Portretfoto's maken in hard zonlicht

dinsdag 17 september 2019, 17:09 door Elja Trum | 34.714x gelezen | 24 reacties

Als je buiten aan het fotograferen bent met het prachtige weer van de afgelopen dagen heb je er wellicht last van gehad: fel licht met harde schaduwen. Dat levert vaak niet de beste foto's op. Gelukkig zijn er wat eenvoudige manieren om toch goede foto's te maken midden op een zonnige dag.

Het was de warmste dag van het jaar en scheen de zon ook nog volop. Mijn nichtje Sacha hielp me als model voor de foto's in dit artikel. Alle foto's zijn geschoten met een Canon 650D en een 24-70mm f/2.8 L opbjectief. Het gekozen diafragma is in alle foto's f/3.2.

Harde schaduwen door fel zonlicht

Zoek de schaduw op

De eenvoudigste manier om midden op een zonnige dag toch mooie belichte foto's te maken is door simpelweg de schaduw op te zoeken. Ga in de schaduw van een boom of gebouw staan en je probleem met harde contrasten is direct opgelost.

Natuurlijk is het niet altijd mogelijk om de schaduw op te zoeken. Dat hangt erg af van het soort fotosessie je aan het doen bent en natuurlijk van de locatie.

Werk met tegenlicht

Geen schaduw in de buurt? Dan kun je er natuurlijk gewoon voor zorgen dat je onderwerp in zijn of haar eigen schaduw staat. Zorg ervoor dat het felle licht van achteren komt. Je moet dan wel even goed opletten met de belichting.

Sacha tegenlicht

Fotograferen met de zon in de rug (van het model)
Je kunt dit doen door bijvoorbeeld met spotmeting de belichting op het gezicht te meten of door handmatig te compenseren. Geen zin om over te schakelen op spotmeting? Zorg er dan voor dat je de belichting overneemt die je krijgt wanneer je het gezicht van je model even beeldvullend in je zoeker plaatst.

Gebruik een reflector

Donkere schaduwen op het gezicht van je model kun je goed invullen met behulp van een reflectiescherm. Een dergelijk scherm kost vaak maar een paar tientjes en is eenvoudig in het gebruik en vaak compact mee te nemen.

Voordeel van een reflector is dat je ook direct kunt zien wat het resultaat is. Werken met een reflector is wel het makkelijkste als je iemand bij je hebt die kan helpen met het vasthouden van de reflector.

Sacha reflectiescherm

Schaduwen opvullen met een reflector
In bovenstaande foto hield Sacha het uitklapbare reflectiescherm zelf vast. Ze hield het ongeveer ter hoogte van haar buik, zodat het zonlicht van onderen terug naar boven gekaatst werd.

Inflitsen

Het lijkt misschien wat vreemd om op een zonnige dag je flitser op je camera te zetten, maar het zogenaamde 'inflitsen' is een prima manier om harde schaduwen te voorkomen. In plaats van de flitser als hoofdlicht wordt de flitser bij het inflitsen gebruikt om een klein beetje licht aan de scene toe te voegen. Net genoeg om de harde schaduwen te verwijderen.

Inflitsen is met de meeste camera's erg eenvoudig; zet de flitser aan en gebruik deze terwijl je meer dan genoeg licht hebt en de flitser zal in de meeste gevallen automatisch zorgen voor het inflitsen (en dus niet als hoofdlicht dienen).

Sacha flitser

Inflitsen
Vind je het flitslicht alsnog te nadrukkelijk aanwezig dan kun je gebruik maken van flitslichtcompensatie. Zet deze op min één of zelfs min twee stops voor een natuurlijker belicht resultaat. In bovenstaande foto heb ik de flitser één stop gemind, maar uiteindelijk was ik nog niet heel blij met het resultaat.

De foto heb ik daarom in Lightroom nog wat warmer gemaakt (kleurtemperatuur aanpassen) en iets donkerder. Beweeg met je muis over de foto om het origineel te zien.

Nabewerking

Zeker wanneer je fotografeert in het RAW formaat van je camera kun je achteraf nog aardig wat corrigeren van het felle buitenlicht. Zo kun je overbelichte delen wat donkerder maken en de donkere delen wat lichter. Met behulp van Photoshop (Adobe Camera RAW) of Lightroom kom je een heel eind.

Het kan overigens ook gewoon met een Jpeg bestand, maar dan zul je niet zo ver kunnen gaan met je correctie. Je kunt deze optie overigens het beste als laatste mogelijkheid gebruiken; gebruik liever één van de eerdere tips om je foto direct goed vast te leggen.

Sacha digitaal invullen

Digitaal inflitsen
De foto hierboven is in Lightroom nabewerkt om de schaduwen minder hard te maken. Beweeg met je muis over de foto om het origineel te zien. Ik heb alleen maar een paar basisbewerkingen uitgevoerd, er zijn geen lokale bewerkingen gedaan. Daarmee zou je het eindresultaat nog verder kunnen verbeteren.

Zoals je ziet zijn er eigenlijk genoeg mogelijkheden om ook midden op een zonnige dag goed belichte foto's te maken. Zelf gaat mijn voorkeur uit naar het reflectiescherm voor de beste resultaten. Heb ik die niet bij de hand, dan is fotograferen met tegenlicht in mijn ogen de mooiste optie.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Dit artikel is voor het laatst bijgewerkt op 17 september 2019.
De eerste publicatiedatum is maandag 20 augustus 2012, 23:45.

Over de auteur

Elja Trum is oprichter van Photofacts, online fotografiecursussite Photofacts Academy en het blog Teslafacts. Hij schrijft sinds 2006 over fotografie. Elja is ook auteur van boeken over zwart-wit-, flits- en portretfotografie.

24 reacties

Jac Trum schreef op dinsdag 21 augustus 2012 om 00:52 | reageer
Foto 2 staat in het meest natuurlijke licht. Mooie foto van een mooie meid. Maar voor dat laatste ben ik als opa natuurlijk niet objectief genoeg

ErikvanRosmalen schreef op dinsdag 21 augustus 2012 om 06:26 | reageer
Misschien een goede toevoeging bij het stuk over de reflector:
Probeer het weerkaatste licht altijd zo veel mogelijk 'van voren' te halen en niet (teveel) van onderen; dat oogt immers onnatuurlijk. Als je heel goed gaat kijken zie je bij de 'gereflecteerde' voorbeeldfoto van Sacha ook al ietsje meer licht op haar onderkaak, dan haar bovenkaak/jukbeenderen vallen. Zelf probeer ik zo, als het kan, de reflector hoger/meer op zij te houden, dat is veiliger qua 'omhoogvallend' licht.

Auke schreef op dinsdag 21 augustus 2012 om 08:29 | reageer
Helder geschreven met duidelijk voorbeelden. Ik sluit mij aan bij wat Erik al zei: werken met een reflector lijkt eenvoudig, maar is in de praktijk nog best moeilijk. Wat ik mis in het arikel is het filteren van het licht met een scrim. Weinig mensen gebruiken deze techniek, maar het kan prachtige resultaten opleveren.

ttompost schreef op dinsdag 21 augustus 2012 om 09:39 | reageer
Interessant en leerzaam artikel. Bij de communiefoto's die ik in het voorjaar nam had ik nog een bijkomend probleem nl witte kleren.
Een witte broek of T-shirt zorg bij mij gegarandeerd voor problemen. Overbelichting natuurlijk van de kleren of onderbelichting bij de rest. Misschien daarover (ooit eens) tips?

Laura Vink schreef op dinsdag 21 augustus 2012 om 10:12 | reageer
Toevoeging: Bij het gebruik van een reflectiescherm met zonlicht moet je altijd oppassen dat je je model niet 'verblindt'. In dit geval zie ik dat Sacha een beetje aan het 'knijpen' is met haar ogen... Als je de zon opvangt in een zilver reflectiescherm en terugkaatst in het gezicht, dan is dit vergelijkbaar als dat het model naar de zon kijkt (heel fel dus).

Mijn gok is dat je hier een wit scherm gebruikt hebt, klopt dat? Ik ben het ook eens met de opmerking van Erik dat de plaats van het reflectiescherm niet optimaal is in deze shot.

MB schreef op dinsdag 21 augustus 2012 om 10:30 | reageer
Waar stond de zon tav Sacha bij het refectiescherm ? Stond zij zelf in de schaduw ? Vr groet

Elja Trum schreef op dinsdag 21 augustus 2012 om 10:40 | reageer
@MB; Sacha stond op dezelfde plek als bij de eerste foto (in de volle zon dus). Je ziet in de achtergrond ook dezelfde planten. Sowieso zijn deze foto's allemaal binnen vijf minuten gemaakt en hebben we constant op dezelfde plek gestaan.

Het was inderdaad een wit reflectiescherm, Laura.
Ik had mijn Sunbounce niet meegenomen.

Wellicht was de plaatsing van het reflectiescherm niet optimaal, we hebben het even snel gedaan en geen helpende hand gevraagd van een derde persoon. Misschien een leuk idee voor een toekomstig artikel; over reflectieschermen soorten en plaatsing.

gast schreef op dinsdag 21 augustus 2012 om 10:46 | reageer
Wat ik nog niet besproken zag, flitsen tegenlicht enzo, en creëer een eigen schaduw met een reflectiescherm of paraplu.

gast schreef op dinsdag 21 augustus 2012 om 11:16 | reageer
Past in dit rijtje dan misschien niet zeker ook het gebruik van een parasol (of wit parapluutje) om het zonlicht te reduceren, terwijl het licht van de zon dat er toch door komt op het gezicht valt? Is dat niet veel natuurlijker?

P.S. Ik ben een hobbyfotograaf en heb alles wat ik over fotografie 'weet' of empirisch of van diverse forums/fora verworven. Mijn reactie graag beschouwen als vraag en dus niet als 'tip'. Daarvoor ben ik te weinig geschoold.

robin schreef op dinsdag 21 augustus 2012 om 11:47 | reageer
Als aanvullinge en reactie op ttompost: je camera zal proberen om waarden naar gemiddeld grijs te trekken dus wit wil hij grijs maken maar zwart ook. In dat geval kan je het best je model met tegenlicht fotograferen, één stop onderbelichten en je flitscompensatie ook één stop minderen. Je probleem is opgelost. Als je bovendien experimenteert met het aantal stoppen kan je heel fraaie effecten bereiken: blauwe luchten worden veel donkerblauwer terwijl je model goed belicht wordt. Dat geeft een mooi vervreemdend effect

Marc Wijngaarde schreef op dinsdag 21 augustus 2012 om 12:05 | reageer
Voor enkele voorbeelden van het gebruik van flitsers in volle zon verwijs ik graag naar deze video van Joe McNally.

leo schreef op dinsdag 21 augustus 2012 om 12:20 | reageer
Goede eenvoudige tips! Goede voorbeelden, waarbij de flitsfoto nog wel wat warmer mag of je moet juist van het flitseffect houden. Onder een boom, die niet al te dicht is, vind ik het gevlekte effect vaak heel mooi. Je hebt dan verder ook niets nodig, behalve die boom dan. Dat geldt natuurlijk ook voor tegenlicht, geeft ook vaak spannende foto's.

Elja Trum schreef op dinsdag 21 augustus 2012 om 13:19 | reageer
@Gast; Het gebruiken van een paraplu of doorzichtscherm voor het creëren van schaduw op het model is inderdaad een extra methode die ik nog had kunnen noemen in dit artikel. Dit is overigens ook wat gast (van 10:46) en ook Auke bedoelen met hun suggestie.

@Leo; Flitslicht heb ik nu in Lightroom al iets warmer gemaakt, maar als je hiermee echt aan de slag wilt kun je beter kleurfilters (CTO) gebruiken om de kleurtemperatuur van je flitser dichter bij die van de omgeving te brengen. Maar dat vond ik een beetje buiten de scope van dit artikel treden (wel iets wat Joe McNally waarschijnlijk zal doen in die video die Marc aandraagt ).

Mabotje schreef op dinsdag 21 augustus 2012 om 14:10 | reageer
Ik heb toevallig 'last' gehad van het harde licht tijdens een sessie vorige week donderdag, alleen ging het daar om het fotograferen van een bewegend paard, zwart/wit gevlekt. Dan wordt het probleem nog veel groter met hard zonlicht en met een dergelijk contrast. Met modellen is het nog enigszins op te lossen, maar hoe doe je dat met paarden??

ErikvanRosmalen schreef op dinsdag 21 augustus 2012 om 14:15 | reageer
@Elja: mijn opmerking over de foto met het reflectiescherm was ook niet bedoeld als kritiek op je foto hoor, maar meer als aanvulling. Ik zie vaak genoeg fotografen die een assistent maar wat laten wapperen met zo'n scherm, en je ziet maar al te vaak terug dat dat net niet lekker uitkomt. Voor zo uit 1 hand (camera en reflectiescherm zelf vastgehouden dus?) valt het dan nog helemaal niet tegen Inderdaad 'n goed idee voor een vervolgartikel!

klutie schreef op woensdag 22 augustus 2012 om 08:17 | reageer
Goede, bruikbare maar grotendeels voor mij bekende tips.
Voor wat betreft de schaduw opzoeken van bv. bomen de volgende aanvulling: probeer te voorkomen dat er vlekken ontstaan in de schaduwplekken op plaatsen waar de zon toch nog fel door het bladerdak heen breekt. Dat is vooral in het gezicht heel storend.
Lokale aanpassingen van (te) donkere delen is in de nabewerking een goede oplossing. Zelf gebruik ik daarvoor regelmatig de plugin "Viveza" uit de NIK-serie.
Ook hier geldt weer veel doen en uitproberen en vooral ... have fun, want een goede interactie met het model komt altijd de foto's ten goede.

Eekhofb schreef op woensdag 22 augustus 2012 om 11:07 | reageer
Ik werk met een Canon 5Dmark2, voor potretfotografie voorzien van een 70-200 mm lens of een vaste 100mm portretlens en gebruik voor het inflitsen een Speedlite 580EX-II. De beperking die ik ondervind met inflitsen is de snelste sluitertijd van max. 1/200 sec als gevolg van de X-Sync. Ik heb de ISO-waarde zo laag mogelijk staan, de flitser -2 stops ingesteld en heb 1 stop onderbelicht. De lichtmeter vindt het nog steeds te licht.

Nu kan je je diafragma wel aanpassen maar je wil juist met een grote lensopening fotograferen ivm de scherptediepte. Overigens is het voorgekomen dat ik met f22 nog teveel licht had. Nu werd mij aangeraden om een polarisatiefilter te gebruiken omdat dat je ongeveer 1,5 stop scheelt, maar dat is natuurlijk nog steeds veel te weinig.

Ook heb ik wel een ND-filter, maar iets zegt me dat het onlogisch is om een ND-filter op je lens te schroeven en vervolgens in te gaan flitsen. Heeft iemand een idee?

Elja Trum schreef op woensdag 22 augustus 2012 om 11:16 | reageer
@Eekhof; Je 580 EX flitser heeft een high-sync optie. Hiermee flits de flitser meerdere keren kort achter elkaar (niet zichtbaar voor het menselijk oog) om ook snellere sluitertijden te ondersteunen. Dan zit je niet aan die grens van 1/200ste vast.

Overigens is de ND filter ook een prima optie hoor. Dat is niet onlogisch als je een lagere sluitertijd én open diafragma wilt. Maar voor je flitser is het dus niet nodig.

PSPHOTO schreef op woensdag 22 augustus 2012 om 20:43 | reageer
Net als bij het gebruik van een reflectiescherm is ook bij "inflitsen" de positie van de flitser(s) van belang t.o.v, je model. Hier is waarschijnlijk de flitser op de camera gehouden en standaard ingeflitst, iets dat eigenlijk niet snel tot een bevredigend resultaat zal voeren.
Op de eerste plaats filtser van de camera (OCF), daarnaast vind ik inflitsen een verkeerde term/uitgangspunt. De juiste werkwijze is flitslicht en bestaandlicht in balans brengen. Zowel wat betreft kracht maar ook wat betreft temperatuur. Als je dit later in Photoshop/Lightroom nog moet doen is er bij de opname iets misgegaan.

gvanalem schreef op woensdag 22 augustus 2012 om 21:57 | reageer
Leerzaam artikel, bij het maken van een portretfoto is het erg belangrijk de twinkeling in de ogen te kunnen waarnemen. Dat mis ik bij de foto met het reflectie scherm. Bij de foto met de invulflits is dit wel het geval maar ik ben het met PSPHOTO eens dat de positie van de flitser dan ook heel belangrijk is.

Elja Trum schreef op woensdag 22 augustus 2012 om 22:52 | reageer
@Peter; Ik ben het met je eens dat je het inflitsen professioneler kunt aanpakken dan ik nu gedaan heb. Dat maakt het echter niet eenvoudiger. Het was juist mijn bedoeling om nu een aantal oplossing aan te dragen die elke fotograaf gemakkelijk kan toepassen. Ook als ze nog niet zo veel weten van witbalans, kleurfilters en off-camera flash.

Leon schreef op donderdag 23 augustus 2012 om 09:19 | reageer
Ik zie anders gewoon catchlights (twinkeling) in de ogen waar het reflectiescherm gebruikt wordt. Ik vind deze foto trouwens ook het mooist vanwege het zachtste licht (ook al klopt de positie van het scherm niet helemaal)

ErikvanRosmalen schreef op donderdag 23 augustus 2012 om 13:11 | reageer
Die twinkeltjes zie ik inderdaad ook, maar de onderste helft van het gezicht is wel wat lichter dan rond de ogen (vandaar mijn opmerking over de positie van het scherm).

Maar wat we vooral niet moeten vergeten: Elja geeft hier gewoon wat simpele tips die fotografen van elk niveau makkelijk en snel toe kunnen passen, om toch een mooiere/betere verlichting te krijgen bij felle zon. Uiteraard zijn er altijd betere/duurdere/complexere oplossingen, maar voor de huis-tuin-keukenfotograaf lijken me dit prima suggesties inderdaad!

fotosvanrob schreef op donderdag 22 augustus 2013 om 11:15 | reageer
De eerste suggestie is om in de schaduw te gaan staan; logisch, maar daar ben ik toch ook wel problemen tegengekomen. Allereerst, als je onder een boom gaat staan, wordt het gezicht groen, wat je dan weer moet corrigeren. Maar ook: als het model in de schaduw staat, komt het licht overwegend van de wel door de zon beschenen grond, waardoor je belichting krijgt van onderen; wat dan weer niet het mooiste resultaat oplevert. Verder mijn complimenten voor al je werk en tips.

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Cursus Naaktfotografie met Danyel Weideman

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

45.189 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts

Portretfoto's maken in hard zonlicht

Zoek de schaduw op

Werk met tegenlicht

Gebruik een reflector

Inflitsen

Nabewerking