Photofacts Academy

Photofacts Academy; 100+ Fotografie Cursussen
Fotograferen wordt makkelijker en leuker

Boek

De Fotobijbels; Boeken over Fotografie
101 Praktische fotografietips voor betere foto's

Har van der Zee

Op stap met de Sony RX10 mark II

vrijdag 12 februari 2016, 22:44 door | 9.117x gelezen | 11 reacties

Je kent de uitdrukking wel: 'Bridge camera', geen spiegelreflex, geen compact maar 'iets er tussenin'. Recent werd ik door Sony in staat gesteld een paar dagen met zo'n bridge type op stap te gaan: De Sony CyberShot RX10-II.

Sony Cybershot RX10-II


Inderdaad, het is geen compacte camera (verre van dat) maar ook geen spiegelreflex, zowel niet qua omvang (toch nog altijd behoorlijk) als qua verwisselbare lens mogelijkheid (geen).

De RX10 –II zoals ik hem maar even blijf noemen, is een stevige camera, voorzien van een 1 inch sensor, afmetingen duidelijk kleiner dan APS-C, maar duidelijk groter dan bij de meeste compacts (8,8 x 6,6 mm (is 2/3" of nog kleiner, namelijk 13,2 x 8 mm, wat een cropfactor van 2,7 oplevert).

De sensor telt 20,2 megapixels, een indrukwekkend getal. De sensor is van het stacked backside illuminated type, wat zoveel wil zeggen als dat de bedrading van de sensor zich niet op hetzelfde oppervlak als de pixels bevindt, maar daar achter gestapeld.

Dit levert als voordeel meer ruimte voor beide componenten op met als gevolg betere beeldkwaliteit (pixel afmetingen) en snellere beeldverwerking.

Maar... neem je de camera ter hand, dan is het in de eerste plaats toch een stevig exemplaar en de vraag dringt zich op: waarom dan niet gelijk een (nog wel wat..) groter camera met verwisselbare lens gekozen?

Vergelijking


Een deel van het antwoord vinden we aan de lens zijde van de camera: de RX10-II is uitgerust met een fraai stuk optiek: een Carl Zeiss Vario-Sonnar f/2.8 8,8-73,3mm lens.

Een lens met een constant maximale opening van f/2.8 met een zoombereik van 8,8 tot 73,3 mm. Gecombineerd met bovengenoemde cropfactor van 2,7 levert dit een kleinbeeld equivalent bereik op van 28 tot 200mm.

De meeste vergelijkbare objectieven hebben een kleinere maximale lensopening: f/3.5 tot f/5.6, zoals mijn eigen Canon EF-S 18-135mm (kleinbeeld equivalent van 29 tot 216mm). Een constante waarde van f/2.8 kost het dubbele of meer.

Alleen al voor het glas is de camera het overdenken waard: prima lenskwaliteit, redelijke afmetingen, geen verwisselbare lens (dus ook geen gevaar voor stof) et cetera.

Met een uitstapje van de Fotokring Eemland naar het nieuwe NS station Arnhem kon ik de camera mooi eens uitproberen.

Hal


Ik moet zeggen, dat ik de hal van het station door de bijzondere vormgeving van de centrale kolom erg boeiend vind en ik niet alleen: op deze zonnige dag ( maar met sneeuw op het dak!) liepen er wel drie fotogroepen rond.

We waren tamelijk vroeg maar er moest regelmatig gewacht worden tot collega's zich buiten beeld begaven.

Terzijde: wie dat monstrum van een stationsklok zo nodig hier moest plaatsen, verdient op zijn minst een standje: het had zoveel mooier, eleganter kunnen zijn.

Zie onderstaand plaatje van een Barbara Hepworth beeld Turning Forms (uit 1950!) dat ik tegen kwam in het Kröller-Müller museum een week later.

BarberaH


Enfin, op stap met de camera


Het eerst wat me opviel: Sony maakt het de gebruiker niet eenvoudig. Twee avonden van tevoren heb ik uitgebreid de gedownloade handleiding doorgenomen, maar ik moet in de praktijk aardig puzzelen: hoe zit dat nou?

Perron


Wel weer makkelijk vond ik het idee van Sony/Zeiss om de kleinbeeld equivalente brandpuntsafstand op de lens af te beelden. Veel fotografen denken en rekenen tenslotte in 35mm termen.

Tubus


Wat me ook erg beviel: de elektronische zoeker met 2,35 megadots OLED: helder, en vaak vergeet je dat je niet door een (optische-) zoeker kijkt, maar naar een elektronisch plaatje. De scherpte is uitstekend, de kleurweergave ook.

Enfin, ik heb een paar uur tot mijn grote plezier met de RX-10-II door en om het nieuwe NS station rondgelopen en gefotografeerd.

Veel foto's kon ik op ooghoogte maken, maar bij een aantal opnames moest ik toch even door de knieën. Dan is het uitklapbare LCD scherm een groot gemak. Ook dit LCD scherm: 1,2 megadots is helder en scherp.

LCD


Bij inschakelen van de camera is ook het LCD scherm geactiveerd. Nader je met het oog de e-zoeker, dan wordt het LCD scherm uitgeschakeld. Wat me opviel was dat wanneer ik de camera kort voor de buik wilde gebruiken met het LCD scherm zo'n 80 graden opgeklapt, het beeld regelmatig wegviel omdat de zoeker/oogsensor erg gevoelig stond afgesteld.

Volgende keer zwarte kleding aantrekken, dat lijkt hier de oplossing te zijn.

Garage


Ook de parkeergarage was een interessante ervaring, netjes, ruim en met boeiende kleuraccenten. Ik maakte foto's bij ISO 400 maar ook bij ISO 6400. De laatste toonden iets meer ruis (bij uitvergroting) maar een storend niveau had dit zeker niet.

Film


Ik ben geen filmer, maar omdat dit een erg speciale Bridgecamera mét bijzondere videospecificaties is, heb ik toch de afgelopen week ook een beetje met video gespeeld. Met de 4K kwaliteit van de beelden (maximaal 3840 x 2160 pixels) is sowieso niets mis, maar ik heb me geconcentreerd op de HFR mogelijkheid: opnames met hoge snelheid (tot 960 beelden per seconde bij 1080p).

Dat was een heel nieuw werkterrein voor me. Door op normale snelheid afspelen van versneld opgenomen takes van maximaal vier seconden waande ik mezelf even 'slomo'-specialist. Heel leuk om te doen. Ook deze beelden waren uitgesproken scherp en goed van kleur.

Tenslotte


Bridgecamera's waren vaak van het haring noch kuit type: de kwaliteit/prijs ratio was altijd wel in orde, maar ze hadden vaak nou net niet wat je zocht: én hoge kwaliteit én toch (redelijk) compact.

Deze RX10-II is in zijn categorie echt een topper, de beeldkwaliteit klopt, de kleurweergave is uitmuntend, de zoomlens staat op eenzame hoogte. Kortom: als reiscamera is deze RX10-II echt een genoegen om mee te werken.

Dak


Maar het zal aardig wat tijd en inspanning kosten, om alle mogelijkheden van de camera echt gedegen onder de knie te krijgen. De PDF handleiding telt niet voor niets tenslotte 275 (!) pagina's. Gelukkig kan die tegenwoordig eenvoudig mee: op de tablet, anders is het geen doen.

De camera is te koop voor 1.599 euro.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Har van der Zee

Over de auteur

Har van der Zee is (oud-)bedrijfsleider en 70 jaar. Op zijn twaalfde begonnen te fotograferen. Sedert vier jaar publiceert hij 'Op stap met...' waarin hij praktijkervaringen met nieuwe camera's bespreekt. Hij geeft les bij de Volksuniversiteit Soest en privécursus in Photoshop en andere fotobewerkingsprogramma’s.

11 reacties

  1. Brian
    Brian schreef op zaterdag 13 februari 2016 om 09:16  | reageer

    Een perfecte review Har. Je verteld mooi over de aspecten van de camera en hebt er mooie foto's bij staan ter illustratie. Op het gebied van video nog een kleine aanvulling, de camera kan in de PAL stand ook 1000 beelden per seconde filmen. Dit is logischer voor mensen die in een PAL land zoals Nederland wonen. 960 frames is gebaseerd op de Amerikaanse NTSC standaard die we hier niet gebruiken, al werkt het prima op de meeste televisies.

    Nogmaals mijn complimenten voor deze review.

  2. 100
    Profiel 100 schreef op zaterdag 13 februari 2016 om 15:59  | reageer

    Prettig geschreven review.
    Jammer vind ik wel dat “equivalentie” (zoals ik vaak zie, maar dit terzijde) onvolledig wordt toegepast waardoor een te positief beeld wordt gecreëerd van de prestaties van een crop camera.

    Om dezelfde foto te maken heb je een gelijk FOV (Field Of View) en een gelijk DOF (Depth Of Field) nodig. Wanneer je sensor/lens combinaties wilt vergelijken moet je die zaken dus ook meewegen:
    Ik neem voor het voorbeeld een 100mm FF kleinbeeld f/2.8 lens
    Sensor van een FF kleinbeeld camera (36x24mm)
    Sensor van een 1.5 crop (24x16mm)
    Sensor van een 2.7 crop (13.2x8.8mm)

    1.5 crop:
    Brandpunt: 100/1.5 = 67mm
    F-getal: 2.8/1.5 = f/1.86

    2.7 crop
    Brandpunt: 100/2.7 = 37mm
    F-getal: 2.8/2.7 = f/1.03

    Als je dus een f/2.8 lens op een 2.7 crop wilt vergelijken met een 1.5 crop moet je dus ook het f-getal meenemen in je berekening.
    De verhouding tussen een 1.5 crop en 2.7 crop is 2.7/1.5 = 1.8
    Je werkelijke berekening voor het f-getal is dus 2.8x1.8 = f/5.04 en het verschil met een f/3.5 - f/5.6 lens op 1.5 crop is dan verwaarloosbaar.

    Als je de 8.8-73.3mm f/2.8 lens op deze camera wilt vergelijken met andere sensor formaten kom je uit op:
    Een 13.2-110mm f/5 lens op 1.5 crop of
    Een 23.8-198mm f/7.5 lens op FF kleinbeeld

    Een f/2.8 op een 2.7 crop is en blijft een f/2.8 lens en lijkt daardoor beter geschikt voor snelheid en low light, maar equivalentie werkt ook door in ruisprestaties (ISO). Bij gelijke sensortechnologie heeft ISO 100 op een 2.7 crop ruis die vergelijkbaar is met ca ISO 640 op full frame kleinbeeld.

    Kortom het klinkt indrukwekkend een 24-200 lens op f/2.8 en dat zou het ook zijn op een ff camera. Als equivalent op een 1 inch sensor, moah…

  3. martinphili
    Profiel martinphili schreef op zaterdag 13 februari 2016 om 16:53  | reageer

    en ik maar denken dat fotografie een kunstvorm was.......

  4. 100
    Profiel 100 schreef op zaterdag 13 februari 2016 om 23:33  | reageer

    @martinphili
    Fotografie is een kunstvorm, maar zeker niet uitsluitend een kunstvorm. Sterker nog, van alle fotografie die er is, beslaat de kunstvorm maar een zeer klein percentage. Fotografie is voor een veel groter deel een ambacht waar de beroepsfotograaf een steeds minder dik belegde boterham mee probeert te verdienen. En voor het grootste deel is fotografie een liefhebberij die sinds de opkomst van de smartphone voor zo ongeveer iedereen bereikbaar en betaalbaar is.
    Maar goed, van museumkunst tot selfies op social media, je hebt gereedschap (camera en lens) nodig om werk te maken en hoewel technische kennis van dat gereedschap geen noodzaak is, kan het je wel helpen bij het bereiken van je doelen.

  5. Thijs Schouten
    Thijs Schouten schreef op maandag 15 februari 2016 om 23:03  | reageer

    Mooie review Har! Je bent natuurlijk ook met de leukste fotoclub van NL op pad geweest knipoog

    Ben wel benieuwd of hij het verschil in maat en prijs met bv een RX100 (model III of IV) waard is. Heb je hem toevallig naast deze serie kunnen leggen?

    Groet

    Thijs

  6. leo
    Profiel leo schreef op dinsdag 16 februari 2016 om 14:32  | reageer

    Ja 100, blij dat eens iemand het woord “equivalentie” bekritiseerd. Met een één inch wordt er flink gecropt tov van een FF. Een f/2.8 8,8-73,3mm lens blijft dat ten alle tijden, wat voor sensor daar ook achter zit. Er wordt gecropt, dat is alles.
    Dat een 73,3 mm een beelduitsnede van een 200 mm oplevert is de enige overeenkomst, maar binnen die beelduitsnede is het beeld heel anders. Een gematigde tele heeft nu eenmaal een ander karakter dan een tele bijvoorbeeld. Het wordt onnodig ingewikkeld en verkeerd voorgesteld door over een “equivalentie” te spreken. Er wordt gecropt tov een FF, dat is alles.

    Ik zou er geen ruisprestaties bij halen 100, dat geldt slechts bij een gelijk aantal pixels en/of de kwaliteit van de betreffende sensor. Een moderne sensor kan véél beter met ruis omgaan. Zoals jij het stelt is alleen waar als er twee exact gelijke kwalitatieve sensors worden vergeleken met dezelfde hoeveelheid pixels. Dan wordt de pixeldichtheid bij een kleinere sensor groter.
    Je kunt het wellicht als een stelregel stellen dat een sensor meer ruis vertoont naarmate hij kleiner is, maar als je de vergelijking met een FF sensor van 10 jaar geleden zou gebruiken zou het ruisgedrag van een kleinere sensor best beter kunnen zijn.
    En maakt het (weer) nodeloos ingewikkeld.

    Ik neem het de schrijver niet kwalijk, je ziet en hoort niet anders. Echt, het enige wat er gebeurd is dat de lens f/2.8 8,8-73,3mm met een factor van 2.7 wordt gecropt. Verder niets.
    (Alles natuurlijk tov een FF, wat ook zeker geen heilige maat is. Je kunt het ook vergelijken met een grootbeeld sensor of wat sensor dan ook)

  7. Har van der Zee
    Har van der Zee schreef op dinsdag 16 februari 2016 om 15:01  | reageer

    @ Brian: je hebt gelijk, ik had de camera netjes op 1000 gezet (dacht ik) maar iets vergeten dus bleek achteraf nog 960 fps geactiveerd te zijn.
    Bij afspelen op mijn ( toevallig Sony ) flatscreen geen centje pijn!

    @100: nergens geef ik aan dat deze semi-compact gelijkwaardig, laat staan superieur zou zijn aan een FF camera.
    Het woord “equivalent” is inderdaad uitgegroeid tot een marketing term, maar wordt toch hoofdzakelijk gebruikt in de zin van de bijbehorende beeldhoek: een 50 mm APS-C lens “vertoont” dezelfde beeldhoek als een 75 mm FF lens.
    Wellicht tactisch wordt het begrip equivalent nooit gebruikt samen met het Scherptediepte begrip.
    Daar heb je het gelijk aan jouw kant: bij APS-C is die een factor 1,5x groter dan bij gelijk POV van een FF camera. Voor een 2,7 cropfactor is die uiteraard dan nog groter. Maar ... met de 2.8 lens bereik je toch een f 8 achtige scherpte (on-)diepte, wat meer is dan je van “echte” compact camera's zeggen kunt. Laat staan van smart Phones. Ooit bokeh gezien bij een landschapsopname met een smart Phone?

    @ Thijs: Ik beschik (nog) niet over de ledenlijst van deze Fotokring, maar ik heb zo’n vermoeden dat jij er lid bent...en – inderdaad – de eerste kennismaking is me uitstekend bevallen. Met de RX100 III of IV heb ik niet eerder gewerkt dus daar kan ik niets over zeggen.

  8. Paul
    Paul schreef op dinsdag 16 februari 2016 om 15:45  | reageer

    @100.
    Ik begrijp niet helemaal de gemaakte redenering ivm de omrekening van de diafragma waarde. Diafragma is de verhouding van openingsdiameter op brandpuntsafstand en ik zie geen verband met de cropfactor. Volgens mij:
    - Croppen is bijsnijden van een foto, er wordt bv Bij crop van 1,5 vergeleken met FF camera 33% van de foto weggesneden. Het is dus geen sterkere zoom zoals dikwijls gezegd. Maar een bijgesneden foto die op hetzelfde papierformaat afgedrukt een zoom indruk geeft. Wegsnijden verandert niets aan de DOP van de foto of wat ervan overblijft na bijsnijden.
    - Wat ruis betreft zie ik ook geen verband, ruis wordt in sterke mate bepaald door de densiteit van de pixels op de sensor, hoe dichter bij elkaar hoe groter het risico. En hoe hoger de ingestelde gevoeligheid des te groter de onderliggende interferentie, des te groter de ruis. Maw met dezelfde sensor technologie zal een APS sensor in het aangehaalde voorbeeld eveneens 33% minder pixels hebben maar zelfde ruisgevoeligheid. Gezien men echter het aantal pixels voor APS even hoog en zelfs hoger maakt dan bij FF is het ruisrisico daar effectief wel hoger.

  9. Brian
    Brian schreef op dinsdag 16 februari 2016 om 17:57  | reageer

    Mooie uitleg 100, erg duidelijk.

    En wat die kunstvorm betreft. Iemand ie beelden maakt uit brons maakt ook kunst, maar zonder materialen kennis, komt er weinig uit.

  10. leo
    Profiel leo schreef op dinsdag 16 februari 2016 om 19:01  | reageer

    @ Har van der Zee, je schrijft "een 50 mm APS-C lens “vertoont” dezelfde beeldhoek als een 75 mm FF lens" Een APS-C 50 mm lens is een gewone 50 mm, met een kleinere cirkel. Het brandpunt wordt bepaald door de afstand in millimeters van het objectief tot het lichtgevoelige vlak waar lichtbundels samen komen.
    Er wordt steeds gesproken over de beeldhoek, ik noem het een crop. Een 50 mm is gewoon anders dan een 75 mm, of het nu een APS-c 50 mm betreft of een 50 mm FF of een groothoek 50 mm. Het gaat om het brandpunt.

    Het is alsof er een tovenaar aan het werk is, een 200 mm zou ineens veranderen in een 300mm als er een kleiner lichtgevoelig vlak achter ligt. Want dat is zoals het is als je worden gaat gebruiken als “equivalent” .

    Waarom het zo ingewikkeld maken als het ook eenvoudig en duidelijker kan. Het is zo'n diep ingebakken redenering, die eerder voor onduidelijkheid en zelfs foutief denken leidt. Jij hebt het dan nog over een beeldhoek (waar binnen het beeld echt anders is) maar er wordt bijna altijd gesproken alsof een 50 mm een 75 mm wordt.

  11. 100
    Profiel 100 schreef op zondag 21 februari 2016 om 00:50  | reageer

    @leo

    Ja, er wordt alleen gecropt en dat verandert niets aan de lens zelf. Toch heeft de fabrikant een schaalverdeling van 24 tot 200mm op de lens aangebracht in plaats van 8,8 tot 73,3mm.
    Ik heb geen moeite dat die vergelijking wordt gemaakt ondanks de verschillen in “compressie” van voor en achtergrond tussen een 73 en een 200 mm lens, maar die vergelijking moet dan wel zo goed mogelijk worden gemaakt en daar ontbrak het aan.

    Qua ruisprestaties speelt sensortechnologie wel een rol in de zin dat nieuwere sensoren doorgaans efficiënter zijn dan oudere, dus minder last hebben van ruis, maar een moderne 1 inch sensor haalt toch echt niet het niveau van bijvoorbeeld een Nikon D3 uit 2007.
    De belangrijkste reden is dat de totale hoeveelheid licht die op een FF sensor valt vele malen groter is.
    Een 1 inch sensor heeft een oppervlak van 13.2*8.8 = 116 mm
    Een FF kleinbeeld sensor heeft een oppervlak van 36*24 = 864 mm
    Het verschil in oppervlakte is dus een factor 7.4 wat betekent dat er bij een gelijke belichting op een FF sensor 7.4 maal zoveel licht valt (ongeacht het aantal pixels) en dat heeft een grotere invloed op de ruisprestaties dan pixelaantal en/of technologieverschillen tussen sensoren.

    @Paul

    Mijn punt gaat over het vergelijken van lenzen met verschillende brandpuntsafstanden.
    De lens van deze camera is een 8.8-73.3 mm f/2.8 lens.
    Als je 8.8-73.3 mm f/2.8 lens op een FF camera zou zetten en daarvan een 2.7 crop maakt, heb je hetzelfde beeld.
    De lens wordt echter vergeleken met een 24-200mm lens op FF waarbij dan geen uitsnede meer wordt gemaakt van de foto, maar het hele beeld van de FF sensor wordt vergeleken met het hele beeld van de crop sensor.

    Zodra je verschillende brandpuntsafstanden op verschillende sensorformaten met elkaar gaat vergelijken (equivalentie), spelen alle factoren die ik noem een rol in die vergelijking.
    Eigenlijk geef je het zelf al aan met de verhouding tussen openingsdiameter (intreepupil) en brandpuntafstand. Die verhouding is het f-getal.
    Diameter intreepupil op een 73,3mm/f/2.8 = 26.18 mm
    Diameter intreepupil op een 200mm/f/2.8 = 71.43 mm
    Als je op een gelijke openingsdiameter wilt uitkomen bij deze verschillende brandpuntafstanden krijg je dus 200/f-getal = 26,18 waarbij het f-getal dus uitkomt op 7.64, ergo een 73.3 mm f/2.8 lens op een 2.7 crop is vergelijkbaar met een 200 mm f/7.6 lens op FF kleinbeeld .

    Qua ruis, zie ook mijn reactie op Leo.
    De belangrijkste factor bij ruis is de totale hoeveelheid licht die op een sensor valt en die is bij een FF kleinbeeld 7.4 maal zo groot als bij een 1 inch sensor.
    De “densiteit” van pixels is van ondergeschikt belang. Kleine sensoren hebben in het algemeen genomen een hogere quantum efficiency (QE) en zijn tegenwoordig vaak uitgevoerd in BSI (backside illumination) waarbij de “bedrading” achter de pixels zit in plaats van ervoor zoals doorgaans bij grotere sensoren het geval is. De signaalverwerking van moderne sensoren is behoorlijk effectief waardoor er maar weinig ruis wordt toegevoegd bij die verwerking en de hoeveelheid licht dus de belangrijkste factor is voor ruisprestaties.

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.
De Portretbijbel door Elja Trum
Cursus Natuurfotografie in Nederland met Rob Dijkstra
Toon alle artikelen binnen Reviews

Photofacts wordt mede mogelijk gemaakt door


Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

44.749 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts
Om Photofacts.nl goed te laten functioneren maken we gebruik van cookies. Bekijk ons cookiebeleid. akkoord