Photofacts Academy

Photofacts Academy; 100+ Fotografie Cursussen
Fotograferen wordt makkelijker en leuker

Boek

De Fotobijbels; Boeken over Fotografie
101 Praktische fotografietips voor betere foto's

Nando Harmsen

Waarom fotograferen we landschappen niet vaker in zwartwit?

maandag 19 september 2022, 16:32 door | 4.096x gelezen | 25 reacties

We kijken altijd met respect naar de landschapsfoto's van Ansel Adams. We zien zijn werk als het grote voorbeeld, als kunst.

Toch weigeren we om in zijn voetstappen te treden, want een landschapsfoto in zwartwit, dat kan toch niet? Waarom fotograferen we landschappen niet vaker in zwartwit?

Ansel Adams. Hij is het grote voorbeeld van veel landschapsfotografen. Zijn werk is beroemd, zijn werk is voor een groot deel zwartwit. Sterker nog, het befaamde zone-systeem voor zwartwit fotografie is zijn geesteskind.

Nando zwartwit bergen wolken

Geen kleuren. Is dat erg, of toch niet?

Wanneer we op een mooie plek staan, vroeg in de ochtend bij zonsopkomst, of vroeg in de avond bij zonsondergang, zoeken we meestal de kleuren op. Prachtige rode kleuren in de lucht, wolken, en reflecties in het water. Oh wee wanneer je een dergelijke foto in zwartwit zou presenteren.

Nando de weg

Een weg door IJsland. Natuurlijk kwam er de vraag over hoe de foto eruit zou zien in kleur.

Ik kies regelmatig zwartwit voor mijn landschapsfoto's. Voor mijn gevoel doe ik dat veel te weinig, want ik vind het fantastisch.

Wanneer ik deze foto dan presenteer op sociale media, komt er onvermijdelijk de opmerking of ik de foto ook in kleur heb. Of de vraag, hoe de foto er in kleur uit zou zien.

Het lijkt wel alsof zwartwit taboe is in landschapsfotografie. Alsof er altijd kleuren aanwezig moeten zijn. Sterker nog, het is bijzonder dat mijn keuze voor zwartwit sowieso ter discussie komt. Het is toch mijn beslissing hoe ik mijn werk presenteer?

Nando veenpluis

Als ik kies voor zwartwit, is dat mijn keuze als fotograaf/artiest. Je vraagt de kok toch ook niet hoe een gerecht zou smaken met koriander in plaats van thijm.

Kleur kan mooi zijn in een landschap, dat is gewoon een feit. Maar net zo vaak is kleur een afleiding. We staren ons zo blind op adembenemende kleuren dat een zwakke compositie niet meer opvalt.

Haal adembenemende kleuren weg, en kijk dan nog eens naar de foto. Is die nog steeds zo mooi? Of is de foto niet zo interessant meer?

Ansel Adams maakte zijn beroemde foto's in zwartwit. Ze zijn prachtig, en dat betekent dat het meer is dan een goede toepassing van het zone-systeem. Het is ook een goede compositie waar we naar kijken. Het is een combinatie van de twee die zijn foto's zo mooi maakt.

Nando fietspad

Ik wil meer zwartwit fotograferen, gewoon omdat ik het mooi vind. Een andere reden hoef ik toch niet te hebben?

Misschien is het altijd kleur gebruiken in een landschap wel een manier om de kijker af te leiden van het ontbreken van een goede compositie, of zelfs van een ronduit slechte foto. Je ziet het vaak terug komen in de reacties op die foto's, er wordt niet verder gekeken dan de prachtige kleuren.

En wie weet, misschien heeft de opmerking die ik krijg op mijn zwartwit landschapsfoto wel dezelfde oorzaak: een onaantrekkelijke compositie. Die wordt dan niet gemaskeerd door mooie kleuren. Zou daar dus de reden liggen dat we landschappen niet vaker in zwartwit fotograferen?

Wat vind jij van landschapsfoto's in zwartwit? Hou je er niet van? Zie je liever kleuren? Dan vermoed ik dat je de foto's van Ansel Adams ook niet mooi vindt, toch?

Ik lees je mening graag in een reactie onder dit bericht.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Nando Harmsen

Over de auteur

Nando Harmsen fotografeert al meer dan 40 jaar. Zijn specialisme ligt bij bruidsreportages en landschapsfotografie. Daarnaast geeft Nando lezingen, workshops, masterclasses, fotoreizen, en maakt regelmatig reviews van nieuwe en leuke apparatuur.

25 reacties

  1. RAWshooter
    RAWshooter schreef op dinsdag 20 september 2022 om 10:34  | reageer

    Zwart-wit is een beperking van de techniek. Als er vanaf het begin van de fotografie in kleur werd gewerkt was er nooit zoiets als een keuze voor zwart-wit in camera of Photoshop terecht gekomen.

  2. Anita
    Anita schreef op dinsdag 20 september 2022 om 10:36  | reageer

    Beste Nando, het zijn prachtige foto's met mooie verschillende grijstinten in de foto's. Mijn vraag is of u de foto's eerst in kleur trekt en dan omzet in kleur? Of trekt u direct zwart/wit foto's? Wat is de beste manier?

  3. Donald Willemsen
    Profiel Donald Willemsen schreef op dinsdag 20 september 2022 om 10:39  | reageer

    Nando, in grote lijnen ben ik met je eens. Een landschap moet ook in z/w kunnen. Ik vind wel dat het landschap er zich voor moeten lenen. Het werkt niet altijd. Vroeger, in het analoge tijdperk had je natuurlijk de z/w film. Daarnaast kon je dan nog filters gebruiken zoals rood-, geel-, groen- en oranjefilters. Tegenwoordig moet je de omzetting in de nabewerking op de pc doen en ook dan kan je digitale filters toepassen, maar dat is een stuk moeilijker om het naar jouw zin te krijgen. Dat geldt voor mij althans.
    Direct in z/w fotograferen met de camera gaat ook, maar mijn ervaring is dat zoiets toch niet bevredigend werkt. Je moet dan toch in de nabewerking veel corrigeren.
    Met veel interesse heb ik jouw artikel gelezen. Zoals gezegd ben ik het in grote lijnen met je eens. Maar zoals vaak is het gemakkelijker gezegd dan gedaan. De hierboven genoemde filters heb ik in het analoge tijdperk veel gebruikt omdat ze sfeerbepalend zijn. Voor nu in de digitale fotografie heb ik daar nog geen bevredigende oplossing voor gevonden.

  4. Siegfried
    Siegfried schreef op dinsdag 20 september 2022 om 10:43  | reageer

    Beste, soms werkt zwart/wit maar kleur is meestal een stuk beter. Jouw foto hierboven van het dennenbos op een helling in we wolken werkt vb wel, voor die andere foto's mag je ze voor mij gerust in kleur laten (meer detail te zien), dat is natuurlijk mijn mening ...

  5. Nando
    Profiel Nando schreef op dinsdag 20 september 2022 om 10:46  | reageer

    @Anita:
    Ik fotografeer in raw, dus er zit altijd kleurinformatie in het bestand. Maar je kunt een zwartwit profiel kiezen bij het fotograferen. Dat helpt om toonwaarden te zien omdat je dan minder afgeleid wordt door de kleuren.

  6. Nando
    Profiel Nando schreef op dinsdag 20 september 2022 om 10:48  | reageer

    @Donald Willemsen:
    Net zoals je vroeger moest leren gebruik maken van kleurfilters, moet je nu leren gebruik maken van een zwartwit bewerking.
    Je kunt overigens nog steeds kleurfilters gebruiken als je gaat fotograferen. Net zoals vroeger.

  7. Nando
    Profiel Nando schreef op dinsdag 20 september 2022 om 10:49  | reageer

    @Siegfried:
    Ik ben benieuwd. Gaat het voor jou voornamelijk om de details die zichtbaar zijn, of om de sfeer en uitstraling van een foto?

  8. Adrie Gouweleeuw
    Adrie Gouweleeuw schreef op dinsdag 20 september 2022 om 10:56  | reageer

    Beste Nando, helemaal eens met jouw betoog. Een goede foto heeft geen kleur nodig werd in het verleden wel gezegd. Mijnsinziens ligt dat genuanceerder. Het ligt eraan wat je wil laten zien. Gaat het om de kleurenpracht, dan natuurlijk kleur. Maar vaak ligt de essentie in het karakter of de compositie van het beeld. Dan is vaak zwart/wit vele malen beter. En net zoals in kleur moet je dat beheersen om het in de ontwikkeling of nabewerking goed te doen.
    Goed licht, Adrie Gouweleeuw

  9. Siegfried
    Siegfried schreef op dinsdag 20 september 2022 om 10:59  | reageer

    @Nando, beide eigenlijk. Bij een natuurfoto wil ik het gevoel hebben erbij te horen, daar te staan (de verwondering).

    Daarom dat het voor het dennenbos in de wolken wel werkt voor mij, er zijn maar 2 zaken en dat zijn de bomen en de wolken, zwartwit versterkt hierbij de sfeer (less is more).

  10. PixelDude
    PixelDude schreef op dinsdag 20 september 2022 om 11:38  | reageer

    Ik heb een 10-tal dagen geleden mijn oudere Olympus E-M1 tot full spectrum gemodificeerd in ontvangst genomen. Ik heb inmiddels een reeks IR foto’s getrokken … maar moet nog veel leren.
    Het is me opgevallen dat met een hogere nm filter (ik heb er eentje van 750nm) de zw foto’s van landschappen echt spectaculair kunnen gemaakt worden. Ik verwacht in de toekomst veel meer zw, weliswaar door IR toepassing, van landschappen te schieten. Leve de zw !

  11. Christa
    Christa schreef op dinsdag 20 september 2022 om 11:52  | reageer

    Van het weekend een foto bewerkt in LR. Toch ook gekeken hoe die in het zw/w overkomt. Ik vind beide foto's mooi. Toen ik mijn dochter van 15 jaar beide foto's liet zien zei ze direct....ooooh die zwartwit foto is mooi! Opmerkelijk, nooit verwacht van een tiktok-er. Wil beide foto's wel aan jullie laten zien, maar kan ze hier niet plaatsen. Overigens veel geleerd van jullie cursus over fotobewerkingen, goede uitleg!

  12. Wouter van Duin
    Wouter van Duin schreef op dinsdag 20 september 2022 om 12:06  | reageer

    Ben niet echt met je eens dat het niet (willen) fotograferen in zwart-wit ook gelijk zou betekenen dat je de fotografie van Ansel Adams niet fraai zou vinden. Dat miskent de specifieke kwaliteiten van Ansel Adams en van de door hem gefotografeerde landschappen. Het berglandschap leent zich door diepte en contrast in elk geval bijna altijd beter voor zwart-wit fotografie dan een vlak landschap met weinig of geen textuur, diepte of dynamiek.

    De foto's die je zelf laat zien illustreren dat ook. Ook bekende Nederlandse landschapsfotografie laat vaak vooral foto's zien waarin in elk geval zelfs de nadruk ligt op die textuur en dynamiek.

    Heb zelf heel veel hier in de buurt op het eiland van Dordrecht en in de Brabantse Biesbosch gefotografeerd, vooral bij mist. Dan is juist de aanwezige spaarzame kleur een pre in die foto's die wegvalt in zwart-wit.

    Vind zelf Saul Leiter bij uitstek een fotograaf die zowel in kleur en zwart-wit fantastische foto's heeft geproduceerd, hoewel niet direct in landschaps-fotografie.

  13. Jan Willem
    Jan Willem schreef op dinsdag 20 september 2022 om 12:48  | reageer

    Landschappen in combinatie met een prachtige wolkenpartijen, liefst in de ochtend of begin van de avond, vind ik in kleur, echt mooier, vooral in de herfstperiode. Ik ben niet zo van zwart/wit foto's, maar, dat is een persoonlijke voorkeur.

  14. Marcel de Bruin
    Marcel de Bruin schreef op dinsdag 20 september 2022 om 12:52  | reageer

    Zwart-wit zoals toen met het zone-systeem was fantastisch zeker met de techniek en het handmatig afdrukken op het prachtige barietpapier (wie kent het nog ??) inmiddels werken we met printers en er bestaan nog wel fraaie printpapieren maar we willen eigenlijk voornamelijk foto's delen via beeldschermen (social media / telefoon e.d.) dan wordt zwart-wit toch wel heel wat minder indrukwekkend m.i.z. En wie print er nog op grote schaal foto's ? Ik niet in ieder geval. Dus blijft het vrijwel altijd kleur voor mij (en ik was een fanatieke zone systeem fotograaf eertijds !!)

  15. Nando
    Profiel Nando schreef op dinsdag 20 september 2022 om 12:52  | reageer

    Een vraag aan wie zwartwit landschapsfoto's gewoonweg niet mooi vindt: wat vinden jullie dan van de zwartwit landschapsfoto's van Ansel Adams, die ik in mijn artikel genoemd heb?

  16. jan
    jan schreef op dinsdag 20 september 2022 om 13:12  | reageer

    Ik mankeer gelukkig niets aan mijn ogen, dus kan ik kleuren zien. Waarom doen alsof je iets mankeer en beperkt ben in je gezichtsvermogen. De huidige techniek maakt het mogelijk om in kleur te fotograferen.Z/W is een beperking in de fotografie. Waarom 50 jaar of meer terug in de tijd.Als je dan toch voor z/w gaat, dan analoge camera met een Ilford fp4 film en een donkere kamer met baden en een vergroter. Dat is dan nostalgie.

  17. Koen van Venetie
    Koen van Venetie schreef op dinsdag 20 september 2022 om 15:21  | reageer

    Ik vind zw/w niet mooi, wel deprimerend.

  18. Wouter van Duin
    Wouter van Duin schreef op dinsdag 20 september 2022 om 17:14  | reageer

    Zwart-wit fotografie begint met een zo goed mogelijk bewerkte kleurenfoto. Een goede conversie van kleur naar zwart-wit gebeurt namelijk bij voorkeur in Photoshop met een drietal bewerkingslagen waar vooral de kleuromzetting aan de orde is. Doordat de opacity van elk van die die lagen individueel regelbaar is, is er een enorme speelruimte om de textuur, de dynamiek en het contrast in het uiteindelijk beeld te beïnvloeden. Zwart-wit bewerking is een techniek waarbij een flets nietszeggend beeld mogelijk is, maar ook een kunstwerk dat in niets een minder imponerend beeld kan zijn dan een kleurenfoto. Dat wil zeker niet zeggen dat elke fantastische kleurenfoto ook een prachtig zwart-wit beeld zal kunnen opleveren. Zwart-wit fotografie is naar mijn mening een zeer waardevol medium dat een plaats heeft naast kleurenfotografie.

  19. alex terjeur
    alex terjeur schreef op dinsdag 20 september 2022 om 18:16  | reageer

    Ik ben ook een zwartwit-fanaat. Het zonesysteem is niet simpel, maar ansel adams was daar een meester in. Maar ook "le moment décisif" speelde een grote rol bij zijn opnamen. Ben nu toevallig bezig foto's van de Lofoten om te zetten naar zwart-wit.

  20. Donald Willemsen
    Profiel Donald Willemsen schreef op dinsdag 20 september 2022 om 18:26  | reageer

    @Koen van Venetië, met alle respect voor jouw mening, maar zegt dat niet meer over jou dan over de tientallen beroemde fotografen wiens werk voornamelijk z/w fotografie is? Ik vind het jammer dat je er zo over denkt. Ik vind het juist knap om in grijstinten te kunnen denken waardoor het nadenken over de juiste compositie veel belangrijker gaat zijn.

  21. Lauran
    Lauran schreef op dinsdag 20 september 2022 om 21:45  | reageer

    @Nando, landschap in z/w is helemaal geweldig zoals Adams het maakte. Het mooie is om dit nog analoog te doen met wat kleurfilters van bijv. Cokin. Aloude vak fotografie, iets wat tegenwoordig helemaal aan het uitsterven is. Jammer.....

  22. Alexander
    Alexander schreef op woensdag 21 september 2022 om 11:17  | reageer

    Zwart/wit is het maskeren van onoverkomelijk heden die in kleur zouden storen ongeacht het onderwerp.

    Oftewel in zwart/wit lijkt het nog wat.

    Ben blij dat ik de wereld in z'n volle kleuren mag aanschouwen en zo mag vastleggen!

  23. Nando
    Profiel Nando schreef op woensdag 21 september 2022 om 16:27  | reageer

    @Alexander:
    Dat is natuurlijk onzin. Zwartwit heeft niets met maskeren van onoverkomenlijkheden te maken. Een slechte foto kun je niet repareren door die in zwartwit om te zetten.

  24. Donald Willemsen
    Profiel Donald Willemsen schreef op woensdag 21 september 2022 om 17:01  | reageer

    @Nando, zjuust je haalt me de woorden uit de mond.

  25. Fred
    Fred schreef op vrijdag 23 september 2022 om 10:47  | reageer

    Ik deel de mening dat zwart/wit erg mooi is, ook voor landschapsfotografie. Kleur kan ook mooi zijn, zeer zeker, maar voor mij heeft zwart wit toch vaak wat extra mysteries aan een foto. Daarnaast is zwart wit ook niet eenvoudig en heeb je al snel een foto met alleen grijstinten. Ik hou van zwart/wit.

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.
Sportfotobijbel
Cursus Natuurfotografie in Nederland met Rob Dijkstra
Toon alle artikelen binnen Landschapsfotografie

Photofacts wordt mede mogelijk gemaakt door


Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

44.299 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts
Om Photofacts.nl goed te laten functioneren maken we gebruik van cookies. Bekijk ons cookiebeleid. akkoord