Photofacts Academy

Photofacts Academy; 100+ Fotografie Cursussen
Fotograferen wordt makkelijker en leuker

Boek

De Fotobijbels; Boeken over Fotografie
101 Praktische fotografietips voor betere foto's

Elja Trum

Het ideale computersysteem voor fotografen

maandag 24 maart 2014, 23:53 door | 27.996x gelezen | 33 reacties

Na een paar jaar gebruik van een computer begin je te merken dat het weer tijd wordt voor een nieuwe. Zeker als je veel foto's bewerkt is het lekker als alles een beetje soepel doorloopt. Ik ben de afgelopen weken druk geweest met het uitzoeken van een nieuw systeem en deel graag mijn overwegingen met jullie voor het samenstellen van de ideale computer voor fotografen.

Overstap naar Apple


Toen ik in 2010 mijn vorige systeem samenstelde durfde ik het nog niet aan; de overstap naar Apple. Dit keer heb ik de overstap toch gemaakt. Ik ben erg tevreden met mijn MacBook (en ook met mijn iPhone trouwens) en toen ik laatst een nieuwe microfoon niet aan de praat kreeg onder Windows terwijl hij het op mijn MacBook direct deed was de maat vol.

Bij een Windows systeem ben je gewoon teveel tijd kwijt aan het systeembeheer. Je moet er voor zorgen dat alles met elkaar samenwerkt. Bij Apple wordt dit voor je gedaan. De keuzemogelijkheden voor hardware zijn erg beperkt, maar wat Apple aanbiedt werkt wel gewoon.

Of dit argument echt zo blijft gelden ga ik de komende jaren merken, maar gebaseerd op ervaringen uit mijn omgeving heb ik goede hoop. Ook is de Apple gemeenschap inmiddels zo groot dat oplossingen voor eventuele problemen gewoon snel op internet te vinden zullen zijn.

Mijn eerste ervaring is dat ik in elk geval behoorlijk moet wennen aan Mac OS X. Sneltoetsen die ik mezelf over de jaren aangeleerd heb op Windows machines werken niet meer en dat zorgt ervoor dat alles net vooralsnog net wat langer duurt op de Mac Pro.

Hetzelfde geldt voor software waar ik soms al jaren mee werk; niet beschikbaar of net in een andere variant op Mac OS X. Dat vergt allemaal wat gewenning, maar ik ben er van overtuigd dat dit punt over een paar weken grotendeels achterhaald is.

Mac Pro


De iMac is een mooie computer, zeker als je als fotograaf kiest voor het 27 inch scherm zal je niet snel veel tekort komen. Ik ben echter gegaan voor een Mac Pro. Deze nieuwe Mac is pas sinds december op de markt en heeft ook een stevig prijskaartje.

Mac Pro 2013

Daar krijg je echter ook een erg stevig systeem voor terug. En uiteraard is de Mac Pro ook weer mooi vormgegeven, zoals we van Apple gewend zijn. De Mac Pro heeft een erg compact en uniek ontwerp waarbij het resultaat eigenlijk niet meer op een computer lijkt. De Mac Pro is een zwarte cilinder met alleen aan de achterzijde een aantal aansluitingen.

Belangrijker dan het design zijn uiteraard de prestaties. Ook op dat vlak heeft Apple het stevig op orde. De Mac Pro (die ik heb aangeschaft, je kunt een aantal variaties kiezen) heeft een 6 core Intel Xeon E5 processor en beschikt over 32 gigabyte aan intern (ECC) geheugen.

De 'hard disk' bestaat uit razendsnelle (1.250 MB/s) PCIe flashgeheugen dat twee tot drie keer sneller is dan (het ook al zeer vlotte) SSD opslag. Standaard wordt de Mac Pro geleverd met 256 gigabyte, maar ik heb gekozen voor 1 terabyte.

Het systeem beschikt over niet één, maar twee AMD FirePro D500 grafische processoren met elk 3 gigabyte aan GDDR6 VRAM geheugen. Genoeg grafische kracht om zelfs gamefanaten te laten lekkerbekken.

Uniek concept


Apple heeft een afwijkende visie achter de nieuwe Mac Pro zitten waar veel Windows gebruikers (en gebruikers van het oude Mac Pro systeem) aan moeten wennen. Apple wil namelijk af van het idee dat alles in één kast moet zitten. Via Apple's razendsnelle Thunderbolt aansluiting kun je namelijk net zo probleemloos extern accessoires aansluiten zonder dat dit vertraging oplevert ten opzichte van interne accessoires (zoals harddisks).

Vandaar dat de kast dus zo compact is en beschikt over maar liefst zes thunderbolt aansluitingen (die ook weer extra te vertakken zijn buiten het systeem). Apple levert met de Mac Pro echt een solide en snelle basis waar je als eigenaar extern alles aan toe kunt voegen wat jij nodig hebt.

Stevige prijs?


De Mac Pro is te krijgen vanaf zo'n 3.000 euro. Wil je echter een beetje extra dan zit je zo over de 5.000 euro. Een stevige prijs dus. Kijk je echter naar de hardware die geleverd wordt dan blijkt deze Apple eigenlijk helemaal niet zo extreem duur. Als je een vergelijkbaar Windows workstation in elkaar zou zetten ben je zo ongeveer even veel geld kwijt.

USB poorten


De Mac Pro heeft alleen maar de snelste variant van USB in de aanbieding: USB 3. Dit is de snelste USB variant die momenteel beschikbaar is en je kunt er ook probleemloos oudere USB 2 of USB 1.1 apparaten op gebruiken. Erg prettig dus, maar helaas zitten er maar 4 USB 3.0 aansluitingen op de Mac.

Ik weet natuurlijk niet wat jullie allemaal aangesloten hebben, maar ik kom al snel over de vier aansluitingen heen. Mijn Wacom gebruikt USB, net als mijn Cardreader. Ook de monitor wil graag een USB aangesloten hebben, al levert me dat via de ingebouwde USB hub juist weer extra USB poorten op.

Natuurlijk wil ik ook eenvoudig mijn iPhone en iPad aan kunnen sluiten. Tegelijkertijd wordt dan al moeilijk, want de vier aansluitingen heb ik inmiddels al gebruikt. Mooi meegenomen dat in elk geval het toetsenbord (de Mac Pro wordt overigens zonder toetsenbord geleverd, vergeet dus niet om deze ook nog te bestellen) via Bluetooth werkt.

Mijn draadloze bluetooth headset is ook prettig. Daarmee was ik ook al snel in de problemen gekomen. Kortom; ik heb zelf aan 4 USB aansluitingen amper genoeg. Een extra USB hub erbij bestellen is dus geen overbodige luxe. Koop wel een USB 3 hub, anders haal je niet de maximale snelheid uit de nieuwste USB apparaten.

De Mac Pro in de praktijk


De Mac Pro is in het echt nog indrukwekkender dan wanneer je alleen naar de foto's en de specificaties kijkt. Wat een bijzonder staaltje werk dat ze deze computer zo hebben kunnen bouwen. Het is echt een erg compacte computer; nog geen kwart van mijn oude Windows tower systeem qua formaat en met veel meer kracht ingebouwd.

De Mac Pro doet zijn werk grotendeels in stilte. De enkele grote ventilator die bovenin de computer ingebouwd zit hoor je bij gemiddeld gebruik echt niet. Je moet flink je best doen om hem aan het blazen te krijgen.

Wanneer je een hand boven de Mac Pro houdt voel je de een lauwe luchtstroom langs je hand opgaan. Er zit maar één grote ventilator boven in de Mac Pro. Deze trekt de lucht van onderaf aan en zo door de computer heen.

Het gehele systeem is opgebouwd rond de 'thermal core'; een driehoekige constructie van metaal waar zowel aan de buitenkant als aan de binnenkant lucht langs gezogen wordt. De warmte wordt via deze thermal core mooi afgegeven aan de lucht.

Aan de buitenkant bestaat de Mac Pro hoofdzakelijk uit één grote gladde cilinder. Alleen aan de achterkant zit een gedeelte waar je zowel stroom als overige aansluitingen kunt aankoppelen. Hier zit ook de aan-knop. Wanneer je de Mac Pro draait lichten de beschikbare poorten aan de achterkant op zodat je goed kunt zien waar je een kabel kunt aankoppelen.

Iets hoger dan de aansluitingen zit een knop waarmee je met één beweging de gehele buitenkant van het systeem kunt afkoppelen. Hieronder heb je direct zicht op de binnenkant van de computer en alle componenten. Opmerkelijk voor een Mac; je kunt hier heel eenvoudig en vlot onderdelen wisselen. Vooral het geheugen is gemakkelijk te upgraden; er worden standaard geheugenkaartje gebruikt.

Mac pro memory

Prestaties


Op het gebied van prestaties doet de Mac Pro het uitermate goed. Het maximale kun je natuurlijk vooral halen uit software die ook gebruik weet te maken van de volledige hardware. Momenteel wordt hier nog niet door alle software het maximale uit gehaald.

De Mac Pro start binnen een paar seconden op. Over het algemeen is mijn monitor langer bezig om aan te gaan dan de Mac Pro om op te starten. Werken met Lightroom en Photoshop gaat erg soepel. Je hoeft niet te wachten totdat de er voorvertoningen gereed zijn, je kunt direct al vlot door je foto's bladeren. Dat is erg prettig.

Tweakers voerde een export test uit in Lightroom. De Mac Pro komt hier als snelste uit, maar een iMac komt ook zeker niet slecht uit deze specifieke test.

Macpro tweakers lr test
Bron: Tweakers

Display


Een voordeel bij de MacPro is dat je zelf je beeldscherm kunt bepalen. Hoewel de schermen van Apple ook prima zijn, kan ik me voorstellen dat je als fotograaf liever kiest voor bijvoorbeeld een Eizo scherm om je foto's nog beter weer te geven. Zelf houd ik vooralsnog mijn 30 inch Dell scherm totdat er betaalbare en hoge kwaliteit 4K schermen uitkomen.

De Mac Pro ondersteund trouwens het aansluiten van maar liefst drie 4K beeldschermen. Of zes thunderbolt displays. Naast het aansluiten van schermen via Thunderbolt kun je ook HDMI 1.4 gebruiken.

Lacie 5Big


Omdat de razendsnelle PCIe flashopslag in de Mac Pro hooguit 1 terabyte groot is (en dan ook behoorlijk prijzig) heb je externe opslagruimte nodig voor je foto's. Tenminste, zelf heb ik zo'n 1,5 terabyte aan foto's. Die wil je wel kwijt kunnen.

Het nadeel van externe opslag is vaak dat deze relatief erg traag is. Gelukkig gebruikt Apple de snelle Thunderbolt 2 interface om externe apparaten aan te sluiten. Hiermee zijn theoretische snelheden tot 20 Gbps mogeijk.

Na het nodige uitzoekwerk ben ik uitgekomen op de LaCie 5big Thunderbolt. Deze externe drive is beschikbaar in een 10 of 20 terabyte versie. Ik heb gekozen voor de 10 terabyte versie (circa 900 euro). Wanneer je deze drives in RAID0 mode gebruikt heb je de volledige 10 terabyte tot je beschikking.

Lacie 5big

Doordat de vijf schrijven die in het apparaat zitten gelijktijdig actief zijn in deze modus maak je een razendsnelle disk (tot 785 MB/s). De externe drive is hierdoor veel sneller dan een 'standaard' interne harddisk (120 MB/s) en zelfs sneller dan een gemiddelde SSD drive (500 MB/s)!

Het is dus geen probleem om deze externe drive te gebruiken als opslag voor je foto's. In Lightroom laden foto's veel sneller in dan bij een traditionele harddisk. Je hoeft dus ook niet te gaan werken met een ingewikkelde tussenoplossing waarbij je de foto's die je aan het bewerken bent voor de snelheid even op een SSD zet, maar later verplaatst naar een tragere drive met meer opslag.

Snel is de drive zeker, maar hij is niet muisstil. Zeker als de drives opstarten nadat ze even niet gebruikt zijn hoor je de disks wel aanslaan. Qua design is hij mooi genoeg om op je bureau te zetten, maar wellicht heb je hem voor een muisstille omgeving liever iets verder weg staan. Het geluid is zeker niet overdreven hard, maar ik ben nogal een mierenn**ker op dit vlak.

Mocht je zelf ook een Lacie 5Big Thunderbolt gaan bestellen; als je haast hebt kan ik je de webwinkel MaxICT van harte afraden. Ze waren dan wel de goedkoopste aanbieder volgens de Tweakers Pricewatch, maar ze geven incorrect aan dat ze binnen 24 uur kunnen leveren. Ik moest uiteindelijk ruim anderhalve week wachten.

RAID0 of RAID1
Je kunt er overigens ook voor kiezen om de drive in RAID1 modus te gebruiken. In deze stand heb je maar 5 terabyte tot je beschikking, maar wordt de data wel veilig opgeslagen. Als er één disk kapot gaat vervang je deze en ben je geen data kwijt.

Het nadeel van RAID1 is dat de snelheid behoorlijk omlaag gaat naar ongeveer 154 MB/s. Dat is een flinke terugval in snelheid dus. Overigens nog steeds sneller dan een gemiddelde harddisk die gewoon standaard in je computer zit (circa 100 MB/s).

Wanneer er in RAID0 modus één (van de vijf) drive kapot gaat ben je alle data op de vijf disks kwijt. De snelheid heeft dus wel een behoorlijk risico! Ik vang dit op met behulp van mijn Crashplan online backup. Hier staan al mijn foto's reeds gebackupped en deze back-up wordt automatisch bijgewerkt.

Als je nog 900 euro extra te besteden hebt zou je nog een Lacie 5Big disk kunnen aanschaffen om hierop een back-up te hebben én toch de SSD-achtige snelheden te kunnen behouden.

Lexar USB 3 cardreader


Om je foto's (snel) op je computer te krijgen heb je natuurlijk een vlotte cardreader nodig. Er zijn, voor zover ik weet, nog geen thunderbolt cardreaders op de markt. USB 3.0 is echter ook niet langzaam. Ik heb daarom mijn Lexar Professional USB 3.0 Dual-slot reader behouden. Deze kaartlezer is een absolute aanrader, maar hij leest wel alleen SD en CF kaartjes.

Lexar usb3 cardreader

Wacom Tekentablet


Niet elke fotograaf vind het even prettig, maar zelf ben ik erg enthousiast over mijn Wacom Intuos5 tekentablet. Hiermee wordt nabewerken een stuk makkelijker dan met een muis. Wat mij betreft is een tekentablet dan ook een onmisbaar gereedschap voor een fotograaf.

Wacom intuos5

Kleurcalibrator


Om er zeker van te zijn dat de kleuren op je scherm goed zijn heb je een kleurcalibrator nodig. Bij sommige luxe monitoren is deze bijgesloten of ingebouwd, maar anders is bijvoorbeeld een Spider een prima kleurcalibrator.

Als je ook zelf wilt gaan printen dan kun je het best een calibrator die ook afdrukken kan meten. Zo kun je jouw workflow perfect opzetten. Zelf ben ik geen voorstander van zelf afdrukken; het is duur en om het echt goed te doen kost het je ook nog aardig wat tijd om je workflow perfect op orde te krijgen en te houden.

Nu druk ik ook niet heel vaak foto's af, en als ik dat wel doe maak ik gebruik van Profotonet.

Conclusie


De nieuwe Mac Pro is niet alleen een prachtig staaltje techniek en design, het is ook nog eens zo ongeveer de snelste computer die momenteel te krijgen is. In combinatie met de LaCie 5Big externe harddrive via thunderbolt zorg je daarbij voor razendsnelle externe opslag waarmee je als fotograaf een tijdje vooruit moet kunnen.

Als Windowsgebruiker is het een flinke stap om te nemen naar het Mac OS X, maar er zijn feitelijk geen programma's meer waarvoor geen Mac OS X variant te vinden is. Ook is het mogelijk jouw favoriete Windows programma's te blijven draaien via bijvoorbeeld Parallels.

De Mac Pro zal voor veel fotografen wellicht overkill zijn, maar voor iedereen die het maximale verwacht van zijn computer is dit het ideale computersysteem. En mocht je een overstap willen maken naar (4K) video, dan ben je hierop ruimschoots voorbereid met dit systeem.

Update: oktober 2014


Afgelopen week heeft Apple de iMac 27 inch Retina 5K aangekondigd. Mits je de versie neemt met SSD drive en i7 processor (en wat extra geheugen besteld) is dit mogelijk een betere keuze dan de Mac Pro. Je bent goedkoper uit en kunt tevens werken met een 5K scherm, iets wat momenteel nog niet mogelijk is met een Mac Pro (en mogelijk nooit mogelijk wordt).

Reviews


- Mac Pro review door Tweakers (Nederlands)

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Elja Trum

Over de auteur

Elja Trum is oprichter van Photofacts, online fotografiecursussite Photofacts Academy en het blog Teslafacts. Hij schrijft sinds 2006 over fotografie. Elja is ook auteur van boeken over zwart-witfotografie, flitsfotografie en portretfotografie.

33 reacties

  1. Stefan Sterkhuis
    Profiel Stefan Sterkhuis schreef op dinsdag 25 maart 2014 om 00:24  | reageer

    Nou nou. Je Mac Pro is al duurder dan mijn gear bij elkaar... 3x!

    In elk geval waarschijnlijk wel een goede keuze. Mijn iMac (8 jaar oud!!) en Macbook Pro (3 jaar) doen het nog altijd prima en komen zonder hardware upgraden mee met de laatste versies van alle software.

  2. Daan
    Profiel Daan schreef op dinsdag 25 maart 2014 om 07:22  | reageer

    Het is zeker een erg mooi apparaat.. en door vele mooie prullenbak genoemd. Vind het design zeker wat hebben. Vond het filmpjes over het productie proces erg leuk om te zien..

    Heb in 2006 de stap gemaakt naar volledig OS X. Met toen als reden te veel tijd kwijt aan beheer van het systeem. Al is windows 8 een behoorlijke vooruitgang. Heb de Pro zelf ook overwogen, maar ik zit zelf te weinig achter de MAC. Pak negen van de tien keer de rMBP.

    De Lexar reader is zeker een een geweldig toevoeging. Deze begin van het jaar bij B&H aangeschaft.

  3. gast schreef op dinsdag 25 maart 2014 om 08:24  | reageer

    Heb al sinds begin jaren 90 ervaring met Apple en heb toch gekozen om altijd met PC te blijven werken. Mijn belangrijkste reden is de vrijheid die ik als mens heb en de aversie tegen de dictatuur van Steve Jobs. Niet dat Bill Gates mijn knuffelbeer is maar door de vrijheid van keuze is dit wel mijn voorkeur. Ik ben ook blij met het feit dat het mogelijk is om in te grijpen in het besturingssysteem en vind het erg leuk om zelf een PC te assembleren met onderdelen die ik zelf selecteer om de specificaties. Zoals je zelf aal aangeeft.
    -"Bij een Windows systeem ben je gewoon teveel tijd kwijt aan het systeembeheer. Je moet er voor zorgen dat alles met elkaar samenwerkt. Bij Apple wordt dit voor je gedaan. De keuzemogelijkheden voor hardware zijn erg beperkt, maar wat Apple aanbiedt werkt wel gewoon."-

    De huidige OS'en zijn van een zekere kwaliteit dat er geen stompzinnige discussies hoeven te ontstaan over welk OS stabieler en beter is. Het Apples en peren vergelijken van vroeger is niet meer van deze tijd. Over de prijsvergelijk van je heb ik nogal mijn twijfels. Wanneer je echt een PC zelf bouwt met de specs van een MacPro denk ik dat het je lukt voordeliger te zijn en toch kwalitatief goede producten kan selecteren.
    Wat je sneltoets combinaties betreft zul je jezelf verbazen hoe snel je dat aanleert en wanneer je schakelt naar een PC neem je dat feilloos over. Jaren overdag gewerkt op Apple en 's avonds op PC. Nooit problemen ondervonden en ook nooit de behoefte gehad om een scheef vergelijk te maken tussen de systemen.

    Veel pelzier met je Mac Pro

  4. Daan
    Profiel Daan schreef op dinsdag 25 maart 2014 om 08:56  | reageer

    Werkt wel gewoon.... ? Met Apple systemen kun je ook redelijk wat gedonder hebben met hardware en drivers etc..
    Op moment dat ik bij de introductie een nieuwe rMBP bestelde had deze erg veel last van freezes van touchpad. Firmware update heeft dit verholpen.... En zo had ik ook de nodige problemen met de nieuwe iPhone. Blauwe schermen. Ja ook bij Apple is dit mogelijk en last van spontane reboots. De service van Apple is altijd goed geweest. Zo werd er in de Apple store zonder er om te vragen de telefoon omgewisseld. En mocht ik de kabel/lader en koptelefoon houden.

    Belangrijkste is dat je een systeem gebruikt dat jij prettig vind werken. of dit nu Apple is of een ander merk.

  5. ArjanL
    Profiel ArjanL schreef op dinsdag 25 maart 2014 om 09:50  | reageer

    Veel plezier met je nieuwe apparatuur!!

  6. Wil
    Wil schreef op dinsdag 25 maart 2014 om 10:41  | reageer

    geweldig zo'n Mac maar de prijs is alles behalve geweldig. Daarnaast wordt de gebruikersgroep wel groter maar de ondersteuning blijft beperkt omdat de grote massa toch Windows georiënteerd zal zijn. Daarnaast is het voor iemand die al bijna 30 jaar Windows gebruikt onbegrijpelijk hoe de Mac werkt en wat er allemaal op de achtergrond gebeurt waar je geen grip op hebt. Juist dat je als eindgebruiker een stuk systeembeheer kunt doen maakt de Windows machine acceptabelere inclusief de prijsstelling en het aanbod van gratis software.

  7. Cas van der Voorn
    Profiel Cas van der Voorn schreef op dinsdag 25 maart 2014 om 10:53  | reageer

    Goede keuze, die Mac Pro. Voor wie de prijs te gortig is zal een iMac zeker uitkomst bieden. Ook die is duur in aanschaf maar dat verdien je ruimschoots terug door de langere levensduur en alle tijd die je bespaart voor het beheren van je systeem. En de monitor is van topkwaliteit, voor die prijs krijg je de computer er eigenlijk gratis bij.
    Er zullen altijd mensen blijven die systeembeheer juist leuk en spannend vinden, maar ik geen seconde spijt gehad van het uitzwaaien van mijn windows-pc's. En ja, natuurlijk is een Apple niet 100% probleemloos. Dat is een open deur.

  8. gast
    gast schreef op dinsdag 25 maart 2014 om 10:55  | reageer

    eenzijdig stukje geschreven naar het eindresultaat
    wat waren je alternatieven?

    en 5000 EUR voor 90% van je doelgroep idd overkill.

    we hadden ook de Apple folder kunnen lezen

  9. Rob Berkers
    Rob Berkers schreef op dinsdag 25 maart 2014 om 10:58  | reageer

    Als je een computer alleen maar nodig hebt voor foto-bewerking en aanverwante zaken nodig hebt, dan kan ik de keuze begrijpen.
    Doch helaas kun je niet alles op een Mac doen, zeker niet met mijn vak als software engineer (vroeger noemde men dat een programmeur... en ja, fotografie is een uit de kluiten gegroeide hobby van mij). En om nou alles in virtuele boxen te gaan doen, dat vind ik ook geen oplossing.

    Dus bij mij staat een stevige Windows PC... met alleen maar hardware van goede kwaliteit. Daar zit vaak het probleem met een Windows PC: Hardware die niet echt op elkaar afgestemd is. Zie je zelfs bij "door deskundige" samengestelde PC nog veel gebeuren.
    Maar heb je dat goed voor elkaar, dan blijft er weinig systeembeheer meer over dan alles uo-to-date houden.

  10. Fred W
    Fred W schreef op dinsdag 25 maart 2014 om 11:19  | reageer

    Je had ook eens naar een HP Workstation Z kunnen kijken. 8 Core XEON CPU en dan ook een Eizo RGB monitor. Zit je rond de 3150 Euro en dat werkt toch echt sneller en beter dan een Mac.

  11. Bram Bovens Fotografie
    Profiel Bram Bovens Fotografie schreef op dinsdag 25 maart 2014 om 11:56  | reageer

    Ik zal nooit afstappen van mijn Windows based PC.

    Ik bouw mijn PC's allemaal zelf en vervang in de loop der tijd (indien dit financieel de beste optie is tegen de prestatie winst en future proofing van het complete systeem) losse onderdelen om te upgraden omdat niet alles tegelijkertijd aan vervanging toe is.

    Dit is VEEEEEEL goedkoper dan een high end kant en klaar PC kopen (voor goedkope PC's onder de zeg 600 euro loont dit zich vaak niet gezien de massa productie en dus goedkoper onderdelen inkopen hoewel in goedkope PC's vaak slechtere componenten worden gebruikt welke sneller defect kunnen en vaak mindere goede prestaties leveren omdat ze minder snel zijn).

    Ik kan precies kiezen welke componenten ik er in wil hebben zonder ergens op te moeten compenseren omdat als ik bijvoorbeeld de betere processor wil in een kant en klaar systeem ik nog steeds niet een passende videokaart heb of alsnog RAM geheugen erbij moet zetten MAAR het is beter om een set RAM geheugen te kopen dat goed samenwerkt dan 2 verschillende merken of types of zelfs hetzelfde merk en type maar wat niet op elkaar is afgestemd te gebruiken.

    Daarnaast heb ik mijn PC overclocked waardoor deze NOG sneller is dan dat de onderdelen standaard uit de fabriek komen wat voor NOG betere/snellere prestaties zorgt. Zo haal ik dus nog meer uit mijn al goedkopere systeem.

    Sommige online bedrijven kun je je systeem wel configureren naar wens maar daar betaal je de dubbele hoofdprijs. De meerprijs voor een beter/sneller component lijkt vaak nog wel te overzien maar vergeet niet dat je ook het originele item niet meer in handen hebt. Ze halen dus die Intel i3 processor eruit en zetten er een i7 in maar uiteindelijk als je gaat kijken wat je voor zowel de i3 processor betaald hebt (basisprijs) en de meerprijs om die i7 te hebben heb je teveel betaald in totaal voor je i7.

    'Bij een windows systeem ben je gewoon teveel tijd kwijt aan het systeembeheer'. Dat ervaar ik toch anders, ik hoef niets te doen en alles loopt als een trein hier. Zo nu en dan laat ik eens TuneUp Utilities over de PC lopen om het register wat op te schonen maar nu ik dit typ bedenk ik mij dat ook dat alweer minstens een paar maanden geleden is op zowel de PC als laptop. Je moet gewoon weten WAT je doet en geen troep installeren wat, helaas, veel mensen (onbewust!) doen. Zelfs bij het downloaden van Adobe Reader voor het openen van PDF bestanden krijg je tegenwoordig als je even niet oplet de gratis rommel versie van een virus scanner die nooit goed samen werkt met een eventuele virusscanner die je al hebt. Nu ik het toch over een virusscanner heb: het argument dat Apple minder last heeft van virussen is tegenwoordig ook ongegrond, dit argument stamt nog uit de tijd dat bijna niemand Apple had en het niet interessant was voor hackers om dit te hacken. Nu er zoveel mensen zijn overgestapt en het meer mainstream is is het voor hackers ineens interessant zich hier op te gaan richten. Verder is veel gratis software voorzien van allemaal deze rommel die ook vaak weer onbewust mee installeert, zelfs als je het uit vinkt. De software is in veel gevallen (niet in alle overigens) niet voor niets gratis.. Zal toch bekostigd moeten worden, uren, website, hosting etc.

    Ik snap dat niet iedereen dit aan durft of de kennis heeft (componenten moeten wel goed samenwerken..) maar mocht je interesse hebben in een HIGH END zelfbouw PC die goedkoper maar beter is dan de kant en klaar PC's en volledig zelf samen te stellen (inclusief dus de kast voor het oog) en je kunt/durft dit niet zelf neem dan rustig contact met mij op, ik heb er hobby aan deze systemen met zo goed mogelijke componenten zo goedkoop mogelijk in elkaar te zetten, ook voor andere mensen doe ik dit met regelmaat.

    Ben nu weer bezig met een video-editing monster samen te stellen, geweldig om te doen.

    P.s. ik heb met Mac gewerkt en vond het niets beter, liep alleen maar tegen beperkingen aan. Vooral als een onderdeel kapot is ben je de pineut. Hacintosh ook eens gehad maar ook niet mijn ding.

    TIP: Als je van Windows naar Mac gaat zijn er ook vrij veel software beperkingen, althans wat betreft software die ik gebruik en die niet voor Mac te krijgen is, niet werkend te krijgen is en ook niet een alternatief heeft. Ga je puur voor fotografie dan is dit natuurlijk niet het geval gezien programma's als Lightroom en Photoshop gewoon voor Mac te krijgen zijn.

    Kijk altijd eerst goed of je favoriete programma's worden ondersteund door een ander besturingssysteem voor je over stapt! Dat geldt alle richtingen op.

    In dit verhaal ben ik vast wat dingen vergeten en ik wil ook niet zeggen dat mijn oplossing zoveel beter is, hij is gewoon VEEL goedkoper. Het scheelt mij honderden euro's! Dat wil ik toch wel met jullie delen want dat is toch al snel weer een tweede monitor die je extra kunt kopen als je voor een PC gaat met dezelfde specs of je gaat voor hetzelfde geld voor een snellere PC. Ik stel voor het budget wat ik steeds heb een betere/snellere PC samen dan dat ik een kant en klaar PC zou kopen met minder goede en vooral minder snelle componenten.

  12. Henk
    Henk schreef op dinsdag 25 maart 2014 om 11:57  | reageer

    Mooi stuk je! en heel mooie Mac!!
    Ben zelf wat bevooroordeeld omdat ik al vanaf 1993 mac gebruiker ben….

    Ik heb zelf een paar maanden geleden voor de budget oplossing gekozen.
    De snelste MacMini (i7) met maximaal geheugen en dat werkt -voorlopig- prima. Zowel met lightroom als ook met PS. En in PS maak ik dan ook grote panorama's!

    Vraag; hoeveel intern Flash geheugen "HD" heb je in je MacPro zitten?
    En hoe werk je? Zet je projecten waar je aan werkt op die interne "HD"?
    Of heb je voor LightRoom één grote library waar je alles in hebt staan en staat die op de Lacie?



  13. geer janssen
    geer janssen schreef op dinsdag 25 maart 2014 om 12:00  | reageer

    Goed stuk, het had wat prettiger geweest als je ook wat windows systemen had belicht, in de zin van het beste systeem vanaf 500/7000 euro dan kunnen de lezers die het niet kunnen betalen (7000 euro) ook daar hun voordeel kunnen doen.

  14. Ed
    Ed schreef op dinsdag 25 maart 2014 om 12:22  | reageer

    Ik werk al jaren met mijn iMac van eind 2009. Dat zal voorlopig nog niet veranderen, want het draait nog steeds als een tierelier. Indien het apparaat ooit stuk gaat of inderdaad teveel verouderd doordat software niet meer compatibel is, zal ik zeker weer voor een Mac kiezen, want het zijn echte betrouwbare werkpaarden.

  15. eduardvanmil
    Profiel  eduardvanmil schreef op dinsdag 25 maart 2014 om 12:23  | reageer

    Gefeliciteerd Elja, een prachtig uitgebreid informatief artikel! Zelf werk ik vanaf 2008 met Apple, ben toen overgehaald door een vriend en ik heb daar tot op heden nog geen spijt van gehad! Er zullen altijd meningsverschillen blijven bestaan over Window's en Apple maar ik ken veel mensen die zijn overgestapt naar Apple en niet andersom en ik begrijp sinds 2008 waarom! Het belangrijkste is dat je tevreden bent, als zou ik toch stiekem de window's freaks willen adviseren om toch de Applestore zo af en toe is te bezoeken!

    Ik ga mijn oude MacBook vernieuwen en een MacBook Air kopen (lange levensduur batterijen en vanwege mijn reizen) en een 27 inch iMac voor thuis. Ik begrijp jouw aanschaf voor professionele doeleinden en dan heb je nu het beste van het beste, zelf heb ik dat na mijn pensioennering voor mijn hobby niet meer nodig.

  16. Elja Trum
    Profiel  Elja Trum schreef op dinsdag 25 maart 2014 om 12:31  | reageer

    @Geer; ja, wellicht dat ik daar ook nog een artikel aan kan besteden. Dit is inderdaad alleen geschikt voor fotografen met een stevig budget.

    @Henk; Ik heb 1 terabyte aan flash geheugen (zeg maar de hard disk) in de Mac Pro en 32 gigabyte aan intern geheugen. De Lightroom bibliotheek staat op de interne disk en de foto's zelf staan op de LaCie (die dus ook erg vlot is). Ik gebruik één grote bibliotheek met al mijn foto's. Tijdelijke bestanden zoals de aangemaakt previews worden wel op de interne disk opgeslagen.

    @Bram; Zou jij het wellicht leuk vinden om een artikel te schrijven op Photofacts met een ideaal Windows systeem voor fotografen? Waarbij je dan een mooie machine samenstelt uit losse componenten en aangeeft waarom je deze kiest?

    @Fred; dat betwijfel ik, maar dat was inderdaad een mogelijkheid geweest.

    @Daan; Natuurlijk kan elk systeem crashen. Ik heb nu zo'n 20 jaar ervaring met Windows machines en ik ga nu ervaren hoe Mac OS X zich daartegen verhoudt. In een toekomstig artikel hoor je hier vast meer over.

  17. mc
    mc schreef op dinsdag 25 maart 2014 om 12:40  | reageer

    Ik heb ook ooit een keer een mac mini gekocht, na een maand werken op dat ding was ik weer snel terug gegaan naar mijn windows systeem. Dat fruit is veel te duur en je hebt veel minder keuzevrijheid in de wijze waarop je werkt. En laten we eerlijk zijn, een Apple monitor haalt het niet bij een Eizo scherm en lightroom en photoshop werkt onder beide besturingssystemen evengoed. Het is wat enkele mensen hierboven al aangaven, bij een Windows pc moet je zorgen voor een goede configuratie, dan loopt het als een speer. En dat ik een keer in de 2 jaar opnieuw windows en alle programmatuur er opnieuw opzet, vindt ik niet bezwaarlijk en is ook niet veel beheerwerk.

  18. Bram Bovens Fotografie
    Profiel Bram Bovens Fotografie schreef op dinsdag 25 maart 2014 om 13:01  | reageer

    @Elja; Dat wil ik best doen. Het is met dat soort systemen wel zo dat de gebruikte artikelen erg tijds gebonden zijn. Ik zal eens zien of ik het zo algemeen mogelijk kan houden naast de gebruikte artikelen. Heb jij een bepaalde format die ik aan moet/kan houden of kan ik het artikel schrijven en vormgeven zoals ik het wil?

  19. Willy van Dreumel
    Profiel Willy van Dreumel schreef op dinsdag 25 maart 2014 om 14:15  | reageer

    Elja, het aantal USB aansluitingen hoeft toch geen bezwaar te zijn? Voor 20 euro koop je al een goede USB3 hub. Bovendien, waarschijnlijk heeft jouw Dell 30" scherm ook al een ingebouwde USB3.0 hub, daar kun je bijv. je tablet, muis, cardreader etc. op aansluiten. Dus in de praktijk zal het best meevallen met de USB poorten.
    Verder valt mij de prijs van zo'n 10TB disk array nog mee, dat had ik duurder ingeschat. Maar begrijp ik je goed, dat je al je data (1,5TB-10TB) in een online backup hebt? Stel dat je eens een keer al je data moet terughalen (echt niet denkbeeldig bij RAID 0), dan ben je toch wel even bezig, zelfs met een snelle 100Mbit internet verbinding. Persoonlijk vertrouw ik nog steeds liever op een extra (snelle) backup disk.

  20. Aart van Wijk
    Aart van Wijk schreef op dinsdag 25 maart 2014 om 14:32  | reageer

    Zelf peeceetjes bouwen is leuk. Niks mis mee. Menigeen groeit daar overheen en geniet dan van een mooi vrijwel kant en klaar product zoals een Apple. Gewoon een andere klasse voor wie het zich permitteren kan en wil. Een fijne dag allemaal. (ook de windhoos gebruikers)

  21. Hans van den Broek
    Hans van den Broek schreef op dinsdag 25 maart 2014 om 14:58  | reageer

    Hoi Elja,

    Mooi en informatief verslag. En gefeliciteerd met deze fabeltastische Mac Pro !

    't is allemaal waar en wellicht is er veel meer keuze voor windows omgeving, maar ...er is zeker voor de creatieve wereld van Foto, design, film ed, meer dan genoeg.
    Ik heb Mac's sinds 2005 en ik kan er een paar dingen over zeggen:

    1. Het werkt altijd
    2. System Maintenance ed is echt 'fool-proof'
    3. Als ze uitstaan zijn ze ook mooi

    Zojuist mijn 5 jaar oude MacBook pro met extern scherm vervangen door de nieuwste iMAc 27" met 1Tb fusion....overzetten fluitje van een cent

    Door migraties van OS_X en vooral Lightroom (van versie 2 naar 5) was de max 4Gb Ram en de processor cache te weinig. Nu met 16Gb Ram flitst het weer

    Geniet van je Mac

  22. Daan
    Profiel Daan schreef op dinsdag 25 maart 2014 om 15:26  | reageer

    @ Elja Mijn reactie was meer op de reactie die gast plaatste.

    Je hebt absoluut gelijk dat beheer een stuk minder is dan bij windows, maar het wel even zoeken als je toch meer wenst. Dan kom je bijvoorbeeld uit in bijvoorbeeld de Terminal. Maar dit gebeurd eigenlijk zelden.

    Het blijft een erg mooi systeem. Privé en voor de workshops gebruik ik enkel Apple, maar dat is dat dit voor mij werkt. @ work ben ik (helaas) wel verplicht om Windows 7 te gebruiken...

  23. Erik V
    Erik V schreef op dinsdag 25 maart 2014 om 15:56  | reageer

    Er wordt nog wel eens geopperd dat Apple erg duur is. Ik ruil echter altijd mijn oude Macs in op een nieuwe en dan valt het allemaal best mee. Mijn laatste Macbook Pro heb ik gekocht voor €1600,- en na 2 jaar weer ingeruild en kreeg er €900,- voor. Dat betekend dat ik voor €350,- per jaar op een Macbook Pro heb zitten te werken. Dat valt wel mee lijkt me zo.

  24. Louise
    Louise schreef op dinsdag 25 maart 2014 om 17:04  | reageer

    Mac OS is een geweldig besturingssysteem.
    Heb ongeveer 9 jaar met Mac gewerkt, reden om toen over te stappen was dat Windows (toen nog Millennium) erg onstabiel was.
    Afgelopen augustus toch weer teruggegaan naar Windows 8, en ik heb daar absoluut geen spijt van.
    Veel gebruiksvriendelijker dan het Windows van vroeger, niet meer te vergelijken.
    Mijn 5 jaar oude iMac kon Photoshop niet meer draaien, zelfs na wat updates was het niet meer werkbaar.

    Wanneer je kijkt naar prijs/kwaliteit is Apple in mijn ogen op dit moment zeker niet goed.
    Misschien niet in de prijscategorie waar jij nu in zit, maar € 5.000,- voor een pc is echt ver boven mijn budget. Zo'n bedrag kan ik niet aan mezelf verantwoorden voor een computer.

    Als kleine fotograaf (heb een bijna fulltime baan naast mijn fotografie) zijn zulke bedragen way out of my league. Voor +/- € 1500,- heb ik een dijk van een (Windows) laptop waar ik zeker nog jaren mee vooruit kan. Met het huidige aanbod van Apple ben ik daar niet zo zeker van, tenminste niet voor dat bedrag.

    Overigens wilde ik ook overstappen naar een laptop en een MBP heeft, zelfs in de duurste versie, nog steeds mindere specificaties als mijn Windows laptop voor een aanzienlijk lagere prijs.

    Vanwege mijn slechte ervaring met Windows in het verleden was ik best huiverig voor de overstap, maar ik heb er zeker geen spijt van. Windows 8 werkt heel fijn, doet absoluut niet meer onder voor Mac OS.

    Neemt niet weg dat de MacPro ongetwijfeld een ontzettend goede computer is, maar zo'n budget voor een pc zullen niet veel fotografen hebben vermoed ik.

    Qua besturingssysteem zie ik nu niet veel verschillen meer, in elk geval niet wat betreft stabiliteit en gebruiksvriendelijkheid.

    Voor mij is de ideale computer voor fotografen (in een lagere prijsklasse) dus zeker Windows.
    Dat heeft alles te maken met hardware, want voor dat bedrag heb je met een Apple gewoon mindere specificaties.

  25. peter kerkhof
    peter kerkhof schreef op dinsdag 25 maart 2014 om 18:10  | reageer

    Het maakt niet uit hoe duur de apparatuur is en wat we allemaal niet moeten doen.
    We vergeten een ding elke goede foto begint met het je eigen oog

  26. Reinoud
    Profiel Reinoud schreef op dinsdag 25 maart 2014 om 20:35  | reageer

    software beperkingen als je op de Mac werkt?
    $ brew search | wc -w
    2602
    Dat zijn bijna 3000 open source tools die met 1 commando te installeren zijn. Nog los van wat er in de appstore beschikbaar is.
    En beperkingen als software engineer? Dan beperk je jezelf op Windows toch een stuk meer dan met een unix OS dat op 40 jaar oude standaarden werkt..
    Ik heb jarenlang twee laptops gehad: een windows machine voor werk (vanaf Windows NT 3.1 tot en met Windows 8), en voor thuis nu mijn 4e mac inmiddels. De vergelijking wat me meer hoofdpijn oplevert is snel gemaakt: onder windows was ik veel tijd kwijt aan het oplossen van allerlei probleempjes (registry opschonen? Is dat nog steeds nodig anno 2014?). En met een mac met timemachine (nog steeds geen ingebouwd alternatief voor windows) besteed je 5 minuten aan het opzetten van een backup, en verlies je met een harddiskcrash een half uur werk, en installeer je je nieuwe harddisk direkt vanaf je backup. Alleen dat al verdient zo'n Mac heel snel terug.

  27. wimfoto
    Profiel  wimfoto schreef op dinsdag 25 maart 2014 om 20:53  | reageer

    IK heb 2 systemen mac en window,de window heb ik speciaal samengesteld omdat ik meer film bewerkt met DaVinci Resolve(cinema raw)dat vraagt meer grafische vermogen,dat kreeg ik niet goed met een Mac en dus over op window met een snellere processor,grafische kaart meer interne vermogen(wat eigenlijk niet nodig was)SSD enz.draait snel voor DaVinci, maar voor editing ben ik weer afhankelijk voor Adobe dat erop slecht draait.
    Voor het fotowerk is de Imac meer dan genoeg.

  28. Paul Oosterlaak
    Profiel Paul Oosterlaak schreef op dinsdag 25 maart 2014 om 23:40  | reageer

    Ik ben zelf nogal een fanatiek pc-gebruiker (vroeger ook veel zelfbouw, casemodding, waterkoeling, etc. gedaan) en altijd met veel plezier met Windows gewerkt (ik heb wel bewust een paar minder goede versies zoals Windows ME en Vista overgeslagen en ik wil ook geen 8 gebruiken).

    Maar om toch enigszins "objectief" (wat niet kan) te oordelen: zo'n Mac Pro ziet er gewoon prachtig uit en het is een knap staaltje techniek om alles in zo'n behuizing te vouwen (bijna letterlijk). Alhoewel compact.

    Qua snelheid en het blijvend onderhouden van je pc systeem: sinds Windows 7 is er veel verbeterd en het werkt gewoon jarenlang goed (ik gebruik het al vanaf de eerste release candidate en daarna vanaf de eerste officiële verkochte versie). Ik draai het op mijn laptops die eigenlijk 24/7 aanstaan en alleen maar herstart worden bij een update waarbij dat nodig is.

    BSOD's en andere vastlopers heb ik slechts een handjevol keren gehad en werden veroorzaakt door brakke software.

    Kortom: de PC vs. Mac discussie anno 2014 gaat niet meer over stabiliteit en werkbaarheid in de loop van de jaren. Je moet gewoon kiezen wat bij je (budget) past. Macs zijn simpelweg duurder dan (qua hardware) vergelijkbare pc's, maar je krijgt er wel een gelikt design voor terug. Als je dat ervoor over hebt en je vindt de software (en OS) fijn werken: koop een Mac!

    Over de Lexar USB 3.0 cardreader: ik had bij mijn vorige laptop een Expresscard uitvoering van de CF reader en die was razendsnel (trok in ieder geval de maximale snelheid qua lezen en schreven met mijn Sandisk Extreme 60MB/s kaartjes). In mijn huidige laptop heb ik geen Expresscard slot zitten, maar wel 4 USB 3.0 poorten (waarvan 1 een E-Sata als dubbelfunctie heeft). Dus ik dacht: ik koop die Lexar, want dat is vast beter dan een el cheapo standaard USB 3.0 cardreader... Wat blijkt: de Lexar komt niet boven de 35 MB/s uit met dezelfde 60MB/s kaartjes. Eerst dacht ik even dat het lag aan mijn USB 3.0 drivers of poorten, maar die trokken gewoon 190MB/s leessnelheid van mijn 32GB Sandisk USB 3.0 stick.
    Wat halen jullie voor snelheden met die Lexar USB 3.0 cardreader?

  29. leo
    Profiel leo schreef op woensdag 26 maart 2014 om 00:30  | reageer

    Ik heb een drie jaar oude Medion. I7 processor. 8 gb werkgeheugen. Pas geleden er een 750 GB SSD schijf ingezet. Dat heeft me totaal 1000 euro gekost, inclusief nieuwe schijf. Ik verwerk veel RAW en het loopt razendsnel. Natuurlijk zijn de specs minder dan in het artikel genoemd, maar samen met mijn 27 inch Dell ben ik uiterst tevreden. Ik ken het genoemde systeem onderhoud helemaal niet, nooit problemen. Mijn (kleine) PC staat naast mijn werktafel en de vormgeving interesseert me dus aan geen kant. Ik vind zelfs de vormgeving van mac's als te gelikt. En verder, het zijn gewoon PC's. Mac kent een goed besturingssysteem en dat kent Windows ook. Ik ben helemaal niet zo absoluut Windows aanhanger of Mac hater. Ik kan ook met een volle portemonnee een droom systeem opnoemen, hoop dat je er gelukkig mee wordt.

  30. Rob Berkers
    Rob Berkers schreef op woensdag 26 maart 2014 om 00:35  | reageer

    @Reinoud: Kijk daar ga je al de fout in om aan te nemen wat ik als software engineer wil. Het is wat onze klanten willen en als wij daar aankomen je moet Linux of iets dergelijks draaien want dat is zo goed, dan kan ik je verzekeren dat we een klant kwijt zijn.

    En dan ik wel heel eigenwijs met een ander OS als de klant gaan werken, maar dat geeft haast altijd problemen in de praktijk.

    Daarbij richten alle grote jongens, zoals bijvoorbeeld Oracle, zich voornamelijk op het Windows platform (en maak niet de fout om een Windows desktop OS te vergelijken met een Windows server OS). En ja, ze hebben ook wel Linux spul en zo, maar dat is niet hun doelgroep.

    Het mooiste OS waar ik ooit mee heb gewerkt? OS/2, jammer dat IBM niet zo'n goede marketing had als Microsoft.

  31. Leen
    Leen schreef op woensdag 26 maart 2014 om 22:41  | reageer

    Super systeem! Veel plezier er mee hoor. Ik gebruik sinds een paar jaar een iMac 27" en ben er heel blij mee. Soms moet ik even een laptop gebruiken om mee te nemen en altijd weer erger ik mij aan dat trage Windows gebeuren. En dan wil je afsluiten, gaat Windows weer weet ik hoeveel updates installeren. Denk je dat het klaar is, gaat ie er bij de volgende keer opstarten nog eens mee verder. Nou, gelukkig heb ik dat gedoe nooit meer met mij Apple. Super!

  32. Paul
    Profiel Paul schreef op dinsdag 29 april 2014 om 13:05  | reageer

    ‘Het ideale systeem voor fotografen’. Grappige reclame voor Apple. Net als ‘de ideale camera voor de fotograaf’. Het eindresultaat van een fotobewerking uit een PC is net zo goed of slecht als die uit een MAC. Het is de persoon achter de knoppen die daarvoor verantwoordelijk is. Een (peper)dure camera maakt je nog geen fotograaf.

  33. mecx
    Profiel mecx schreef op maandag 8 september 2014 om 20:14  | reageer

    Al het bovenstaande overdenkend, kom ik tot de volgende conclusie;
    'Tevreden zijn begint met alles in het juiste perspectief te plaatsen' knipoog

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.
Masterclass Landschapsfotografie met Bas Meelker
Van Beeld naar Kunst met Micky Hoogendijk
Toon alle artikelen binnen Tips en Truuks

Photofacts wordt mede mogelijk gemaakt door


Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

44.634 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts
Om Photofacts.nl goed te laten functioneren maken we gebruik van cookies. Bekijk ons cookiebeleid. akkoord