17 tips voor een perfecte timing bij actiefotografie
woensdag 12 december 2018, 15:21 door Michelle Peeters | 21.354x gelezen | 28 reactiesWat maakt je tot een goede actiefotograaf? Een enorm tele-objectief plus een camera die tien beelden per seconde kan vastleggen? Nee, een goede actiefotograaf heeft vooral een neus voor 'het moment'.
Hij of zij anticipeert, haalt het maximale uit de apparatuur, bereidt zich grondig voor en reageert razendsnel.
Gelukkig is dat allemaal te leren. In dit artikel zeventien tips voor een grotere kans op succes!
Actiefotografie is een ruim begrip. Eigenlijk is alles wat beweegt 'actie'. Sporters, spelende kinderen, je hond die achter een bal aan zit en winkelend publiek. De onderwerpen zijn zeer variabel maar de techniek om ze vast te leggen zijn eigenlijk altijd hetzelfde.
1. Sluitertijd
Met een heel korte sluitertijd kun je bewegende onderwerpen op verschillende manieren vastleggen. Daardoor lijkt het of je onderwerp bevroren (haarscherp weergegeven) wordt. Als je juist een lange sluitertijd kiest kunnen gedeeltes van je foto onscherp worden.
Het is echter belangrijk om de sluitertijden in te stellen op basis van de snelheid van je onderwerp. Voor het vastleggen van de beweging van een raceauto heb je een kortere sluitertijd nodig dan voor het vastleggen van iemand die voorbij loopt.
Korte of lange sluitertijden kunnen allebei mooie resultaten opleveren. Het is aan jou om te bepalen wat in een specifieke situatie het best werkt en waar de grens ligt tussen dynamische beweging en storende onscherpte.
Korte sluitertijden komen over het algemeen neer op 1/500ste van een seconde of korter. Canon EOS-camera's kunnen vaak een sluitertijd van 1/4000s of zelfs 1/8000e seconde halen.
2. Totale scherpte
Totale scherpte van het bevroren beeld heeft vaak de voorkeur. Als je de beweging bevriest, kun je bijvoorbeeld de emotie op het gezicht van een tennisspeler vastleggen. Dit zal een heel ander bericht uitdragen dan een opname met een vervagende beweging over de tennisbaan. Beide opties kunnen even krachtig zijn.
Maar vaak is die totale scherpte geen haalbare kaart. Soms beweegt je onderwerp bijvoorbeeld te snel en ben je veroordeeld tot het opschroeven van je ISO-waarden of het werken met sluitertijden die langer zijn dan je eigenlijk zou willen.
3. Flitsen
Flitsen is een optie, maar vaak zit je te ver van je bewegende onderwerp af om van je flitser te profiteren. Bovendien krijg je snel 'platte' beelden als je niet subtiel flitst. En bij veel sporten is flitsen verboden of 'not done'. Maar het kan een mogelijkheid zijn om beweging te bevriezen.
4. Lichtgevoelig objectief
Lichtgevoelige objectieven komen bij actiefotografie goed van pas. Ze geven een helder zoekerbeeld, maken kortere sluitertijden mogelijk en stellen doorgaans sneller scherp. Professionele sportfotografen gebruiken praktisch altijd lichtsterke objectieven.
Het ideale actie-objectief verschilt per soort actie en locatie. Voor veel sportfotografie is een telezoom-objectief tussen de 70 en 200 millimeter het meest praktisch, terwijl dat bij concerten of straatfotografie juist weer onhandig kan zijn vanwege de lengte.
Ik vind het persoonlijk handig om bij een sportevenement flink in te zoomen. Het geeft je veel meer tijd om rustige te kaderen en te focussen dan wanneer bijvoorbeeld de hardloper al tot op een paar meter afstand van je genaderd is. Op dat moment is het heel moeilijk om nog tot scherpe en niet-bewogen foto's te komen.
Bij straatfotografie en concertfotografie bij weinig licht is de ouderwetse, superlichte en vaak verbazend goedkope vaste groothoeklens weer een interessantere optie. Een zeer lichtsterk 50 mm f/1.8 ('plastic fantastic') standaard-objectief is zelfs een koopje.
Overdag met voldoende licht, in situaties waarin je dicht bij je onderwerp kunt komen, voldoet een standaard zoomobjectief met een bereik tussen 24 tot 200 mm vaak prima.
5. Body
Wat je camerabody aangaat: een spiegelreflex die goed (dus ruisarm) met hogere ISO-waardes overweg kan is een bonus voor alle vormen van actiefotografie. De mogelijkheid om de lichtgevoeligheid zonder kwaliteitsverlies op te schroeven, compenseert een minder lichtsterke lens.
Bij sport- en natuurfotografie is een camera die veel beelden per seconde kan schieten en een ruime geheugenbuffer heeft een groot voordeel.
6. Camera-instellingen
Ook de juiste camera-instellingen kunnen je resultaten verbeteren. Hierboven is de ISO-waarde al genoemd. Moderne camera's kunnen vaak met zeer hoge ISO-waardes overweg, zonder dat er meteen ruis optreedt.
Toch is het beter om niet met de hoogste ISO-waardes te werken. Hoewel de resultaten er op je lcd-scherm vaak nog redelijk uitzien, blijkt op je computer dat de kwaliteit dan toch onder de maat is.
7. Groot diafragma
Bij actiefotografie is de keuze voor een diafragma simpel: je neemt de grootste diafragma-opening die je lens heeft (de laagste diafragmawaarde).
Besef wel dat een groot diafragma resulteert in een kleine scherptediepte. Omdat je zo weinig speling hebt, is het belangrijk om secuur scherp te (blijven) stellen tijdens de actie.
8. Continu AF
Je vergroot je kans op geslaagde foto's door te kiezen voor 'Continu AF'. De autofocus blijft in die modus constant scherpstellen op je onderwerp. Gebruik voor een optimaal resultaat het centrale scherpstelpunt (het meest gevoelige punt).
AI Servo en AI Focus bij Canon camera's voor constant scherpstellen
9. Continuous (Continu)
Stel de transportmodus in op Continuous (Continu) om snel een reeks foto's te maken terwijl de sluiterknop is ingedrukt. Gebruik geheugenkaarten met een hoge snelheidsklasse en een grote capaciteit zodat de camera in een opnamereeks meer opnamen kan maken.
Op deze manier heb je veel meer kans dat er tussen de reeks een aantal perfecte opnames zitten.
10. Beeldstabilisatie
Een laatste relevante instelling is beeldstabilisatie. Heeft je camera of objectief stabilisatie? Gebruik deze dan altijd, behalve bij het zogenaamde 'meetrekken'.
Beeldstabilisatie compenseert weliswaar alleen de bewegingen van de camera en niet die van het onderwerp, maar dit kan toch net het verschil maken tussen een bewogen en een scherp beeld.
Heb je geen stabilisatie? Overweeg dan een eenpootstatief om verticale bewegingen te compenseren.
11. De techniek
Goede apparatuur is natuurlijk een voordeel, maar de techniek en voorbereidingen van de fotograaf zijn doorslaggevend. Oefen met diverse technieken en je kunt ook met minder geavanceerde apparatuur hele goede actiefoto's schieten.
12. Anticiperen
Anticiperen is de belangrijkste regel. Bedenk vooraf welke foto's je wilt maken. Bijvoorbeeld door het werk van andere fotografen te bekijken op internet of in magazines.
Als je weet welke foto of wat voor soort foto's je wilt maken, ga je vervolgens op zoek naar de slimste manier om je doel te bereiken.
Wil je een rallyauto haarscherp vastleggen? Bezoek dan een evenement war je dicht bij het parcours kunt komen en zoek een plek waar de auto's moeten afremmen, waardoor je kans op scherpe beelden wordt vergroot.
Breng dynamiek in beeld door bijvoorbeeld bij een bocht te gaan staan met een diepe regenplas, zodat je de wagens kunt vastleggen in een wolk van waterdruppels.
Als je een spelende hond wilt vastleggen, wacht dan niet tot het beestje zelf het initiatief neemt op een willekeurige plaats, maar zoek een lichte plek in huis en vraag iemand om de hond te prikkelen met een balletje of speelgoedje. Jij beperkt je vervolgens tot fotograferen vanuit creatieve standpunten.
Handig om te weten: meestal herhalen bepaalde momenten zich op het podium tijdens een concert, waardoor je goed kunt anticiperen op wat komen gaat. Probeer dus het ritme van de show op te pikken en sla op de hoogtepunten je slag.
Kijk tijdens een evenement niet alleen door de zoeker, maar let ook op wat er om je heen gebeurt. Door te observeren, leer je veel van je onderwerp en weet je op den duur beter wat je kunt verwachten.
Zodra je kunt anticiperen en op het juiste moment weet af te drukken, wordt het vastleggen van de beste momenten een tweede natuur.
Reageren op spontane situaties kan heel leuk zijn, maar biedt je nauwelijks fotografische controle. Vaak vis je juist achter net net. Door vooraf te bepalen waar de actie gaat plaatsvinden en alle variabelen zo veel mogelijk in jouw voordeel te gebruiken, gaan je resultaten met sprongen vooruit.
13. Meetrekken
Beweegt je onderwerp nog steeds te snel? Overweeg dan een creatieve aanpak en toon die snelheden in de foto. Je kunt een passerend peloton wielrenners of mensen in een achtbaan scherp vastleggen terwijl de achtergrond wazig wordt. De techniek die je hiervoor gebruikt, heet 'meetrekken' of 'panning' en is eenvoudig te leren.
Stel van een afstandje scherp op je onderwerp met de autofocus op continu, en blijf het onderwerp volgen terwijl het zich langs je beweegt.
Zodra het onderwerp zich in een hoek van 90 graden ten opzichte van je camera bevindt, druk je af. Blijf meetrekken en maak zo nodig een reeks foto's met de camera op de continustand ('highspeed').
Met een beetje oefenen krijg je al snel fraaie resultaten. Pas deze techniek ook eens toe met flitslicht!
14. Timing
Krijg je je onderwerp ook niet bevroren met anticiperen, meetrekken of een invulflits? Dan rest je alleen nog de alles-of-niets-aanpak. Houd je onderwerp in het vizier en druk af zodra de snelheid of beweging iets afneemt.
Tijdens drukke concerten in donkere zalen moet je het vaak van deze techniek hebben.
Bij balletuitvoeringen kan je het 'springmoment' van een danser gebruiken en afdrukken als het hoogste punt bereikt is. De danser staat dan heel even stil in de lucht.
Gebruik je lichtsterke lens, je grootste diafragma en een lichtgevoeligheid van ISO800 of hoger. Zoek steun tegen een hek of een pilaar en kies een punt van waaruit de actie goed te zien is. Maak vooral veel foto's!
Onder slechte lichtomstandigheden is de continu opnamestand niet effectief, omdat je camera teveel moeite heeft met scherpstellen. Bepaald dus zelf de goede momenten (bijvoorbeeld wanneer de zangeres wordt uitgelicht), stel eventueel handmatig scherp en druk selectief af.
Gebruik onscherpte bewust als haarscherpe, bevroren foto's geen optie zijn. Maak gewoon eens wat bewogen foto's, die kunnen ook heel mooi zijn. Mits je de techniek ervoor goed toepast, kan het heel artistiek ogen.
Probeer met de actie mee te bewegen en niet ertegenin. Meebewegen geeft een meer natuurlijke uitstraling aan je foto's.
Actiefotografie is reageren in een 'split second'. Je dient niet alleen over snel materiaal te beschikken, je dient ook zelf snel te kunnen reageren. Zorg dat je materiaal in ieder geval in orde is en dat je batterijen opgeladen zijn.
15. Compositie
Ook met composities kun je dynamiek suggereren. Zo vinden de meeste mensen schuine composities spannender en dynamischer dan kaarsrechte horizontale beelden. Probeer je onderwerp ook eens een andere plek in beeld te geven dan pontificaal in het midden.
Fotografeer een vliegende vogel dus niet met zijn snavel tegen de linkerkant van je foto, geef hem wat ruimte om verder te vliegen. Versterk ook je straatfoto's met creatieve composities en scherptediepte. Verwerk een verhaal in je foto's in plaats van dat je een plat plaatje met mensen fotografeert.
Gebruik reflecties in winkelruiten of waterplassen om de aandacht op je onderwerp te vestigen. Concentreer je op details en leg deze vast. Stel scherp op een slapende zwerver en fotografeer het passerende winkelpubliek als een onscherpe gezichtsloze, anonieme rij silhouetten.
16. Wees voorbereid
Als je weet wat voor foto's je wilt maken en je hebt je spullen goed ingesteld, ben je klaar voor de actie. Laat je camera altijd aanstaan en houd hem binnen handbereik. Je bent namelijk altijd te laat als je bij een spontaan actiemoment eerst je camera moet zoeken en vervolgens inschakelen.
Dwing jezelf je camera-settings regelmatig te controleren en van instelling te wisselen bij veranderende lichtomstandigheden. Als je druk aan het fotograferen bent vergeet je dat heel gemakkelijk.
17. Niet terugkijken!
En tot slot: kijk niet terug naar je opnames tijdens het fotograferen, vaak mis je dan net weer een mooi moment.
Jouw tips?
Heb jij nog meer goede tips voor perfect getimede foto's?
Laat het weten in de reacties!
Cursus actie- en/of sportfotografie?
Als je je meer wilt verdiepen in actiefotografie, dan is onze cursus sportfotografie op Photofacts Academy misschien wel iets voor je.
» Direct naar de cursus Sportfotografie
De cursus wordt gegeven door professioneel fotograaf Nico Delmeire. Nico heeft meer dan 12 jaar ervaring als sportfotograaf en heeft in die tijd meerdere belangrijke wedstrijden en finales mogen fotograferen, zowel op landelijk als internationaal niveau.
Wil jij ook gave foto's maken?
Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.14 dagen gratis fotografiecursussen kijken
Dit artikel is voor het laatst bijgewerkt op 12 december 2018.
De eerste publicatiedatum is maandag 3 juli 2017, 10:20.
Over de auteur
Michelle Peeters is fotografe en oprichter van DeuxBleus Fotografie. Michelle herkent het bijzondere in het gewone en het gewone in het bijzondere. Ze heeft zich nooit willen specialiseren en is daardoor van alle markten thuis.
28 reacties
-
Mabel Amber schreef op dinsdag 4 juli 2017 om 12:16
Ik signaleer een foutje in "meetrekken' of 'planning' " - dat moet "panning" zijn.
https://en.wikipedia.org/wiki/Panning_(camera) -
Michelle Peeters schreef op dinsdag 4 juli 2017 om 12:17
Dankjewel Mabel, heel opmerkzaam! Heb het aangepast.
-
Mabel Amber schreef op dinsdag 4 juli 2017 om 12:23
Hoi Michelle - OK!
Nuttig artikel trouwens. -
Jaap schreef op dinsdag 4 juli 2017 om 13:11Met plezier het artikel gelezen. Ik ga het uitproberen. Bedankt
Deel jouw mening
Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.
Ook interessant
-
Sportfotografie: hoeveel scherpstelpunten gebruik je?door Nico Delmeire
-
De basis instellingen voor actiefotografiedoor Nando Harmsen
-
Een grote lensopening is niet alleen voor een kleine scherptedieptedoor Nando Harmsen
-
Instelling tip: oogdetectie in combinatie met back button focusdoor Thijs Schouten
-
.jpg "15 praktijktips voor scherpere panning foto's")
15 praktijktips voor scherpere panning foto'sdoor Huub Keulers
-
Oog-autofocus is heerlijk voor portretfotografendoor Elja Trum
Photofacts wordt mede mogelijk gemaakt door
Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox
48.139 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via 
Facebook.
Elja Trum
Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!
Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over PhotofactsGratis eBook: Fotograferen van Kinderen
Ontdek 25 praktische tips waardoor je prachtige foto's van je (klein)kinderen kunt maken. Je ontvangt tevens wekelijks een mail met nuttige fotografietips.