Keuze van lichtbron voor je video opnames

maandag 31 oktober 2022, 20:02 door Nando Harmsen | 2.578x gelezen | 3 reacties

Voor video opnamen die je binnen maakt is vaak extra licht nodig. Ga je filmen, dan kan er een moment zijn dat je moet gaan winkelen voor lampen.

Maar waar moet je op letten, welke moet je kopen? Je kunt immers uit zoveel lampen kiezen dat je verblind wordt door het aanbod.

Klaar voor filmopnames in de Photofacts Academy studio. Een grote softbox met continu licht, een LED paneel is ter beschikking.
In een vorig artikel sprak ik over de vijf dingen die je moet weten wanneer je video opnamen wil gaan maken. Terecht werd in de opmerkingen gezegd dat licht ook heel belangrijk is, of zelfs onmisbaar.

Het grote verschil met fotografie is de noodzaak voor continu licht. Dit heb ik altijd nog opgelost met het modellicht van mijn Profoto flitsers, die daar tot op zeker hoogte voor gebruikt kunnen worden.

Helaas is de lichtopbrengst hiervan te laag waardoor het een beperking wordt.

Een soort film studio thuis. Ik gebruik het model licht van mijn flitser als continu licht. Dat gaat, nèt. Een echte film lamp zou beter zijn.
Waar moet je nu naar kijken wanneer je op zoek gaat naar lampen? Ik heb al een (misschien verkeerde) aankoop gedaan en ben aan het overwegen of ik toch beter iets anders moet hebben.

Daarbij wil ik niet kijken naar welke lamp nu het beste is, maar ik wil een aantal overwegingen maken om tot een goede keuze te kunnen komen. Misschien kan ik jou daar ook mee helpen, mocht je ook op zoek zijn.

Soorten licht en de lichtkracht

In principe zijn er twee soorten licht waarvoor je kunt kiezen. Er zijn LED panelen, en LED lampen. Beiden zijn LED, maar het zijn toch twee dingen. Een paneel is zoals de naam suggereert: een paneel vol met LEDS zodat het licht van een relatief groot oppervlak afkomt.

Een LED paneel met een diffusor. Een groot oppervlak, maar alleen wanneer je het paneel van dichtbij kunt opstellen. De lichtopbrengst is effectief lager dan je verwacht.
De andere zijn LED lampen, waarbij - voor zover ik weet - een (groot) aantal LED's als een enkele lichtbron fungeren, een puntlichtbron dus.

De oppervlakte is dus heel klein, en je LED lamp ziet er uit als... Nou, als een lamp dus, waar je vervolgens allerlei lichtvormers op kunt zetten.

De LED's van de Amaran 60 wat lamp. Deze geeft meer licht dan een paneel, en je kunt via de Bowens mount allerlei lichtvormers plaatsen.
Over het algemeen is een LED lamp krachtiger dan een LED paneel. De hoeveelheid licht die eraf komt wordt soms gemeten in watt, soms in Lumen. Hoe hoger het getal, hoe meer licht. Maar wat is nu voldoende licht?

Dat is afhankelijk van je doel. Kun je van dichtbij verlichten, of moet de afstand wat groter zijn? Bedenk, elke verdubbeling van afstand betekent dat de hoeveelheid licht met drie kwart afneemt.

Geeft een LED paneel op 1 meter afstand 3000 lumen licht? Dan zal dat op 2 meter nog maar een kwart zijn: 750 lumen. Op 4 meter heb je nog minder dan 200 lumen over.

Filmopnamen op locatie. Deze LED panelen van 5200 lumen leken een goede oplossing, maar ze staan hier eigenlijk al te ver af voor het juiste licht. Naar schatting heb ik hier op deze werkafstand minder dan 1000 lumen over.
In principe geldt, hoe meer lichtopbrengst, hoe beter. Maar stel jezelf een grens. Het heeft geen zin om het LED paneel of LED lamp te kopen die de meeste hoeveelheid licht opbrengt dat er voor dit doel bestaat.

Niet alleen zijn deze extreem duur, wanneer je alleen maar op een meter afstand je onderwerp hoeft te verlichten zal je niets aan die extra lichtopbrengst hebben.

Een LED paneel of lamp kan bovendien meerdere kleuren LED's hebben, de RGB LED's of de bi-color LED's. Bedenk dat als een lamp 180 LED's heeft, dit bij een RGB versie 60 rode, 60 groene, en 60 blauwe LED's zullen zijn.

Alleen wanneer ze allemaal branden (wit licht) heb je de maximale lichtopbrengst. Een bi-color van 180 LED's zal 90 LED's per kleur hebben.

Drie foto's van mijn bi-color 192 LED paneel. Neutraal licht laat alle LED's branden, warm licht en koud licht nog maar de helft: 96 LED's. Dit heeft dus ook effect op je lichtopbrengst.
Denk dus goed na hoe je het licht gaat gebruiken. Veraf? Dichtbij? Moet je kleur kunnen aanpassen of is alleen wit licht voldoende? Verlicht je een grote ruimte, of is het vaak een enkel persoon?

Een LED paneel of een LED lamp

Een LED paneel heeft veel LED's op een grid. Dit betekent dat de lichtopbrengst verdeeld is over een groot oppervlak en niet gebundeld is.

Toch is het oppervlak vaak te klein om echt zacht licht te creëren. Daar is een softbox of paraplu voor nodig, en die zijn meestal niet bruikbaar bij een paneel.

De LED panelen die ik heb werken redelijk voor dit soort situaties, waarbij de afstand tot het onderwerp beperkt is.
Afhankelijk van het gebruik van een LED paneel kan het zijn dat er een vreemde schaduw achter je onderwerp kan ontstaan. Zeker wanneer een LED paneel niet met een matglas wordt afgedekt. Dit blokkenpatroon kan erg storend worden.

Ga je een matglas ervoor zetten, hou dan rekening met lichtverlies. Bij mijn LED paneel blijkt dat maar liefst 2 stops, iets wat ik over het hoofd zag bij de aanschaf.

Let op het patroon van de schaduw. Dit wordt veroorzaakt door het raster van de LED's in het paneel. Met een matglas voorkom je dit voor een groot deel, maar hou dan rekening met aanzienlijk lichtverlies.
Hoewel een LED lamp een echte puntlichtbron is, kan je deze makkelijker gebruikt worden met een softbox of paraplu. Het kan dus een beter kwaliteit licht opleveren dan het LED paneel. Zet er een reflector op, of zelfs een fresnel lens, indien je wilt.

Pas wel op met LED lampen, zeker met een reflector. Soms kan er een hotspot zijn, waarbij het licht heel sterk gebundeld wordt. Hou daar rekening mee.

Een LED lamp biedt een keur aan lichtvormers waarvan deze Lantern softbox een voorbeeld is. Zo ben je flexibeler dan met een LED paneel, en het voorkomt eventuele spotvorming zoals in de vorige foto te zien is.

Het warmteprobleem wordt een geluidsprobleem

Hoewel er geen lamp gebruikt wordt die hitte produceert, zullen LED's toch erg heet worden. Niet voor niets hebben de meer krachtige LED lampen (en panelen) een actieve koeling. Daarmee kan de hitte afgevoerd worden.

Let op het geluid van je LED lamp. Hou het geluidsniveau en de frequentie in het oog/oor. Je wilt dit niet terug horen in je film.
Die koeling kan wel eens zorgen voor storend geluid. Voor fotografie is dit niet zo belangrijk, maar voor film en video kan dit echter heel erg storend worden. Neem je ook geluid op, dan kan die ventilator op je lamp of lampen wel eens hoorbaar worden.

Sommige LED lampen hebben een hele stille koeling, maar er zijn er ook die een heel storend geluid produceren dat bovendien bijzonder lastig uit je audio te filteren is.

Kies je voor een LED lamp of LED paneel, dan moet je hier zeker heel goed op letten. Zeker de goedkopere LED lampen en panelen kunnen daar veel last van hebben.

Portable of niet?

Je kunt voor een redelijk bedrag continu licht kopen. Wil je geen LED, dan heb je zelfs nog de keuze voor gewone lampen. Dit kan wel betekenen dat je daarmee niet langer portable bent.

Een set van zes lampen (geen LED's) in een enorme softbox. Dit geeft prachtig zacht licht. Maar dit is alles behalve portable.
Dit soort oplossingen zijn goed als vaste opstelling in een studio. Is het belangrijk om portable te zijn, dan moet daar zeker rekening mee gehouden worden. Denk dan ook zeker aan de mogelijkheid tot het gebruik van accu's.

De voeding, met draad of draadloos?

Natuurlijk moet je stroom hebben om het licht aan te doen. Dit kan via het lichtnet, via de stekker. Dit heeft de consequentie dat je altijd een stopcontact in de buurt moet hebben, of een lange verlengsnoer.

De meeste LED panelen beiden de mogelijkheid tot het gebruik van accu's. Soms een, soms twee. Vaak zijn dit de universele NP-F accu's.
Er zijn ook veel lampen die op accu werken. Zeker LED's gaan vaak voldoende gunstig met energie om zodat dit mogelijk wordt. Vaak wordt er gebruik gemaakt van de universele NP-F accu's, maar niet altijd. Een type accu dat je voor meerdere doeleinden kunt gebruiken kan ideaal zijn.

De universele NP-F accu's kom je bijna overal tegen. Als je draadloos wil werken, zorg dat je lamp deze kan gebruiken.
De mogelijkheid tot accu's maakt je flexibeler in het gebruik omdat je niet langer afhankelijk bent van een stopcontact.

Kan je lamp zowel op netstroom als accu's, dan is dat helemaal prachtig. Let daarbij op of de mogelijkheid tot accu's bij je lamp inbegrepen is, of dat je dit als aparte accessoire erbij moet kopen.

De keuze

Alles goed en wel, maar wat moet je nu kiezen? Ik heb dus onlangs een tweetal (goedkope) LED panelen gekocht van 5200 lumen, met 192 LED's en de mogelijkheid om de warmte van het licht aan te passen (bi-color LED paneel). Dit leek een goede optie, maar daar ben ik van aan het terug komen.

Wat is het probleem? De lichtopbrengst, want het is in sommige gevallen al te weinig gebleken. Zo lang ik de panelen dichtbij kan zetten is het geen probleem, maar verderaf levert niet de hoeveelheid, en de kwaliteit licht waarop ik gehoopt had.

Zeker omdat ik gebruik moet maken van een matglas om het licht egaal te maken. Ik verlies hiermee 2 stops licht.

De Amaran heeft een V-mount waar een aparte adapter voor NP-F accu's op geplaatst kan worden.
Ik kan natuurlijk alleen vanuit mijn perspectief spreken, maar ik denk dat een set LED lampen een betere keuze was geweest. Amaran is een merk dat veel in opkomst is, maar Bresser, Godox, en Smallrig zijn andere namen waar je naar zou kunnen kijken.

Een Came TV 55 watt LED spot, een felle bundel licht met een specifiek doel. Een kostbare LED lamp met een beperkt inzetgebied. Denk goed na welke geschikt voor je is voor je tot aanschaf overgaat.
Hoeveel licht moeten ze dan opbrengen? De Amaran in de foto is een 60 watt LED lamp. Zelf zou ik misschien voor een 100 watt of zelfs 200 watt gaan, hoewel de 200 wat van Amaran een heel storende ventilator blijkt te hebben.

Het idee is namelijk dat ik in een keer de juiste keuze maak, en niet later bedenk dat ik beter...

Zoals je merkt is dat laatste al te laat, ik heb mijn LED panelen. Ze hebben al goed dienst gedaan, maar ik had een beter doordachte keuze kunnen maken. Maar wie weet, is een dergelijk LED paneel wel geschikt voor jou. Hopelijk kan dit verhaal de keuze voor jou wat makkelijker maken.

Laat in een reactie weten wat je er van vindt. Wat zou jij kiezen (of heb je gekozen) en waarom? Heb je advies voor een bepaald LED paneel of LED lamp, deel deze dan ook in de reacties.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Over de auteur

Nando Harmsen fotografeert al meer dan 40 jaar. Zijn specialisme ligt bij bruidsreportages en landschapsfotografie. Daarnaast geeft Nando lezingen, workshops, masterclasses, fotoreizen, en maakt regelmatig reviews van nieuwe en leuke apparatuur.

3 reacties

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Ook interessant

• 

  Lichttekenen: een creatieve manier van fotografie

  door Nando Harmsen

• 

  Flitsfotografie tip: Studiofotografie is een goed startpunt

  door Elja Trum

• 

  Wat moet je gebruiken, de spotmeter, matrix, of een van de andere meetmethoden?

  door Nando Harmsen

• 

  Straatfotografie tip: Voeg lichtsporen toe aan je foto's

  door Michiel Heijmans

• 

  Zo explodeert een ouderwetse flitslamp in slow-motion

  door Elja Trum

• 

  Flitsfotografie tip: Maak ook de foto met natuurlijk licht

  door Elja Trum

Toon alle artikelen binnen Tips en Truuks