Even puzzelen met cropsensoren en scherptediepte
maandag 5 december 2016, 20:02 door Nando Harmsen | 17.383x gelezen | 19 reactiesScherptediepte is het gebied wat van een punt voor, tot een punt achter scherp in de foto weergegeven wordt. Dat weten we nagenoeg allemaal. Wat minder goed begrepen wordt is de relatie tussen scherptediepte en cropsensoren. Laten we daar eens mee gaan puzzelen om zo tot een beter begrip te komen.
Wanneer je scherpte heel klinisch en natuurkundig beschouwd is alleen de plek waarop je scherp stelt echt scherp, maar afhankelijk van de afstand, brandpuntsafstand en natuurlijk het diafragma, is er een stuk voor het scherpstelpunt en een stuk na het scherpstelpunt waarbij de onscherpte te klein is om op de foto zichtbaar te zijn.
Wij als kijker ervaren dit dus als scherp. Voor wie verder op dit fenomeen in duikt zal dan ook nog met de term Circle of Confusion (CoC) geconfronteerd worden; een onderwerp waarvan de uitleg veel te ver gaat voor dit artikel.
Tot zover de klinische, natuurkundige werkelijkheid. In de praktijk wordt de scherpte van een foto bepaald wordt op de manier hoe we een foto bekijken. Een onscherpe foto kan namelijk scherp lijken als we die op een klein scherm afbeelden.
Dit is dus de reden dat kleine drie inch scherm op je camera een scherpe foto kan laten zien, om later thuis erachter te komen dat op de computer de foto toch niet scherp is. We hebben dit allemaal wel eens meegemaakt en in feite begrijpen we dit allemaal in meer of mindere mate.
Dit principe geldt ook voor scherptediepte. Een foto op klein formaat zal een grotere scherptediepte laten zien dan wanneer we dezelfde foto in groot formaat bekijken, simpelweg omdat de onscherpte in een kleine foto zo klein kan zijn dat we die onscherpte niet meer kunnen zien. Wordt de foto groot vertoond, dan vergroten we de onscherpte mee en zal deze dus veel beter zichtbaar worden.
Wat we als fotograaf ook allemaal begrijpen is het effect van de diafragma opening op de scherptediepte. Hoe kleiner de lensopening is, dus een groter diafragma getal, hoe meer scherptediepte.
Daarbij moeten we natuurlijk altijd rekening houden dat de afstand tot het onderwerp en brandpuntafstand ook een hele grote invloed op de scherptediepte heeft. Misschien nog wel meer dan alleen het diafragma.
Hebben we met f/11 en een 17mm objectief een scherptediepte die van een 0,73 meter tot oneindig loopt (op een fullframe, scherp gesteld op 5 meter), zo hebben we met hetzelfde diafragma en 200mm brandpunt een scherptediepte die maar 41 centimeter is (wederom een fullframe, scherp gesteld op 5 meter).
Programma's, zoals te vinden zijn op dofmaster.com, kunnen dit perfect voor ons uitrekenen.
Minder scherptediepte met een kleinere sensor?
De theorie met formules en berekeningen achter deze wetenschap is voor de fotograaf niet bijster interessant (tenzij je interesse daar ligt). Die kennis van de theorie zal over het algemeen geen betere foto opleveren.
Maar het is voor de fotograaf wel belangrijk om te weten wat de scherptediepte bepaald en hoe je ermee kunt spelen, om zo een foto te kunnen maken met de juiste sfeer, uitstraling en… scherptediepte.
Maar hoe zit het dan met een cropcamera? Wat doet een kleinere sensor met de scherptediepte? Want zeg eerlijk, een kleinere sensor registreert in feite alleen maar een kleiner deel van het beeld dat de fullframe vastlegt.
Dan moet de scherptediepte bij gebruik van hetzelfde brandpunt, diafragma en afstand toch hetzelfde blijven, ongeacht welk formaat de sensor is? Of toch niet? Het antwoord is een ja en nee, afhankelijk hoe je het bekijkt.
Ik ga dit in kleine stapjes laten zien aan de hand van een aantal voorbeeldfoto's waarbij ik, als Canon gebruiker, een 85mm brandpunt gebruikt heb op een fullframe Canon EOS 5D mark III, en een Canon EOS 7D mark II met een 1,6x crop sensor.
De scherptediepte zal ongeacht het formaat sensor bij een brandpunt, afstand en diafragma altijd hetzelfde zijn. De wetten uit de natuurkunde zorgen daar wel voor. Maar we moeten dan wel de voorwaarde houden dat de foto die uit de crop camera komt dan ook evenredig kleiner gehouden wordt ten opzichte van de fullframe.
Dat wil zeggen: drukken we de foto van de fullframe af op 10x15 cm, dan zullen we de foto uit de cropcamera niet groter mogen afdrukken als 6x9 cm (1,6x kleiner, want dat is de cropfactor in dit geval). Alleen in dat geval zal in beide foto's de scherptediepte hetzelfde zijn (zie foto 6).
Herinner je wat ik in het begin verteld heb: '...dat de scherptediepte bepaald wordt op de manier hoe we een foto bekijken.' Gaan we de foto uit de cropcamera uitvergroten tot hetzelfde formaat als de fullframe foto – wat in de praktijk dus altijd zal gebeuren – dan zullen we de onscherpte mee vergroten.
En wat blijkt dan; de scherptediepte in de uitvergrote foto van de cropcamera is kleiner dan die van de fullframe (zie foto 7). Dat lijkt in eerste instantie vreemd, want er wordt altijd het tegenovergestelde beweerd.
Een berekening uit de DOF calculator laat echter hetzelfde zien, onder voorwaarde dat we beide foto's op exact dezelfde grootte bekijken, dus beiden op de 10x15 centimeter wat ik al als voorbeeld genoemd heb.
1,6 crop sensor (7D mark II):7,39 – 8,73 meter scherp (DOF = 1,34 m)
Full frame sensor (5D mark III): 7,07 – 9,21 meter scherp (DOF = 2,14 m)
Hoe zit het dan met de beelduitsnede?
Maar wacht. Als we de foto bekijken zien we dat de beelduitsnede niet hetzelfde is. Dat is natuurlijk logisch, want omdat de cropcamera een kleinere sensor heeft komt er ook veel minder op de foto.
Zoals uit foto 6 en foto 7 al te zien is vergoten we de foto uit de cropcamera tot dezelfde afmeting als de fullframe. Het resultaat is een foto die eruit ziet als wat een fullframe in beeld zou krijgen met een brandpuntsafstand die 1,6x zo groot is. In dit geval dus 85 x 1,6 = 136mm.
Om met de cropcamera dezelfde beelduitsnede te krijgen als 85mm brandpunt op de fullframe kunnen we dus twee dingen doen; of een kortere brandpuntsafstand gebruiken, 1,6x korter om precies te zijn (53 mm); of verder weg gaan staan, namelijk 1,6x zo ver weg (12,8 meter).
Alleen in die gevallen zal het onderwerp exact even groot in beeld komen.
Even terug naar de basis: we weten allemaal dat brandpuntsafstand en afstand tot het onderwerp ook verantwoordelijk is voor de scherptediepte.
Veranderen we een van deze twee dingen, dan heeft dit direct effect op de scherptediepte, ook al gebruiken we hetzelfde diafragma. En dit wordt natuurlijk bevestigd met de DOF calculator.
1,6 crop sensor (7D mark II):11,3 – 14,8 m scherp (DOF = 3,49 m)
Brandpunt ingekort naar 53mm, diafragma f/4, 8 meter afstand
1,6 crop sensor (7D mark II): 6,58 – 10,2 m scherp (DOF = 3,61 m)
Ter vergelijking de situatie met de fullframe met 85mm, f/4 en 8 meter afstand
Full frame sensor (5D mark III): 7,07 – 9,21 m scherp (DOF = 2,14 m)
En wat blijkt? De scherptediepte van de foto uit de crop camera is dus groter dan die van de fullframe (foto 8). Het verschil tussen in scherptediepte is dus helemaal afhankelijk van de afstand tot het onderwerp en de verandering van (fictieve) brandpuntafstand.
Een cropcamera heeft om die reden altijd een grotere scherptediepte dan een fullframe, mits het onderwerp even groot in beeld zal zijn. Want dat is wel de voorwaarde.
Natuurlijk is het ook mogelijk om de andere kant op te rekenen, door met een langer brandpunt op de fullframe te gaan werken, of door dichter bij je onderwerp te gaan staan om zo de beelduitsnede van de cropcamera te bereiken. Ook hier is de factor van correctie opnieuw de cropfactor van 1,6.
Lastig, die scherptediepte. Of niet?
Dat diafragma niet het enige is wat de scherptediepte bepaald, weten we ondertussen. Ook de brandpuntsafstand en de afstand tot je onderwerp bepaald dus hoe scherp of onscherp je de achtergrond (of voorgrond) in je beeld hebt.
Voor wie dit nog niet helemaal duidelijk is, of wie het nog eens door wil nemen; ik heb dit uitgebreid en in eenvoudige bewoordingen uitgelegd in mijn artikel Scherptediepte in de Praktijk.
In de praktijk zullen er maar weinigen een cropcamera en een fullframe op een dergelijke manier naast elkaar gebruiken of zelfs vergelijken. De theorie en berekeningen over hoe groot de scherptediepte in werkelijkheid is, of hoeveel die met een cropcamera minder is dan met een fullframe, is in feite helemaal niet van belang.
Maar dit soort berekeningen en vergelijken laat wel zien dat indien je graag met minimale scherptediepte werkt, een fullframe camera een betere keuze kan zijn. En als je liever met een grote scherptediepte werkt, dan voldoet een cropcamera perfect.
Tot slot
Gelukkig is het gebruik van scherptediepte in de meeste gevallen geen verhaal van uitersten. Een flinterdunne scherptediepte zoals in foto 12 kan leuk zijn, net als de maximale scherptediepte in een landschap zoals foto 2.
Veel belangrijker is het kiezen van de JUISTE scherptediepte. Dat kan natuurlijk minimaal zijn of maximaal, maar in misschien de meeste gevallen is het ergens daar tussenin. De juiste scherptediepte is vaak een kwestie van gevoel, of de wens van de fotograaf.
De scherptediepte is dan ook niet alleen maar het getal op het objectief; de juiste scherptediepte loopt van het gewenste punt voor, tot het gewenste punt achter het onderwerp.
Het diafragma getal dat daar dan uiteindelijk bij hoort is weliswaar afhankelijk van de cropfactor, brandpunt en afstand tot het onderwerp, maar welk getal het nu exact is, is van minder belang.
Wil jij ook gave foto's maken?
Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.14 dagen gratis fotografiecursussen kijken
Over de auteur
Nando Harmsen fotografeert al meer dan 40 jaar. Zijn specialisme ligt bij bruidsreportages en landschapsfotografie. Daarnaast geeft Nando lezingen, workshops, masterclasses, fotoreizen, en maakt regelmatig reviews van nieuwe en leuke apparatuur.
19 reacties
-
Paul Oosterlaak schreef op maandag 5 december 2016 om 20:31 | reageer
"
Foto 9: Scherptediepte wordt beïnvloed door meer dan alleen diafragma. Ook brandpunt en afstand tot het onderwerp bepaald hoe de scherptediepte zal zijn, zoals in dit voorbeeld te zien is. Alle foto's zijn met f/2,8 gefotografeerd, maar met een andere afstand tot het onderwerp en brandpunt (zie deze pagina voor meer uitleg over scherptediepte)."
Je haalt hier scherptediepte en achtergrondonscherpte door elkaar. Scherptediepte is met grotere brandpuntsafstand en zelfde kadering altijd even groot. De achtergrondonscherpte wordt met een groter pupil (brandpuntsafstand : diafragmagetal) meer.
Voor een nog andere uitleg over dit onderwerp: https://gathering.tweakers.net/forum/list_messages/1738681 (vooral het eerste deel over equivalentie). -
Nando Harmsen schreef op maandag 5 december 2016 om 21:03 | reageer
Dank je wel voor je reactie, Paul.
De foto's in afbeelding 9 laten de praktijk zien. Gaan we de theorie exact controleren, en vergroten we dat kleine stukje van het rood-witte bord in groothoek tot dezelfde afmetingen als bij de tele, dan zullen we inderdaad dezelfde onscherpte zien.
Maar zo bekijken we de foto niet, alle theorie ten spijt. Zo wordt het ook niet in de foto afgebeeld. Dit is hoe we de onscherpte ervaren en dat betekent dat voor de kijker de ervaring van scherptediepte bepaald wordt door afstand, brandpunt, en diafragma. -
Paul Oosterlaak schreef op maandag 5 december 2016 om 21:39 | reageer
Ik snap wat je bedoelt, maar dat is iets anders dan scherptediepte. Dat is gewoon achtergrondonscherpte. Ik wil het niet op een technische discussie uit laten komen, want de rest van je artikel is goed en duidelijk (kuddo's daarvoor), maar een kleine nuance kan denk ik geen kwaad, zodat je niet alleen voor de "leek" duidelijk bent, maar ook nog theoretisch correct bent.
-
Nando Harmsen schreef op maandag 5 december 2016 om 22:02 | reageer
Scherptediepte blijft een onderwerp dat gevoelig is voor discussie. Voor meer praktische benadering van scherptediepte kun je het artikel op mijn site doornemen, waarin ik dieper op scherptediepte ingegaan ben (heb je die al gelezen?) Ik blijf er echter bij dat elke natuurkundige, theoretische, of wiskundige benadering van dit fenomeen leuk is voor de theoreticus, maar niet voor de fotograaf. Die zal uitgaan van wat de foto laat zien, hoe de foto ervaren wordt.
Wat de theorie ook vertelt; uiteindelijk is de manier van de foto bekijken bepalend voor de scherptediepte... of onscherpte, zo je wilt. Een foto op een medium als Facebook of eender welke website ook zal een andere scherptediepte/onscherpte laten zien dan uitgeprint op billboard formaat, waarbij ook nog de afstand vanwaar de foto bekeken wordt invloed zal hebben.
In ieder geval dank je wel voor je aanvulling. -
Paul Oosterlaak schreef op maandag 5 december 2016 om 22:44 | reageer
Het is jouw artikel natuurlijk en je mag schrijven wat je wil. Overigens staat er op je website bij dit verhaal een fout: "De juiste verdeling is altijd 1/3 voor het scherpstelpunt, en 2/3 achter het scherpstelpunt."
Dat is een misconcept. En dat weet je ook, want anders zou je nooit hyperfocaal kunnen focussen. -
Jan de B. schreef op dinsdag 6 december 2016 om 07:21 | reageer
Informatief artikel, interessant om nu eens in de praktijk te zien hoe het verschil uitpakt.
@Paul: misschien leuk dat jij een artikel schrijft over hyperfocaal focussen en hoe dat zich (niet) gedraagt ten opzichte van de 1/3-2/3-verdeling. Daar ben ik nu wel nieuwsgierig naar! -
Donald Willemsen schreef op dinsdag 6 december 2016 om 08:31 | reageer
Zeer informatief artikel. Ik wist al wel dat de cropfactor een rol speelt in de scherpte/diepte. Dit artikel maakt het verschil met een fullframe heel duidelijk. Ik werk zelf met een cropcamera van canon, omdat een fullframe voor mij niet betaalbaar is. Wat mij betreft kunnen de foto's uit een cropcamera vrijwel net zo goed zijn als uit een fullframe. Het belangrijkste verschil is feitelijk de beeldhoek. Natuurlijk is er ook een verschil in de wijze waarop de pixels verdeeld zijn op de sensor, maar dat laat ik voor het gemak even buiten beschouwing. Het maakt natuurlijk wel een deel van het kwaliteitsverschil tussen de 2 typen camera's.
-
Jan schreef op dinsdag 6 december 2016 om 10:43 | reageer
Leuk artikel maar wat ik mij altijd afvraag is WAAROM heb ik meer scherpte als ik mijn diafragma dichtknijp van f2.8 naar bijvoorbeeld f8. Meestal wordt dit als gegeven aangeleverd maar ik heb eigenlijk nog steeds niet helder hoe het nu echt zit.
-
Greet schreef op dinsdag 6 december 2016 om 13:18 | reageer
@Jan - een klein diafragmagetal (bijv f2.8) geeft een grote diafragma-opening, waarbij je een kortere sluitertijd hebt en een kortere scherptediepte. Bij een hogere diafragmagetallen heb je in principe langere sluitertijden maar is er meer scherptediepte. Een groot diafragma (laag getal) is te vergelijken met een kraan die vol open staat: dan is je emmer (hoeveelheid licht die nodig is om je foto te 'vullen', dwz te belichten) snel vol. Een klein diafragma (hoog getal) is enigszins te vergelijken met met een dun penseeltje (dun straaltje licht) - hiermee kun je fijner schilderen dan met een dikke kwast. Er zijn op internet wel plaatjes te vinden van hoe dit precies werkt.
Het grappige is dat je dat ook met je oog kunt testen. Ik ben zelf bijvoorbeeld bijziend en zie onscherp in de verte, maar als ik door een heel klein gaatje kijk, zie ik dat stukje toch redelijk scherp!
Worden sluitertijden te lang heb je wel weer kans op bewegingsonscherpte (te ondervangen met hogere isowaarden/beeldstabilisatie of statief). -
Peter schreef op dinsdag 6 december 2016 om 16:32 | reageer
Ik heb geleerd dat de je het diagframa (mbt het scherpteschaal) van de lens moet vermenigvuldigen met de cropfactor t.o.v. een fullframe waardoor er automatisch een groter scherptegebied ontstaat bij een sensor met een cropfactor kleiner dan een fullframe.
Of dat allemaal echt belangrijk is in de praktijk is natuurlijk een tweede, je probeert toch het maximale gewenste effect in de foto te maken met de spullen die je bezit of bij je hebt.
Bovendien wordt binnenkort ook het middenformaat betaalbaar (en daardoor de fullframes weer goedkoper) mogelijk alles weer opschuift (de "croppers" verschuiven naar fullframe en de fullframers verschuiven naar het middenformaat), gaan we dan weer vergelijken t.o.v. het middenformaat (met een cropfactor kleiner dan 1, [0,7] t.o.v. een full frame)?? -
Paul Oosterlaak schreef op dinsdag 6 december 2016 om 19:06 | reageer
@Peter: het probleem met middenformaat is dat de lenzen ervoor niet zo lichtsterk zijn en je dus voor de kleinste scherptediepte nog altijd bij kleinbeeld moet zijn.
-
Henk Pruij schreef op woensdag 7 december 2016 om 10:52 | reageer
Goedemorgen, met dank voor al de mooie tips en tricks... vanuit een groot kennisgebied en veel enthousiasme.
Maar.. ik wil een inschatting maken. Mijn idee is dat natuurlijk jullie expertise groot is alleen op een ander gebied dan de meeste mensen die daar dankbaar gebruik van maken. Juist omdat jullie zoveel ervaring hebben en daarbij ook andere, mogelijk geavanceerdere apparatuur dan jullie volgers, als ik naar mijzelf kijk. Ik heb een eenvoudige Canon 350 D en een Sony HX300 waar ik tevreden mee ben. Mag ik toch zeggen dat dat waar jullie mee werken en het vanuit die kant uitleggen soms met een "gewone" portemonnee" net niet past bij jullie uitleg? Ik snap de principes omdat ik me daar in verdiept hebt alleen dat is niet voor iedereen zo,, ik hoop dat je me snapt.. Kijk of je misschien net dat stapje terug eens wil maken, dat wordt het ook herkenbaar voor de andere categorie.. de Liefhebber -
Ward Van Nuffelen schreef op woensdag 7 december 2016 om 18:05 | reageer
Er is iets wat ik niet snap.
Ik trek zelf met een Nikon D90, DX sensor en dus ook onderhevig aan de crop factor 1.6.
Bij mijn weten enkel van toepassing bij het gebruik van Fullframe lenzen op een DX camera. Dan word een 85mm x 1.6 inderdaad een 136mm.
Maar als ik op dat toestel met DX sensor een DX lens van 85mm gebruik blijft die, draai of keer het hoe je wilt, een 85mm lens. -
Paul Oosterlaak schreef op woensdag 7 december 2016 om 18:45 | reageer
@Ward: zo werkt dat niet. Natuurlijk: een 85mm lens blijft een 85mm lens. Maar als je die lens op een DX camera zet (cropfactor 1,5) krijg je hetzelfde beeld als een 128mm lens op FX.
-
Ward Van Nuffelen schreef op woensdag 7 december 2016 om 19:04 | reageer
Ja Paul, als dat zoals ik zei een fullframe lens is!
Als dat een DX lens is blijft dat een 85mm.
Misschien dat ze bij Canon maar één soort lenzen verkopen. Maar bij Nikon heb je lenzen voor DX en Lenzen voor FX.
Als je een DX lens op een FX body zet krijg je vignetering, lenswaarde :1.5.
Als je een FX lens op een DX body zet krijg je een grotere brandpuntsafstand, lenswaarde x1.5.
En dus als je een DX lens van 85mm op een DX body zet ...
Is dat: 85mm x 1 = 85mm!!!
Net als dat je een FX lens op een FX body zet.
Dan is dat 85mm x1 = 85mm me dunkt. -
Paul Oosterlaak schreef op woensdag 7 december 2016 om 19:55 | reageer
Ward: ik weet wat je zei, maar dat maakt allemaal geen fluit uit. En nee, je moet geen DX lens op een FX camera zetten vanwege vigneting. En ja, ik weet wat ze bij Nikon verkopen (niets anders dan bij Canon).
Lees eens goed wat ik zeg. Het omrekenen heeft alleen zin als je wil vergelijken met een lens op een FX camera. Dus als je bijvoorbeeld nu graag met 85mm op DX fotografeert en je wil dezelfde beeldhoek hebben op FX, dan zul je daar een 128mm (in de praktijk 135mm) lens op moeten zetten.
De brandpuntsafstand van die 85mm lens verandert niet op een DX camera, ook al is de lens een FX lens. Het enige verschil is dat de beeldhoek van een lens op DX krapper is dan op FX. -
Nando Harmsen schreef op donderdag 8 december 2016 om 08:10 | reageer
@Peter
Of (simpel gezegd) de scherptediepte ook met de cropfactor vermenigvuldigd kan worden klinkt logisch. Of het recht evenredig is, is echter de vraag. Ik weet het niet en het is interessant om dat eens nader te bekijken. Met programma's als dofmaster.com is het eenvoudig te controleren of dit inderdaad zo werkt.
@Henk Pruij
Dit alles over scherptediepte is totaal niet afhankelijk van dure of goedkope apparatuur. Ook met een eenvoudige (maar uitstekende) 350D of HX300 heb je te maken met scherptediepte en cropfactors. Laat je dus niet afschrikken door duurdere apparatuur.
@Ward Van Nuffelen
Brandpuntafstand is een fysisch gegeven van een lens, daar kan geen fabrikant iets aan veranderen. Objectieven voor cropcamera's (EF-S voor Canon en DX voor Nikon) zijn daar niet anders in. Deze objectieven zijn namelijk gebouwd voor kleinere sensoren en hebben alleen maar een kleinere beeldcirkel. Daarom zullen ze vigneteren ze op fullframe camera's indien ze daarop zouden passen.
Kijk eens naar een compact camera als vergelijk; een camera die vaak een cropfactor heeft van 5. De brandpunt afstand van die lens ligt in de orde van 5mm tot 35mm, maar omgerekend is dat dan 25mm tot 175mm. Dit is ook een lens voor een cropsensor.
Lees mijn artikel over cropfactor maar eens. De linkis http://www.nandoonline.com/artikelen/de-cropfactor Met name het hoofdstuk "Cropfactor versus brandpuntsafstand. Misschien wordt het dan duidelijker. En anders kun je het zelf altijd controleren indien je van een vriend of kennis een FF objectief kunt lenen: zet je cropcamera op statief en fotografeer met een DX en FX objectief dezelfde brandpuntsafstand. Dan zul je het verschil zelf ervaren. -
Cees v.. Coevering schreef op donderdag 8 december 2016 om 10:18 | reageer
In het artikel komt diverse keren een verwijzing voor naar de app "Simple DoF". van Montana Media.
Die app heb ik gedownload en het lijkt mij voor iedere fotograaf een heel goed hulpmiddel om meer zicht te hebben in het begrip "scherptediepte".
Wat ik bij de app wel mis is een goede toelichting op de betekenis van de getallen (zoals b.v. de hyperfocale afstand) die zichtbaar worden als je een bepaalde instelling op de camera kiest en die invoert in de app.
Misschien een goed idee om in een artikel een keer aandacht te besteden aan deze en/of andere apps die voor hetzelfde doel ontworpen zijn.
-
rene prevo schreef op donderdag 8 december 2016 om 13:30 | reageer
Natuurlijk moet je in de DOF Master de circle of confusion invullen, pas dan hebben de gegevens uit de DOF calculator waarde. Gelukkig heeft de DOFmaster een tabelletje hiervoor. Je kan natuurlijk ook een APP op je telefoon plaatsen, bijvoorbeeld de DOF Calculator van Khapa Shapa.
Deel jouw mening
Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.
Ook interessant
-
Hoe gebruik je scherptediepte op de juiste manier?
door Elja Trum
-
Straatfotografie tip: Fotograferen terwijl je loopt
door Michiel Heijmans
-
Nikon kondigt de Z f aan, een full frame mirrorless camera in retro stijl
door Nando Harmsen
-
Niet genoeg scherptediepte in je landschap? Gebruik focusstacking.
door Nando Harmsen
-
Sony kondigt de full frame ZV-E1 aan voor content creators
door Nando Harmsen
Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox
44.300 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via
Elja Trum
Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!
Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over PhotofactsGratis eBook: Fotograferen van Kinderen
Mis dit niet: Tips voor adembenemende familiekiekjes!
Ontdek 25 praktische tips waardoor je prachtige foto's van je (klein)kinderen kunt maken. Je krijgt van mij ook wekelijks nieuwe fotografietips per mail.