11 Tips voor landschapsfotografie

maandag 27 april 2015, 22:39 door Elja Trum | 28.317x gelezen | 8 reacties

Een goede landschapsfoto is vaak materiaal om aan de muur te hangen. Je kunt er telkens opnieuw naar kijken zonder dat het gaat vervelen. Het maken van zo'n foto is zo gemakkelijk nog niet. In dit artikel 11 tips om betere landschapsfoto's te maken.

1. Zorg voor voldoende scherptediepte

Bij landschapsfotografie is het vaak gewenst om zo veel mogelijk scherptediepte te hebben. Uiteraard mag je hier naar eigen smaak in meegaan.

Om maximaal van je scherptediepte gebruik te maken moet je ook nadenken over waar je scherp stelt. Als je het heel nauwkeurig wilt doen kun je de DOFMaster app gebruiken. Daarmee bereken je aan de hand van jouw camera, het gebruikte objectief en de gekozen instellingen exact wat de scherptediepte is bij een bepaalde scherpstelafstand.

Foto door Veronica van Peet
Het is handig om te weten wat de hyperfocale afstand is voor je objectieven. Dit is de afstand waarop je scherp moet stellen om de maximale scherptediepte te krijgen. Op dit punt (bij een hoog diafragmagetal) is alles vanaf de helft van de hyperfocale afstand tot aan het oneindige scherp in je foto.

De hyperfocale afstand van het objectief dat jij gebruikt kun je ook terugvinden met de hierboven genoemde DOFMaster app.

2. Gebruik een statief

Wanneer je landschappen gaat fotograferen is een statief erg gewenst. Het statief stelt je in staat langere sluitertijden te gebruiken. Lange sluitertijden ontstaan vanzelf wanneer je met veel scherptediepte en weinig licht wilt fotograferen. Een statief is dan onmisbaar om met scherpe foto's thuis te komen.

Een bijkomend voordeel is dat een statief je dwingt om na te denken over je compositie. Het is niet een kwestie van schieten en weer verder lopen, je bent veel bewuster met je foto bezig.

Als landschapsfotograaf moet je vaak flinke wandelingen maken om op de juiste plek te komen. Het is dus wel slim om een lichtgewicht (maar stevig) statief te gebruiken. Is je statief te zwaar, dan laat je hem al snel achter in de auto en daar krijg je later spijt van.

3. Neem wat extra moeite

De mooiste foto's zul je waarschijnlijk niet maken vanuit het raampje van je huurauto op vakantie. Wanneer je op een mooie locatie komt, moet je wel wat extra moeite nemen om ook echt het maximale uit de locatie te halen. Loop dus rond op de locatie en benader je onderwerp vanuit verschillende hoeken.

Zorg dat je echt in de scene betrokken bent in plaats van alleen maar als een voorbijganger snel een snapshot te maken.

4. Plaats iets in de voorgrond

Probeer iets mee te nemen van de voorgrond in je foto. Door een voorgrond in beeld te hebben benadruk je de diepte in de foto. Zonder dat referentiepunt wordt een foto al snel vlak. De voorgrond kan natuurlijk een strookje grond zijn voorin de foto, maar vaak is het interessanter om bijvoorbeeld een plant, een boom of een persoon mee te nemen in het beeld.

5. Gebruik eens een teleobjectief

Landschapsfotografie wordt meestal geschoten met een groothoekobjectief. Dat is niet vreemd, want het geeft direct een gevoel van ruimte in een foto. Een landschapsfoto kan echter ook heel goed met een teleobjectief genomen worden.

Vooral als er een interessant onderwerp in de verte is. Met het teleobjectief krijg je dit onderwerp dan veel duidelijker en groter in beeld. Denk bijvoorbeeld aan een hoge berg in de verte. Met een groothoekobjectief wordt de berg kleiner dan dat jij hem in werkelijkheid ervaart. Met een teleobjectief wordt hij juist veel groter en indrukwekkender in beeld gebracht.

6. Gebruik filters

Filters worden niet heel vaak meer door fotografen gebruikt. Bij landschapsfotografie wordt er echter veel vaker gebruik van gemaakt. Denk aan ND-filters om water een zijdezachte uitstraling te geven of een gradueel ND filter om het verschil tussen de lichte lucht en het donkere landschap op te heffen.

Ook een polarisatiefilter is interessant om te gebruiken. Hiermee kun je de luchten in je foto veel meer saturatie geven, maar bijvoorbeeld ook reflecties verminderen in water.

7. Pas compositieregels toe

De regel van derden, de gouden ratio, en dergelijke. Het zijn uitstekende uitgangspunten voor eigenlijk alle soorten van fotografie. Bij het fotograferen van landschappen breng je met de regels snel rust in een foto waardoor deze prettiger is om naar te kijken.

8. Ga voorbereid op pad

Een goede voorbereiding is het halve werk. Dit geldt zeker bij landschapsfotografie. De mooiste foto's worden gemaakt door de fotografen die zich goed voorbereiden. Zo zorg je er voor dat je op het juiste moment op de juiste plaats bent.

Let bijvoorbeeld op de stand van de zon of de maan. De populairste app op dit gebied is The Photographers Ephemeris. Deze app laat je zien hoe het licht op een bepaald moment op een specifieke locatie zal vallen. Een alternatieve app is Lighttrac.

9. Fotografeer rond de schemer

's Ochtends vroeg bij zonsopkomst en 's avonds laat bij zonsondergang zijn de beste momenten om landschappen te fotograferen. Je hebt dan het mooiste licht. Dat wil niet zeggen dat je de rest van de dag (en nacht) niks kunt, maar het is wel verstandig om bij zonsopkomst en zonsondergang op pad te zijn met je camera.

10. Zoek naar leidende lijnen

Let op de lijnen die je in beeld lopen. Lijnen helpen aanzienlijk om een foto prettig kijkbaar te maken. Je kunt ze gebruiken om het oog van de kijker ergens heen te laten leiden, maar ook kunnen lijnen rust geven in een foto.

Foto door Veronica van Peet
Let erop dat je de lijnen in je beeld ook behoorlijk kunt beïnvloeden door je positie een klein beetje aan te passen. Even door je knieën gaan, kan al direct een betere foto opleveren. Probeer dus verschillende posities om te kijken wat het mooiste beeld geeft.

11. Wissel af

Wanneer je op een mooie locatie aan het fotograferen bent, zorg dan dat je wel blijft bewegen. Sommige fotografen blijven op één locatie wachten totdat ze helemaal tevreden zijn met het licht. Dat kan natuurlijk werken, maar waarschijnlijk ben je een heleboel andere mooie foto's op deze locatie misgelopen.

Soms is een kleine scherptediepte juist leuk
Kijk niet alleen naar het hoofdonderwerp dat het meeste aandacht trekt, maar kijk ook juist rond. Soms is het beeld waar je met je rug naar toe stond net het mooiste.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Over de auteur

Elja Trum is oprichter van Photofacts en online fotografiecursussite Photofacts Academy. Hij schrijft sinds 2006 over fotografie. Elja is ook auteur van boeken over compositie, zwart-witfotografie, flitsfotografie en portretfotografie.

8 reacties

Bert Vliegen schreef op dinsdag 28 april 2015 om 13:38 | reageer
Beste Elja,
in het algemeen; prima tips voor een beginnend fotograaf! Stel dat ik een beginner zou zijn dan zou ik wellicht niet goed begrijpen wat je met een ND grad filter nu echt kan doen? Ik kan mij voorstellen dat dit niet in dit stuk past omdat het te technisch wordt, maar enige aandacht voor uitleg van het dynamisch bereik van een camerasensor zou op zijn plaats zijn (zie de derde foto als voorbeeld). Tenslotte zijn goede ND grads helaas niet goedkoop.
Verder heb ik nog een aanvullende tip voor het creëren van maximale scherptediepte zonder een (te) grote diafragma te moeten gebruiken; een tilt/shift lens. Want door het gebruiken van een groot diafragma bij een gemiddelde sensor en lens krijg je diffractie en dat gaat weer ten koste van de scherpte in het algemeen. T.a.v. punt 11, helemaal mee eens maar soms is het niet anders en is het een kwestie van keuzes maken, ga je voor dat ene perfecte shot of voor een hele collectie-))
Groet,
Bert

gast schreef op dinsdag 28 april 2015 om 16:01 | reageer
Tilt shift werk vaak mooi, maar ondanks dat je de de as kan verleggen en daarmee scherptediepte kan vergroten, blijft er toch maar 1 punt in focus. Maar ook dat punt lijkt wat te versmeren: niet altijd mooi vind ik zelf. Ik vind dat dit in de praktijk vaak minder scherp uitpakt dan goed hyperfocaal focussen tot f14. (17mmtse) Zeker met een groothoek al bij f8-10 oneindige scherptediepte te bereiken indien je voorgrond elementen niet te dicht bij zijn, min. 1 mtr of zoiets..
Met Bert eens dat uitleg over dynamisch bereik goed zou zijn, los van de keuze om Nd grads, meerdere opnames maakt als dat nodig is of alleen zone gericht gaat belichten.
En ik zou 1 ding met vet willen onderstrepen in de tips: het zijn op de de juiste plek op de juiste tijd. Dit komt neer op veelvuldig erop uit gaan en de tijd en dan ook het geluk te hebben dat het gebeurt qua licht.

Bert Vliegen schreef op dinsdag 28 april 2015 om 18:04 | reageer
Beste 'gast', indien je met het gebruik van tilt het beeld van voor tot achter scherp hebt, kan je met diafragma de dof rondom de 'as' vergroten. Ik zou als landschapsfotograaf bij veel onderwerpen niet zonder tilt/shift kunnen werken. Een groothoek kleiner dan 24mm geeft mogelijkheden maar bij veel composities heb je wel erg veel in beeld en veel vervorming door de lens waardoor objecten onnatuurlijk gaan uitzien. Uiteraard is dit subjectief
Groet.
Bert

Veronica van Peet schreef op dinsdag 28 april 2015 om 18:09 | reageer
De laatste regel van het stuk; daar heb ik menig mooie foto aan over gehouden.

Han Seijger schreef op dinsdag 28 april 2015 om 18:12 | reageer
Mag ik bij deze tip 12 geven. Gebruik een flitser om voorwerpen op de voorgrond te accentueren. Dan zou bijvoorbeeld bij de tweede foto dat dennentakje bovenin wat meer kleur afgeven.

gast schreef op dinsdag 28 april 2015 om 20:07 | reageer
Gewoon fantastisch en erg bruikbaar.

naessens m schreef op dinsdag 28 april 2015 om 21:44 | reageer
fantastische uitleg vooral DOFMaster merci

Paul Oosterlaak schreef op donderdag 30 april 2015 om 15:00 | reageer
12. Focus manueel met liveview. Als je toch met statief aan de gang gaat voor maximale scherpte, kun je nog beter meteen manueel focus gebruiken. Je moet er dan wel op letten dat het diafragma van de lens al dichtgeknepen wordt naar de ingestelde waarde, zodat je de scherptediepte meteen hebt zoals die in de foto zal zijn.

13. Schiet eens een panoramafoto met bijvoorbeeld een telelens. Hierdoor krijg je een wijde foto maar dan met een enorme resolutie. Ideaal dus om te laten afdrukken op groot formaat voor in de woonkamer bijvoorbeeld. Tegenwoordig kun je met Lightroom 6 de foto's aan elkaar laten stitchen, zodat je ook geen specifieke software hoeft te gebruiken.

14. Let erop dat je camera waterpas staat. Zodat je naderhand tenminste alle megapixels kunt gebruiken, want met rechtzetten van je foto met nabewerking, verlies je de nodige pixels.

Ik varieer trouwens zelf heel veel tussen landschapsfoto's met kleine en grote scherptediepte. Door te werken met kleinere scherptediepte kun je bij de juiste compositie meer dieptegevoel in je foto creëren.

Paar tips nog waar je op moet letten:
- Let op flares, eventueel je hand boven je lens houden (uit het zicht van de camera uiteraard)
- Polarisatiefilter gebruiken met een uwa lens is vragen om problemen met "pola kegels". De beeldhoek is dan namelijk groter dan de hoek van polarisatie, waardoor bepaalde delen van de lucht wel en andere delen niet gepolariseerd zijn.
-Probeer de iso-waarde zo laag mogelijk te houden. Ook al kunnen sensoren tegenwoordig prima met hoge iso-waardes omgaan, toch gaat het dynamisch bereik en de scherpte hard achteruit bij het verhogen van de iso en dat is zonde terwijl dat zeker met statief niet nodig is.

Diffractie werd al genoemd, maar verder dan f/11 afstoppen is eigenlijk totaal overbodig bij groothoeklenzen en ook een t/s lens gebruiken is niet om die reden nodig. Een t/s lens gebruiken om scherptediepte te vergroten kan wel handig zijn als je wat kortere sluitertijden wil en bij schemering dan met groter diafragma moet schieten.

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Cursus Natuurfotografie in Nederland met Rob Dijkstra

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

43.534 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts