Zin en onzin van een laag standpunt in landschapsfotografie

maandag 28 november 2022, 20:02 door Nando Harmsen | 3.121x gelezen | 6 reacties

Ik zie landschapsfotografen vaak direct een laag standpunt innemen. Wanneer ik vraag waarom gaat het antwoord bijna altijd over het meenemen van de voorgrond in de foto voor diepte. Hoewel het soms zinvol is, geloof ik dat het vaker geen zin heeft om dit te doen.

Ze noemen het vaak kikkerperspectief. Een laag standpunt, met de camera verschrikkelijk laag bij de grond. Maar denk je eens in wat een kikker op de grond in feite ziet. Niet veel, want zelfs gras steekt boven het beestje uit.

Kikkerperspectief. Is het een goede keuze? Soms wel, vaker niet. Toch zie ik veel fotografen vaak direct dit standpunt innemen.
Wanneer je de kikker echt een zicht op het landschap wil geven, dan moet je het beestje laten vliegen. Dan krijgt je een echt vogelperspectief en dan opent het landschap zich en kun je echt ver weg zien.

Ik wil hier niet mee zeggen dat je kikkers moet laten vliegen. Laat ze gewoon op de grond zitten en laat het vliegen aan de vogels over. Maar er zit wel een les in voor de landschapsfotograaf. Kies niet een laag standpunt omdat je denkt dat dit altijd een interessanter beeld oplevert.

Kijk eens naar de volgende foto en vertel wat je ziet. Er is een drietal berkenbomen die hoog boven het landschap uitsteken. Wat is er in het landschap te zien? In feite niets of heel weinig. Het enige wat je ziet is de berkenbomen tegen de lucht.

Een foto van berkenbomen tegen de lucht. Waar is het landschap?
Hoewel ik dit ook als een landschapsfoto beschouw, is er nauwelijks een landschap te zien. Het is een foto van berkenbomen.

Wanneer je dit wilt laten zien, is dit een aardige foto vanuit een mooi standpunt. Dit perspectief is met de camera op de grond, het uitzicht van die kikker.

Kijk nu eens naar de foto die ik vanaf een hoger standpunt heb gemaakt. Doordat je meer op het landschap neerkijkt ga je het landschap ook daadwerkelijk zien. De bomen krijgen een plekje in het landschap.

Een foto van berkenbomen in het landschap. Er is ook nog en wandelpad.
Wist je dat ik vanaf exact dezelfde plek deze bomen gefotografeerd heb? Door van een hoger perspectief deze foto te maken wordt een pad zichtbaar dat helemaal niet zichtbaar was vanuit het kikkerperspectief. Ook de heide achter de berken wordt zichtbaar, en alles wat er nog meer in het landschap te zien is.

Natuurlijk zijn dit twee totaal verschillende foto's geworden, die elk iets anders vertellen. De boodschap is dan ook, kijk eerst eens goed naar het landschap en bepaal wat je in de foto wilt hebben. Kies dan vervolgens de geschikte hoogte. Maar ga niet standaard een laag standpunt innemen.

Wat een mooi wandelpad onder de bomen. Maar wacht, waar is het wandelpad? Is er wel een wandelpad? Misschien was dit lage standpunt toch niet het meest geschikte.

Het was zo makkelijk geweest om een laag standpunt in te nemen, maar deze hoogte laat zo mooi de waterloop zien, en hoe die in de verte verdwijnt.
Ga dus niet standaard met je camera op de grond liggen omdat er een voorgrond bij moet. Kies de hoogte die voor je foto het beste werkt. Je zult merken dat als je het landschap echt wilt laten zien, je vaker een hoger standpunt zult innemen.

Cursus Compositie in landschapsfotografie

Meer weten over hoe je mooie landschapsfoto's kunt maken? Je ontdekt alles over het maken van de juiste compositie in je landschapsfotografie in de cursus Compositie in Landschapsfotografie.

Deze cursus wordt gegeven door Nando Harmsen, die ook de Landschapsbijbel geschreven heeft.

» Cursus Compositie in Landschapsfotografie

Over de auteur

Nando Harmsen fotografeert al meer dan 40 jaar. Zijn specialisme ligt bij bruidsreportages en landschapsfotografie. Daarnaast geeft Nando lezingen, workshops, masterclasses, fotoreizen, en maakt regelmatig reviews van nieuwe en leuke apparatuur.

6 reacties

MacBigfoot schreef op dinsdag 29 november 2022 om 10:44 | reageer
Je hebt een video waarin je je statief laat staan en eerst "rondspringt" met de camera om een mooi standpunt te bepalen.

Hetzelfde geldt ook hier:
Ga eerst met de camera in de hand op zoek naar een mooie compositie, of probeer meerdere composities uit.
Stel dan pas je statief op en in.

Neem de tijd te bepalen wát en hoe je wilt fotograferen.

gast schreef op dinsdag 29 november 2022 om 11:08 | reageer
@Nando, je kent me ondertussen en je weet, ik kan behoorlijk kritisch zijn. Nu geef ik je met bovenstaand betoog het grootste gelijk van de wereld. Je moet inderdaad meestal geen laag standpunt innemen zogezegd om wat voorgrond op de foto te krijgen voor een dieptewerking.
Veel beter is het om een voorwerp dat vooraan in beeld is mee in de compositie te nemen, want dat creëert diepte. Dat kan een boom zijn, een dikke tak op de grond, een boomstronk, grote kei, noem maar op. Met een voorwerp in de voorgrond creëer je juist een goede dieptewerking. Een laag standpunt is dan niet nodig.

Gert van Eck schreef op dinsdag 29 november 2022 om 14:01 | reageer
Dag Nando, dit artikel van jou kriebelt wel heel erg bij mij. Het voelt toch meer als een kruistocht tegen het lage standpunt. Maar dan zonder te verklaren welke redenen er wel kunnen zijn om het toch te doen. Wanneer ik een voorgrond object in het landschap en ook de mooie lucht wil tonen dan rest mij niets anders dan een laag standpunt in te nemen, zoals in deze foto https://gertvaneck.com/fotografie/natuur/universum/landschap/nederrijn
Ik kan zo en de mooie Hollandse wolkenlucht als ook de wijdsheid van de Nederrijn laten zien inclusief een voorgrond object. En een berkenboom in een landschap zou ik zeker niet zo aanpakken als in jouw twee voorbeelden die m.i. Geen recht doen aan het verhaal. Maar wel bijvoorbeeld zo: https://gertvaneck.com/fotografie/natuur/universum/landschap/sallandse-heuvelrug
En je ziet het ik lig niet altijd plat op mijn buik en mijn statief staat ook niet altijd in de laagste stand.

Nando schreef op dinsdag 29 november 2022 om 14:50 | reageer
@Gert van Eck:
Nee hoor, het is geen kruistocht. Een laag standpunt kan leuk zijn, maar het moet functioneel zijn. Jij laat met je foto van de Nederrijn de stenen zien, en een wolkenlucht. De Nederrijn is slechts een beeld element dat geen hoofdrol speelt. Dat is de wolkenlucht boven de stenen. Een nadeel van die foto vindt ik bovendien de plaats van de horizon. Je vraagt mij als kijker nu aandacht aan de stenen te wijden, en aandacht voor de lucht. Ik moet kiezen waar ik naar kijk, en dat geeft een onrustig gevoel in het beeld.
De berken die je gefotografeerd heb is niet te vergelijken met mijn beeld. Het is een totaal andere foto, een mooie foto, overigens. Jij had een aardig heuvelachtig landschap ter beschikking, ik een vlak land.

Ik zeg ook niet dat je nooit een laag standpunt in moet nemen. Ik zeg alleen dat je niet blindelings een laag standpunt moet kiezen. Het moet meerwaarde geven.

johan schreef op woensdag 30 november 2022 om 04:35 | reageer
U heeft gelijk, anderzijds zijn landschapsfoto's vanop ooghoogte (+- 1.60 m) vaak saai en gemaakt uit gemakzucht.

Nando schreef op dinsdag 6 december 2022 om 09:44 | reageer
@Johan: Het is alleen gemakzuchtig wanneer je een foto maakt zonder te kijken. Dat geldt voor ooghoogte, maar net zo goed vanaf een laag standpunt.

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Van Beeld naar Kunst met Micky Hoogendijk

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

45.188 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts

Zin en onzin van een laag standpunt in landschapsfotografie