Review: Cursus vogelfotografie
zaterdag 22 december 2018, 20:10 door Michelle Peeters | 7.598x gelezen | 3 reactiesIn dit artikel mijn review van de cursus Vogelfotografie van Daan Schoonhoven en Arno ten Hoeve op Photofacts Academy. Een zeer boeiende cursus, gegeven door zeer gedreven en ervaren vogelfotografen die hun kennis op zeer toegankelijke en boeiende wijze weten over te brengen.
Vogels zijn fotogenieke en boeiende onderwerpen om te fotograferen. Ze zijn overal te vinden en je hoeft eigenlijk nooit ver weg om mooie foto's te kunnen maken. In de praktijk is het echter nog niet zo gemakkelijk om een goede vogelfoto te maken.
Daan Schoonhoven en Arno ten Hoeve laten je exact zien wat er allemaal bij komt kijken om prachtige foto's van vogels te maken. Ze gaan in op de apparatuur, de technieken en zelfs de ethische aspecten van vogelfotografie.
Natuurfotograaf Daan Schoonhoven is oprichter van de populaire vogelfotografensite Birdpix en uitgever van Natuurfotografie Magazine. Prijswinnend natuurfotograaf Arno ten Hoeve is vogelaar in hart en nieren en was al van jongs af aan in het veld te vinden om vogels te kijken en te fotograferen.
Inhoud
1. Ontdek hoe je vogelfoto's maakt (promo)
2. Wat ga je leren?
3. Wat voor apparatuur heb je nodig
4. Welke camerastrap is handig?
5. Camouflage
6. Vast brandpunt of zoomen
7. Spiegelreflex of spiegelloos?
8. Statieven, verrekijkers en toebehoren
9. Vermijd onscherpte
10. Scherpstellen met de AF-ON knop
11. De soorten belichting
12. Hoe kom je dicht bij vogels?
13. In de praktijk - veld
14. Hoe belicht je handmatig?
15. Hoe stel ik handmatig scherp
16. In de praktijk - Auto
17. In de praktijk - Schuilhut
18. In de praktijk - Camouflage
19. Geduld is een schone zaak
20. De beste tijdstippen voor vogelfotografie
21. Vogelfotografie en ethiek
22. Hoe fotografeer je vliegende vogels?
23. Hoe bepaal ik mijn compositie?
24. Creatieve vogelfotografie
Vogelfotografie is één van de moeilijkste takken van fotografie. Je moet meteen reageren en vaak ben je dan te laat. Voor vogelfotografie heb je een behoorlijk telebereik nodig, vanaf 300mm begint het eigenlijk pas ergens op te lijken.
Goede apparatuur maakt het verschil
Goede apparatuur maakt hierbij absoluut het verschil, naast het feit dat je zelf natuurlijk goed moet fotograferen. Een prime-objectief is erg duur maar maakt wel het verschil in kwaliteit, zeker als je kijkt naar ruis en crispy beelden.
Spiegelloze camera's zijn wel in het voordeel als het om gewicht gaat. En ook de Olympus-camera van Arno met crop-factor (zeer kleine sensor) is in het voordeel qua gewicht. Hij heeft 840mm en het gewicht van een flesje cola, Daan heeft 700mm en het gewicht van een hele krat.
Voor een prime-objectief ben je zo 1000 euro kwijt, maar het verdient zich terug in de kwaliteit van je foto's. De autofocus en scherpte zijn erg goed. Het loont de moeite om eens te kijken naar een tweedehands prime. Objectieven blijven wel lang goed.
Arno laat het voordeel van een Blackrapid camerastrap zien. Als je hem flink strak doortrekt en precies op de goede afstand houdt ten opzichte van je gezicht, kun je zo uit de hand fotograferen en zeer stabiele beelden maken als je geen eenpootstatief bij de hand hebt.
De voordelen van een vast brandpunt (lichtsterk, zeer scherpe beelden) ten opzichte van een zoom-objectief (flexibel, makkelijk mooie composities te maken) worden uit de doeken gedaan. Bij vogelfotografie is een zoom-objectief toch wel aan te bevelen vanwege de flexibiliteit.
Een groot voordeel van een spiegelloze camera is naast het geringe gewicht ook nog de geluidloosheid. Naast het feit dat je geen last hebt van een opklappende spiegel (wat ook weer scheelt bij het stilhouden) kun je hem compleet stilzetten waardoor je nog minder storingsgevoelig bent voor vogels.
Schommelkop
Op je driepoot- of eenpootstatief kun je een zogenaamde 'schommelkop' zetten. Hierdoor kun je alle kanten opbewegen en vogels helemaal volgen in de vlucht. Als je hem loslaat blijft hij mooi hangen. Een vliegende vogel blijft handiger te volgen vanuit de hand. Maar met zo'n zwaar prime-objectief houd je dat niet lang vol.
Arno is zelf gaan knutselen en heeft een zogenaamd 'buikstatief' gemaakt waar hij zijn eenpootstatief in kan schuiven. Het zit bevestigd aan de buikband van zijn fototas. Als je hier dan ook nog een schommelkop op zet ben je helemaal vrij in je bewegingen en is het gewicht mooi verdeeld. Bovendien heb je je handen vrij als dat nodig is.
Onscherpe foto's voorkomen
Over hoe je onscherpe vogelfoto's kunt vermijden hebben ze een hoop tips. Soms is het simpelweg onmogelijk om scherpe foto's te maken. Omdat de lucht bijvoorbeeld vochtig is en er lucht- of warmtetrillingen te zien zijn. Of de afstand is te groot (wat vaak het geval is bij vogelfotografie) zodat zaadjes en pollen die in de lucht zweven cumuleren tot onscherpe foto's.
Daarnaast heb je natuurlijk snel te kampen met bewegingsonscherpte (zeker bij flink inzoomen) als je zelf aan het trillen bent. Of je hebt de image stabilizer niet aangezet of juist niet uitgezet als je met statief werkt. Een brug waar je op staat kan ook gaan trillen zodra er een auto overheen rijdt. En een boot is ook niet bepaald stabiel.
Houd in ieder geval rekening met de minimale sluitertijd die je moet hebben voor een scherpe foto. Bij een vliegende visarend heb je aan 1/1000 wel voldoende.
Wat wel heel belangrijk is, is dat je je objectief pas vanaf 5 meter laat scherpstellen en niet al vanaf bijvoorbeeld 1,5 meter. Vogels zitten vaak wat verder weg en je camera hoeft dan niet iedere keer een zeer groot bereik af te scannen om op scherp te stellen.
Zet je objectief dus op bijvoorbeeld 10 meter tot oneindig, indien mogelijk. Je autofocus werkt meteen veel secuurder. Mijn eigen 70-200mm objectief kan ik vanaf 1.5 of vanaf 2.5 meter tot oneindig instellen.
Scherpstellen met de AF-ON knop
Dit is een hele belangrijke instelling die heel goed van pas kan komen. Deze AF-ON knop zit op de achterkant van je camera en kun je eigenlijk alleen maar met je duim bereiken. Daarmee stel je dan scherp, met de ontspanknop druk je alleen nog maar af.
Je kunt nu je compositie wijzigen zonder dat je het hele proces van scherpstellen weer opnieuw moet doen. Als er ineens takjes voor de vogel verschijnen bij het veranderen van je compositie gaat de autofocus alweer de mist in en probeert hij hierop scherp te stellen.
Als de afstand tot de vogel niet wijzigt kun je de focus vastleggen door niet meer aan de AF-ON knop te komen en kun je gewoon blijven klikken en foto's maken. Pas alleen wel op dat je de focusring niet aanraakt zodat je scherpstelpunt alsnog wijzigt.
Je kunt daarnaast het beste het middelste scherpstelpunt (het beste en sterkste focuspunt) instellen. Als je daarnaast ook nog de Continuous Autofocus instelt blijft hij het bewegende onderwerp volgen. Met je duim op de AF-ON knop blijft hij focussen en kun je onderwijl met de ontspanknop blijven fotograferen. Laat je de AF-ON knop los, dan staat de focus vast.
Soms moet je ook gewoon handmatig scherpstellen. Zeker als je bijvoorbeeld creatieve foto's wilt maken met mooie blurs vanuit doorkijkjes. In het begin is dat heel lastig en zie je het moeilijk. Als je echter blijft oefenen krijg je het op een gegeven moment onder de knie en kun je in situaties fotograferen die je nooit voor elkaar zou krijgen in aufotocus-modus.
Begin met scherp te stellen op een stilstaande of -zittende vogel. Draai aan de scherpstelring en ga door de scherpte heen, vervolgens draai je weer terug. Op een gegeven moment krijg je er gevoel voor en zie je wanneer het scherp is.
Het is vaak noodzakelijk om handmatig scherp te stellen omdat je niet kunt bewegen. Je hebt het nu helemaal zelf in de hand.
Soorten belichting
Spot- of matrixbelichting maakt eigenlijk niet zoveel uit als je in M(anual) fotografeert. Het manueel fotograferen is wel essentieel bij vogelfotografie. Rechts onderin het scherm kun je toch al de afwijking zien ten opzichte van neutraal (0) belichten.
Je hoeft dan ook niet steeds de instellingen te veranderen bij een veranderende situatie. Je meet het licht op de vogel, zodat die goed belicht is. Vliegt de vogel vervolgens op, en verandert de achtergrond van een groen bos in een helderwitte lucht, dan blijft de vogel toch goed belicht en verandert hij niet in een silhouette.
Op rechts belichten is ook raadzaam. Als je op de hooglichten belicht zijn je foto's meer crispy. De overbelichting haal je er weer uit in de nabewerking. Voordeel hiervan ten opzichte van onderbelichten is dat je bij het ophalen van donkere schaduwpartijen geen last krijgt van ruis, artefacten en groezeligheden.
De M staat eigenlijk voor Makkelijk in plaats van voor Moeilijk.
Hoe kom je dichtbij vogels
Kennis van vogels is erg belangrijk. Arno en Daan raden je aan om eerst eens in je eigen tuin of omgeving (local patch) te gaan oefenen. Vogels vind je overal. De ANWB vogelgids van Europa is erg nuttig voor het opbouwen van je kennis over vogels.
Vogels zijn niet bang voor auto's, daar zijn ze aan gewend. Je kunt dus vrij gemakkelijk vanuit je autoraam (rijstzak op het portierraam) fotograferen, zelfs tijdens het rijden! Een camouflagenet voor het raam (vogels schrikken van menselijke gezichten) is een extra optie.
Ze laten verder allerlei camouflagehutten, -tenten en -netten zien die je mee kunt nemen het veld in. En daarnaast kun je naar vogelhutten gaan waar je je verdekt kunt opstellen. Geduld blijft echter een schone zaak!
Beste tijdstippen
De beste tijdstippen zijn toch wel 's morgens vroeg of 's avonds laat. Midden op de dag zijn vogels in siesta-stand en doen ze niet veel. 's Morgens vroeg is het een drukte van belang en gebeurt er veel. Na 17 uur loont het de moeite om niet naar huis te gaan voor het eten, maar toch even in een vogelhut te blijven wachten.
De mooiste dingen gebeuren bij zonsondergang. Wat ook leuk is is 's nachts vogels fotograferen in de stad. Bijvoorbeeld op het water waarbij je weerspiegelingen ziet van verkeerslichten of neon-reclame.
Ethiek
Heel goed dat ze hier ook aandacht aan besteden. Vogelfotografen (en dat zijn er heel wat in Nederland) hebben blijkbaar een slechte reputatie. Je moet in ieder geval nooit vogels verstoren en het belang van de vogel boven je eigen belang stellen.
Daarnaast mag je niet voeren (geen aas), niet verstoren met geluid en geen nesten fotograferen.
Een kortdurende verstoring is veel minder erg dan een langdurige. Vaak wordt er verstoord uit onwetendheid. Het loont dus om zoveel mogelijk kennis over vogels op te doen of mee te gaan met een ervaren vogelaar. Daarnaast moet je ook rekening houden met je collega-vogelfotografen en elkaar de ruimte gunnen.
Vliegende vogels fotograferen
Dit is wel het allermoeilijkste en er zijn eigenlijk geen trucjes voor. Het is een kwestie van heel veel oefenen en uitproberen. En daarnaast moet je keuzes maken. Als je een opvliegende koolmees scherp in beeld wilt hebben zit je wel aan een sluitertijd van 1/3200 vast, bij een visarend in de vlucht heb je aan 1/1000 wel genoeg.
Een andere mogelijkheid is echter om juist eens onscherpe foto's te maken en vast te leggen wat je oog ziet; namelijk dat je de vleugelslag helemaal ziet. Je legt dus juist de beweging vast met een langere sluitertijd van 1/10 of 1/6. Dat doe je door een klein diafragma (bijvoorbeeld f/22) en een lage iso-waarde in te stellen.
Als je een meetrekfoto wilt maken van een vogel in de vlucht, moet je de camera meebewegen met dezelfde snelheid dat de vogel vliegt. En scherpstellen op de kop.
Compositie bepalen
Je kunt de omgeving een belangrijke rol laten spelen of je kunt zwaar onder- of overbelichten waardoor er maar een klein gedeelte herkenbaar in beeld overblijft. In feite doe je meer dan alleen registreren, je gaat je eigen verhaal er proberen in te gooien.
Conclusie
Ik vind het een geweldige cursus, hij heeft me van begin tot eind geboeid. Ik dacht dat ik al veel dingen wist en beheerste, maar ik heb hier toch bijzonder veel van geleerd! En niet alleen over vogels, maar ook over allerlei camera-technieken, apparatuur en methodes om tot mooie resultaten te komen.
Arno en Daan zijn erg aan elkaar gewaagd en vullen elkaar mooi aan. Het zijn goede sprekers en ze weten zeer complexe materie op heldere wijze duidelijk te maken.
Bovendien zijn ze echt bevlogen vogelaars, wat blijkt uit het feit dat ze regelmatig hun verrekijkers tevoorschijn haalden en de camera grepen als er weer eens iets bijzonders voorbij vloog. Echt een aanrader!
Wil jij ook gave foto's maken?
Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.14 dagen gratis fotografiecursussen kijken
Over de auteur
Michelle Peeters is fotografe en oprichter van DeuxBleus Fotografie. Michelle herkent het bijzondere in het gewone en het gewone in het bijzondere. Ze heeft zich nooit willen specialiseren en is daardoor van alle markten thuis.
3 reacties
-
Johan schreef op dinsdag 25 december 2018 om 11:40 | reageerDeze review heeft wel érg sterk het karakter van ‘wij van WC-eend adviseren WC-eend!’. Daarmee zeg ik niets ten nadele van de vogelfotografie cursus, maar wanneer Michelle Peeters (van photofacts) een cursus van fotofacts(-Academy) becommentarieert, vind ik dat weinig onafhankelijk!
-
Michelle Peeters schreef op dinsdag 25 december 2018 om 12:19 | reageer
@Johan: ik ben niet verbonden aan Photofacts Academy, alleen aan Photofacts (het blog-gedeelte)
-
Deel jouw mening
Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.
Ook interessant
-
Fotobijbel naar keuze bij onze online fotografie cursussendoor Elja Trum
-
Cursus over de app PhotoPills voor Landschapsfotografiedoor Elja Trum
-
10 redenen om lid te worden van Photofacts Academydoor Elja Trum
-
De nieuwste cursussen op Photofacts Academydoor Elja Trum
Photofacts wordt mede mogelijk gemaakt door
Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox
45.163 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via 
Facebook.
Elja Trum
Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!
Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over PhotofactsGratis eBook: Fotograferen van Kinderen
Mis dit niet: Tips voor adembenemende familiekiekjes!
Ontdek 25 praktische tips waardoor je prachtige foto's van je (klein)kinderen kunt maken. Je krijgt van mij ook wekelijks nieuwe fotografietips per mail.
