan elkaar werd geplakt. Een stapeltje foto's werd netjes en precies uitgesneden en met lijm aan elkaar geplakt tot een panorama.
In het digitale tijdperk gebeurt het knippen en plakken met een computer programma, dat de foto's aan elkaar “stitcht”, we hebben het dan over 'stitching' of stikken/naaien betekent. De parallel met stikken/naaien gaat zelfs verder, want waar de foto's aan elkaar worden “gestitcht” spreekt men over 'seams', het Engelse woord voor 'naad'.
Zoals voor veel computer-toepassingen zijn er ook aardig wat computer-programma's op de markt om een panoramafoto te stitchen, bijvoorbeeld:
- ICE (Image Composite Editor) van Microsoft (gratis, maar alleen voor Windows);
- Autopano (niet goedkoop, maar wel super goed);
- Photoshop en Lightroom, in de nieuwere versies;
- PhotoStitch, wordt geleverd bij een Canon EOS camera;
- Autostitch, met een gratis demo;
- PTGUI (bevat dezelfde kern als Autopano, maar is goedkoper).
Het is een kwestie van uitproberen (of bekijken bij iemand anders) en zien welk computer programma het best bij jou (en je portemonnee) past.
Aandachtspunten
De fraaiste panoramafoto's worden gemaakt als er niets op beweegt en alles statisch is. De panoramafoto ontstaat namelijk uit meerdere opnamen, die kort na elkaar zijn gemaakt en waarop bewegende onderwerpen zich verplaatsten.
In de praktijk betekent dit dat je moet opletten in de volgende situaties:
- Bewegende onderwerpen zoals: personen, fietsen, auto's, boten, vliegtuigen;
- Kabbelend water;
- Wolken die voorbij trekken;
Om de theorie van dit artikel handen en voeten te geven voeg ik een paar voorbeelden toe.
Voorbeeld één: Honfleur
Het computer programma Autopano stitcht de vier foto's aaneen tot één panoramafoto. Om de foto zo natuurgetrouw mogelijk te maken kies ik voor 'Cylindrical' projectie.
Na het 'croppen' en saven, geef ik de foto aan het nabewerkingsprogramma 'Foto's' op mijn iMac en na een opfrisbeurtje is dit het resultaat.
Voorbeeld twee: Château Tourville-sur-Arques
In de panoramafoto van de haven van Honfleur is het cilindrische effect goed zichtbaar. Dit komt omdat de afstand tussen links en rechts op de foto beduidend groter is dan naar de kade, iets in het midden van de foto.
In de panoramafoto van het kasteel van Tourville-sur-Arques is de afstand links, midden en rechts bijna even groot. Het gevolg hiervan is dat het een prachtig vergezicht oplevert zonder de cilindrische vertekening.
Wil jij ook gave foto's maken?
Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.14 dagen gratis fotografiecursussen kijken
Over de auteur
Ik fotografeer al vanaf dat ik een jaar of 14 was. In het tijdperk van de digitale fotografie ben ik gestart met Fuji, later Panasonic en de laatste jaren ben ik toch weer terug bij mijn oude liefde: Canon. Ik ben getrouwd met Gerda, die Vlaamse is.
18 reacties
-
Thieu schreef op maandag 1 januari 2018 om 12:23 | reageer
In het rijtje programma's mis ik GIMP. Open source, gratis en voor meerdere platforms beschikbaar (Windows, Mac en Linux)
Waar: https://www.gimp.org/
Hoe: https://www.youtube.com/watch?v=t5U3x6tqST0 -
Barend B schreef op maandag 1 januari 2018 om 13:52 | reageer
Waarom zou je al die moeite doen als je dit met een groothoeklens ook in één keer kunt vastleggen?
-
Bernard schreef op maandag 1 januari 2018 om 14:34 | reageer
@Thieu, dank voor je reactie en aanvulling met GIMP. Ik heb niet de intentie gehad om volledig te zijn, ik heb alleen de voor mij bekende programma's weergegeven
-
Bernard schreef op maandag 1 januari 2018 om 14:43 | reageer
@Barend B, dank voor je reactie. Helaas kun je de twee foto's die ik als voorbeeld heb gebruikt, niet in één keer vastleggen met een groothoeklens. Voor een full frame geldt:
24mm - beeldhoek 84℃
14mm - beeldhoek 107℃
16mm fish eye - beeldhoek 180℃
Door de panorama-techniek te gebruiken voorkom je ook vertekening, die je met een super groothoek of fish eye zeker krijgt. -
Bernard schreef op maandag 1 januari 2018 om 15:11 | reageer
Voor ℃ dient "graden" gelezen te worden
-
Verbraeken G schreef op dinsdag 2 januari 2018 om 11:28 | reageer
@Barend B, de resolutie van een panorama foto is veel groter dan de resolutie van de foto gemaakt met een groothoek objectief.
-
MaschinenZimmer schreef op dinsdag 2 januari 2018 om 11:32 | reageer
@Barend B, Met een 24mp camera kom je bij 300ppi aan een afdruk/print van ong. 34/50cm, met 50mp camera kan je dan uiteraard dubbel zo groot gaan in oppervlak: 50/75cm. Als je echt groot wil afdrukken/printen heb je hoge resoluties nodig. Een aantal 'grote' fotografen passen deze technieken ook toe om een groter canvas te bekomen aan een voldoende hoge resolutie. Kijk maar eens naar Ellen Kooi (NL) Frieke Janssens (B). Zij maken allebei pano's van de omgeving, de ruimte, waardoor ze panelen kunnen maken van een paar meter groot.
-
Toon Loonen schreef op dinsdag 2 januari 2018 om 19:31 | reageer
180 graden hoeft niet het maximum te zijn. Vanaf een kerktoren (in Hamburg) heb ik een 12-tal foto's gemaakt die met autostitch tot een panorama van ruim 360 graden is "gestitcht". Geheel links en geheel rechts op de foto staat hetzelfde gebouw.
-
Toon Loonen schreef op dinsdag 2 januari 2018 om 19:33 | reageer
De meeste betere smartphones hebben zelf al een functie voor het maken van panoramafoto's ingebouwd.
-
Tonny schreef op dinsdag 2 januari 2018 om 20:35 | reageer
Bernhard, goede informatie. Ik snap dat je niet compleet kan zijn, zeker niet in computerprogramma's maar ik mis toch echt Corel paint shop pro wel in het rijtje. Dit is een betaalbaar programma met volgens mij vergelijkbare mogelijkheden dan Photoshop
-
Bernard schreef op dinsdag 2 januari 2018 om 20:39 | reageer
@Toon Loonen, een 360º foto heet volgens mij geen panorama foto maar een "360-graden-foto". Dit is om het verschil aan te geven. Deze definitie heb ik van Wikipedia.
-
Bernard schreef op dinsdag 2 januari 2018 om 20:41 | reageer
@Toon Loonen, het klopt dat je met de meeste smart phones een panorama foto kunt maken. Alleen is de resolutie niet vergelijkbaar en is de smart phone foto zeker niet geschikt voor mega vergroting
-
Bernard schreef op dinsdag 2 januari 2018 om 20:53 | reageer
@Tonny, nogmaals excuses omdat jouw voorkeur niet in het rijtje voorkomt, maar het is een goede aanvulling en ik ben het met je eens dat Corel PaintShopPro een betaalbaar programma is. Of het ook voor iMac (IOS) verkrijgbaar is weet ik niet.
-
Donald Willemsen schreef op dinsdag 2 januari 2018 om 22:25 | reageer
Een goed artikel met een heldere uitleg. Voor het samenstellen van een panorama werk ik met Bridge en Photoshop. Dat werkt prima.
Wat mij opvalt, is dat de foto's na het samenvoegen rondom zijn bijgesneden.
Kijken we naar het plaatje onder de afzonderlijke foto's van Honfleur, dan zie je ruimte met een transparantie. Wat ik nu doe, is die ruimtes in PS na ze te hebben geselecteerd eerst opvullen met behoud van inhoud. Dat werkt over het algemeen heel goed. Je maakt als het ware de foto ietsje groter. De eventueel zichtbare randjes werk ik dan bij met het snelretouch gereedschap. Pas dan snijd ik iets bij als dat nodig is. -
Bernard schreef op woensdag 3 januari 2018 om 09:02 | reageer
@Donald Willemsen. Dank voor je reactie, waaruit maar weer blijkt dat er meerdere recepten zijn om een cake te bakken
Het plaatje onder de afzonderlijke foto's van Honfleur is een kopie van het scherm op het moment dat Autopano de foto's heeft samengevoegd. Het is onmogelijk om daar een rechte rand te creëren, vanwege de projectie van de individuele foto's, tenzij je "autocrop" inschakelt. Voor mij is dit het voordeel, dat ik zelf kan bepalen wat ik eraf snijd. -
Donald Willemsen schreef op woensdag 3 januari 2018 om 10:19 | reageer
@Bernard, Ik bepaal ook zelf hoe en wat ik wil bijsnijden. Het enige verschil is, dat ik de transparante ruimte rond de samengestelde foto zoals op de printscreen, zelf opvullen met de bewerking vullen met behoud van inhoud. Je moet die ruimtes dan wel eerst in een selectie plaatsen en dan vullen. Het kan zijn dat de selectieranden dan nog zichtbaar zijn, maar dat los je op met het retouchpenseel. Daarna volgt dan het eventuele bijsnijden zoals je dat zelf wilt. In het bovenstaande voorbeeld van Honfleur houd je dan bijvoorbeeld bovenaan meer wolkenlucht over. Neemt niet weg dat jouw methode ook prima is. Met mijn methode rondom vullen, creëer je iets meer foto wat het bijsnijden wat eenvoudiger kan maken. Soms hoef je dan juist minder weg te snijden.
-
Bernard schreef op woensdag 3 januari 2018 om 10:38 | reageer
@Donald, dank weer voor je reactie, waarmee je me ook attendeert op het feit dat ik nog had kunnen/moeten vermelden dat je bij de verticale foto's rekening moet houden met projectie en daardoor iets van je foto moet inleveren. Ik houd daar zelf altijd rekening mee, maar heb het niet vermeld. Je kunt natuurlijk zoals jij "invullen", maar dat zie ik niet als optie voor mezelf. Nogmaals: er zijn veel recepten om een cake te bakken
-
Panoman schreef op vrijdag 5 januari 2018 om 10:13 | reageer
Kijk ook eens naar Hugin en PTAssembler
Deel jouw mening
Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.
Ook interessant
-
Wanneer maak je welk soort panorama?
door Nando Harmsen
-
Het grootste nadeel van een panorama
door Nando Harmsen
-
Luminar NEO krijgt een panorama functie
door Nando Harmsen
-
Tien tips voor panorama fotografie
door Nando Harmsen
-
Een panorama fotograferen of een panorama uitsnijden
door Nando Harmsen
-
Het verschil tussen een groothoekfoto en een panorama met teleobjectief
door Nando Harmsen
Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox
44.748 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via
Elja Trum
Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!
Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over PhotofactsGratis eBook: Fotograferen van Kinderen
Mis dit niet: Tips voor adembenemende familiekiekjes!
Ontdek 25 praktische tips waardoor je prachtige foto's van je (klein)kinderen kunt maken. Je krijgt van mij ook wekelijks nieuwe fotografietips per mail.