Wildlife fotografie en de overstap naar mirrorless
maandag 22 mei 2023, 16:32 door Evert Doorn | 2.634x gelezen | 7 reactiesDe stormachtige ontwikkeling van mirrorless systeemcamera's is ook bij wildlife fotografie terug te zien. Een persoonlijk relaas van mijn (geleidelijke) overstap.
Van film naar bits en bytes
Wie de oude foto's van Frans Lanting of andere wildlife fotografie iconen bekijkt, die moet wel onder de indruk zijn. Natuurlijk zijn foto's gemaakt op film wat minder scherp en wat korreliger dan de bijna klinische beelden die moderne digitale camera's maken.
Desondanks lukte het deze fotografen toch om onder sterk wisselende omstandigheden en met snel bewegende onderwerpen een beeld juist te belichten en scherp te stellen (wat niet meevalt bij een rennende Cheetah of een duikvlucht van een roofvogel).
Sinds de introductie van de digitale camera is er enorm veel veranderd, en de opkomst en van mirrorless (spiegelloze) systeemcamera's heeft die ontwikkeling doorgezet: daar waar spiegelreflex camera's zo ongeveer uitontwikkeld zijn, gaat mirrorless nieuwe paden in.
De eerste stappen in mirrorless-land
Ook ik ben inmiddels helemaal overgestapt op mirrorless (in mijn geval Canon EOS R5's) voor zowel mijn dagelijkse werk hier in Nederland als vakfotograaf en voor de wildlife fotoreizen die ik zelf doe of begeleid. Maar dat is niet van de één op de andere dag gekomen.
De eerste keer dat ik op een reis echt bewust een digitale camera meenam om wildlife te fotograferen (2014, Zuid Afrika) bracht ik de Fuji XT-2 mee die ik destijds had als camera voor privé. Als langste telelens gebruikte ik een oude Canon FD 135mm lens met een 2x extender.
De Canon FD 135mm is een oude manual focus lens dus wat dat betreft deed ik zelfs een stapje terug. En de elektronische zoeker van deze camera was adequaat, maar lang niet zo goed als die in de huidige mirrorless camera's.
Op een trip in 2017 naar wederom Afrika had ik een Canon EOS M5 als extra camera mee naast twee EOS 5D mark IV's. Een leuke aanvulling, maar ook deze camera had z'n beperkingen en was niet al te snel wat focus betreft. Ik heb 'm dan ook vooral gebruikt als handige kleine camera voor snapshots tussendoor.
Het werd al wat beter toen ik in 2018 de originele Canon EOS R mocht lenen van een verhuurbedrijf om er een review van te schrijven. Dat smaakte naar meer! Deze camera miste ten opzichte van de EOS 5D mark IV nog wel wat functionaliteit en snelheid op het gebied van focus.
Ook was er geen joystick op de achterkant waar ik altijd graag gebruik van maak, maar de directe feedback van de elektronische zoeker en het principe van focus tracking (het volgen van een object) maakte me wel enthousiast. Mijn conclusie in de review was dat de camera voor snelle (wildlife) actie nog tekortkwam, maar zeker z'n charmes had.
Mirrorless: een degelijke keuze
Toen de EOS R5 (en EOS R6) op de markt kwam, leek mij dat een goed moment om ook professioneel de sprong in het diepe te wagen omdat deze camera's er klaar voor leken te zijn (mijn medefotografen die met Sony werken, hadden die conclusie al wat eerder getrokken).
De eerste keer dat ik serieus aan de slag mocht met deze camera's op een wildlife fotoreis kwam pas (dankzij corona) laat in 2021. Een goede testcase om de degelijkheid te testen, want de gebieden waar ik toen heenging (o.a. Samburu en Amboseli in Kenia) waren erg droog en soms extreem stoffig. Dat bleek gelukkig geen probleem; ook systeemcamera's blijken goed bestand tegen invloeden van het weer.
Zelfs het wisselen van lenzen leverde weinig problemen op met vuil op de sensor, doordat de sensor bij het uitzetten van de camera wordt afgedekt. Met een blaaskwastje of eventueel een 'natte' reiniging is een sensor bovendien goed schoon te krijgen na zo'n trip.
In 2022 kon ik in de Pantanal in Brazilie in extreme hitte (40 graden in de volle zon) die duurzaamheidstest herhalen, en ook daar slaagde de camera met vlag en wimpel.
Vooral voordelen, maar ook wat nadelen
Na een recente fotoreis naar Kenia waarbij ik samen met een collega reisbegeleider was, kan ik inmiddels wat meer conclusies trekken over het gebruik van mirrorless voor wildlife fotografie.
Wie voor het eerst een mirrorless camera oppakt, zal de elektronische zoeker het meest opvallen. Zo'n zoeker geeft eigenlijk een digitale weergave van wat de sensor op dat moment registreert; een live feed direct voor je oog dus. Het grote voordeel is dat je direct ziet hoe je belichting is.
Erg handig uiteraard, zeker met lastige en snel wisselende lichtomstandigheden, iets wat buiten in een wildlife setting veelvuldig voorkomt: dan is het weer zonnig, en dan weer bewolkt. En een mooi silhouet shot maken vergt ook wel een kritische instelling van de belichting.
Zo'n zoeker, daar moet je wel even aan wennen: hoewel de elektronische zoeker steeds beter worden (vloeiender bewegen en ook beter het contrast weergeven), kan ik me goed voorstellen dat sommige mensen – met name in het begin - daar moeite mee hebben.
Door zo'n elektronische zoeker kun je niet alleen kijken; je kan er natuurlijk ook mee focussen op je onderwerp. En dat brengt op ons een andere wezenlijke verandering ten opzichte van spiegelreflex camera's.
Het volgen van een onderwerp met focuspunten die over (bijna) het gehele beeld actief zijn, het herkennen van ogen (ook bij dieren) en de vele mogelijkheden om de focus helemaal te finetunen naar wens maken het werken met een mirrorless voor wildlife fotografen een ware droom.
Met name bij bewegende dieren is dit fantastisch: een leeuw die naar je toeloopt of een kudde olifanten die voorbij trekken blijven in focus, terwijl je je compositie gewoon kan behouden.
Er is nog altijd ruimte voor verbetering (zo valt mij op dat oogfocus bij gestreepte en gevlekte grote katten soms nog een uitdaging is; dit geldt voor de EOS R5.
Ik hoor het echter ook van Canon EOS R3 en Nikon Z9 gebruikers), maar we zijn nog lang niet klaar wat betreft de ontwikkeling van autofocus techniek.
Een ander opvallend aspect van mirrorless is de elektronische sluiter (waarbij er dus geen mechanische lamellen meer worden gebruikt). In bepaalde gevallen waarbij absolute stilte een must is, is dit een zeer waardevolle toevoeging.
Maar ook het feit dat er heel veel beelden per seconde mogelijk zijn (meer dan met een mechanische sluiter), maakt dit interessant voor scenes met veel actie. Het is wel belangrijk om even na te gaan of het camera model in kwestie nog last kan hebben van 'rolling shutter' (of eventueel 'banding' bij binnenverlichting, maar dat zal bij wildlife fotografie doorgaans geen issue zijn).
De wat hoger gesegmenteerde camera's hebben hier eigenlijk geen problemen meer mee en ik verwacht dat we over een paar jaar alleen nog maar elektronische sluiters tegenkomen in nieuwe modellen.
Een nadeel van het schieten met veel beelden per seconde heb ik gemerkt op mijn laatste trip; daar was veel actie en in twee weken tijd kwam ik dan ook met ruim 23.000 beelden thuis.
Dus dat betekent ook de noodzaak tot extra geheugenkaartjes (op reis maak ik hoe dan ook altijd back-ups op een externe ssd via de laptop).
Wat minder goed uitpakt, is het feit dat mirrorless camera's veel stroom nodig hebben. Vrij logisch gezien alle techniek, maar hierdoor ga je wel veel sneller door je accu's heen dan bij een spiegelreflex camera. Dat biedt de noodzaak om te investeren in extra batterijen, en die moet je dus ook vaker opladen.
Tijdens een dag wildlife fotografie kan ik zomaar door 4 accu's heengaan. De meeste plekken waar ik heenga, ook in de bush, hebben wel oplaadpunten (al dan niet op zonne-energie) en veel safari voertuigen hebben zelfs een stroompunt om via de accu een lader op aan te sluiten. Maar feit is dat ik meer aan 'batterij management' moet doen dan voorheen.
Tot slot iets kort over video: hoewel spiegelreflexcamera's ook kunnen filmen, brengen mirrorless camera's dit naar een hoger niveau. De focus tracking werkt namelijk ook goed bij video, en dankzij de vele keuzes in beeldkwaliteit- en formaten kun je als hybride-beeldmaker prima uit de voeten met mirrorless.
Ik maak tegenwoordig met de R5 vaak filmclipjes van wildlife op het moment dat ik denk dat fotograferen minder interessant is.
Is mirrorless duurder?
Zijn mirrorless camera's duurder dan spiegelreflexen? Wellicht wel in absolute bedragen (het tekort aan chips en onderdelen en de stevige inflatie van de laatste tijd spelen hier ongetwijfeld een rol in), maar naar mijn mening kan een mirrorless camera ook echt een boel meer dan een spiegelreflex: je krijgt dus veel waar voor je geld.
De Canon EOS R5 kostte bij introductie een paar honderd euro meer dan de EOS 5D mark IV bij introductie (wat niet onredelijk is gezien het feit dat er vier jaar tussen de release zat), maar je krijgt daarvoor wel een camera die op veel vlakken een grote stap voorwaarts is.
Gelukkig zijn alle fabrikanten ook slim genoeg om modellen te maken die een stuk betaalbaarder zijn dan de topmodellen, zonder dat ze je heel veel beperken in de mogelijkheden.
Wie overstapt op mirrorless, zal wellicht ook nieuwe lenzen specifiek geschikt voor het systeem willen aanschaffen. Die zijn – met name de topmodellen – vaak stevig geprijsd.
Prachtig, die nieuwe lenzen, maar je kan ook een ouder exemplaar (al dan niet tweedehands) met adapter gebruiken om ze een nieuw leven in te blazen. Alle camerafabrikanten bieden wel een adapter zodat je ook oudere lenzen kan gebruiken, vaak met geen verlies van functionaliteit.
Zo heb ik een tijdlang een oudere EF 100-400L II zoomlens gebruikt op de EOS R5, en een EF 500mm f/4L telelens met adapter. Die deden hun werk meer dan uitstekend. Wel is het zo dat de nieuwe lenzen vaak net iets beter gebruik maken van de extra pinnetjes voor de communicatie en daardoor een fractie beter en sneller focussen.
Conclusie
Het feit dat ik om mij heen heel veel wildlife fotografen zie werken met mirrorless lijkt te bevestigen dat het tijdperk van spiegelreflex camera's definitief voorbij is.
Dat geldt echt niet alleen voor de serieuzere hobbyisten of professionele fotografen; op de foto trips die ik begeleid samen met mijn collega Simone Janssen, zien we ook beginnende fotografen naar tevredenheid met mirrorless systemen werken.
Ik zou zelf in ieder geval niet meer terug willen en ben erg benieuwd waar de techniek van mirrorless ons over pakweg 10 jaar brengt (om over ontwikkelingen als AI nog maar te zwijgen).
Wil jij ook gave foto's maken?
Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.14 dagen gratis fotografiecursussen kijken
Over de auteur
Evert Doorn is professioneel fotograaf en gespecialiseerd in fotografie op locatie. Hij maakt portretten, evenementverslagen en commercieel beeld voor bedrijven en instellingen; daarnaast maakt hij trouwreportages voor particulieren.
7 reacties
-
PixelDude Raoul schreef op dinsdag 23 mei 2023 om 12:01 | reageer
In 2015, met zicht op mijn pensioen in 2018 (met veel meer tijd, sic) vond ik fotografie wel een interessant tijdverdrijf. Ik begon op internet te zoeken en commentaren te lezen en werd er vrij vlug van overtuigd dat mirror (toen al) passé was en de systeemcamera ‘de’ betere keuze was. Wat ik ook belangrijk vond was het gewicht dat ik als gepensioneerde zou moeten meesleuren. De 4/3 was daarom voor mij de beste oplossing … een pak lichter (en goedkoper) dan een FF. Mijn keuze viel op de Olympus E-M1. Inmiddels heb ik ook een extra E-M1 die ik voor infrarood fotografie tot een full spectrum liet ombouwen, een Olympus TG-6 en een Olympus E-M1X. Allemaal fantastische toestellen. De naam Olympus verdween inmiddels van de markt, maar de Olympus technologie ging over in de handen van OM systems die succesrijk is.
Momenteel lees en zie ik ook dat het grootste aantal natuur- en wildlife fotografie overgestapt zijn naar de mirrorless en een deel zelfs naar de 4/3 die zoveel makkelijker hanteerbaar is dan een FF. Een pak vogelfotografen weten dat inmiddels sterk te appreciëren.
Wat me van de auteur verwonderd is dat hij voor een Canon gekozen heeft terwijl andere bekende merken een grote voorsprong hebben op Canon qua de mirrorless technologie. Maar ja, éénmaal gehecht aan een topmerk kan je moeilijk(er) accepteren dat die niet langer aan de top staan. -
Cor schreef op dinsdag 23 mei 2023 om 12:01 | reageerMooi verslag, denk dat ik nog maar even wacht met aanschaf andere camera.
-
Evert schreef op dinsdag 23 mei 2023 om 12:20 | reageerdag Raoul, dank voor je reactie. Mijn vrouw schiet met Olympus en dat is ook zeker een prachtig systeem (en inderdaad mooi compact en licht). Het aardige vind ik dat er eigenlijk geen slechte systeemcamera's meer zijn als je kijkt wat er de laatste paar jaar is verschenen op de markt, maar het ene model zal beter aansluiten bij iemands persoonlijke wensen en voorkeuren dan een ander merk/type.
En tsja, persoonlijk vind ik dat Canon het uitstekend doet (met name de autofocus), dus met die grote voorsprong valt het denk ik erg mee (met name sinds de release van de R5/R6 en alles wat erna kwam). Uiteindelijk kan ik de plaatjes ermee schieten die hierboven te zien zijn en het resultaat is wat voor mij telt. -
Cor schreef op dinsdag 23 mei 2023 om 12:25 | reageer
Begrijp wel waarom je bij 1 merk blijft, heb voor een aardig vermogen lenzen gekocht sinds 1978, een Canon 400mm 1.2L is nog steeds een pracht lens om mee te fotograveren, of de 85mm 1.2L
-
PixelDude Raoul schreef op dinsdag 23 mei 2023 om 13:28 | reageer
@ Cor. Je slaat de nagel op de kop. Fotografen die al veel langer meegaan hebben inderdaad een vermogen aan FF objectieven opgebouwd die je niet op een 4/3 systeem kan gebruiken. Omschakelen is dan ... moeilijk omdat je dan afstand moet doen van een toch klein vermogen.
Voor de nieuwkomers zou ik zeggen, ga voor de merken met kleinere sensoren. Een pak goedkoper, niet zozeer voor de body maar enorm in de prijs van objectieven omdat het glas veel kleiner is, gemakkelijker slijpbaar, dus een pak goedkoper. En die kleinere sensoren zijn echt opgewassen tegen de FF. De kleinere sensoren hebben voor en nadelen tegen de FF maar voor mijn fotografie kent de 4/3 alleen voordelen. -
PixelDude Raoul schreef op dinsdag 23 mei 2023 om 14:36 | reageer
Ik durf zelfs een stap verder te gaan. Binnen enkele jaren is ook het glorierijk van de FF voorbij. Zoals vele jaren geleden de overstap van middenformaat naar FF werd gemaakt en door menigeen de FF verketterd werd. Eerst zullen er nog enkele jaren overgaan dat de FF liefhebbers het bestaan van kleinere sensoren willen vernietigen. Maar ooit zal ook de FF de duimen leggen.
-
Donald Willemsen schreef op dinsdag 23 mei 2023 om 16:18 | reageerMirrorless heeft het helemaal. Ik ben vorig jaar oktober overgestapt van de spiegelreflex naar de Canon Eos R7. De autofocus van de R7 vind ik een zegen. Bij mij is het percentage scherpe foto's behoorlijk gestegen.
Ik wil niet meer terug naar de spiegelreflex.
De R7 is dan wel een cropcamera, maar dat is in wildlife fotografie een voordeel. Tel daarbij enkele functies die de R5 niet heeft.
Deel jouw mening
Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.
Ook interessant
-
Review: Sony A7C II en A7C Rdoor Nando Harmsen
-
Sony introduceert de Sony A9 IIIdoor Nando Harmsen
-
Kiezen tussen een camera en een smartphonedoor Nando Harmsen
-
Nikon kondigt de Z f aan, een full frame mirrorless camera in retro stijldoor Nando Harmsen
-
Panasonic introduceert de LUMIX G9II mirrorless cameradoor Nando Harmsen
-
Panasonic introduceert de LUMIX S5IIxdoor Nando Harmsen
Photofacts wordt mede mogelijk gemaakt door
Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox
45.166 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via 
Facebook.
Elja Trum
Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!
Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over PhotofactsGratis eBook: Fotograferen van Kinderen
Mis dit niet: Tips voor adembenemende familiekiekjes!
Ontdek 25 praktische tips waardoor je prachtige foto's van je (klein)kinderen kunt maken. Je krijgt van mij ook wekelijks nieuwe fotografietips per mail.
