Consequent scherpe foto's in 3 stappen
woensdag 12 december 2018, 21:10 door Michelle Peeters | 70.255x gelezen | 73 reactiesVeel fotografen worstelen ermee: hoe maak je consequent scherpe foto's bij elke fotoshoot? Ikzelf ook. Soms kreeg ik een haarscherpe, perfecte foto en soms waren de foto's niet zo scherp als ik had verwacht of wilde.
Maar toen ik eenmaal wist wat ik moest doen om de scherpte te verbeteren ging het eigenlijk nooit meer fout.
In dit artikel zal ik proberen uit te leggen hoe eenvoudig het is om ervoor te zorgen dat je camera dusdanig is ingesteld dat iedere foto scherp is.
Er zijn slechts drie belangrijke valkuilen die je beeldscherpte om zeep kunnen helpen. De volgende keer dat je een onscherpe foto maakt zou je deze problemen eens door kunnen nemen zodat je kunt vaststellen wat er mis is gegaan. Want zonder de oorzaak te weten, kun je het probleem niet oplossen.
Probleem 1: Sluitertijd te langzaam
Sluitertijd gebruik je om beweging te controleren. Een snelle sluiter gebruik je om de beweging te bevriezen en een lange sluitertijd om beweging te vervagen of om 'beweging te laten zien'.
Een langzame sluitertijd kan voor landschapsfotografen geweldige resultaten opleveren met de juiste apparatuur, zoals een bijvoorbeeld een statief en grijsfilters. De kleuren komen dan ook veel beter tot hun recht.
Maar als dat niet je doel is, heb je een sluitertijd nodig die snel genoeg is om camerabewegingen (bij handheld-opnamen) te voorkomen en ook om bewegende onderwerpen te 'bevriezen'.
Voorbeeld 1: tijdens een bruiloft wil je foto's maken van het paar. Je hebt alleen natuurlijk licht en gebruikt een 70-200 mm-objectief (op 70mm). Je onderwerp beweegt niet of nauwelijks, dus de enige beweging waarmee je rekening moet houden is de cameratrilling die veroorzaakt wordt door het uit de hand schieten zonder statief.
Je minimale sluitersnelheid zou dan volgens de regel 1/70 seconde moeten zijn: 1 / brandpuntsafstand. Deze regel is overigens alleen van toepassing op een full frame camera, als je een cropsensor gebruikt wordt de formule: 1,5 x brandpuntsafstand. In dat geval zou je op een sluitertijd van 1/100 uitkomen.
Als je beeldstabilisatie hebt (in objectief of body) scheelt dit wel een paar stoppen en krijg je een onderwerp dat geschoten is met een brandpuntsafstand van 200mm op 1/70 sluitertijd nog wel scherp. Mits je onderwerp niet beweegt!
Voorbeeld 2: Dezelfde bruiloft als hierboven, hetzelfde 70-200 mm objectief (en nu op 200mm).
Het bruidspaar zal iets onverwachts gaan doen en zal gaan bewegen; in dit geval lieten ze zich achterover op de grond vallen. Nu is is de situatie lastiger omdat je moet raden hoe snel je sluitertijd moet zijn om hun beweging te bevriezen voor een scherpe foto.
Je kunt echter niet voorspellen hoe en hoe snel ze zullen gaan bewegen. Soms is 1/125 snel genoeg, soms heb je 1/1000 nodig als ze echt snel bewegen.
Ik raad dus aan om in deze situatie een zo snel mogelijke sluitertijd te gebruiken zonder al te veel afbreuk te doen aan andere belichtingselementen (idioot hoge ISO-waarde of te groot diafragma om alles scherp te krijgen wat scherp moet zijn).
De belangrijkste afweging bij bovenstaande voorbeelden is deze: wanneer je probeert vast te stellen hoe snel je sluitertijd moet zijn, moet je eerst beslissen of je onderwerp stilstaat of beweegt, en als het beweegt, hoe snel dan.
Oplossing 1: Sluitertijd te langzaam
Redenen waarom waarom je sluitertijd mogelijk te laag is en hoe je dit op kunt lossen:
- Te weinig licht / binnenshuis fotograferen - Vaak ben overgeleverd aan de locatie en beschikbare elementen waarbinnen je moet fotograferen. Als er niet voldoende natuurlijk licht is, is het gebruik van een flitser de beste oplossing.
Lees hier alles over eenvoudige flitstechnieken op de camera; - Diafragma niet groot genoeg - Verlaag je f / stop om meer licht binnen te laten. Gebruik je nog steeds de kitlens? Dat is misschien het probleem - een lichtgevoelig objectief kan wonderen verrichten.
Lees hier meer over schrijven met licht; - ISO te laag - Verhoog de ISO om een snellere sluitertijd te krijgen.
Lees dit artikel om alles te leren over ISO.
Probleem 2: Geen optimale autofocus
Een tijdje terug schreef ik een heel gedetailleerd overzicht van verschillende camera-instellingen voor beginners, waaronder autofocus en welke je moet kiezen, afhankelijk van wat je specifiek fotografeert.
Vertrouw nooit op het autofocussysteem van de camera om te bepalen waarop je wilt scherpstellen. De camera kan niet weten waarop je wilt scherpstellen in je foto. Selecteer handmatig één AF-punt in de zoeker (liefst in het midden) of stel handmatig scherp om te voorkomen dat je de focus mist.
Bij bewegende onderwerpen kun je het best de "continue" focusinstelling van je camera gebruiken. Op Nikon: AF-C en op Canon is dat: AI Servo.
Probleem 3: Diafragma te groot
Dit is technisch gezien geen "probleem", maar eerder een beperking van objectieven in het algemeen. Maar, ongeacht het objectief dat je gebruikt, is de scherpte van je objectief altijd het beste als je het diafragma twee tot drie f/stops verder dichtschroeft dan de maximale opening.
Dus als je een 50 mm f/1.4-objectief hebt, begint dit pas het best te presteren (in termen van scherpte), bij een opening f/2.8 of f/4 of hoger.
Hoe je altijd scherpe foto's kunt maken
Hoewel het onmogelijk is om 100% van je foto's "perfect" te maken in termen van scherpte en focus, deze algemene valkuilen je wel helpen om consistenter scherpe foto's te maken.
Ze kunnen er ook aan bijdragen dat je een onscherpe foto snel kunt diagnosticeren, waarop je maatregelen kunt treffen voor de volgende opnames. Ik hoop dat deze ideeën je hierbij op weg helpen.
Mocht je meer/andere maatregelen weten om onscherpe foto's te voorkomen, dan laat het vooral weten in de reacties!
Meer weten over de basis van fotografie?
Bij Photofacts Academy, onze online leeromgeving voor fotografen, hebben we een complete basiscursus over fotografie. Je kunt deze cursus twee weken lang volgen met een gratis proeflidmaatschap.
Wil jij ook gave foto's maken?
Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.14 dagen gratis fotografiecursussen kijken
Dit artikel is voor het laatst bijgewerkt op 12 december 2018.
De eerste publicatiedatum is maandag 15 januari 2018, 20:20.
Over de auteur
Michelle Peeters is fotografe en oprichter van DeuxBleus Fotografie. Michelle herkent het bijzondere in het gewone en het gewone in het bijzondere. Ze heeft zich nooit willen specialiseren en is daardoor van alle markten thuis.
73 reacties
-
Arthur Wittendorp schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 07:42 | reageer
@Michelle,
Een kleine correctie op je verhaal. Je stelling in voorbeeld 1 klopt niet. Je minimale sluitertijd (beeldstabilisatie even buiten beschouwing gelaten) met 70mm op een cropsensor (1,5 bij Nikon en 1,6 bij Canon) is nog steeds 1/70. Een cropsensor is geen extra tele het is 'slechts' een uitsnede van fullframe. -
Michelle Peeters schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 09:17 | reageer
@Arthur: de cropfactor heeft inderdaad geen invloed op de werkelijke brandpuntsafstand, wel op de vergrotingsfactor. Een 70mm objectief op een cropcamera heeft immers een beeldhoek die overeenkomt met de brandpuntsafstand vermenigvuldigd met de cropfactor; een 70mm objectief op een 1,6 cropcamera levert dus een beelduitsnede op die overeenkomt met 113mm (als de afstand tot het onderwerp gelijk blijft, natuurlijk). Het lijkt dus of je met een langer brandpunt aan het fotograferen bent waardoor de bewegingen op afstand dus ook evenredig toenemen! Dat is de reden waarom je toch rekening moet houden met de cropfactor om de minimale sluitertijd uit te rekenen.
-
RAWshooter schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 10:00 | reageer
Die vuistregel gold lang geleden, toen een objectief de fysieke lengte had die met de brandpuntsafstand overeen kwam. Een 70mm objectief had dus een frontlens die (ongeveer) 7 cm van je film af zat. Het gaat namelijk om de beweging die je zelf veroorzaakt en de frontlens beweegt dan het meest.
Tegenwoordig hebben fysieke lengte en brandpuntsafstand allang geen relatie meer. Dat zie je meest bij groothoekobjectieven, maar ook bij telezooms.
Meet dus de afstand van de frontlens tot de sensor en je weet welke minimale sluitertijd je nodig hebt om bewegingsonscherpte door je eigen trillende handjes op te heffen. De grootte van de sensor heeft er dus ook helemaal NIETS mee te maken! -
Michelle Peeters schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 11:19 | reageer
@RAWshooter: is tegenwoordig de afstand van je frontlens tot je sensor dan niet gelijk aan de afstand van je frontlens tot je film (vroeger)?
-
geerjanssen schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 11:31 | reageer
IK wordt altijd zo moe van die mensen die alles beter weten als het om techniek gaat! (mensen in de mist noem ik die mensen, waarvan je nooit een foto ziet) Geniet van de zaken die aangeboden worden, je mag daarbij wel je gedachten hebben maar je hoeft het niet altijd te ventileren!
-
Arthur Wittendorp schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 11:46 | reageer
@Michelle:
Zoals je zelf al aangeeft lijkt het alsof met een langer brandpunt aan het fotograferen bent. In werkelijkheid fotografeer je nog steeds op 70mm. Door gebruik te maken van een kleinere sensor (cropsensor) krijg je alleen een uitsnede t.o.v. een fullframe beeld. Het mythe dat door een kleinere sensor te gebruiken de bewegingsfactor ook toeneemt. Dat is complete onzin.
@RAWshooter:
Je hebt helemaal gelijk. Het brandpunt zegt helemaal niets meer over de afstand van de frontlens t.o.v. sensor/film. Het zegt alleen iets over de beeldhoek waarmee gefotografeerd wordt. 35mm heeft bijvoorbeeld een beeldhoek 63,4 graden, 70mm een beeldhoek van 34,3 graden en 12,4 graden. -
Arthur Wittendorp schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 11:50 | reageer
@geerjanssen:
Ik nodig je uit om op mijn fotografie websites www.klikaf.nl en www.arthurwittendorp.nl te komen kijken! -
Jos schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 12:19 | reageer
@Arthur: Ik ben zo'n discussie over sluitertijd in relatie tot brandpunt al eens eerder op internet tegen gekomen. Wat ik er van begreep: of een foto scherp of onscherp is, hangt o.a. van de grootte waarmee je een foto bekijkt. Een foto die iets bewogen is (camera en/of onderwerp doet er even niet toe) kan scherp lijken op een heel klein formaat. Je gaat het pas zien (of "ervaren" wanneer de foto en dus de pixels voldoende vergroot worden. Een foto van een camera met crop-factor maakt inderdaad een soort uitsnede t.o.v. een fullframe beeld. Als je deze foto dan echter gaat vergroten tot het zelfde formaat als die foto van de fullframe, dan is iedere pixel dus 1.5x groter geworden dan die van de fullframe (tenminste als de sensors even grote pixels hebben). Je foto zal daardoor dus eerder onscherp lijken. Eens?
-
Michelle Peeters schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 12:20 | reageer
@Jos: de spijker op zijn kop!
-
geerjanssen schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 12:25 | reageer
@Arthur Leuk dat je dit aangeeft, ik ben gelijk naar je site gegaan en heb genoten van je werk, wat mij helemaal aanspreekt is dat de foto's heel natuurlijk zijn (geen gedoe met Adobe om er nog wat van te maken)
-
RAWshooter schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 12:38 | reageer
Scherpte is geen relatief begrip. Een foto (of onderwerp) is scherp of onscherp. Inzoomen (of een cropfactor toepassen, dat is in dit geval hetzelfde) op een foto die een beetje onscherp is zal de foto onscherper doen lijken. Maar die foto wás dus als onscherp van zichzelf. Inzoomen op een scherpe foto maakt die foto nooit onscherper. Dus de cropfactor doet er niets toe, behalve als je al een onscherpe foto had. En dat was juist niet de bedoeling.
Michelle: dat ligt niet aan de digitale camera maar aan de ontwikkelingen op het gebied van objectieven. Meet de afstand maar eens bij een groothoekzoom, dan zul je zien dat die veel groter is dan de brandpuntsafstand. Bij een 28mm is de fysieke afstand al gauw 8-10 cm. En als de lens “uitschuift” tijdens het zoomen is het vaak nog meer.
Geer: Sterkte. -
Michelle Peeters schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 12:49 | reageer
@RAWshooter: met een cropfactor haal je het onderwerp dus wel dichterbij! Daarom is een cropcamera ook populair bij wildlife-fotografen; hun telezoom haalt dan nog beter het onderwerp dichterbij! En iedere kleine beweging zie je dan meteen terug in je beeld. Hetzelfde effect als bij macro-fotografie, waarbij je eigenlijk niet zonder statief kunt. Zo heb ik het altijd begrepen en zo lees ik het ook terug op andere (betrouwbare) sites!
-
RAWshooter schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 12:51 | reageer
Michelle: scherpte is geen relatief begrip. Lees mijn vorige reactie nog eens na.
-
Michelle Peeters schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 12:53 | reageer
@RAWshooter; dat heb ik ook niet beweerd!
-
Jos schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 13:10 | reageer
@RAWshooter: ik denk dat scherpte wel degelijk relatief (of misschien beter: subjectief) is. Ik denk dat jij meer doelt op resolutie. Dit is aardig uitgelegd op onderstaande site (maar er zijn er veel meer over dit onderwerp):
Sharpness, Acutance and Resolution.
@Michelle: Mooi overzicht! Dit soort artikelen levert altijd stof voor discussie op. Maar de kern van jouw artikel is nuttig en goed geschreven! -
Michelle Peeters schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 13:14 | reageer
@Jos: inderdaad mooie discussie (ik leer er ook van!). Dank voor je input, dit is ook weer een leuke.
-
Noor schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 13:36 | reageer
Ik kan dus met een 50mm op 1/50 sec. Sluitertijd gaan zitten met zowel een cropcamera als fullframe camera? -
RAWshooter schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 13:41 | reageer
Jos: het gaat om bewegingsonscherpte: De onscherpte die ontstaat omdat de frontlens niet exact stil staat tijdens de opname. En dat is echt een absoluut begrip. Exact stil is exact stil. Een beetje bewogen is bewogen en dus onscherp. Op statief, windstil, zelfontspanner/afstandsbediening, geen opklappende spiegel, elektronische sluiter: dan heb je gegarandeerd geen bewegingsonscherpte. Beeldstabilisatie helpt enorm als je die voorwaarden niet (allemaal) hebt.
Natuurlijk zitten er allerlei gradaties in bewegingsONscherpte, maar scherp is scherp. En als we dat als uitgangspunt nemen maakt de maat van de sensor (of hoeveel een foto later gecropt wordt) niet meer uit.
-
Michelle Peeters schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 13:41 | reageer
@Noor: nee dus! Met een crop-camera kom je dan uit op een sluitertijd van zo'n 1/75e seconde. Omdat je met een crop-camera niet meer op 50mm maar op 75mm fotografeert (dat is die bewuste crop-factor van 1.5 a 1.6). Maar goed, het zijn maar indicaties. Met een vaste hand en stabilizer kun je in de praktijk met veel langere sluitertijden toch nog tot een scherpe foto komen.
-
Guy schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 13:42 | reageer
Beste Michelle,
bedankt voor de info.
Vraagje, betekent dit dan ook dat je, bv voor BIF, best op S-prioriteit fotografeert?
Zelf doe ik dat reeds jaren, toch hoor ik dat een aantal van mijn vrienden op A-prioriteit fotograferen.... -
Michelle Peeters schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 13:46 | reageer
@Guy: wat is BIF? Of je op S- of op A-prioriteit fotografeert hangt van je onderwerp af. (Snel) bewegende onderwerpen kun je het beste op S fotograferen. Is je scherptediepte bepalend, dan op A of Av.
-
Lenie schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 13:53 | reageer
Michelle, je hebt het heel duidelijk uitgelegd. De doelgroep kan je volgen. De betweterige versies van de anonieme reageerders, daar heeft geen mens wat aan. Eigenlijk zou het niet mogelijk moeten zijn te reageren want je krijgt altijd commentaar. Mensen die alles al (denken te) weten hoeven het hier niet meer te lezen. Het is gewoon erg irritant voor de schrijver zelf om altijd maar verbeterd te worden toch? Het gaat hier om basisinformatie waar veel beginners naar op zoek zijn. Zij hebben niets aan die zinloze discussies die er onder ontstaan.
-
RAWshooter schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 13:54 | reageer
Als het gaat om lerend vermogen heb je drie gradaties aan de onderkant van de schaal: eigenwijs, koppig en dom.
-
Guy schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 13:58 | reageer
BIF = Birds In Flight....
-
Michelle Peeters schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 13:59 | reageer
@Lenie: ik vind dit nu juist wel een interessante discussie en een teken dat artikelen goed gelezen worden! Zolang het inhoudelijk is vind ik het prima. Het zet je aan het denken en het is goed om af en toe eens wat dieper in te gaan op zaken die je jarenlang als vanzelfsprekend hebt aangenomen. Het houdt je scherp!
-
-
Michelle Peeters schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 14:07 | reageer
@Lenie: ik zie dit niet als corrigeren. Ik denk nog steeds dat de formule in het artikel over die cropfactor/fullframe versus sluitertijd klopt! Maar dat is juist het leuke van zo'n discussie, dat je ook eens over andere factoren die daarbij mogelijk een rol spelen gaat nadenken. Leerzaam!
-
Henk schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 14:17 | reageer
Heldere uitleg weer, Michelle!
-
Michelle Peeters schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 14:27 | reageer
@Guy: een BIF (Bird In Flight) zou ik zelf toch eerder op A of Av prioriteit fotograferen. Omdat je meebeweegt met de vliegende vogel heb je niet zo'n hele snelle sluitertijd nodig, maar wil je wel dat de gehele vogel scherp is. Mikken op de ogen (dat die in ieder geval scherp zijn bij een groot diafragma van bijvoorbeeld f/2.8) is te lastig bij dit onderwerp...
-
Arthur Wittendorp schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 15:27 | reageer
@Noor,
Je kan met 50mm altijd met 1/50 een scherpe foto maken. Ongeacht of het fullframe of cropsensor is. Met een cropfactor haal je het onderwerp niet dichterbij. Het is alleen een uitsnede van een fulframe beeld. De stelling van Michelle klopt niet. Vooral @RAWshooter legt het in hierboven genoemde reacties goed uit!
@Geerjanssen
Dank voor je compliment
@Lenie
Als het verhaal klopt hoor je zal niemand een discussie opstarten. Helaas klopt de stelling van Michelle niet. Met een goede discussie is naar mijn mening niets mis als we maar respect voor elkaar blijven houden! -
Kees schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 15:34 | reageer
Leuk die theoretische discussie maar ik begin me te realiseren dat mijn vaste hand blijkbaar niet zo vast meer is.
Foto's zo op het randje van de sluitertijd zijn soms niet helemaal scherp. Gebruik ik een statief zelfs een mono pod dan heb ik geen probleem. Een vriendin blijkbaar met een vastere hand kan veel lager in snelheid zonder bewegingsonscherpte. O ja het ligt niet aan het toestel maar net zoals bij een goede foto meer aan het mannetje er achter. Dus blijf ik deze artikels met belangstelling lezen en haal er uit wat mij verder kan helpen. Doe zo voor Michelle -
Michelle Peeters schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 15:37 | reageer
@Kees: wat kan schelen als je geen statief of steunpunt bij de hand hebt: inademen, half uitademen en dan de foto nemen. Blijkbaar ben je op dat moment 'het stabielst'.
-
Evert schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 15:56 | reageer
Hallo allemaal,
Jullie zullen er gegarandeerd allemaal verstand va hebben maar ik ben als klein jochie begonnen en heb nooit een opleiding hiervoor gevolgd. Het enige wat voor mij ondanks mijn jarenlange ervaring op fotografie gebied, is de scherpte.
Ik heb een Nikon D7000 even niet belangrijk welke lens ik gebruik maar het gaat mij om het volgende waar ik van in de war raak.
Ik zet mijn punten altijd op AF-C alleen twijfel ik vaak bij personen zoals deze bruiloft of ik het aantal punten nu op 1-9 of 21 moet hebben wil ik het hele lichaam scherp krijgen. Net als een rechtopstaand persoon. Ik focus op lichaam of ogen van bijvoorbeeld een afstand van 2 meter. Ik moet dan de scherpstelling laten doen door de camera vanwege de snelheid waarmee ik de foto maak. hoeveel punten moet ik dan gebruiken om het hele lichaam scherp in beeld te krijgen en toch de achtergrond wazig te houden? -
Peter van Balen schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 16:22 | reageer
Zonder te beweren dat Wikipedia altijd 'gelijk' heeft, hierbij een link naar de secondary effects van een crop-factor:
https://en.wikipedia.org/wiki/Crop_factor#Secondary_effects en een citaat daaruit:
"The extra amount of enlargement required with smaller-format cameras increases the blur due to defocus, and also increases the blur due to camera motion (shake). As a result, the focal length that can be reliably hand-held at a given shutter speed for a sharp image is reduced by the crop factor. The old rule of thumb that shutter speed should be at least equal to focal length (in millimetres) for hand-holding will work equivalently if the actual focal length is multiplied by the FLM first before applying the rule."
De uitleg van Michelle is (dus) de juiste. Om een veilige sluitertijd te berekenen moet je (dus) 1/FF-equivalent FL nemen.
Is ook wel logisch/te begrijpen, als je aan een veel kleiner sensor denkt. Voor een superzoom compact met een 1/2.3" sensor, met cropfactor 5.62, op, zeg FL = 100mm = 562mm
FF-equivalent, geldt dus nog steeds een veilige sluitertijd van (afgerond) 1/500 sec. (en niet maar 1/100 sec) -
Hans den Boer schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 16:23 | reageer
Ik denk dat bijna iedereen de scherpte van een foto beoordeeld door 100% op het beeld in te zoomen. Dan ga je toch écht verschil in de kans zien op bewegingsonscherpte bij een gegeven sluitertijd bij een 12MP-camera of een 30+MP camera. En dat is ook logisch. Verder spelen uiteraard zaken als meer of minder vaste hand en beeldstabilisatie een grote rol (om hier de optische kwaliteit even buiten de discussie te houden).
-
Peter van Balen schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 16:30 | reageer
PS: Ik kan me voorstellen dat het voor een APS-C cropfactor niet veel uitmaakt, maar ik weet uit eigen ervaring dat ik met mijn 1/1.7" sensor (crop-factor 4.6) Nikon P7800 op 200mm FF-eq heus met 1/250 moet schieten, zeker als ik de VR uit heb staan, en niet 'slechts' met 1/40 sec.
-
Michelle Peeters schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 16:40 | reageer
@Peter: dank, nu komen we ergens!
@Evert: ik zou nooit de camera laten bepalen wat je scherp in je foto krijgt. Ik heb zelf altijd maar 1 scherpstelpunt actief staan (of een aantal in het midden). Je zorgt dat dat centrale scherpstelpunt op de ogen (of het gezicht) valt en dan zit je redelijk goed. Met je diafragma-grootte bepaal je hoeveel van de rest van het lichaam je scherp krijgt (buiten de ogen, waar je op focust).
Bij bruidsfotografie zou ik niet de 'continuous AF' mode gebruiken. Die is geschikter voor bijvoorbeeld sportopnames of snel bewegend wildlife.
Je kan ook de hybride modus gebruiken ("AF-A" op Nikon- en "AI Focus AF" op Canon) die automatisch schakelt tussen Single Area Focus Mode en Continous / AI Servo Focus Mode, afhankelijk van of je onderwerp zich wel of niet blijft verplaatsen. Handig als je het moeilijk vindt om voortdurend over te schakelen tussen AF-S en AF-C camera modi. -
Peter van Balen schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 16:53 | reageer
Om nog even terug te komen op het verschil tussen probleem (en dus oplossing) #1 en #2:
* het eerste los(te) je (vroeger) op met sluitertijd = 1/FL (FF-eq), maar tegenwoordig, met stabilisatie in body en/of lens, kun je tot 6,5 stop (high-end m43) 'winnen'; mits er geen probleem #2 (beweging in object) speelt
* het tweede los je niet op met body en/of lens stabilisatie -
Peter van Balen schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 17:01 | reageer
Hier nog een linkje naar praktische tips voor 'bracing' techniques (sorry, in het Engels), om camera shake te verminderen:
https://digital-photography-school.com/how-to-avoid-camera-shake/ -
Peter van Balen schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 17:03 | reageer
PS: het is net als met hogeschool voetbal (lees: Barcelona):
driehoeken maken, net als je statief (die dan ook tripod heet in het Engels) -
Michelle Peeters schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 17:07 | reageer
@Peter: leuk artikel over hoe je je camera kunt stabiliseren als je uit de hand fotografeert!
-
Peter van Balen schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 17:20 | reageer
Voor probleem #3 (diafragma), kun je eventueel een hier kijken en voor een bepaalde FL zien wat een bepaalde f-waarde je aan scherpte-diepte geeft:
https://www.pointsinfocus.com/tools/depth-of-field-and-equivalent-lens-calculator/#{"c":[{"f":13,"av":"8","fl":50,"d":3048,"cm":"0"}],"m":0} -
Evert schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 17:40 | reageer
Bedankt Michelle.
AF-A (nikon) gebruik ik nooit meer juist vanwege het continu bewegen van de scherpte vandaar AF-C
Of krijg je gemiddeld scherpere foto's met AF-A?
Maar kan je dan het scherpte punt dan nog wel bepalen? dus links, rechts boven en onder? -
RAWshooter schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 17:52 | reageer
Gelukkig zijn er ook nog mensen die een discussie willen voeren op basis van inhoud. Het is alleen jammer dat er alleen URL verwijzingen worden genoemd en geen eigen argumenten. Zelf nadenken en je gezond verstand gebruiken is altijd beter.
Om je daar bij te helpen zal ik het nog eens op een andere manier uitleggen:
Stel je hebt een objectief van 50mm met een fysieke lengte van 3cm. En je hebt een 50mm met een lengte van 10cm. Zouden beiden (op dezelfde camera) dan even gevoelig zijn voor bewegingsonscherpte? Natuurlijk niet: De beweging van je camera komt omdat jij hem vast houdt. Die beweging wordt "versterkt" naar de voorkant van je objectief. Omdat de frontlens beweegt is er sprake van bewegingsonscherpte in je foto. Naarmate je frontlens verder weg zit heb je dus meer beweging. De fysieke afstand dus, van het voorste deel van je objectief tot aan het punt waar jij de camera vasthoudt. Voor het gemak (het komt niet op de centimeter) is dat het midden van de body.
Het fenomeen brandpunt(-safstand) speelt hierbij geen enkele rol. Dat er een oude vuistregel is die fysieke lengte van je objectief voor het gemak gelijkstelt aan de brandpuntsafstand is begrijpelijk als je de objectieven van die tijd kent. Daar klopte het redelijk en dan is zo'n vuistregel handig. Maar tegenwoordig hebben we zoomlenzen, hele grote lichtsterke standaard-objectieven, etc. Meet die 50mm f/1.2 maar eens op, de fysieke lengte komt ver boven de 5cm.
Als je dit begrijpt snap je ook dat de sensorgrootte er niet toe doet. De enige factor die bepaalt hoeveel beweging er in de frontlens plaatsvindt is namelijk de fysieke lengte van het objectief. Het LIJKT hooguit van belang, omdat je ervan uitgaat dat er altijd een mate van beweging plaatsvindt. En ingezoomd wordt onscherpte voor het oog erger.
Daarom die korte sluitertijd; in een korte tijd kun je nu eenmaal minder bewegen. Maar het ging om "consequente scherpte" en niet om zo min mogelijk onscherp. We willen nul onscherpte, niet een beetje. En dat kan ook best. Een foto met bewegingsonscherpte is per definitie mislukt. De onscherpte beslaat namelijk het totale beeld. Dat is dus iets heel anders dan een bewegend object in een verder scherpe foto.
Over al die andere websites die de cropfactor wél meenemen en (veel belangrijker volgens mij!) die de fysieke lengte van het objectief negeren: Wordt een stelling vanzelf waar als je die maar vaak genoeg blijft herhalen? Want dat is wat er gebeurt. Niemand kan achterhalen wat de wetenschappelijke bewijsvoering is van deze vuistregel. Die bestaat namelijk niet en is ook niet te maken.
Heel veel mensen hebben geen zin om zelf na te denken en schrijven klakkeloos over wat ze elders vinden. Voorbeelden genoeg waar dat helemaal mis gaat in de wereld.
Enigszins filosofisch: Wil je geloven of wil je weten?
Ik wil weten en begrijpen, daarom denk ik zelf na. Dat is een keuze, maar iedereen kan het. Het zou alleen wel fijn zijn als ik met die keuze in mijn waarde wordt gelaten en niet wordt weggezet als dwarsligger of onbetrouwbaar omdat ik anoniem reageer. Dat is erg onvriendelijk. -
Michelle Peeters schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 18:18 | reageer
@Rawshooter: ik ga er toch nog eens dieper induiken.
-
Sander schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 18:36 | reageer
Ik vind het een goed verhaal. De 1/brandpuntsafstand regel, leer ik mijn cursisten ook altijd. Met de opmerking erbij dat er nog een aantal factoren extra meespelen, zoals beeldstabilisatie en hoe vaste hand je op dat moment hebt.
Deze regel dus gewoon bijstellen naar behoefte. Ik had ooit een cursist die sluipschutter is geweest en die kon bij 200mm met een sluitertijd van 0,5 seconden nog een scherpe foto uit de hand schieten. Alles is relatief. -
Hans Egelmeers schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 18:52 | reageer
Ik heb sinds kort een systeem camera gekocht. ( Fuijifilm X-T20 ) Nu zit hier een mechanische en elektronische zoeker op. Wat kan ik het beste kiezen? Kan ook allebei tegelijk.
-
José
Hallo mevrouw Peters,
bedankt voor uw artikel, het is altijd goed om bepaalde dingen nog eens op te frissen.
Ik heb nog wel een vraag en die gaat over deze opmerking:
Dus als je een 50 mm f/1.4-objectief hebt, begint dit pas het best te presteren (in termen van scherpte), bij een opening f/2.8 of f/4 of hoger.
Ik dub er al een poosje over om een 50 mm. f1.8 prime lens te kopen en bovenstaande opmerking zette me aan het denken.
Wat is nu eigenlijk de meerwaarde van een dergelijke lens als je moet gaan fotograferen met een diafragma dat dezelfde hoeveelheid licht binnen laat als mijn kittlens van 18-50mm. ?
Ik maak waarschijnlijk een denkfout, omdat ik helemaal niet technisch ben en ik hoop dan ook dat u me dit uit kunt leggen.
Bij voorbaat hartelijk bedankt voor uw antwoord.
hartelijke groeten
José -
Evert schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 19:10 | reageer
Het is voor mij nu een heel stuk duidelijker na de uitleg van Michelle, Daarvoor dank.
Ik zie nog teveel onscherpe foto's bij mezelf vooral binnen dus denk ik dat het voornamelijk aan mijn niet al te goeie punten instelling ligt ik bedoel de AF-C om maar als voorbeeld te noemen. Ik ga er hard aan werken dit te verbeteren.
Dank jullie allemaal voor de goeie tips. -
Michelle Peeters schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 19:32 | reageer
@Evert: lees het artikel Algemene camera-instellingen voor beginners eens door en dan vooral de alinea over beste autofocus mode.
-
Michelle Peeters schreef op dinsdag 16 januari 2018 om 19:39 | reageer
@José: een prime-lens hoeft niet persé lichtgevoeliger te zijn dan een zoom-objectief. Je hebt zoom-objectieven die lichtgevoelig zijn (bijvoorbeeld f/2.8) over de gehele lengte. Dus bijvoorbeeld van 70 tot 200mm. Wat je waarschijnlijk bedoelt is waarom je zo'n lichtsterke lens van bijvoorbeeld f/1.8 zou kopen als die toch niet op zijn best presteert op die allergrootste opening? Dat is een vraag die veel mensen zich stellen, maar ik vind het geen reden om dan maar niet voor zo'n lichtsterke lens te gaan. Als je een minder lichtsterke lens zou kopen van bijvoorbeeld f/4, dan zou die pas bij f/6.7 maximaal presteren op het gebied van scherpte. Dat scheelt dan weer meteen een paar stoppen licht! En het is niet gezegd dat zo'n objectief 'slecht' presteert bij grootst mogelijke opening, alleen niet optimaal! Geen reden om het dan maar niet te doen!
-
100 schreef op woensdag 17 januari 2018 om 02:44 | reageer
@RAWshooter
Je moet appels met andere appels vergelijken en niet met peren, dan zal je zien dat standpunten die verschillend lijken niet zo verschillend zijn. Bij scherpte speelt bijvoorbeeld de verhouding tussen pixelgrootte en hoekverschuiving een rol, maar er zijn veel meer factoren.
Om bij je voorbeeld van die 50mm lens te blijven het volgende:
Ik kan die 50mm lens zowel op FF als op crop monteren en daarmee is de fysieke lengte irrelevant geworden omdat de afstand tussen voorste element en sensor dan in beide gevallen gelijk is.
Stel dat beide camera’s ook hetzelfde aantal pixels hebben, de pixels van de FF camera zijn dan groter dan die van de crop camera dus kunnen op pixelniveau een grotere hoekverschuiving hebben c.q. iets meer beweging verdragen.
Als je de foto’s van beide camera’s op hetzelfde formaat afdrukt, worden de pixels van de crop camera meer vergroot dan die van de FF camera en daarmee wordt ook de onscherpte vertrekt. In dat specifieke geval is de bewering van Michelle dan correct.
Het verschil in dit geval is dat de beeldhoek van de foto op crop anders is dan op full frame. 50mm op 1.5 crop geeft een beeldhoek vergelijkbaar met 75mm op full frame.
Maak hetzelfde vergelijk met dezelfde lens tussen een 1.5 crop camera met 20 megapixel (bijvoorbeeld een Nikon D500) en een FF camera met 45 megapixels (bijvoorbeeld een Nikon D850) waarbij de pixels dus even groot zijn, dan zal de scherpte gelijk zijn omdat de pixels in gelijke mate worden vergroot.
In dat specifieke geval heb je dus voor beide camera’s dezelfde sluitertijd nodig voor dezelfde scherpte.
Een 1.5 crop van een D850 geeft bij dezelfde sluitertijd, diafragma en ISO dezelfde foto als een D500, zowel in resolutie, als in scherpte, als in beeldhoek, als in scherptediepte, als in ruis.
Het lastige met dit soort vergelijkingen (equivalentie) is dat ze alleen opgaan als alle overige factoren precies gelijk zijn. Zo niet, dan vergelijk je al snel appels met peren en ontstaan discussies als in het draadje hierboven waarbij beide standpunten correct kunnen zijn in specifieke gevallen maar niet als algemeen geldende regel.
Wat de oude vuistregel betreft dat de sluitertijd minimaal 1 gedeeld door brandpuntafstand moet zijn moet zijn, denk ik dat die vuistregel in deze tijd nog weinig waarde heeft. In een kleine 20 jaar is het aantal megapixels op een sensor met een factor 10 of meer toegenomen en dat heeft invloed op de minimale sluitertijd voor scherpe foto’s. -
Arthur Wittendorp schreef op woensdag 17 januari 2018 om 07:34 | reageer
Mijn laatste reactie op dit artikel is een off topic reactie:
Ik vind een pittige discussie als deze leuk. Voorwaarde voor mij is wel dat de discussie op inhoud is en dat we respect naar elkaar tonen. Ook als we andere mening zijn toegedaan. Ik reageer bewust met naam en toenaam omdat ik open eerlijk wil discussiëren. Ik kan het dan ook niet waarderen dat iemand, die ook in dit topic heeft gereageerd, mij via mijn website benaderd en daarbij alsnog zijn/haar gelijk probeert te halen door te verwijzen naar een andere website/pagina, die overigens volstaan met onjuistheden, en vervolgens een openbaar excuus van mij eist. -
Jos schreef op woensdag 17 januari 2018 om 09:58 | reageer
De stelling van RAWshooter blijft mij bezig houden
Volgens mij is hij simpel te ondergraven. Stel dat het je lukt om een perfect scherpe foto te maken met een zoomlens ingezoomd tot 70mm en 1/70 sluitertijd. Waarom lukt het je dan zelden om met dezelfde apparatuur ingezoomd tot 200mm en 1/70 sluitertijd een scherpe foto te maken? De fysieke lengte van deze lens blijft het zelfde, alleen de zoom verandert.
Volgens mij is de verklaring simpel en in feite een herhaling van een eerder argument: als je verder inzoomt dan valt bewegingsonscherpte eerder op. Als je op de 1e foto extreem zou inzoomen, dan zou je waarschijnlijk ook zien dat de foto niet 100% zonder bewegingsonscherpte is.
Als het je werkelijk zou lukken om de camera perfect stil te houden (wat natuurlijk vast wel eens gebeurt), dan zou die vuistregel van brandpuntafstand en sluitertijd overbodig zijn. Het feit dat die vuistregel wel degelijk zin heeft heeft te maken met het feit dat het zelden lukt om de camera 100% stil in de hand te houden en je de bewegingsonscherpte "onzichtbaar" maakt door korte sluitertijden te hanteren.
RAWshooter zegt in feite dat dit niet kan: de foto is òf scherp, òf hij is bewogen (vrije vertaling van: We willen nul onscherpte, niet een beetje. En dat kan ook best.). Als dat zou kloppen, dan zou er dus één sluitertijd moeten zijn waar je onder moet blijven om bewegingsonscherpte te voorkomen, onafhankelijk van lensgrootte of brandpuntsafstand. En die stelling lijkt mij gemakkelijk proefondervindelijk te verwerpen.
P.S. Deze tekst is een combinatie van kennis die ik op internet heb opgedaan en zèlf nadenken -
Jos Reijn schreef op woensdag 17 januari 2018 om 11:40 | reageer
Waarom hebben we in al die verhalen altijd over Nikon of Canon. Telt Olympus helemaal niet mee met een cropfactor van 2.
-
Michelle Peeters schreef op woensdag 17 januari 2018 om 11:58 | reageer
Nando Harmsen (iemand die echt wel weet waar hij het over heeft) legt de cropfactor in relatie tot sluitertijd perfect uit op zijn site.
Hier even geciteerd:
Hoewel een cropfactor geen invloed heeft op de werkelijke brandpuntsafstand, heeft dit wel invloed op de vergrotingsfactor. Een 50mm objectief op een cropcamera heeft immers een beeldhoek die overeenkomt met de brandpuntsafstand vermenigvuldigd met de cropfactor; een 50mm objectief op een 1,6 cropcamera levert dus een beelduitsnede op dat overeenkomt met 80mm (als de afstand tot het onderwerp gelijk blijft, natuurlijk). Het lijkt dus dat je met een langer brandpunt aan het fotograferen bent waardoor de bewegingen op afstand dus ook evenredig toenemen. Dat is de reden waarom je rekening moet houden met de cropfactor om de minimale sluitertijd uit te rekenen. De regel moet er dus zo uit zien:
sluitertijd = 1 / [brandpuntsafstand * cropfactor] -
RAWshooter schreef op woensdag 17 januari 2018 om 12:02 | reageer
Natuurlijk telt Olympus mee. Maak je geen zorgen, de cropfactor speelt in dit verhaal helemaal geen rol.
En ik wil best ingaan op reacties, als die dan ook maar ingaan op mijn uitleg. Ik zie nergens een weerwoord op mijn voorbeeld van de fysieke lengtes van de 50mm objectieven bijvoorbeeld. En dat vormt nou net de essentie van mijn verhaal. Langs elkaar heen “praten” is net zo zinloos als appels met peren vergelijken. -
Jos schreef op woensdag 17 januari 2018 om 13:35 | reageer
@ RAWshooter. Ik wil daar wel even op reageren: ik had dat niet als kern van het verhaal beschouwd. Maar volgens mij klopt dat wel: de fysieke lengte v.h. objectief is belangrijker dan de brandpuntsafstand. Maar de conclusies die je daaruit trekt en het vervolg van het betoog zijn onjuist. En daar ging mijn reactie over.
-
Donald Willemsen schreef op woensdag 17 januari 2018 om 22:45 | reageer
Ik heb dit interessante artikel met plezier gelezen. Ik las ook dat je niet altijd moet vertrouwen op de AF. Ik doe dat eigenlijk wel altijd en dan nog overkomt het me dat een deel van mijn foto's onscherp kunnen zijn. Voor een deel is dat ook weer terug te voeren op bewegingsonscherpte. Staand fotograferen gaat niet meer. Ik moet nu alles zitten doen.
Omdat er nu AF is ben ik weer aan het fotograferen geslagen 12 jaar geleden. In het analoge tijdperk bestond AF nog niet en ik geregeld onscherpte in de foto, daar waar die niet moet zitten. Manueel scherpstellen gaat 9 op 10 keer mis door de toestand van mijn ogen. Ben brildragend en met bril op fotograferen beperkt het zicht door de zoeker. Gebruik dan Liveview zul je zeggen. Dat vreet alleen maar stroom. Liever maak ik veel foto's. De dioptrie aanpassen op de zoeker gaat niet, want die haalt +6 niet.
Eigenlijk zouden de AF sensoren een seintje moeten kunnen geven als er met MF goed scherpgesteld is. Ik heb me eigenlijk niet meer gewaagd aan MF. Ik wil het risico niet nemen. -
Michelle Peeters schreef op woensdag 17 januari 2018 om 23:54 | reageer
@Donald: wat handig kan zijn als je het moeilijk ziet (handmatig scherpstellen vind ik inderdaad ook vaak geen optie) is één scherpstelpunt in het midden instellen (of een aantal, maar wel in het midden) en de pieptoon aanzetten in de camera-instellingen. Je camera geeft dan een piepje zodra hij goed gefocusseerd heeft. Omdat je weet dat je scherpstelpunt altijd precies in het midden zit, kun je gemakkelijker 'mikken' en ook wat op gevoel werken. Meestal zit je dan goed met je scherpstelling op AF.
-
Ad Fondo schreef op donderdag 18 januari 2018 om 00:18 | reageer
Geen AF op analoge camera’s? Mijn Minolta uit 1990 had het al. Miljoenen Nikons en Canons zijn er verkocht met AF toen er nog geen sprake was van digitaal fotograferen!
-
100 schreef op donderdag 18 januari 2018 om 02:35 | reageer
@RAWshooter
“Ik zie nergens een weerwoord op mijn voorbeeld van de fysieke lengtes van de 50mm objectieven bijvoorbeeld. En dat vormt nou net de essentie van mijn verhaal.”
Bij deze dan. De fysieke lengte van een lens is niet relevant.
Het gaat om de beeldhoek.
Als de beeldhoek gelijk is, dan is de gevoeligheid voor bewegingsonscherpte ook gelijk, of de lens nu 3cm lang is of 10cm doet er niet toe.
Als voorbeeld twee echte lenzen:
Een Sigma 35mm f/1.4 Art is 94mm lang en heeft een beeldhoek van 63 graden
Een Canon EF 100mm f/2 is slechts 74mm lang en heeft een beeldhoek van 24 graden
Als ik tijden het fotograferen tril en de lens bijvoorbeeld 1 graad verschuif, dan is de beweging op de foto bij de 35mm lens 1/63 deel van de foto en bij de 100mm 1/24 deel van de foto.
Welke foto heeft dan de grootste onscherpte?
Met jouw redenering zou de 100mm lens het beter doen dan de 35mm lens omdat de 100mm fysiek korter is.
Je wilt niet geloven maar weten, zeg je.
Prima, test je hypothese in de praktijk met echte lenzen en kijk of de resultaten overeenkomen met je hypothese. Mijn ervaring is dat ik uit de hand met mijn 35mm f/1.4 Art op 1/30 nog net behoorlijke resultaten krijg, met een 100mm lens lukt me dat niet. -
RAWshooter schreef op donderdag 18 januari 2018 om 13:16 | reageer
@100: Je stelt wel dat de beeldhoek bepalend is en de fysieke lengte niet, maar dat onderbouw je nergens.
De beeldhoek doet er totaal niet toe. Een frontlens die beweegt leidt tot een onscherp beeld op de sensor. De frontlens van een groothoek beweegt evenveel als die van een telelens. De sensor die erachter zit registreert een onscherp beeld. Denkbeeldig zou je de oppervlakte van een sensor op de frontlens kunnen projecteren. Op die frontlens komt de bewegingsonscherpte tot stand, niet in het lenzenstelsel erachter. Het maakt dus niet uit of er een groothoek of een tele achter zit.
Je stelt ook dat de fysieke lengte van een lens niets uitmaakt. Stel je twee honden voor: de een heeft een kort staartje, de andere een lange. Beiden kwispelen even hard met hun staartje. Welk staartpuntje beweegt het meest? Of beweer je dat bewegingsonscherpte niet ontstaat door de beweging van de frontlens? Waardoor dan wel? -
Michelle Peeters schreef op donderdag 18 januari 2018 om 13:21 | reageer
@RAWshooter: bewegingsonscherpte ontstaat doordat je zelf (ongewild) beweegt, niet door beweging van de frontlens!
-
RAWshooter schreef op donderdag 18 januari 2018 om 14:01 | reageer
Denk aan die hond Michelle, denk aan die hond. Wat gebeurt er met het puntje van zijn staart? Dat is je frontlens.
-
Matt schreef op donderdag 18 januari 2018 om 19:36 | reageer
De 1 gedeeld door brandpuntsafstand van de lens stamt nog uit de filmtijd en is achterhaald. Er zijn meer zaken die meespelen tegenwoordig zoals cropfactor, beeldstabilisatie, sensor resolutie.
Zie deze video, item#3: https://m.youtube.com/watch?v=IsWGkUT5A_Y -
Donald Willemsen schreef op donderdag 18 januari 2018 om 22:39 | reageer
@Michelle, ik gebruik altijd al één scherpstelpunt. De middelste. Mij is al bekend, dat die het meestbetrouwbare is.
Wat ik eigenlijk zou willen; handmatig scherpstellen zonder dus feitelijk de AF te gebruiken door de lens op MF te en dat de camera dan een signaal kan geven dat ik scherp zit, een soort meedenken van de camera dus.
Als je bijvoorbeeld een serie macro's wilt maken om te stacken, dan ben je niets met AF. Dat moet gewoon MF. Maar als je het niet goed genoeg ziet bij MF, dan kan je er dus goed naast zitten. -
Michelle Peeters schreef op vrijdag 19 januari 2018 om 00:03 | reageer
@Donald: bij mijn weten bestaat zoiets niet. Maar ik kan er naast zitten hoor...
-
Michelle Peeters schreef op vrijdag 19 januari 2018 om 00:30 | reageer
@Matt: ik heb item #3 bekeken van je video en daar wordt weer eens bevestigd dat je rekening moet houden met de cropfactor van je objectief bij het berekenen van je minimale sluitertijd. En inderdaad moet je daarnaast nog rekening houden met zaken als beeldstabilisatie, wat dan weer een paar stops kan schelen.
-
100 schreef op vrijdag 19 januari 2018 om 02:37 | reageer
@RAWshooter
Ik gaf toch een vrij duidelijke onderbouwing volgens mij, maar goed, bij deze nog een keer.
Als ik tril tijdens het fotograferen en de camera beweegt gedurende de ingestelde sluitertijd 1 graad dan:
1 - Verschuift het beeld bij een beeldhoek van 63° 1/63 deel van het beeld.
2 - Verschuift het beeld bij een beeldhoek van 24° 1/24 deel van het beeld.
1/63 is kleiner dan 1/24
Dit is basis wiskunde, dat valt toch moeilijk te ontkennen.
Hoe kleiner de verplaatsing hoe scherper de foto, ook dat lijkt me onweerlegbaar.
Conclusie uit de onderbouwing:
De lens met de grootste beeldhoek geeft bij gelijke trilling het scherpste resultaat.
Pas dit nu eens toe op de staart van de hond uit je voorbeeld.
Als beide staarten 10° verdraaien zal het puntje van de langste staart wel meer afstand afleggen in centimeters, maar de draaihoek blijft gelijk. De kern is dat de verplaatsing niet wordt uitgedrukt in lengte, maar in booggraden en dat doe je omdat camerabewegingen draaiende bewegingen zijn.
Als ik de camera in een rechte beweging bijvoorbeeld 1mm naar links verplaats, dan schuift ook de voorkant van de lens maar 1mm op, alleen bij een draaiende beweging ontstaat er verschil tussen voor- en achterkant.
Hoe langer de lens, hoe meer de voorkant beweegt bij een draaiende beweging, dat klopt, alleen gaat het licht niet als een rechte lijn door een lens, maar wordt het licht bij elk lenselement weer gebroken. Door de vele verschillende glaselementen in een lens ontstaat er dan een complex pad. Het resultaat van al die lichtbrekingen is dat het uiteindelijk beeld dat op de sensor valt een bepaalde beeldhoek heeft en die beeldhoek is bepalend voor wat nog steeds de brandpuntafstand wordt genoemd, maar dat het eigenlijk al lang niet meer is.
Als je de gegevens van lenzen bekijkt, zal je zien dat elke 35mm lens een beeldhoek heeft van ongeveer 63°, ongeacht de fysieke lengte van de lens en dat geldt ook voor andere brandpuntsafstanden.
Het verschil in lengte komt door de optische constructie. Moderne retrofocus lenzen zijn complexer en hebben meer lenselementen dan de oudere types en zijn daardoor vaak langer. Lange telelenzen daarentegen zijn vaak korter dan de brandpuntsafstand. Zo is een EF 400mm f/4 DO IS II bijvoorbeeld maar 233mm lang.
Toch blijft de beeldhoek hetzelfde ongeacht de fysieke lengte en dat is de bepalende factor voor bewegingsonscherpte door trilling zoals hierboven uitgelegd.
Vergelijk die 233mm nu eens met de 94mm lengte van mijn 35mm lens, dat is ongeveer 2,5 keer zo lang.
Volgens jouw redenering zou ik dan, als ik met mijn 35mm lens op 1/30 nog net scherp genoeg uit de hand kan fotograferen, met die 400mm lens op 1/75 scherp moeten kunnen schieten.
Mij lukt dat niet en dat komt omdat de beeldhoek van een 400mm lens (ook al is die maar ruim 200mm lang) slechts 6 graden is (ongeveer 9,5% van de beeldhoek van een 35mm lens). Ik heb dus minimaal 1/300 nodig bij een niet gestabiliseerde 400mm lens voor scherpe foto’s en dat ervaar ik ook in de praktijk.
Maar goed, zoals ik al eerder zei, je hoeft het niet eens te zijn met de argumentatie die ik geef, theorie is leuk, maar de praktijk telt dus test het gewoon zelf uit. -
Donald Willemsen schreef op vrijdag 19 januari 2018 om 07:41 | reageer
#Michelle, AF stuurt de lens aan. Dat gebeurt op basis van meting van de sensoren. Het motortje in de lens gaat werken en stelt de lens scherp. Maar wat nu als de sensoren WEL meten maar NIET de motor van de lens aan het werk zetten, dan zou je met de hand scherp moeten stellen en dan zouden de sensoren toch een seintje kunnen geven als je juist zit? Als je je lens op MF zet is namelijk het enige wat doet, de motor in de lens UIT zetten. Feitelijk blijven de sensoren hun werk doen.
-
Michelle Peeters schreef op vrijdag 19 januari 2018 om 10:51 | reageer
Als je kijkt naar de animated gif plaatjes op de site van Nando Harmsen zie je en snap je precies hoe het werkt.
1e plaatje:
De beeldhoek (brandpuntafstand) bepaalt hoe erg de bewegingen van de camera zichtbaar worden. Hoe groter de beeldhoek, een korter brandpunt dus, hoe kleiner je onderwerp wordt, en hoe minder een dergelijke beweging zichtbaar wordt. In dat geval hoeft de sluitertijd niet zo snel te zijn.
2e plaatje:
Dezelfde beweging maar nu met een tele objectief. De vergroting van de beweging is nagenoeg gelijk aan de toename van brandpunt. Als de vorige met 50mm brandpunt zou zijn, is dit wat een 200 mm zou laten zien: met een beweging die 4x versterkt is. Aangezien de beweging in het beeld veel groter is dan bij een korter brandpunt is er ook een snellere sluitertijd nodig om deze beweging ‘te bevriezen.’
Hoe zit het met de cropfactor? Geldt die regel dan nog steeds? Hoewel een cropfactor geen invloed heeft op de werkelijke brandpuntsafstand, heeft dit wel invloed op de vergrotingsfactor. Een 50mm objectief op een cropcamera heeft immers een beeldhoek die overeenkomt met de brandpuntsafstand vermenigvuldigd met de cropfactor; een 50mm objectief op een 1,6 cropcamera levert dus een beelduitsnede op dat overeenkomt met 80mm (als de afstand tot het onderwerp gelijk blijft, natuurlijk). Het lijkt dus dat je met een langer brandpunt aan het fotograferen bent waardoor de bewegingen op afstand dus ook evenredig toenemen. Dat is de reden waarom je rekening moet houden met de cropfactor om de minimale sluitertijd uit te rekenen. -
Paulussie schreef op dinsdag 3 september 2019 om 18:26 | reageer
Op zich goed artikel, de discussie over scherpte is echter over de top. De oude regel 1/f. blijft toch wel uitgangspunt, eventueel dus x cropfactor lijkt mij prima uitgangspunt.
Een ander ding wat ik las, verbaasde mij. Ik fotografeer pas 59 jaar, en heb altijd geweten dat je diafragma vergroot als je meer licht binnen wil krijgen. Verhoog dus de waarde van 5,6 naar 2,8, niet verlaag. En dan in dezelfde alinea: een lichtgevoelig objectief???? Lichtsterk heet dat. Een sensor (of film) is lichtgevoelig, glas niet.
Ik weet het klinkt zeurderig, maar ook onder punt 3 staat een dingetje dat al jaren niet echt opgaat: een lichtsterke prime lens heeft echt geen 2 of 3 stops knijpen nodig. Voor optimale scherpte, de meeste minder lichtsterke zooms en primes doen het bij één stop knijpen al prima, sommige zelfs top bij volle opening.
Maar je stukje zet mensen (ook mij) wel aan tot denken, das ok wat waard!
Groet Paulussie
Deel jouw mening
Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.
Ook interessant
-
Fotograferen met een vintage lens, of een manual lens
door Nando Harmsen
-
Hoe gebruik je scherptediepte op de juiste manier?
door Elja Trum
-
Straatfotografie tip: Fotograferen terwijl je loopt
door Michiel Heijmans
-
Is het perfecte objectief nodig voor je fotografie
door Nando Harmsen
-
Straatfotografie tip: Romige achtergronden door een groot diafragma
door Michiel Heijmans
Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox
44.386 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via
Elja Trum
Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!
Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over PhotofactsGratis eBook: Fotograferen van Kinderen
Mis dit niet: Tips voor adembenemende familiekiekjes!
Ontdek 25 praktische tips waardoor je prachtige foto's van je (klein)kinderen kunt maken. Je krijgt van mij ook wekelijks nieuwe fotografietips per mail.