Photofacts Academy

Photofacts Academy; 100+ Fotografie Cursussen
Fotograferen wordt makkelijker en leuker

Boek

De Fotobijbels; Boeken over Fotografie
101 Praktische fotografietips voor betere foto's

Elja Trum

Fotograferen op RAW of Jpeg formaat?

maandag 19 november 2018, 13:59 door | 142.314x gelezen | 15 reacties

Elke digitale spiegelreflex camera kan bestanden in het zogenaamde RAW formaat wegschrijven. Deze bestanden zijn echter groter dan de gangbare Jpeg bestanden die de camera ook kan produceren. Daarnaast moeten RAW bestanden eerst omgezet worden in Jpeg bestanden voordat anderen de foto's kunnen bekijken of voordat ze bij een standaard fotodienst afgedrukt kunnen worden. Werken met RAW bestanden vergt dus een boel extra werk. Waarom zou je deze extra moeite nemen?

Wat zijn RAW bestanden
Een RAW bestand bevat de ruwe data die van de sensor komt. Wanneer je een Jpeg opslaat pakt je camera deze ruwe data en voert hier een aantal standaard bewerkingen op uit afhankelijk van de instellingen van je camera. De ingestelde (of automatische) witbalans wordt doorgevoerd, een bepaalde verscherping wordt uitgevoerd en het bestand wordt van (bijvoorbeeld) 12 bit omgezet naar de 8 bits die een Jpeg kan bevatten.

Wanneer je een foto echter in het RAW formaat opslaat worden al deze instellingen wel opgeslagen, maar deze zijn dan niet definitief. Achteraf kun je met gespecialiseerde software de instellingen nog naar wens aanpassen. Dit alles gebeurd zonder dat je het RAW bestand aantast; elke keer dat je de RAW afbeelding bekijkt worden de opgeslagen instellingen doorgevoerd voordat de foto getoond wordt. Bij Jpeg zijn al deze bewerkingen echter al doorgevoerd en de enige manier om ze te wijzigen is door het bron bestand aan te tasten. Hierbij gaat altijd informatie verloren.

Acht versus twaalf bit
Jpeg bestanden werken standaard met 8 bits kleurkanalen. Dit betekend dat per kleur (Rood, Groen en Blauw) slechts 256 variaties opgeslagen kunnen worden. De meeste sensoren van moderne camera's werken kunnen echter twaalf bits aan kleurinformatie opslaan (4.096 variaties per kleurkanaal).

Hoewel deze extra kleuren in de praktijk voor het menselijk oog niet zichtbaar zijn komt het er wel op neer dat er veel meer informatie opgeslagen is. Een schaduwpartij zal bijvoorbeeld meer informatie bevatten en deze is bij de nabewerking, indien gewenst, naar voren te halen.

Nieuwere camera's (zoals de Canon 1D Mark III) kunnen zelfs al 14 bit (16.384 variaties) per kleurkanaal vastleggen.

Nadelen van RAW bestanden
Doordat de ruwe data wordt opgeslagen met, zoals hierboven uitgelegd, meer informatie dan een Jpeg zijn RAW bestanden doorgaans aanmerkelijk groter dan Jpeg bestanden. Een 10 megapixel RAW bestand kan zo al gauw 10 megabyte groot zijn. Naast het gebruik van grote geheugenkaarten (gelukkig tegenwoordig erg betaalbaar) om voldoende foto's te kunnen nemen, kost ook de permanente opslag op harddisk en backup media de nodige ruimte.

Om RAW bestanden te bekijken is daarnaast een gespecialiseerd programma nodig, je kunt je foto's dus niet zo eenvoudig even bekijken op een willekeurige computer. Ook is er geen standaard voor RAW bestanden die huidige camera's ondersteunen. Elk merk heeft zijn eigen (of zelfs meerdere) RAW formaat. Uitwisselen is dus lastig; een bestand moet doorgaans eerst omgezet worden naar een meer gebruikt formaat.

Om optimaal gebruik te maken van een RAW bestand ben je bijna genoodzaakt elke foto afzonderlijk te optimaliseren. Dit is uiteraard erg tijdrovend. Wanneer je liever niet te veel tijd besteed aan programma's als Photoshop dan ben je simpelweg veel beter af met Jpeg.

Voordelen van RAW bestanden
Ondanks alle nadelen zijn er gelukkig ook nog een aantal belangrijke voordelen die het gebruik van RAW bestanden de moeite waard maken. De belangrijkste reden hierbij is dat er achteraf nog zoveel aanpassingen te maken zijn. Een van de meest gemaakte aanpassingen is waarschijnlijk het aanpassen van de witbalans. Hiermee kun je een kleurzeem eenvoudig corrigeren.

Doordat er meer kleurinformatie beschikbaar is kunnen (delen van) foto's verbeterd worden. Donkere delen kunnen, met minder ruis, oplicht worden en uit lichte delen kan nog detail gehaald worden. Overigens heeft ook RAW hierbij uiteraard zijn beperkingen. De vaak genoemde twee stops over- en onderbelichting kan ik de praktijk vaak niet gehaald worden.

Conclusie
De keuze voor het gebruik van RAW of Jpeg hangt af van het doel de foto's en de wensen van de fotograaf. Met RAW heb je de meeste controle over de uiteindelijke foto met behoud van de meeste details. In Jpeg heb je het voordeel van een snellere workflow, kleinere bestanden en in de praktijk zal kwaliteitsverschil (mits de camera goed ingesteld stond) zelfs op 20 bij 30 afdrukken niet zichtbaar zijn.

Hoe belangrijker de foto's, hoe groter het nut van fotograferen op RAW. Bij een bruiloft wil je het liefst elke mogelijke fout kunnen corrigeren (je kunt de foto niet nog eens maken tenslotte), terwijl je bij de familiefoto's wellicht minder belang hecht aan topkwaliteit.

Adobe Camera RAW
Adobe Camera RAW conversie


Zelf schiet ik overigens elke foto tegenwoordig op RAW. Je weet nooit wanneer je die ene topfoto gaat maken waar je werkelijk alles uit wil halen. Met een moderne computer is het gebruik van RAW en omzetten naar Jpeg bestanden ook geen dagtaak meer. Doorgaans bekijk ik de RAW bestanden in Photoshop Bridge, bewerk waar nodig een aantal bestanden en voer vervolgens een batch convert naar Jpeg uit.

Meer weten over fotograferen in Jpeg of RAW formaat?


Bij Photofacts Academy, onze online leeromgeving voor fotografen, hebben we diverse cursussen over fotograferen in Jpeg of RAW formaat.

- Basiscursus fotografie tips (Marit Hilarius)
- Lightoom in 90 minuten (Piet van den Eynde)
- Basiscursus Adobe Bridge en Camera Raw (Piet van den Eynde)
- Adobe Camera Raw voor gevorderden (Piet van den Eynde)

Je kunt deze cursussen twee weken lang volgen met een gratis proeflidmaatschap.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken


Dit artikel is voor het laatst bijgewerkt op 19 november 2018.
De eerste publicatiedatum is vrijdag 1 juni 2007, 00:10.
Elja Trum

Over de auteur

Elja Trum is oprichter van Photofacts, online fotografiecursussite Photofacts Academy en het blog Teslafacts. Hij schrijft sinds 2006 over fotografie. Elja is ook auteur van boeken over zwart-witfotografie, flitsfotografie en portretfotografie.

15 reacties

  1. Peter van Veen
    Profiel  Peter van Veen schreef op vrijdag 1 juni 2007 om 06:51  | reageer

    Tja, het is inderdaad erg lastig dat je RAW-foto's niet zomaar overal kunt bekijken. En je kaart is zeker sneller vol. Maar toch wil ik geen enkel risico lopen om net die ene sublieme foto te maken, terwijl je net in Jpeg fotografeert. Ik heb me laatst bij een familietripje naar Texel laten overhalen om maar in Jpeg te schieten. Door het prachtige weer waren alle foto's behoorlijk licht uitgevallen. Helaas, weinig meer om te corrigeren. In ieder geval niet zo gemakkelijk als bij RAW. Dus ook voor mij: alleen maar RAW!

    Als compromis gebruik ik tegenwoordig wel de RAW+Jpeg stand. Kost wel wat meer ruimte, maar je kunt dan wel snel zonder poespas overal even je foto's bekijken of laten zien.

  2. botter17
    Profiel botter17 schreef op vrijdag 1 juni 2007 om 07:29  | reageer

    Ik gebruik vrijwel altijd RAW. Dit vanwege het feit dat je in de nabewerking veel meer vrijheid hebt. Zowel corrigerend als creatief. Al moet ik zeggen dat met de komst van Adobe Lightroom je aardig Jpeg foto's kunt corrigeren (witbalans etc).

    Ik ben zelf een fan van B/W foto's en daar moet je wel met RAW werken. Wanneer je dit in Jpeg doet, ga je dat zien op de afdruk. (RAW dus niet omzetten naar Jpeg, maar naar TIFF. De meeste afdrukcentrales kunnen dit gewoon verwerken.)

    BTW Camera RAW versie 4.1 is uit (photoshop CS3). Deze heeft nog meer verbeteringen ten aanzien van sharpening en noise reduction.

  3. Piet Osefius
    Piet Osefius schreef op vrijdag 1 juni 2007 om 09:53  | reageer

    Ik ben het met bovenstaande reacties eens maar wil er nog wat aan toevoegen. Een digitale camera heeft geen kleurensensor, maar een lichtsensor. Deze sensor, ook wel beeldchip genoemd, is opgebouwd uit photonen (cellen) die licht meten voor één van de RGB kleuren. Eigenlijk ontstaat er een beeld met alleen grijswaarden per RGB kleur. Deze gegevens worden rechtstreeks op de geheugenkaart opgeslagen zonder dat de camera deze comprimeert en converteert naar een traditioneel kleurenbeeld zoals wij dat kennen. Bij een JPG opname gebeurt dit wel in de camera. RAW betekent dus geen verlies aan informatie en veel meer vrijheid in de nabewerking. Soms wordt de speelruimte van een RAW opname weleens vergeleken met een analoog negatief en die van een JPG opnamen met een dia.

  4. Brian dSLR.nl
    Brian (dSLR.nl) schreef op vrijdag 1 juni 2007 om 11:21  | reageer

    Ik werk uit journalistieke overweging altijd in RAW + JPG. Daarbij kies ik een kleine JPG variant, namelijk een klein bestand met hoge compressie omdat dit voor de krant goed genoeg is en ik deze bestanden makkelijk met een GPRS verbinding kan versturen van waar ik ook maar ben. De RAW bestanden sla ik thuis ook gewoon als RAW bestanden op en converteer ik pas naar een gewenst output formaat als ik een doel heb. Voor een hoogwaardige afdruk zal dit dus een TIFF bestand worden maar voor een nabestelling op 10x15 wordt het een gecomprimeerde JPG.

    Ik ben trouwens voornemens om binnenkort helemaal over te stappen op DNG formaat, dus alle RAW foto's converteren naar DNG en dan zo opslaan. Dit heeft in de verdere workflow namelijk wel wat voordelen (o.a. compatibiliteit met meerdere platforms en cameramerken) Wel zal ik dan mijn hele archief (3 terrabyte) moeten converteren en daar zoek ik nog even een oplossing voor.

  5. Brian dSLR.nl
    Brian (dSLR.nl) schreef op vrijdag 1 juni 2007 om 11:24  | reageer

    @Piet Osefius:
    Bij Dia heb je geen kwaliteitsverlies, alleen werk je op positief film. Bovendien zijn de kleuren contrastrijker. Met andere woorden, dia biedt juist voordelen boven negatief film. Bij JPG krijg je artifacten en andere storende ellementen er gratis bij, het is dus een degradatie van de opname.

    Anders gezegd. Zowel een dia als een negatief film zijn originelen terwijl een JPG bestand een kopie van het origineel is waar ook nog bewerkingen op zijn toegepast.

  6. Frans Paalman
    Frans Paalman schreef op vrijdag 1 juni 2007 om 14:01  | reageer

    Beste photoshoppers
    Ik ben profesioneel fotograaf en werk ok altijd in Raw en dan niet als extea jpeg erbij teveel ruimte
    Echter nu kan je in de nieuwe Photoshop cs3 ook in de preferences aangeven dat je jpeg bestanden moet openen met de raw converter wat inhoud dat je nog van alles kunt veranderen als dat nodig is
    handig als je toch een serie in jpeg geschoten hebt
    succes

  7. Piet
    Profiel  Piet schreef op vrijdag 1 juni 2007 om 14:07  | reageer

    @Brian
    Ik bedoel met de vergelijking dia->jpeg en negatief->raw de speelruimte die er is bij de nabewerkingssoftware om onder en over te belichten. Bij een jpeg loop je al snel tegen het dichtlopen van schaduwen en het uitbleken van hoge lichten aan, terwijl een raw hier meer speelruimte biedt. Zoals je weet luistert een juiste belichting bij een dia zeer nauw in vergelijk met een negatief.

  8. @Piet
    @Piet schreef op maandag 4 juni 2007 om 17:08  | reageer

    Ik begrijp wat je probeert te vertellen, alleen vind ik de vergelijking al niet opgaan omdat een JPG bestand per definitie al een generatie verlies heeft terwijl dit bij een Dia niet zo is.
    Natuurlijk luisterd het fotograferen bij een Dia nauwer dan bij een negatief c.q. RAW bestand, maar je zit nog wel in de eerste generatie, in tegenstelling tot JPG.

    Maar ik begrijp wat je bedoelt hoor, en op die manier uitgelegd heb je gelijk.

  9. Dick Vermaas
    Profiel Dick Vermaas schreef op zaterdag 7 juli 2007 om 10:29  | reageer

    Als voormalig reclame fotograaf maak ik geen onderscheid tijdens het digitaal fotograferen vergeleken met toen ik nog op diamateriaal werkte. Ik schiet niet meer opnamen vergeleken met toentertijd. Dit is tevens een rechtstreeks gevolg van ervaring met midden en groot formaat camera's. Kortom, mijns inziens, is dit de juiste basis van goeie "gelikte foto's maken!" En uiteindelijk veel minder tijdrovender dan uren nabewerken. Fotoshop, ik heb 't niet eens. Oefening baart kunst.

    Dick Vermaas

  10. Dick Vermaas
    Profiel Dick Vermaas schreef op zaterdag 7 juli 2007 om 10:30  | reageer

    Vervolg: ' was vergeten te melden, ik fotografeer dus in JPEG fine, in M stand.

    Dick Vermaas

  11. ronmoesfotograaf
    Profiel ronmoesfotograaf schreef op donderdag 13 november 2008 om 17:37  | reageer

    Je zal maar thuiskomen met 350 of meer opnames in Raw van een huwelijk en elke foto apart nog ff moeten omzetten naar het zelfs door mijn vaklab gevraagde Jpeg formaat. Aan een batch omzetting heb ik dan ook niks als dit automatisch gaat . Goed fotograferen (licht meten) levert tijdwinst op. Indien ik 1 minuut per Raw nodig heb om te corrigeren is dit nog 5,833333... uur laat staan 2 minuten x uur loon( min.€100,00). Natuurlijk is en blijft Raw het summum, maar dan alleen als dit loont.
    O ja , dan loopt er nog een stagiaire mee en die heeft er dan ook nog eens een paar honderd. ( niet dat ik die allemaal gebruik maar het kost gewoon teveel tijd en die verdien je met een reportage niet terug) Het hele leven bestaat uit keuzes maken en een paar meer of minder maakt dan niet uit, let maar eens op hoeveel beslissingen je neemt tijdens het maken van zo'n reportage. Blijf maar gewoon net als in het analoge-tijdperk goed licht meten en je weet dan wat je wel moet laten om tot een goed resultaat te komen. Aan de inhoud van deze discussie zal zolang de 2 technieken naast elkaar bestaan voorlopig wel geen einde komen. En Dick zelfs op de P , A , S. stand zijn perfecte belichtingen te maken . Je wijsvinger doordrukken betekent automatisch "Ja" zeggen tegen de camera, je zal dus altijd zelf moeten opletten of je het e.a. wel "wil , CQ goed vind. Veel discussie plezier.

  12. Metchel
    Profiel Metchel schreef op donderdag 5 maart 2009 om 23:48  | reageer

    Ik werk alleen maar met RAW bestanden. Je hebt er dan wel extra werk aan maar, dan heb je ook wat.

  13. EdC
    Profiel EdC schreef op vrijdag 6 maart 2009 om 00:19  | reageer

    Dit is een oud onderwerp en inmiddels is er nieuwe software gekomen (zoals de nieuwe Lightroom). Daarmee kun je ook jpg's nog zonder al te veel schade nog goed bewerken. Het verschil RAW-JPG is kleiner geworden, maar bestaat nog wel. Maar ook hier is voor mij de belangrijke vraag: wat is het doel van de uiteindelijke foto?

  14. Donald Willemsen
    Profiel Donald Willemsen schreef op zondag 17 oktober 2010 om 17:25  | reageer

    IK ben een groot voorstander om in RAW te fotograferen. Ik kan dan de AWB gewoon ingesteld laten staan en die dan achteraf wel corrigeren. Dat nabewerken tijd kost, is helemaal waar, maar ik doe dat graag. Op deze manier kun je zelf de meeste invloed uitoefenen op het uiteindelijke resultaat.

  15. leo
    Profiel leo schreef op dinsdag 8 februari 2011 om 13:56  | reageer

    Natuurlijk fotografeer ik in raw. Het uiteindelijke resultaat is bijna bij elk toestel beter, je kunt (plaatselijk) corrigeren en ik wil zelf de regie over het bewerken van een foto houden. Ik beschouw het als een digitaal negatief, daar waar een jpg eigenlijk een digitale afdruk is (vergelijking met een jpg gaat wat mank, maar ik hoop dat wat ik wil zeggen overkomt vrolijk )

    @Ronmousfotograaf: Ik kan me voorstellen als je veel haast heb dat je niet aan elke raw opname een minuut gaat besteden, maar dat hoeft helemaal niet. Als je goed belicht en dat doe ik met raw ook, kun je de raw simpelweg in een batch verwerken. Er zijn ook voldoende toestellen die beide formaten opnemen, ik zou dat dan toch zeker doen. Zeker bij een opdracht waarbij je het niet nog eens over kunt doen. Bij die 350 opnames zal er maar net één zitten met de berkeerde witbalans of belichting. Nee, er valt imo niets te zeggen voor het fotograferen in jpg (alleen).

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.
Portretfoto's Bewerken in Lightroom Classic
De Portretbijbel door Elja Trum
Toon alle artikelen binnen Tips en Truuks

Photofacts wordt mede mogelijk gemaakt door


Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

44.748 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts
Om Photofacts.nl goed te laten functioneren maken we gebruik van cookies. Bekijk ons cookiebeleid. akkoord