Hoe begin je met infrarood-fotografie?
maandag 25 december 2023, 13:26 door Nando Harmsen | 2.091x gelezen | 12 reactiesHeb je interesse in infrarood-fotografie met je digitale camera? Wat komt daar dan bij kijken? Ga je met kleine stapjes beginnen of duik je direct diep op dit soort fotografie in? Ik vertel je hoe ik het zou aanpakken.
Dit artikel is geschreven naar aanleiding van mijn vraag naar wat de lezers van dit blog zouden willen lezen. Dit onderwerp, infrarood-fotografie, is voorgesteld door Donald Willemsen, waarvoor mijn dank.
Ik wil vooraf bij vermelden dat ik zelf totaal geen ervaring met deze vorm van fotografie heb. Wat ik hier in dit artikel beschrijf is het resultaat van mijzelf verdiepen in deze vorm van fotografie.
Wat is infrarood?
Het is belangrijk om duidelijk te krijgen wat infrarood is, maar wel op een heel erg versimpelde manier. Infrarood, afgekort IR, is licht dat voorbij rood in het spectrum ligt. We kunnen dit niet met ons blote oog zien waardoor we ons er normaal gesproken niet van bewust zijn.
Een camerasensor is echter wel gevoelig voor infrarood. Zozeer zelfs dat er een speciale infrarood filter nodig is om dit licht tegen te houden. Alleen op die manier wordt het mogelijk om een realistische uitziende foto te maken, die wat kleuren betreft overeenkomt wat we met het blote oog zien.
Dit filter zorgt er dus voor dat de camera ongevoelig gemaakt wordt voor infrarood. Het laat nog wel een klein beetje door, maar dit is heel erg weinig.
Een IR filter kopen
De eenvoudigste en goedkoopste manier om een infrarood foto te maken is het gebruik van een filter dat alleen infrarood doorlaat. Een voorbeeld is een 720 nm high-pass filter. Behalve een klein beetje rood worden alle andere kleuren licht tegengehouden.
Echter, omdat er voor de camerasensor een IR-filter zit dat het meeste infrarood tegenhoudt, komt er nog maar weinig licht bij de sensor. Met dit soort filters zijn dus heel lange belichtingstijden nodig. Je kan hiermee nauwelijks uit de hand fotograferen.
Een IR-filter is heel erg geschikt om te beginnen met infraroodfotografie. De investering is relatief klein, en je bent in staat om te ontdekken of dit soort fotografie echt iets voor je is.
De camera aanpassen voor IR fotografie
Zoals je al zag is het gebruik van een infraroodfilter wat tegenstrijdig. Enerzijds laat je alleen infrarood licht door je objectief komen, anderzijds hou je het tegen doordat je camera het infrarood zoveel mogelijk blokkeert.
Dit is op te lossen door je camera aan te passen. Je moet in dat geval het infraroodfilter dat voor je sensor zit verwijderen, of laten verwijderen. Dit heeft te consequentie dat je camera niet langer als een normale camera te gebruiken is. Koop hiervoor dan ook een aparte (tweedehandse) camera.
Als het filter dat infrarood blokkeert verwijderd is, kan je de camera weer gewoon normaal gebruiken. Je bent dan niet meer gebonden aan lange sluitertijden. Je kan nog steeds infrarood-filters gebruiken om een bepaald deel van spectrum door te laten.
Diverse soorten IR fotografie met een omgebouwde camera
Door bijvoorbeeld een 820nm filter te gebruiken krijg je alleen diep-infrarood licht. Dit levert altijd een zwart-wit foto op aangezien er totaal geen kleurinformatie meer beschikbaar is. Deze vorm van infrarood-fotografie zou mij het meest aanspreken.
Een filter dat licht tussen 470nm en 665nm doorlaat (blauw tot normaal rood) levert een kleurenfoto op met een verschoven kleurenspectrum. Wat je fotografeert is vaak weergegeven in onechte kleuren. Het is iets waar je van moet houden.
Zonder enig filter zal de camera zowel infrarood als normaal licht registreren. Ook hier zullen kleuren onwerkelijk zijn door de aanwezigheid van infrarood licht.
Het objectief en scherpstellen
Er is nog iets waar je rekening mee moet houden, ongeacht of je een omgebouwde camera hebt of alleen een infraroodfilter gebruikt.
Omdat de meeste objectieven niet voor dit soort licht ontworpen en gebouwd zijn, kan je niet langer de normale scherpstelling gebruiken. Althans, de scherpstelling is niet meer volgens de afstandsschaal die voor normaal licht geldt. Of autofocus werkt, dat durf ik niet te zeggen.
Een ander ding dat ik las, was de nadelige invloed moderne coatings op de lenzen van objectieven kunnen hebben. Sommige coatings worden zichtbaar in in infrarood licht. Dit is iets om in gedachte te houden. Het kan betekenen dat je ook een apart, ouder objectief nodig zou kunnen hebben.
Mijn conclusie en advies
Infrarood fotografie is niet iets dat je zomaar doet. Ben je erin geïnteresseerd, ga dan op internet zoeken naar foto's die in infrarood gemaakt zijn. Probeer te ontdekken of het iets is waar je echt van houdt.
Lijkt het je iets, start dan met een infrarood filter. Het levert beperkingen op zoals lange sluitertijden, maar het is een relatief goedkope start. De filters zijn natuurlijk niet goedkoop, maar het is altijd goedkoper dan de volgende, meer permanent stap.
Koop een tweede(hands) camera als dit soort fotografie echt iets voor je is, en laat die ombouwen tot infrarood camera. Doe het nodige onderzoek welke camera het beste geschikt is, en waar je dit kan laten doen.
Heb je een infrarood omgebouwde camera, dan kan je pas echt in de wereld van infrarood-fotografie stappen. Voor mij is het op dit moment nog niet interessant genoeg om daar een investering in te doen. Maar wellicht in de toekomst. Wie weet.
Heb jij je al eens verdiept in infrarood-fotografie? Of ben je er al actief mee bezig? Misschien vind je het dan interessant om er eens over te schrijven. Laat het weten in een reactie onder dit bericht of stuur een mailtje.
Wil jij ook gave foto's maken?
Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.14 dagen gratis fotografiecursussen kijken
Over de auteur
Nando Harmsen fotografeert al meer dan 40 jaar. Zijn specialisme ligt bij bruidsreportages en landschapsfotografie. Daarnaast geeft Nando lezingen, workshops, masterclasses, fotoreizen, en maakt regelmatig reviews van nieuwe en leuke apparatuur.
12 reacties
-
Donald Willemsen schreef op dinsdag 26 december 2023 om 11:26 | reageerNando, hartelijk dank voor de moeite die je hebt gedaan en het schrijven van dit artikel. Ik heb belangstelling voor infraroodfotografie in de zwart/wit fotografie. In het analoge tijdperk hen ik dat wel gedaan met een infrarood filter en zwart/wit film. Het effect bij z/w vind ik erg mooi.
Ik heb me echter niet gerealiseerd dat infrarood fotografie digitaal niet gemakkelijk te doen is. Zo ver reikt mijn technische kennis niet. Daarom ben ik wel blij met jouw artikel. Dat leidt mij wel naar de vraag of het goed mogelijk is om het in de nabewerking digitaal te simuleren en het er niet te gekunsteld uitziet.
Nando, nogmaals hartelijk dank en ik wens je alvast een gezond en een fotografisch topjaar 2024. -
Nando schreef op zaterdag 30 december 2023 om 11:00 | reageer
Aangezien je nagenoeg geen IR licht vastlegt, kan je dit niet in nabewerking imiteren. Zoals je zegt, dat ziet er vaak gekunsteld uit.
Dat wil niet zeggen dat je niet iets in de richting van een IR beeld kan bewerken. Het zal echter nooit IR fotografie zijn. -
Henk v Hoek schreef op dinsdag 26 december 2023 om 12:27 | reageerIk vind IR geweldig mooi ! Door het zien van IR foto's is jaren terug mijn fotografiehobby weer volledig opnieuw gestart ! Ik kocht een IRfilter (720nm) en was verkocht! Daarna zag ik een omgebouwde d70 met een 765nm filter te koop staan op mp. Ideaal ! Klik en go zullen we maar zeggen. Het zijn geen hoger resolutiefoto's en kleine bestanden maar wel erg leuk om mee te fotograferen ! De beste tijd is wanneer de zon er is, je een plek hebt waar veel groen is en ook nog water met wolken. Maak een foto van groen gras en stel dat in als witbalans! De foto's bewerk je dmv colourswap in PS en verder wat spelen met de schuifjes. Met deze filter krijg je helaas niet altijd de witte bladeren die ik zo mooi vind , maar ach , wat kleur is ook mooi.
Je kunt je camera testen dmv een ooname te maken van je IR afstandbediening van de tv, dan zie je of je camera IR ziet. Kijk anders eens op de site van Lifepixel , die bouwen om maar verkopen ook omgebouwde camera's.
Groet, Henk -
-
Wil schreef op dinsdag 26 december 2023 om 12:54 | reageerHi, ik heb voor de Oegstgeester Courant ooit eens geschreven over Lisa Gerson Lohman die infrarood foto's exposeerde in Warmond. Zie: https://www.lisegl.nl/aboutmyself.php. Wellicht dat Zij...?
-
PixelDude schreef op dinsdag 26 december 2023 om 13:03 | reageer@ Nando,
Ik beoefen al een kleine 2 jaar IR fotografie en hou ervan.
Om te ervaren of het je bevalt kan je inderdaad best een IR filter op je camera zetten en met statief aan het werk gaan. Belichtingstijden worden op deze manier wel extreem lang, soms minuten. Ik heb direct mijn oudste Olympus OM-D E-M1 met succes laten aanpassen en heb daar niet het minste spijt van. Door er een CUT UV IR filter op te plaatsen werkt deze camera zelfs terug normaal. Immers, de filters die voor de sensor werden weggenomen worden gecompenseerd door de filter vooraan op het objectief.
Ik heb een variabele IR filter van 530 tot 750 nm op mijn objectief zitten waarmee naar hartelust kan geëxperimenteerd worden. Wellicht niet de beste keuze filter maar voor een schappelijk prijsje kan je alle IR kanten uit. Wees er je van bewust dat je best met wat bewerkingsprogramma’s uit de voeten moet kunnen om te bereiken wat je wil. Zo is de blauw-rood conversie meestal noodzakelijk, anders bekom je nooit wat je op internet als IR foto’s terug vind. De witbalans moet je afstellen op groen om de beste resultaten te bekomen. Ik vind dat de beste keuze hiervoor gras is.
Volle zon op de middag in de zomer, de beste tijd om IR te beoefenen, in tegenstrijd met klassieke fotografie.
Naar mijn mening … de moeite waard. -
-
-
Donald Willemsen schreef op dinsdag 26 december 2023 om 14:06 | reageer
@PixelDude, ik had ook niet anders verwacht. Ik ken IR fotografie uit het analoge tijdperk en heb daar toen wel verrassende resultaten mee kunnen bereiken. Nu met de digitale camera blijkt het dus wat ingewikkelder te zijn en kan je er niet zomaar aan beginnen door enkel een IR filter op de lens te plaatsen. Uit jouw reactie begrijp ik ook dat IR simulatie via de nabewerking weinig tot geen zin heeft, voorlopig althans.
-
-
jeepee schreef op woensdag 27 december 2023 om 21:30 | reageer
Ik heb vorig jaar in de opruimingsbak een infraroodfilter gescoord en heb er wat mee geexperimenteerd op mijn Nikon z7. Wat me wel opviel is dat met sommige lenzen en diafragma openingen een hot spot effect optreedt. Maar wel leuk om te experimenteren.
-
gast schreef op zaterdag 30 december 2023 om 19:20 | reageerGraag gedaan !
Deel jouw mening
Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.
Ook interessant
-
Photoshop beta update april 2024door Nando Harmsen
-
Wat is jouw favoriete objectief?door Elja Trum
-
Kleurrijke fashionshoot met Lindsay Adlerdoor Elja Trum
-
Nieuw Canon firmware voor de EOS R3 en EOS R5door Nando Harmsen
-
Zou jij een camera met een M43-sensor overwegen?door Nando Harmsen
-
Review: Sony A7C II en A7C Rdoor Nando Harmsen
Photofacts wordt mede mogelijk gemaakt door
Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox
45.154 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via 
Facebook.
Elja Trum
Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!
Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over PhotofactsGratis eBook: Fotograferen van Kinderen
Mis dit niet: Tips voor adembenemende familiekiekjes!
Ontdek 25 praktische tips waardoor je prachtige foto's van je (klein)kinderen kunt maken. Je krijgt van mij ook wekelijks nieuwe fotografietips per mail.
