Hoe kies ik de juiste ISO waarde?

maandag 19 november 2018, 14:53 door Peter van Veen | 103.245x gelezen | 2 reacties

In antwoord op een lezersvraag behandelt Darren Rowse van Digital Photography School het vraagstuk "Hoe kies ik de juiste ISO waarde?".

De ISO waarde staat voor de gevoeligheid van de sensor voor licht. Hierbij geldt: hoe hoger de ISO, hoe gevoeliger voor licht. Een verdubbeling van de ISO betekent ook een tweemaal hogere gevoeligheid voor licht. Dit is erg handig wanneer je te maken hebt met moeilijke lichtomstandigheden waarbij je eigenlijk gebruik zou moeten maken van een flitser. Of wanneer een langere sluitertijd nodig is maar niet gewenst is. Vul maar in.

Mogelijk probleem bij het opkrikken van de ISO waarden is - net zoals eerder bij de film - dat hoe hoger de ISO is, hoe meer kans je hebt op ruis. En die zul je dan waarschijnlijk wel niet bemerken op je LCD-scherm, maar later op de computer zal dit wel degelijk zichtbaar zijn!

Hieronder zie je een tweetal opname van een modelauto die met dezelfde instellingen zijn gemaakt, behalve de ISO waarde (en sluitertijd). Links is ISO 100, rechts is ISO 1600.

Mini modelauto op 100 ISO en 1600 ISO

Uiteraard is de laagst mogelijke ISO het beste. Om dit te kunnen bepalen geeft hij je een aantal vragen mee die je jezelf kunt stellen wanneer je moet of wilt sleutelen aan de ISO waarden.

Fotografeer je uit de vrije hand?
Wanneer je een statief gebruikt kun je de sluitersnelheid verlengen, waardoor de ISO laag kan blijven.

Beweegt het onderwerp?
Als je onderwerp absoluut niet beweegt (zoals bijvoorbeeld bij productfotografie) en wanneer je een statief gebruikt kan de de sluitersnelheid verlengd worden en de ISO laag blijven.

Heb je een grote scherptediepte nodig?
Als je die niet nodig hebt kun je overwegen om het diafragma wat te vergroten (lager f-getal) waardoor er meer licht op de sensor valt en de ISO laag kan blijven.

Kun je gebruik maken van kunstlicht?
Het gebruik van een flitser of een lamp kan meer licht op de sensor brengen waardoor de ISO omlaag kan.

Kun je wat ruis gebruiken?
Soms is een foto beter af met wat ruis. Sommigen houden daar juist van . In dat geval kun je de ISO juist omhoog gooien om juist ruis te verkrijgen.

Wordt de foto nog vergroot?
Wanneer de foto niet (ver)groot afgedruk hoeft te worden zal een beetje ruis dan ook niet zichtbaar zijn. Ook hier is het dan geen probleem om de ISO wat te verhogen.

En last but not least, de belangrijkste tip van het hele verhaal: vergeet niet om je ISO waarde te controleren vòòr iedere fotosessie. Je zult niet de eerste fotograaf zijn die er na een sessie pas achterkomt dat deze foto's wel heel veel ruis bevatten omdat de ISO waarde nog op 3200 stond.

Bron: Digital Photography School

Meer weten over de basis van fotografie?

Bij Photofacts Academy, onze online leeromgeving voor fotografen, hebben we een complete basiscursus over fotografie. Je kunt deze cursus twee weken lang volgen met een gratis proeflidmaatschap.

Wil jij ook gave foto's maken?

Probeer twee weken gratis onze online cursussen over fotografie. Je krijgt direct toegang tot meer dan 100 cursussen. Na twee weken vervalt je proeflidmaatschap automatisch. Je zit dus nergens aan vast.

14 dagen gratis fotografiecursussen kijken

Dit artikel is voor het laatst bijgewerkt op 19 november 2018.
De eerste publicatiedatum is woensdag 14 februari 2007, 20:13.

Over de auteur

Peter is Moor Fotografie. Hij helpt mensen beter leren fotograferen zonder de automaat. Liefhebber van Table Top Strobist Fotografie. Schrijver van diverse eBooks over fotograferen. Leert mensen bij door workshops over o.a. Lightroom, Strobist, Macro, HDR en Herfst.

2 reacties

Elja Trum schreef op woensdag 14 februari 2007 om 20:21 | reageer
Leuk artikel Peter.

Zelf probeer ik altijd de laagst mogelijke ISO waarde aan te houden. Pas als ik merk dat de sluitertijden te langzaam worden om nog een goede foto te kunnen maken schakel ik terug naar hogere ISO waarden. Maar het is waarschijnlijk ook een kwestie van wat ervaring. Je merkt dan vanzelf direct dat je een hogere ISO nodig hebt.

Persoonlijk zou ik er nooit voor kiezen om een foto express ruis te geven voor het effect. Tenminste niet door de ISO waarde te laag te gebruiken. Dit effect is namelijk veel mooier (en gecontroleerder) te bereiken in Photoshop.

Brian (DSLR.nl) schreef op woensdag 14 februari 2007 om 21:38 | reageer
Zoals sommigen van jullie misschien al weten doe ik veel aan nieuwsfotografie. Vaak heb je dan minder keus in het gebruik van een statief en ben je dus aangewezen op wat hogere ISO waarden, temeer omdat ik vaak 's avonds en 's nachts werk.

Op de Nikon D200 camera's die ik gebruik kun je meerdere gebruikersprofielen aanmaken en dat is in dit geval reuze handig. Ik heb een profiel voor een vaste ISO waarde, waar ik mijn ISO altijd terugzet op 100 en alleen hoger zet als ik dat nodig heb en ik heb een ISO Automaat profiel aangemaakt waarbij ikzelf in de M, A of S stand de camera instel en vervolgens de camera een ISO waarde laat instellen ergens tussen de 100 en 800 ISO. Bij de D200 mag je dan ook nog extra parameters opgeven zoals de maximale sluitersnelheid en het minimale diafragmagetal voordat de camera overgaat op een hogere ISO waarde.

Deze manier van werken is reuze handig en super snel omdat je heel snel even van profiel wisselt als dat nodig is en je dan geen zorgen meer hoeft te maken om de ISO waarde.

Deel jouw mening

Let op: Op een artikel ouder dan een week kan alleen gereageerd worden door geregistreerde bezoekers.
Wil je toch reageren, log in of registreer je dan gratis.

Cursus Natuurfotografie in Nederland met Rob Dijkstra

Ontvang wekelijks fotografietips in je inbox

45.166 fotografie enthousiastelingen ontvangen de tips al!
Meer over de wekelijkse mail. Of blijf op de hoogte via Facebook. Aanmelding beveiligd met Google reCaptcha.

Elja Trum

Photofacts; alles wat met fotografie te maken heeft!

Wil je graag mooiere foto's maken en op de hoogte blijven van ontwikkelingen binnen de fotografie? Photofacts plaatst leerzame artikelen die gerelateerd zijn aan fotografie. Variërend van product-aankondiging tot praktische fotografietips of de bespreking van een website. Photofacts bericht dagelijks over fotografie en is een uit de hand gelopen hobby project van Elja Trum. De artikelen worden geschreven door een team van vrijwillige bloggers. Mocht je het leuk vinden om een of meerdere artikelen te schrijven op Photofacts, neem dan contact op.Meer over Photofacts

Hoe kies ik de juiste ISO waarde?

Meer weten over de basis van fotografie?