11 jaar Winactie: Win 16.000+ euro aan prijzen + 70 euro korting + gratis de Compositiebijbel! Word nu lid!
Photofacts Academy Winactie!
Michelle Peeters

In 9 stappen je eigen moderne Vermeer-fotoportret

woensdag 12 december 2018, 13:41 door | 39.608x gelezen | 25 reacties

Even een foto maken van jezelf voor op je sociale media, dat doen we allemaal tegenwoordig. Met onze familie en vrienden delen we de mooiste portretten.

In de 17e eeuw was dat niet voor iedereen weggelegd. Wie het kon betalen liet zijn familieportretten schilderen door grote meesters als Rembrandt, Vermeer en Frans Hals.

En wees eerlijk; wie is er nu niet onder de indruk van de prachtige lichtwerking (vaak met een simpele raamverlichting van de zijkant) op de portretten van onze grote meesters uit de gouden eeuw in het Rijksmuseum?

Deze manier van fotograferen met rembrandtesk of atmosferisch licht (ook wel picturalisme genoemd) is inmiddels een trend geworden. Fotografie betekent letterlijk schrijven met licht.

Voor de kunstenaars uit de Gouden Eeuw was licht ook heel belangrijk in hun werk. Op hun schilderijen gaven ze met lichtpuntjes heel precies hun verschillende afgebeelde modellen uitdrukking.

De belichting is heel flatteus, omdat het gezicht slanker oogt en de jukbeenderen meer definitie krijgen. Een portret dat anders misschien vrij gewoontjes was geweest wordt hierdoor sfeervoller en intrigerender.

Kerstens, Banning, Olaf, van Meene


Goede inspiratiebronnen zijn wellicht de foto's van Hendrik Kerstens. Zijn werk wordt vaak geassocieerd met de schilderijen van Johannes Vermeer.

Maar ook fotograaf Jan Banning hanteert soms de stijl van de Hollandse meesters, onder andere bij zijn foto van een meisje met hoofddoek. En ook Erwin Olaf deed het voor modemerk The People of the Labyrinths.

De jonge vrouwen van Hellen van Meene hebben eenzelfde uitstraling. Omdat van Meene niet in een studio werkt en alleen daglicht gebruikt krijgen haar foto's vanzelf dat effect, zegt ze zelf.

Fotografe Suzanne Jongmans maakte portretten van een jong meisje met witte mantel. Ze maakte de mantel van schuimrubber en gouddraad en verdiende een fortuin met de verkoop van haar foto's.

Op deze beroemde foto van Kerstens genaamd 'Bag' lijkt zijn model een oud-Hollands kapje te dragen. Hij maakte dat echter gewoon van een plastic zak…

Henrik Kerstens


Hoe?


Maar hoe maak je nu zelf zo'n schilderachtig portret met zo'n mooi contrast en dynamiek? De schoonheid van Rembrandts lichtgebruik zit hem in de eenvoud. In de fotografie is de belichting er meestal op gericht het onderwerp zoveel mogelijk te belichten.

Met deze techniek wordt echter een kant van het gezicht subtiel onbelicht gelaten, met een kleine driehoek van licht op de wang (kenmerkend voor Rembrandt).

De basis is een enkele zachte lichtbron: een softbox of paraplue. Een ronde paraplu geeft een natuurlijker lichtje in de ogen en is bovendien gemakkelijker meenemen.

Plaats het licht ongeveer 45 graden links of rechts van het model. Zo zorg je ervoor dat er een tintverschil ontstaat tussen de linker- en rechterkant van het gezicht.

Zorg ervoor dat het licht ook op het 'tweede' oog (het oog dat het verst weg staat van de lichtbron) schijnt! Anders krijg je een zogenaamde zijverlichting en dat wil je niet in dit geval.

Rembrandt opstelling1

Studio-opstelling bij Rembrandt-verlichting

Natuurlijk licht


Heb je een studio-ruimte met een raam? Deze kun je gebruiken als natuurlijk licht voor je foto's. Op een bewolkte dag wordt het licht daarbij ook prachtig verdeeld; een gratis softbox.

Studioflitser


Als je over een studio-flitslamp beschikt, kan je hiermee het licht wel helemaal naar eigen inzicht afregelen!. Het flitslicht van een studioflitser kan enorm krachtig zijn. Het bevriest de beweging van je model dankzij de korte ontstekingstijd.

Het geeft, afhankelijk van de capaciteit van je flitser, zoveel licht dat je zelfs met de laagste ISO-waardes gewoon met diafragma f/16 je portret kunt schieten.

Slechts een enkele lichtbron!


Begin gewoon met één lamp. Zodra je twee lampen in je set gaat zetten, gaan die elkaars verlichting en soms schaduwen veranderen. Met maar één lamp zie je heel direct wat je lichtvormer op je flitskop doet en wat voor invloed het heeft op je model. Met slechts één lichtbron kun je prachtig spelen met het contrast tussen licht en donker.

Zorg ervoor dat je lichtbron niet te fel is. Als je natuurlijk licht gebruikt, kun je eventueel een dun, wit doek voor het raam plaatsen zodat schaduwen lichter en minder opvallend worden.

Door niet teveel invullicht te gebruiken kun je mooi spelen met licht en donker. De Rembrandtverlichting, die rimpels en kraaienpoten accentueert, is wel een typische mannenverlichting. Vrouwen vinden dat meestal niet zo prettig.

Lichtvormer (softbox of paraplue)


De lichtvormer bepaalt het karakter van het licht. Je tovert met een enorme softbox boterzacht licht, met een totaal ander karakter dan het snoeiharde licht van een snoot met ingebouwde grid.

Lichtvormers

Verschillende lichtvormers

Bij een softbox glijdt het licht heel mooi om je onderwerp heen. Het geeft geen hoge contrasten zodat je niet snel dichtgelopen schaduwen of uitgebeten hoge lichten in je histogram ziet. Het is heel vergevingsgezind licht.

Door de lamp onder een hoek van 45 graden te zetten, ontstaat er een mooie schaduwwerking in het gezicht, het model krijgt er diepte door.

Zet je lamp ook hoog neer, op 45 graden van boven. Het licht valt dan mooi op je model, alsof het de zon is die een natuurlijke en zachte schaduw op het gezicht werpt.

Als je een groot raam als lichtbron gebruikt, kan het handig zijn om het licht dat op lager dan ooghoogte binnenkomt, te blokkeren. Door de schaduwzijde van het model maar een klein beetje op te lichten met een reflectiescherm (dat kan ook een stuk wit piepschuim zijn) voorkom je dat die kant inktzwart wordt, maar houd je wel een mooie donkere schaduwpartij over.

Zwarte achtergrond en kleding



Door voor de achtergrond en de kleding van het model zwart te kiezen, komt de aandacht helemaal op het gezicht te liggen. Als je de zwarte achtergrond(rol) ver van de softbox af plaatst zodat er geen licht op valt, blijft deze mooi diepzwart.

Rembrandtlicht boek

Achtergrond diepzwart, donkere/zwarte kleding

Communicatie


Blijf in gesprek met je model, zodat het duidelijk is wat je voor ogen hebt. Blijf praten en geef duidelijk aan wat je graag zou willen zien. Zorg ervoor dat je model een klassieke uitstraling krijgt en dat de blik indringend is.

Alle aandacht moet naar de ogen gaan, de aanwezigheid van het model moet sterk zijn, zonder veel afleidende achtergronden en zo natuurlijk mogelijk licht. Zorg voor een indringend portret (model kijkt in de lens) of voor een dromerige, afwezige sfeer door het model 'leeg' en niet in de lens te laten kijken

Aan de slag!


Heb je zin gekregen om het zelf te proberen? Volg dan stapsgewijs de uitleg hieronder. Ik kan niet garanderen dat je net zo succesvol zult worden als Rembrandt, maar wel dat je portretfoto's er fantastisch uit zullen zien!

  1. Bekijk portretten uit de 17e eeuw (bijvoorbeeld schilderijen van Vermeer of Rembrandt) of laat je inspireren door de foto's van Hendrik Kerstens en Hellen van Meene

  2. Zoek een geschikt model en geef instructies wat er van haar/hem verwacht wordt

  3. Zoek voorwerpen die je kan gebruiken voor de aankleding. Je kan van alles gebruiken, bijvoorbeeld: plastic zakken, theedoeken, wc-rollen, een vergiet, sjaals, een flexibele aluminium slang om een zogenaamde 'molensteenkraag' te maken, bubbelplastic, onderleggers voor taarten, zwarte kleding, etc.

  4. Kies een donkere of zwarte achtergrond en donkere kleding

  5. Neem als basis slechts één zachte lichtbron (softbox of paraplue) om het effect van clair-obscur te krijgen (sterk licht-donker) of gebruik natuurlijk licht dat door een raam naar binnen valt.

  6. Plaats het licht 45 graden links of rechts van het model. Er moet tintverschil tussen de linker- en rechterkant van het gezicht zichtbaar zijn. Laat je model een klein beetje van het licht wegdraaien tot de schaduw van de neus zorgt voor de welbekende driehoek van licht op de wang. Experimenteer zoveel als je wilt totdat je de meest flatteuze hoek hebt gevonden.

  7. Zorg ervoor dat het licht ook op het oog valt dat het verst van de lichtbron verwijderd is. Anders krijg je zij-verlichting

  8. Deze zogenaamde rembrandtverlichting accentueert rimpels, vandaar dat het 'mannenverlichting' wordt genoemd. Voor vrouwen is dit minder prettig, dus houd daar rekening mee!

  9. Gebruik eventueel invullicht om de schaduwzijde op te vullen. Dit vermindert de zichtbaarheid van rimpels, pukkeltjes, etc. Of gebruik een reflectiescherm om het contrast te verminderen. Als je het doet, doe het dan zeer subtiel, anders verdwijnt het clair-obscur-effect. Het flatteert in ieder geval wel!


Hieronder een aantal resultaten met één studiolamp en natuurlijk licht dat vanuit een venster naar binnen valt:

Rembrand1



Meer weten over portretfotografie?


Bij Photofacts Academy, onze online leeromgeving voor fotografen, hebben we diverse cursussen over portretfotografie.

- Portretfotografie tips (Elja Trum)
- Portretfotografie in de praktijk (Elja Trum)
- Zakelijke portretfotografie (Maurice Jager)
- Van Beeld naar Kunst (Micky Hoogendijk)
- Basiscursus Flitsen op Locatie (Piet van den Eynde)

Je kunt deze cursussen twee weken lang volgen met een gratis proeflidmaatschap.

Photofacts Academy 11 jaar - Winactie!

Wil jij ontdekken hoe je de mooiste foto's kunt maken? Bekijk dan onze online fotografie cursussen. Meer dan 100 cursussen over fotografie, nabewerking en creativiteit.

Photofacts Academy + de Compositiebijbel

We bestaan deze week 11 jaar. Dat vieren we met een gave winactie. Word nu lid van Photofacts Academy en ontvang 70 euro korting, ons gloednieuwe boek de Compositiebijbel én maak kans op meer dan 16.000 euro aan prijzen!

Direct aanmelden met korting + gratis boek + winactie


Dit artikel is voor het laatst bijgewerkt op 12 december 2018.
De eerste publicatiedatum is maandag 20 februari 2017, 20:40.
Michelle Peeters

Over de auteur

Michelle Peeters is fotografe en oprichter van DeuxBleus Fotografie. Michelle herkent het bijzondere in het gewone en het gewone in het bijzondere. Ze heeft zich nooit willen specialiseren en is daardoor van alle markten thuis.

25 reacties

  1. Tanja Thomas
    Profiel Tanja Thomas schreef op maandag 20 februari 2017 om 20:46  | reageer

    Super creatief bedacht en zeer duidelijk omschreven! Mooi!

  2. Koos
    Koos schreef op dinsdag 21 februari 2017 om 12:34  | reageer

    Kijk ook eens op de site van Peter Kemp. Prachtige foto's in de Vermeer stijl. Ter inspiratie.

  3. Michelle Peeters
    Profiel Michelle Peeters schreef op dinsdag 21 februari 2017 om 12:36  | reageer

    Inderdaad erg mooi... dank voor de tip!

  4. Ton de V
    Ton de V schreef op dinsdag 21 februari 2017 om 12:44  | reageer

    Ik lees niet of de foto's nog worden nabewerkt en hoe. Dat zal wel een vraagteken blijven? Vaak zie je toch dat er nog behoorlijk na-gesleuteld wordt.

  5. Michelle Peeters
    Profiel Michelle Peeters schreef op dinsdag 21 februari 2017 om 12:48  | reageer

    Niet meer dan de normale bewerkingen die je bij portretten doorgaans doet. Het grootste effect zit hem in de speciale belichting en de eventuele attributen die je toepast.

  6. Huub Sanders
    Huub Sanders schreef op dinsdag 21 februari 2017 om 12:53  | reageer

    Gaaf! En heel erg leuk een paar van de modellen heel goed te kennen.

  7. Ton de V
    Ton de V schreef op dinsdag 21 februari 2017 om 13:22  | reageer

    @Michelle .. ben wel benieuwd dan. Als ik werk van Peter Kemp zie zit daar minstens een Nik filtertje o.i.d. overheen. Ook schuift Erwin Olaf ook flink aan de kleurknoppen.

  8. Michelle Peeters
    Profiel Michelle Peeters schreef op dinsdag 21 februari 2017 om 13:24  | reageer

    Dat zou best kunnen Ton! Er is natuurlijk van alles mogelijk op het gebied van filters. Ik heb dit zelf niet gedaan, maar het lijkt me leuk om hier eens mee te experimenteren! Met Nik filters kun je hele verrassende effecten bereiken inderdaad..

  9. jaja
    jaja schreef op dinsdag 21 februari 2017 om 14:05  | reageer

    Denk dat het toch wel duidelijk te zien is, dat er niet veel nabewerkt is.

    Waardoor de foto's in mijn ogen een beetje 'onaf' lijken en beetje amateuristisch overkomen. Niet vervelend bedoeld

  10. Michelle Peeters
    Profiel Michelle Peeters schreef op dinsdag 21 februari 2017 om 14:10  | reageer

    Je kunt het inderdaad op een hele simpele manier doen (wat ik heb gedaan, alleen met wat attributen en zorgen dat het licht goed valt) maar je kunt zover gaan als je zelf wilt. Het is maar net wat je zelf mooi vindt!

  11. Truus Nijland
    Truus Nijland schreef op dinsdag 21 februari 2017 om 16:46  | reageer

    Dora Van de Loo geeft ook fantastische workshops in de oude grootmeesters. Ze houdt ook workshops op de Fotofair 2017 in de Beekse Bergen. Echt een aanrader!

  12. Bart
    Bart schreef op dinsdag 21 februari 2017 om 17:28  | reageer

    Super om dit te delen met ons! Handige tips, geen excuses meer om het niet zelf eens te proberen.
    En aan Ton de V: met of zonder nabewerking !

  13. marjon wijdeven
    marjon wijdeven schreef op dinsdag 21 februari 2017 om 18:07  | reageer

    Wauw Michelle wat een mooie heldere uitleg en enthousiasmerend! Wat heb je prachtige foto's gemaakt met heel eenvoudige middelen. Die vergiet vind ik echt erg leuk!

  14. gast schreef op dinsdag 21 februari 2017 om 22:38  | reageer

    WOW!!! Echt goed zeg!

  15. Gina
    Gina schreef op woensdag 22 februari 2017 om 16:38  | reageer

    Goede uitleg en zeer bruikbaar. Welk diafragma gebruik je hierbij?

  16. Michelle Peeters
    Profiel Michelle Peeters schreef op woensdag 22 februari 2017 om 17:12  | reageer

    Meestal gebruik ik F/8 bij studio-portretten.

  17. Gina
    Gina schreef op woensdag 22 februari 2017 om 18:02  | reageer

    Dank je wel !

  18. Wim van der Graaf
    Wim van der Graaf schreef op woensdag 22 februari 2017 om 22:35  | reageer

    Leuk artikel, bedankt. Kleine correctie: in het plaatje met de studio opstelling voor een Rembrandt foto staat de flitser met paraplu 180 graden verkeerd 😊

  19. Michelle Peeters
    Profiel Michelle Peeters schreef op woensdag 22 februari 2017 om 23:01  | reageer

    Wat bedoel je precies Wim? Het licht plaats je op 45 graden links of rechts van het model en het licht moet op beide ogen vallen. Dat kan alleen op deze manier!

  20. Elja Trum
    Profiel  Elja Trum schreef op woensdag 22 februari 2017 om 23:58  | reageer

    @Wim; wel als het een reflecterende paraplu is. Ga er maar vanuit dat het in dit voorbeeld om een doorschijnparaplu gaat. vrolijk

  21. Michelle Peeters
    Profiel Michelle Peeters schreef op donderdag 23 februari 2017 om 00:03  | reageer

    Dat klopt inderdaad Elja!

  22. gast schreef op donderdag 23 februari 2017 om 11:11  | reageer

    Heel leuk idee en een prachtig resultaat!

  23. Roos
    Roos schreef op donderdag 23 februari 2017 om 11:12  | reageer

    Heel leuk idee en prachtig resultaat!

  24. Reinoud
    Profiel Reinoud schreef op dinsdag 28 februari 2017 om 12:55  | reageer

    Ik vermoed dat Wim bedoelt dat in schilderijen van Hollandse meesters het licht vrijwel altijd van links komt

  25. Groef
    Profiel Groef schreef op maandag 3 april 2017 om 18:24  | reageer

    Sorry, late reactie maar hier dan alsnog: ik ging er inderdaad van uit dat de paraplu een reflectie paraplu was, ik was niet bekend met doorschijn paraplu's. Ik bedoelde dus niet dat het licht van links moest komen.

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.
Sportfotobijbel
Cursus Luminar AI met Nando Harmsen
Toon alle artikelen binnen Tips en Truuks

Photofacts wordt mede mogelijk gemaakt door


Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

44.594 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts
Om Photofacts.nl goed te laten functioneren maken we gebruik van cookies. Bekijk ons cookiebeleid. akkoord